تبلیغات
تبلیغات متنی
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
راهنمای انتخاب شرکت‌های معتبر باربری برای حمل مایعات در ایران
چگونه اینورتر های صنعتی را عیب یابی و تعمیر کنیم؟
جاهای دیدنی قشم در شب که نباید از دست بدهید
سیگنال سهام چیست؟ مزایا و معایب استفاده از سیگنال خرید و فروش سهم
کاغذ دیواری از کجا بخرم؟ راهنمای جامع خرید کاغذ دیواری با کیفیت و قیمت مناسب
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1869627360
ذهن جسمانی و چالش آن با اندیشه غرب - روزنامه اطلاعات
واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: اشاره: «ذهن اساسا جسمانی است، اندیشه عمدتا ناآگاهانه است، مفاهیم انتزاعی عمدتا استعاری هستند» گزاره های آغازین فصل نخست کافی است تا خواننده متخصص و علاقه مند نخواهد و در واقع نتواند کتاب «فلسفه جسمانی: ذهن جسمانی و چالش آن با اندیشه غرب» را زمین بگذارد. گزاره های فوق به نوعی مهمترین و برجسته ترین نتایج یافته های علوم شناختی هستند؛ یافتهههایی که بازنگری در دوهزار سال فلسفه غرب را ضروری می کنند. ماهیت ذهن یکی از مهمترین مباحث در فلسفه غرب است، حال اگر بخواهیم بر اساس نگاه علوم شناختی به ذهن، فلسفه را از نو بسازیم، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ «ناآگاه شناختی، همراه با جسمانی بودن ذهن و استعاری بودن اندیشه، نه تنها مستلزم شیوه جدیدی برای فهم خرد و ماهیت انسان است، بلکه مستلزم فهم جدید در باب یکی از رایجترین و طبیعی ترین فعالیت های انسان یعنی طرح پرسش های فلسفی است.» ماهنامه «اطلاعات حکمت و معرفت» برای بررسی اثر ارزشمند جورج لیکاف و مارک جانسون، به سراغ مترجم این اثر رفته تا علاوه بر معرفی اجمالی «علوم شناختی و جایگاه آن در منظومه دانش بشری»، به نقد و بررسی کتاب نیز بپردازد. **** در ابتدای گفتگو از شما می خواهیم که «علوم شناختی» را تعریف کنید. علوم شناختی رشته جدید و جوانی است که در سال های دهه 70 قرن بیستم در غرب پا گرفت. این رشته، یا بهتر است بگوییم این میان رشته، پنج شاخه دارد که عبارتند از: زبان شناسی شناختی، علوم اعصاب شناختی، فلسفه ذهن، هوش مصنوعی و روان شناسی شناختی؛ گاهی مردم شناسی شناختی را هم به اینها می افزایند. علوم شناختی بیشتر به سازو کارهای ذهن، اعصاب، مغز، جسم و برهم کنش های مغز، جسم و ذهن در زندگی روزمره می پردازد. در اینجا می توانم به زبان شناسی شناختی که بیشتر به رشته من مربوط می شود، اشاره بکنم: زبان شناسی شناختی رویکرد جدیدی نسبت به زبان و اندیشه است که عمدتاً به رابطه میان زبان، ذهن و برهم کنش های ذهن، مغز و بدن با محیط فیزیکی- اجتماعی می پردازد. مطالعه نظام های مفهومی و معنی و ارتباط نزدیک آنها با بافت از جمله کاربردهای این رویکرد جدید است. مسائل عمده و رویکرد اصلی علوم شناختی چیست؟ شاید بتوان فهرست وارمسائل عمده علوم شناختی را به صورت زیر بیان کرد: 1) رهایی از قید فلسفه از پیشی. آنچه علوم شناختی می خواهد از آن پرهیز کند، استفاده از فرض هایی است که پیش از گردآوری و تحلیل داده ها نتایج پژوهش را پیشاپیش تعیین می کند، یا داده ها را به گونه ای دستکاری می کنند که با نتایج از پیش تعیین شده سازگار باشند. این وظیفه سنگین و بسیار دشواری است؛ زیرا بیش از دوهزار سال است که فلسفه این رویکرد را جا انداخته است. نیروی عادت این سنت دیرپا بر دوش همه کسانی که در دامان این رویکرد بزرگ شده اند، سنگینی می کند و پذیرش ایده های جدید را بر آنها دشوار می سازد. این یکی از مسائل عمده علوم شناختی است. 2) پاسخ دادن به مسئله قدیمی فلسفه که «حقیقت چیست و ما چگونه آن را می شناسیم؟» مسئله عمده دیگر پیش روی علوم شناختی است. رویکرد اصلی علوم شناختی در این مورد واقع گرایی علمی جسمانی است. در فلسفه سنتی جسم و هر آنچه جسمانی تلقی می شود (مانند تخیل، توجه، حافظه، استعاره، کنایه، احساس، عاطفه و جز آنها) کنار گذاشته می شود. البته نقش جسم به مثابه یک آینه در برابر طبیعت باقی می ماند. همان گونه که آینه هیچ دخالتی در ماهیت تصویر جسم مقابل خود آن ندارد، جسم و دیگر ویژگی های آن نیز در این رویکرد هیچ تأثیری در سازمان مفاهیم ما ندارند. این را می توان واقع گرایی علمی (ناجسمانی) نام گذاشت؛ اما رویکرد اصلی علوم شناختی در این مورد، واقع گرایی علمی جسمانی است. مهمترین عوامل جسمانی در این باره، فرایندهای خلاق ذهن (مانند استعاره، کنایه، مقوله بندی، مفهوم سازی و جز آنها) هستند. روش پژوهش (متدولوژی) در این رشته چیست؟ به دیگر سخن دانشمندان علوم شناختی چگونه در این رشته پژوهش می کنند؟ در علوم شناختی فرض یا تعریف فلسفی چندان در کانون توجه قرار نمی گیرد. آنچه مهم است، فرض های روش شناسی است. علوم شناختی بر این باور است که در علوم باید از فرض های فلسفی که پیش از گردآوری و تحلیل داده ها نتایج پژوهش را پیشاپیش تعیین می کنند، پرهیز کرد. برای این کار ما به فرض های [روش شناسیی] نیازمندیم که گستره وسیعی از داده های مناسب را فراهم کنند: «یک راه عادی برای رسیدن به این هدف... جستجوی شواهد همگرا با استفاده از وسیع ترین گستره قابل دسترسی از روش شناسی های مختلف است... در این صورت اثرهای انحرافی هر روش توسط روش های دیگر خنثی می شود. هرچه تعداد منابع بیشتر باشد، احتمال این کار بیشتر است» (فلسفه جسمانی، ص126). بنابراین در پاسخ به پرسش شما می توانم بگویم که روش آنها «جستجوی شواهد همگرا از تعداد هر چه بیشتر روش شناسی مختلف» است. طبیعی است که این بیان نیز مانند خود رشته علوم شناختی تازه باشد. برای روشن شدن موضوع مثالی از خود کتاب انتخاب می کنم. می خواهیم به شواهد همگرایی اشاره کنیم که نشان می دهند استعاره مفهومی (مثلاً، استعاره عشق مسافرت است) وجود دارد، یا حقیقت دارد. برای این کار به نُه شاهد همگرا فهرست وار اشاره می کنم که عبارتند از: تعمیم های استنباطی، تعمیم های چندمعنایی، تعمیم های موارد جدید، تجربیات روان شناختی، تغییر معنای تاریخی، مطالعات زبان اشاره، مطالعات یادگیری زبان، مطالعات زبان ایما- اشاره و مطالعات گفتمان. خلاصه اینکه در علوم شناختی شواهد تجربی همگرا، به شرحی که اشاره شد، مقدم بر فرض های فلسفه از پیشی است. علوم شناختی زاییده نیاز بین رشته ای در دوران معاصر است. این رشته با حوزه های مختلفی از دانش بشری پیوسته و در هم تنیده است؛ اما شاید بیش از همه با «فلسفه» و «روان شناسی» مرتبط است. علوم شناختی چه نسبتی با فلسفه دارد؟ همان گونه که پیشتر اشاره شد، فلسفه یکی از زیرشاخه های علوم شناختی است. علاوه بر آن، رابطه علوم شناختی با فلسفه، همان رابطه علوم شناختی و موضوع مطالعه است. موضع علوم شناختی مخالف فلسفه رایج است که در آن یک روش شناسی صرفاً فلسفی برای برای هر موضوع معین به کار می برد؛ برای مثال، زیرشاخه های فلسفی به نام «فلسفه...»: وجود دارند که در آنها یک صورت سنتی از تحلیل فلسفه برای هر موضوع به کار می رود: فلسفه زبان، فلسفه علم، فلسفه هنر و مانند آنها. فیلسوف سنتی تحلیلی را به کار می برد که در آن آموزش دیده است: تعریف ها توسط شرایط لازم و کافی و احیاناً ابزار منطقی. در علوم شناختی رویکرد ما به تحلیل مفهومی، استفاده از ابزارهای علوم شناختی برای مطالعه تجربی مفاهیم زمان، علیت، و جز آنهاست و نتیجه در هر مورد زیرشاخه هایی چون «علوم شناختیِ...» است: علوم شناختیِ زمان، علوم شناختی علیت، علوم شناختی اخلاق و علوم شناختی فلسفه؛ یعنی علوم شناختی روش شناسی تجربی خود را در مورد فلسفه به مثابه موضوع مطالعه به کار می برد. بنابراین رابطه علوم شناختی با فلسفه همان رابطه علوم شناختی و موضوع مطالعه است. علوم شناختی تعامل وثیق و مستقیمی با روان-شناسی و به طور ویژه «روان شناسی شناختی» دارند. به گونه ای که می توان گفت روان شناسی شناختی در دل علوم شناختی قرار می گیرد. این رشته در منظومه علوم شناختی چه جایگاهی دارد؟ روان شناسی شناختی در دل علوم شناختی قرار می گیرد. همان گونه که در معرفی علوم شناختی اشاره کردم، «روان شناسی شناختی» یکی از شاخه های علوم شناختی است. این شاخه از آن جهت اهمیت فراوان دارد که موضوع مورد مطالعه آن، یعنی روان، به مثابه تجلیات بارز و خالص جسم در دیدگاه فلسفه سنتی به صورتی جدی تر کنار گذاشته می شود؛ مثلاً وقتی می خواستند معنی را در زبان شناسی از حوزه مطالعه زبان کنار بگذارند، استدلال می کردند که معنی متعلق به حوزه روان شناسی است و باید به مثابه تجلیات جسم که دائم در تغییر است، کنار گذاشته بشود. بنابراین این شاخه از علوم شناختی رویارویی مستقیمی با فلسفه از پیشی دارد و به همین دلیل نتایج کارش از اهمیت خاصی برخوردار است. خوشبختانه تا آنجا که من غیر مستقیم اطلاع دارم، پیشرفت ها در این رشته رضایت بخش است. فرق علوم شناختی با معرفت شناسی چیست؟ معرفت شناسی را شناخت شناسی یا نظریه شناخت هم می گویند. در این نظریه به ماهیت شناخت، دامنه شناخت، چگونگی کسب دانش، پرسش های دانش چیست، رابطه آن با حقیقت، باور و ارزیابی چگونه است پرداخته می شود؛ بنابراین می توان گفت فرقی با هم ندارند، یا به عبارت بهتر: معرفت شناسی، درست مانند خود مفاهیم فلسفی، می تواند موضوع مطالعه علوم شناختی قرار بگیرد: علوم شناختی معرفت شناسی. با این توصیفات اهمیت علوم شناختی و ضرورت نگاه بین رشته ای در میان فیلسوفان معاصر هم بسیار پررنگ است؛ اما هنوز هم فیلسوفانی هستند که با علوم شناختی و نگاه دانشمندان این حوزه به برخی مقولات اساسی و در رأس آنها ذهن، زاویه دارند و یا در اندیشه و پژوهش این دانشمندان مناقشه و مخالفت میهکنند. در دوران جدید بیشتر کدام دسته از فیلسوفان، به نقد علوم شناختی می پردازند؟ طبیعی است فیلسوفانی که مستقیماً و بیشتر از پیشرفت های علوم شناختی آسیب می بینند، بیشتر از خود دفاع و به همین دلیل به این رشته نوپا شدیدتر حمله خواهند کرد. در مورد منتقدان، من اطلاع دقیقی از جزئیات نقدهای آنها ندارم؛ اما طبیعی است که در مقابل یک مدل جدید که مدعی کنار گذاشتن مدلهای جاافتاده قدیم است، واکنش آنها جدی خواهد بود. در این مورد می توانم از برهان خُلف استفاده بکنم. چون در مدت بسیار کوتاهی (حدود 40 سال) علوم شناختی در تمام دنیا گسترش بی سابقه یافته است، می توانیم نتیجه بگیریم که انتقادها، به هر صورت که مطرح شده اند، تأثیر مخرب زیادی نداشته اند. همین اواخر کنگره بین المللی علوم شناختی در کشور خودمان در محل همایش های بین المللی برگزار شد که بسیار سودمند و آموزنده بود. اکنون آن نهال نوپا به درخت تناوری تبدیل شده است که سایه درختان فرسوده و کهنسال نمی تواند مانع رشدش باشد . برجسته ترین نقدها و البته مخالفت های فیلسوفان با علوم شناختی چیست؟ به عبارتی، به کدام جنبه های علوم شناختی بیشتر یا شدیدتر حمله می شود، یا نقطه ضعف علوم شناختی کدام است؟ پاسخ تا حدی روشن است. گفتیم که فلسفه سنتی، جسم، ذهن و مغز را آینه ای در برابر واقعیت می داند و در این دیدگاه محصولات ذهن باید درست همانند رابطه تصویر جسم در آینه و خود جسم، به صورت عینی و واقعی بر واقعیات بیرونی منطبق باشد. به همین دلیل معیار حقیقت در فلسفه سنتی، شرط صدق است؛ یعنی تناظری میان محصولات ذهن و جهان فیزیکی یرقرار است. این گفته در مورد مفاهیم سطح- پایه مثل فیل، درخت، صندلی، پنجره و مانند آنها صادق است. مخالفان علوم شناختی از همین دریچه نفوذ می کنند و این دیدگاه را به باد انتقاد می گیرند که شرط امانت، انصاف و عینیت در علوم را رعایت نمی کند و حقیقت را مطلقاً نسبی می داند. فراتر از حوزه مفاهیم سطح- پایه، یعنی در حوزه مفاهیم انتزاعی (مانند زمان، عدالت، دوستی و مهربانی) شرط- صدق نمی تواند کارآمد باشد و باید برای توجیه آنها به فرایندهای خلاق مانند استعاره و کنایه و جز آنها متوسل شویم که البته دیگر تصویر آینه ای دنیای بیرون نیستند. در بخش دوم گفتگو می خواهیم به بررسی کتاب «فلسفه جسمانی: ذهن جسمانی و چالش آن با اندیشه غرب» بپردازیم. نخست اینکه جایگاه این اثر در میان آثار مشابهش چیست و با توجه به زمانی که از نگارش این اثر (1999) گذشته است، اعتبار این اثر در مغرب زمین چگونه است؟ معیار ارزیابی آثار علمی، یکی تعداد ارجاعاتی است که در نوشته های علمی به آن می شود و دیگری حجم نوشته هایی است که در موافقت یا مخالفت با آن اثر در پی انتشارش به جریان درمی آید. در مورد اول بدون اغراق می توان گفت که تعداد آثاری که در زمینه زبان شناسی شناختی یا رشته های وابسته به آن منتشر شده و به این کتاب ارجاع نداده باشند، نادر است. این اثر را در میان آثار علوم شناختی از جمله پرارجاع ترین اثرها یا اثر ماندگار می دانند. در مورد دوم تقریباً اکثر نوشته های (مخصوصاً دهه 80 و 90) زبان شناسی شناختی بسط، تعبیر و تفسیر، تفصیل و بخصوص ساده سازی این اثر ماندگار هستند. این فرایند تعبیر کوهن در ساختار انقلاب علمی را تداعی می کند که می گفت: «وقتی الگو یا پاردایم جدید علمی توجه اکثر دانشمندان و پژوهشگران رشته مورد نظر را به خود جلب کرد، آنگاه می توان گفت که به پارادایم مسلط تبدیل شده است» و اکنون بر اساس آثاری همچون این کتاب، علوم شناختی «پارادایم مسلط» است. ادامه دارد
یکشنبه ، ۲۳خرداد۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اطلاعات]
[مشاهده در: www.ettelaat.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 10]
-
گوناگون
پربازدیدترینها