واضح آرشیو وب فارسی:هدانا: انتظار این است سیاست گذاری های پولی و ارزی بر محور ثبات قیمت ها و رشد اقتصادی شکل گیرد؛ اما به هیچ رو نمی توان سیاست ارزی کشور در دوره بعد از جنگ را در راستای اهداف فوق ارزیابی کرد. بررسی ها نشان می دهد، در این دوره نرخ ارز اسمی پایین تر از نرخ ارزی است که باید بر اساس تورم های داخلی وخارجی تعدیل می شد. رخدادی که بیانگر اشتهای سیری ناپذیر دولت ها در استفاده از منابع ناشی از فروش نفت است. این رفتار آنها موجب افت رقابت پذیری کالاهای داخلی در مقابل کالاهای خارجی شده است. با این شرایط، نباید از مشاهده ناکامی سیاست هایی که با هدف حمایت از تولید اجرا شده اند، تعجب کرد. این سیاست ها (کاهش سود تسهیلات، تثبیت قیمت حامل های انرژی و...) در بهترین حالت هزینه های تولید را کاهش می دهند. در حالی که پایین نگاه داشتن نرخ ارز، تقاضا برای کالاهای ایرانی و درآمد تولیدکنندگان را کاهش می دهد. با این روند، مصرف کالاهای خارجی تشویق و حجم کالاهای قاچاق گسترده تر می شود. از این رو می توان گفت تقویت مداوم ارزش پول داخلی پویایی تعادل بلندمدت اقتصاد ایران است و اگر بحث اصلاحات اقتصادی به میان می آید، یکی از سرفصل های اصلی، تغییر این روند است. خروج از این تعادل ضدتولید، نیازمند سیاست گذارانی عالم، بااراده و دارای قدرت بیان صریح و شفاف است تا بتوانند در مقابل مخالفانی که کم نیز نیستند و تاکنون وضعیت ارزی کشور را به اینجا کشانده اند، مقاومت کنند. انتظار می رفت تیم اقتصادی دولت یازدهم یکسان سازی نرخ ارز را با جدیت بیشتری دنبال کند. البته در ابتدای فعالیت دولت مساله اصلی ثبات اقتصادی بود که نوسانات شدیدی را در بخش پولی و واقعی تجربه می کرد. اما به رغم آنکه اقتصاد ثبات خود را بازیافته، همچنان ترس از یکسان سازی در گفتار و کردار این مقامات قابل مشاهده است. ترس از تغییر نرخ ارز در نظام پولی که فاقد لنگر اسمی معتبر است موجه می نماید، اما با این دیدگاه نمی توان پایداری نظام پولی را در بلندمدت تضمین کرد. نگرانی ما، از ادامه روند جاری است که به تولید و ثبات قیمت ها در بلندمدت لطمه می زند. نرخ های دوگانه ارز به طور حتم کارکرد بازار ارز را تحت تاثیر قرار خواهد داد، اما در شرایط فعلی، ادامه این سیستم دوگانه هزینه های بیشتری برای اقتصاد به دنبال دارد. یکسان سازی به خصوص از این جهت ضروری است که سیاست گذار برای دوری از شکاف بیش از حد بین نرخ رسمی و آزاد، در سه سال گذشته اجازه نداده نرخ ارز آزاد تعدیل شود و به عبارتی وجود نرخ رسمی، افساری برای جلوگیری از افزایش نرخ آزاد ارز بوده است؛ بنابراین حتی اگر بخش کوچکی از تراز پرداخت های کشور با ارز دولتی انجام شود، باز یکسان سازی ارز ضرورت تام دارد. برخی از منتقدان با این بهانه که بیشتر مبادلات با ارز آزاد انجام می شود سعی بر آن دارند که یکسان سازی را کم اهمیت نشان دهند تا به زعم خود از شوک در بازار ارز جلوگیری کنند، اما استدلال ما این است که دلیل اصلی یکسان سازی، فضادادن به سیاست گذار برای افزایش نرخ ارزی است که اکنون می رود تا تولید بسیاری از کالاها را در داخل غیراقتصادی کند، آنگاه بهانه برای بالا بردن دیوار تعرفه تقویت می شود. در حالی که به نظر ما، این یعنی مشکلات خودساخته ای که دولت پیش پای خویش می نهد. یکی از علل عدم رهایی از اقتصاد بسته و دست و پا زدن مداوم در آن، نبود انگیزه برای تغییر روند نرخ حقیقی ارز است. این روند ضدتولید و مشوق واردات است و باید با تعرفه و سیاست های پولی انبساطی که هر دو مشکلات اقتصاد ایران را عمیق تر می کند به جنگی رفت که می توانست از ابتدا وجود نداشته باشد. آری، یکسان سازی و تعدیل منطقی نرخ ارز آزاد می تواند به تثبیت اقتصاد کمک کند. درک پتانسیلی که می تواند از کاهش ارزش ریال برای اقتصاد ایران ایجاد شود ابدا سخت نیست. در همین حال می توان نشان داد که بسیاری از کشورها از این حربه استفاده می کنند. در عین حال اثبات اینکه با افزایش حقیقی ارزش ریال، اقتصاد ایران بیش از پیش دچار بیماری هلندی می شود نیز آسان است. مساله مهم، جهل به موضوع نیست بلکه شجاعتی است که باید سیاست گذار از خود نشان دهد. این شجاعت اکنون با وجود تورم پایین، نرخ بهره حقیقی مثبت و همچنین نیاز دولت به تامین مالی بیشتر جای بروز دارد. افزایش نرخ ارز درآمد های نفتی دولت را به طور مستقیم و درآمدهای مالیاتی وی را به طور غیرمستقیم از طریق تشویق تولید افزایش می دهد و فشار دولت را بر بخش پولی اقتصاد کاهش می دهد. پس امروز و پیش از آنکه دولت وارد مبارزات انتخاباتی شود، انگیزه و شجاعتی لازم است تا در رگ های سیاست گذار جاری شود و با افتادن پرده منحوس نظام دو نرخی، زمینه برای سیاست گذاری در جهت حفظ رقابت پذیری کالاهای ایرانی فراهم شود.
دوشنبه ، ۱۷خرداد۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: هدانا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 54]