واضح آرشیو وب فارسی:الف: چگونه ادبیات بخوانیم؟
بخش فرهنگی الف، 24 خرداد 1395
تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۴ خرداد ۱۳۹۵ ساعت ۲۳:۲۲
«درآمدی به روایت شناسی»نوشته: رولان بارت،تزوتان تودوروف،جرالد پرینسترجمه: هوشنگ رهنماناشر: هرمس، چاپ اول ۱۳۹۴۱۵۲ صفحه، ۹۰۰۰ تومانشما میتوانید کتاب «درآمدی به روایت شناسی» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.****روایت به لحاظ لغوی به معنای نقل کردن چیزی ست، اما وارد حوزه ادبیات داستانی که میشویم بدل میشود به یکی از اشکال نوشتار و خلق کردن بنابراین همانند هر محصول ادبی فرایند خاص خود را برای درک می طلبد. روایت شناسی در حوزه ادبیات داستانی علم مطالعه داستان است (مطالعه به معنای پروسه درک داستان)، داستانی که روایت یا سیر حوادث سازنده آن است روایت نیز از تعامل عناصر گوناگون داستان ساخته میشود.در دوران پیشا مدرن و روزگاری که با روایتهای کلاسیک بهخصوص از نوع واقعگرایانهاش رواج داشت، روایت شناسی چندان پیچیده نمیرسید. در ادبیات کلاسیک روایت شکلی مشخص و به دور از پیچیدگی داشت؛ داستان زمانی آغاز میشد که تعادل آغازین داستان به هم می خورد. در چنین روایتهایی، آغاز، میانه و پایان مشخص است. تا آنجا که حتی رئالیستهای در دوران کلاسیک معتقد بودند دنیا خود شکل داستان دارد.اما در دوران مدرن است که ماجرا شکلی پیچیدهتر به خود میگیرد و از همین رو توجهها به روایت شناسی بیشتر در مرکز توجه قرار میگیرد. چراکه روایت شناسی قرار است دستمایه تحلیل آثاری قرار بگیرد که فینفسه نظمی متفاوت با نظم جهان دارند.این مهمترین ویژگی ادبیات مدرن است، چراکه تابع نظم درونی خود است که توسط نویسنده شکلگرفته است؛ دیگر حتی آغاز و پایان داستانها نیز به شکل قطعی مشخص نیست. داستان میتواند بسیار پیشتر ازآنجاکه روی کاغذ آمده شروعشده و بعدازآن جا که بهظاهر پایانیافته ادامه بیابد. در آثار مدرنیستی و یا پسامدرنیستی روایت عملاً دچار بحران میشود.در ادبیات مدرن حتی صادق بودن راوی نیز زیر سؤال میرود؛ یعنی خواننده نمی تواند این اعتماد را داشته باشد راوی، راوی صادقی باشد. از دیگر سو راوی و مؤلف عملاً از یکدیگر فاصله گرفته و جدا میشوند در چنین احوالی دیگر نمیتوان روایت را برمبنای آنچه مثلاً ارسطو در فن شعر گفته بود تحلیل کرد. از دوران ادبیات مدرن بدین سو هر بار که نظریه تازهای مطرحشده است، حوزه روایت شناسی را نیز متأثر ساخته است. چراکه روایت شناسی بهعنوان یکی از جنبههای نزدیک شدن به متون ادبی و درک آنهاست. از همین رو است در کتابهایی که میکوشند که خوانش و درک آثار ادبی را به مخاطب بیاموزند، اغلی یکی از فصول اصلی به روایت و روایت شناسی اختصاص مییابد.روایت شناسی دانش چندان تازهای نیست، اما اهمیت آن در قلمرو ادبیات و دیگر هنرهای روایی در نیمه دوم قرن بیستم به شکلی روزافزون اوج گرفته است. در ایران نیز اگرچه طبق معمول قدری دیرتر، اما لااقل در دو دهه گذشته رفتهرفته اهمیت و ضرورت درک آن برای رسیدن به تفسیری کارآمد از آثار روایی، از پژوهشهای صرفاً دانشگاهی فراتر رفته و برای خوانندگان و علاقهمندان جدی ادبیات نیز آشکارشده است. انتشار کتابهای گوناگون در حوزه روایت شناسی چه در سینما و چه در ادبیات در دو دهه گذشته که با رشد کمی و کیفی همراه بوده نیز تأییدی بر همین واقعیت است. کتاب «درآمدی به روایت شناسی» را که به همت نشر هرمس منتشرشده است میتوان بازتاب چنین شرایطی ارزیابی کرد. کتابی که از ترجمه بسیار خوبی برخوردار است و دکتر هوشنگ رهنما با توجه به اشرافی که به این حوزه داشته متنی روان و بهرهمند از معادلهای دقیق را برای مخاطب تدارک دیده است. چنانکه از عنوان کتاب برمیآید (درآمدی به روایت شناسی) دکتر رهنما با رویکردی نسبتاً مقدماتی که مدخلی مناسب برای ورود به حوزه روایت شناسی باشد این کتاب را تدارک دیده است.بنابراین هماهنگی در کلیت آن مشاهده میشود، تلاش مترجم برای ارائه ترجمه قابلفهم و بهدوراز دشواری، انتخاب متنهایی که در راستای چنین رویکردی باشند. کتاب از سه بخش تشکیلشده نخست نوشتهای مقدماتی و اساسی از جرالد پیرینس که با کتابی به همین نام که به فارسی هم ترجمهشده برای علاقهمندان حوزه روایت شناسی چهرهای نامآشناست.بخش دوم کتاب نوشتهای مفصل از رولان بارت است، با عنوان «درآمدی بر تحلیل ساختاری روایتها» که پنج وجه که روایتها را موردتوجه و بررسی قرار داده: زبانِ روایت، کارکردها، کنشها، عملِ روایت و نظام روایت.بخش سوم هم با عنوان: «تحلیل متن ادبی» نوشتهای است از تزوتان تودوروف که او نیز نظریهپرداز و اندیشمندی ست که همچون رولان بارت از شهرت جهانی برخوردار است. توردوروف در این نوشته روایت شناسی را در جهت درک و تحلیل متن ادبی به خدمت میگیرد.بنابراین ویژگیهای این سه متن که از سه چهره موجه این حوزه انتخابشده نشان از طرحی از پیش فکر شده برای آشنایی مقدماتی با چیستی روایت شناسی، وجوه مختلف و کارکردهای ساختاری آن و درنهایت استفاده کاربردی در جهت تحلیل متن ادبی ست.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 133]