محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826971923
قلب کافر را بخور! - پایگاه اطلاع رسانی بلاغ مازندران
واضح آرشیو وب فارسی:بلاغ نیوز: چند سالی است که نام «بوکوحرام» را در رسانه ها بیشتر می شنویم. بوکوحرام یعنی «تحصیلات غربی حرام است». نسل اول این گروهک «ضدنخبه» را دانشجویان و نیز عده ای از نخبگان سیاسی اقتصادی نیجریه تشکیل دادند.به گزارش بلاغ ، درگیری های خشونت بار این گروهک سلفی با دولت نیجریه، تاکنون هزاران نفر را به کام مرگ فرستاده و حداقل یک و نیم میلیون نفر را آواره کرده است. اندرو واکر نویسندۀ کتاب «قلب کافر را بخور» بعد از ده سال قلم زدن دربارۀ نیجریه، در نوشتار حاضر داستان تولد بوکوحرام را روایت می کند. در ماه فوریۀ سال ۲۰۰۹، در پایانۀ مسافربری در شهرک مارابا۱ ایستاده بودم و به موتورسیکلت سوارانی نگاه می کردم که سرشان را با گیاهان خشک شده پوشانده بودند. پلیس نیجریه اخیراً قوانین سختی برای استفاده از کلاه ایمنی توسط رانندگان و سرنشینان موتورسیکلت ها به اجرا گذاشته بود. در شمال نیجریه به تاکسی های موتوری «آچابا» می گویند. اگر کسی از این تاکسی ها استفاده کند، رانندۀ موتورسیکلت باید برای مسافر نیز کلاه ایمنی فراهم کند. همهمه ای برپا بود. همه می دانستند که سفرکردن با آچابا کار خطرناکی است. راننده های این موتورسیکلت ها به بی مسئولیتی و کارهای خطرناک شهره بودند. اما بسیاری از شهروندان نیجریه نیز از قانون جدید راضی نبودند. اول از همه، این قانون به پلیس فرصت زورگیری و اخّاذی می داد. یکی از رانندگانِ تاکسیِ موتوری به من گفت که خرید دو کلاه ایمنی ده هزار نایرا، حدود چهل پوند خرج روی دستش می گذارد. ازآنجاکه او روزانه تنها سیصدتاچهارصد نایرا، کمتر از دو پوند، درآمد داشت، پیروی از قانون جدید برای او عملاً غیرممکن بود. همه می دانستند چه اتفاقی خواهد افتاد. پلیس گشت های سیّارش را در نقاط شلوغ شهر مثل بازار، پایانه های مسافربری و معابر شلوغ برپا خواهد کرد و در کمین موتورسواران خواهد نشست. موتورسواران نیز وقتی می فهمند که به دام پلیس افتاده اند، سعی می کنند با سرعت تمام از معرکه دور شوند و پلیس هم با باتوم و چماق به جانشان می افتد. رانندگان آچابا معمولاً از ضعیف ترین طبقات جامعه اند. فقط هم مردان به این حرفه مشغول اند. آن ها افرادی هستند که سواد اندکی دارند و معمولاً فاقد هرگونه مهارت شغلیِ دیگری هستند. بسیاری از آن ها خیابان خواب اند و شب ها را زیر پل یا سایبان مغازه ها سر می کنند. بعضی از آن ها نیز برای محافظت از تنها منبع درآمد خود، شب را نیز روی موتورسیکلتشان می خوابند. مسافران این وسیلۀ نقلیه نیز عمدتاً افراد فقیرند. تعداد زیاد آچابا در خیابان های نیجریه حکایت از مشکلات اقتصادی این کشور دارد. از دید بسیاری، قانون جدیدِ استفاده از کلاه ایمنی نیز صرفاً فشار دیگری بر این قشر آسیب پذیر و در معرض خطر است. وقتی این قانون به اجرا درآمد، اتفاق عجیبی افتاد. ازآنجاکه تقریباً هیچ کس کلاه ایمنی نداشت، آن ها راه های عجیب و غریبی برای پوشاندن سرشان ابداع کردند. در خبرها عکس کسانی منتشر شد که سطل و قوطی رنگ سرشان کرده بودند. عجیب ترین موارد موتورسوارانی بودند که سرشان را با پوست هندوانه یا پوست سوراخ سوراخِ کدو پوشانده بودند. پیش از اختراع ظروف پلاستیکی، از اینجور چیزها به جای آبکش استفاده می کردند. این رانندگان آچابا در مقابل زورگیری های تقریباً رسمیِ پلیس ایستادند. این مقاومتِ آن ها اساساً در مخالفت با این قانون بود. اما بیشترِ شهروندان نیجریه عکس العملی نداشتند. صرفاً قانونی دیگر به قوانین مفصل و دشوارکنندۀ زندگی شان اضافه شده بود. آن ها تنها دعا می کردند. امیدوار بودند که پلیس به زودی دست از سخت گیری بردارد و آن ها نیز به زندگی عادی خود باز گردند. اما در یک قسمت از نیجریه، این موش وگربه بازی میان پلیس و موتورسواران تبعات بسیار جدی تری به همراه داشت. در شهر مایدوگوری، مرکز ایالت بورنو در شمال شرقی این کشور، به اجراگذاشتنِ قانون استفادۀ اجباری از کلاه ایمنی موجب بروز درگیری های خشونت باری میان پلیس و گروه اسلام گرای تندرویی شد که تا آن زمان در جهان شناخته شده نبود. همین مسئله درنهایت نیجریه را وارد جنگی تمام عیار کرد. دو سال بعد، من مجدداً آنجا بودم. مرد جوانی را دیدم که به ساختمان «جوخه های مسلّح ویژۀ مبارزه با دزدی»۲ در شهر مایدوگوری می بردندش. این ساختمان میان افراد محلی به نام «کارکشته» شناخته می شود؛ ظاهراً به این علت که جایگاه نیروهای نخبۀ پلیس است. ویژگی دیگر این ساختمان این است که اگر کسی را به این ساختمان ببرند، احتمالاً دیگر بیرون نخواهد آمد. این مرد جوان محمد زکریا نام داشت. دو مأمور لباس شخصی او را به این مکان بردند. او چند روز پیش از آن، پس از توقف خودرویش در یکی از ایست های بازرسی پلیس، بازداشت شده بود. هیکلی نحیف داشت و به نظر می رسید هنوز بیست سالش هم نشده باشد. پیراهن بلند و گشاد صورتی رنگی که به تن داشت، کثیف و مندرس بود و لکه های خشک شدۀ خون روی آن خودنمایی می کرد. زکریا به من و دیگر همکار روزنامه نگارم، عبداللهی کاورا ابوبکر که برای شبکۀ بی بی سی کار می کرد، گفت: «اسلحه ای زیر صندلی پنهان کرده بودیم. آنها کشفش کردند.» زمانی که پلیس به او و همدستش دستور داد برای بازرسی از ماشین پیاده شوند، فردی که همراه زکریا بود تلاش کرد تا با خودرو از معرکه بگریزد. نیروهای سیار پلیس هم خودروی آن ها را به رگبار بستند و فرد همراه او کشته شد. خودروی قرمزِ هاچ بک آن ها، که حالا سوراخ سوراخ شده، هنوز در حیاط مرکز فرماندهی پلیس بورنو قرار دارد. زکریا می گوید در سه عملیات قاچاق اسلحه شرکت داشته است. هر بار، او و همدستانش مسافت ۱۲۰کیلومتری مایدوگوری تا محل تحویل محمولۀ اسلحه را با خودرو طی کرده و سلاح ها را از فرد دیگری تحویل می گرفتند. آن فرد قاچاقچی نیز خود، سلاح ها را از طریق رودخانه و با قایق کوچک پارویی از مناطق کوهستانی هم مرز با کامرون به آنجا می آورده است. قاچاقچی ها هر بار چندین اسلحۀ کلاشنیکف و تعداد زیادی جعبۀ مهمات به آنان تحویل داده اند. آن ها نیز اسلحه و مهمات را در خودرو جاسازی می کرده اند. زکریا این سلاح ها را از طریق شهر مایدوگوری به خانۀ بزرگی در حومۀ شهر داماتورو، مرکز ایالت یوبه می برده است. فرد قاچاقچی که با زکریا در ارتباط بود، این کار را در سال ۲۰۱۰ به وی پیشنهاد کرد؛ زمانی که زکریا به فروش کفش و شارژر موبایل اشتغال داشت. او می گوید: «آن ها علنی دعوت به همکاری می کردند و همه می دانستند که آن ها چه کاره اند.» «آن ها» اعضای گروه تندرویی بودند که بین سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۶ در ساختمانی در منطقۀ راه آهن شهر مایدوگوری شکل گرفته بود. این گروه که به نام «بوکوحرام» شناخته می شود، آهسته آهسته افراد بیشتری را جذب تشکیلات خود کرد. بوکوحرام به لحاظ لغوی یعنی «تحصیلات غربی حرام است». مردی که ما برای صحبت با او به مایدوگوری آمده بودیم، مدتی عضو این گروه بود. نام مستعار وی در این گروه ابودُجانه بود که از یکی از صحابۀ پیامبر اسلام [ص] به این نام اقتباس شده است. او فضای حاکم بر مرکز فرماندهیِ این گروه در مایدوگوری را با ادبیاتی دینی توصیف می کند. شیوۀ زندگی در درون این مجموعه را محمد یوسف، رهبر کاریزماتیک این گروه تعیین می کرد. او نیز شیوۀ سخت گیرانه ای برای اجرای مناسک دینی توسط اعضای گروه داشت. ابودجانه با افتخار می گوید: «بله؛ من آنجا زندگی می کردم. در تمام کشور یک مسجد مثل آنجا پیدا نمی شد؛ جایی که بتوانی بروی و دانش بسیاری کسب کنی.» در بیستم فوریۀ سال ۲۰۰۹، تعداد زیادی از اعضای این گروهِ مذهبی برای شرکت در یک مراسم تشییع جنازه راهی سفر بودند. تعداد زیادی از افراد حاضر در این کاروان با موتورسیکلت عازم مقصد بودند. پلیس آن ها را متوقف کرد. نیروهای پلیس بخشی از نیروهای مسلح دولتی بودند که در عملیاتی موسوم به «عملیات ضربتی» شرکت داشتند. این گروه نظامیِ دولتی در سال ۲۰۰۵ برای مبارزه با اراذل و اوباشِ سیاسی شکل گرفت که در انتخابات دو سال پیش از آن دست به قتل و غارت زده بودند. دعوا میان اعضای گروه بوکوحرام و نیروهای پلیس بر سر پوشیدن کلاه ایمنی بالا گرفت. طبق برخی گزارش ها، پلیس دست به اسلحه شد و به سوی آنان شلیک کرد؛ اما عده ای نیز می گویند یکی از اعضای این گروه یکی از نیروهای پلیس را خلع سلاح کرد و تلاش کرد با اسحلۀ وی به دیگر نیروهای پلیس تیراندازی کند. داستان هرچه که بوده، پلیس درنهایت به سوی آنان شلیک کرد و تعدادی از اعضای آن گروه را کشت. تعداد دیگری نیز زخمی شدند. این نخستین باری نبود که عملیات ضربتی به درگیری با نیروهای گروه بوکوحرام می انجامید. رهبر این گروهِ تندرو پیش از این واقعه نیز به این نتیجه رسیده بود که هدف از این عملیات نظامیِ مشترک درگیری مستقیم با این گروه است. در خلال چند هفتۀ پس از این واقعه، یوسف تعدادی سخنرانی ایراد کرد. نوارها و سی دی های این سخنرانی به میزان وسیع منتشر شد. فایل های آن نیز از طریق بلوتوث دست به دست می گشت. او در این سخنان از مسلمانان می خواهد تا «برای جهاد آماده شوند». آنگونه که او در این سخنرانی ها می گوید، «بخشی از این آمادگی، مهیاشدن مادی است؛ مثل فراگیری مهارت تیراندازی، خرید اسلحه و بمب و نیز آموزش سربازان اسلام برای مبارزه با کفار. شما باید روح خود، خودروی خود و موتورسیکلت خود را برای خدا فدا کنید». یوسف زمین کشاورزی بزرگی نیز در ایالت باوچی داشت که پایگاه گروه او بود. پس از انتشار سخنرانی های مذکور، دولت نیجریه دستور حملۀ پلیس به زمین کشاورزی وی را صادر کرد. در یورش پلیس به زمین یوسف، صدها عضو شبکۀ بوکوحرام دستگیر شده و چندین نفر از اعضای آن نیز به قتل رسیدند. پس از آن نیز، پلیس مقر فرماندهی این گروه در مسجد ابن تیمیّه در شهر مایدوگوری را به محاصرۀ خود درآورد. ابودجانه به من گفت: «آن ها به جای آنکه با ما تعامل کنند، ما را تحریک می کردند و با جیپ های نظامی دورتادور پایگاهمان رژه می رفتند. ما منتظر فرصت مناسب بودیم و به محض فراهم شدن فرصت، از آن استفاده کردیم.» وقتی نیروهای دولتی عقب نشینی کرده و دستور دادند به اعضای بوکوحرام از فاصلۀ دور تیراندازی شود، افرادِ داخل پایگاه نیز خود را مسلح کرده و به بیرون هجوم آوردند. به گفتۀ ابودجانه، آن ها به چند گروه تقسیم شدند. او خودش رهبری یکی از شاخه ها را به عهده داشته که وظیفه اش گشت زنی در شهر و یافتن نیروهای مسلح پلیس و ارتش و حمله به آن ها بوده است. بوکوحرام برای چهار روز متوالی مشغول آشوب و وحشت افکنی در خیابان های مایدوگوری بود. آن ها علاوه بر قتل نیروهای پلیس و سربازان ارتش، تعداد زیادی از غیرنظامیانی را که در خیابان ها پرسه می زدند، مانند حیوانات سربریدند. زمانی که مقامات دولتی مجدداً کنترل شهر را به دست گرفتند، ارتش، محمد یوسف را بازدشت کرد. او در مقابلِ خبرنگارانی بازجویی شد که با گوشی های تلفن خود از او فیلم می گرفتند. پس از آن، یوسف را به پلیس تحویل دادند. چند دقیقۀ بعد، او مرده بود. پلیس می گوید درحالی که او قصد فرار داشت، به او شلیک کرده است؛ اما هیچ کس این را باور نکرد. سپس پلیس جسد گلوله خوردۀ او را برای عکس برداری به خبرنگاران نشان داد. این واقعه شروع درگیری های خشونت بار دیگری بود که تاکنون هزاران نفر را به کام مرگ فرستاده و حداقل یک و نیم میلیون نفر را آواره کرده است. هفت سال پس از کشته شدن یوسف، حالا اوضاع جنگ میان دولت نیجریه و گروه بوکوحرام تغییر کرده است. از اواخر سال ۲۰۱۴ تا اوایل سال ۲۰۱۵، این گروه حدود هفتاددرصد مناطق ایالت بورنو را در کنترل خود داشت و مقامات حکومتی نیز ظاهراً قدرتِ بازپس گرفتن این مناطق را نداشتند. پس از پیروزی محمدو بوهاری در انتخابات، رئیس جمهور جدید این کشور که از اعضای حزب پیشروی کنگره است، تصمیم به بازسازی ساختار مدیریت نظامی این کشور گرفت. او تعدادی از ژنرال های والارتبۀ ارتش را تعویض کرد. بوهاری امید داشت تا با این کار بتواند موضع دولت را در برابر بوکوحرام تقویت کند. تا ماه اوت ۲۰۱۵، ارتش این کشور توانست مناطق زیادی را از کنترل این گروه خارج ساخته و آن ها را به نقاط دوردست عقب براند؛ اما جنگ به هیچ وجه تمام نشده است. در ماه نوامبر، بوکوحرام توانست با اجرای دو عملیات انتحاری طی ۴۸ ساعت، افراد زیادی را بکشد. این دو عملیات در شهرهای یولا، در شرق این کشور و کانو، در شمال به وقوع پیوست. این دو صدها مایل از هم فاصله دارند. چنین حملاتی نشان دهندۀ عمق نفوذ این گروه در کشور است؛ حتی بیرون از مناطقی که زمانی تحت کنترل این گروه بودند. پس از آن نیز حملات و درگیری هایی ازاین دست در مناطق مرزی در شمال شرقی نیجریه به وقوع پیوسته؛ اما چندان در خبرها انعکاس نیافته اند. همین جمعۀ گذشته در ۲۹ ژانویه، این گروه حمله ای را در شهر دالوری ترتیب داد. کشته های این حمله تا هشتاد نفر گزارش شده اند. شاهدان عینی می گویند صدای فریاد کودکان از خانه های در حال سوختن به گوش می رسیده است. این حملات درحالی صورت می گیرد که بوهاری در ماه دسامبر اعلام کرد که جنگ علیه این گروه «ازلحاظ فنی تمام شده ست». گروه یوسف ناگهان و در خلاء به وجود نیامد؛ حتی پیش از جنگ علنی میان دولت و بوکوحرام، این گروه در حال رشد بود. مردمانی از تمام طبقات جامعه در آن حضور داشتند؛ از کودکان خیابانی گرفته تا تاجران، دانشجویان ناراضی و حتی بازرگانان ثروتمند. بسیاری از مردان و زنان جوانِ عضو این گروه از دانشگاه مایدوگوری به بوکوحرام پیوسته بودند. این دانشگاه در دهۀ ۱۹۹۰ مکانی بود که نخبگان کشور فرزندان خود را برای تحصیل به آن می فرستادند. دانشجویان این دانشگاه به عیاشی و فخرفروشی شهره بودند و ثروت خود را در مراسم های تشریفاتی به رخ یکدیگر می کشیدند. فرزندان جوان نخبگان کشور برای دستیابی به مقام «پادشاه دانشگاه» با یکدیگر مسابقه می گذاشتند. این لقب مختص کسی بود که بیشترین هزینه و ریخت وپاش را برای مهمانی های شبانه می پرداخت. ریختن اسکناس بر سر مهمان ها روش رایجی برای جشن و پایکوبی این دانشجویان بود و با عنوان «پاشیدن نایرا» شناخته می شد. این روش که در دهۀ ۱۹۷۰ و زمان رشد ناگهانیِ قیمت نفت رواج بیشتری داشت، برای تشویق نوازندگان، رقاصان و دختران زیبا به کار می رفت؛ به این صورت که یکی از پسران پول دار، بارانی از اسکناس بر سر این افراد می ریخت، تاآنجاکه آن شخص به نشانۀ رضایت خم شده و پول ها را از روی زمین بردارد. این پول پرستی و نمایش ثروت برای برخی نشانۀ بی عدالتی و بی اخلاقی در قلب کشور بود. دانشجویان ناراضی و کسانی که از ادامۀ تحصیل در این دانشگاه انصراف داده بودند، به شاخه ای از یک گروه سلَفی گرویدند و در مسجدی در مایدوگوری برای خود پایگاهی فراهم ساختند. بستگان و فرزندان مقاماتِ حکومتی نیز در میان این جوانانِ ناراضی دیده می شدند. برادرزادۀ فرماندار ایالت یوبه، پسر یکی از وزرای ایالت بورنو و پنج پسرِ یکی از بازرگانان سرشناس کشور، کسی که ثروت خود را از طریق قراردادهای دولتی به دست آورده بود نیز در میان این گروه بودند. این مردانِ جوان به سوی تفکر سلفی کشیده شدند. آنان معتقد بودند همین فسادهای اخلاقی است که سرمنشأ مشکلات موجود در ایالت بورنو است. بسیاری از آن ها وقتی به این گروه پیوستند، مدرک تحصیلی خود را سوزاندند. یک نفر پیدا شد که نیروی نهفته در این گروه رادیکال را شناسایی کرد؛ گروهی که درعین داشتنِ عقاید تندروانه، از خاستگاهی ویژه و خانواده هایی نخبه برآمده بودند. نام او محمد یوسف بود. یوسف از اواسط دهۀ ۱۹۹۰ به طور مداوم به مناطق شمال شرقی نیجریه سفر می کرد و سخنرانی های متعددی در آنجا ایراد نمود. از همان زمان، او با اهالی این مناطق در ارتباط بود و بر همین اساس شروع به یارگیری در شهرهای مختلف کرد. یوسف سخنران محبوبی بود و مستمعین زیادی در این مناطق داشت. تفکرات تند او دربارۀ دولت نیجریه که آن را دولت کفر می دانست، خریداران زیادی درمیان مردم یافت. او در مساجد مختلف به ایراد نطق های آتشین می پرداخت و در رادیو و تلوزیون های محلی نیز به بحث و مناظره با دیگر اندیشمندن اسلامی می نشست. به گفتۀ حامیانش، یوسف یکی از هزاران نفری بود که با عنوان «فرزندان المَجیری» شناخته می شدند. آن ها دسته ای از طلاب علوم دینی بودند که برای گذران زندگی، در خیابان ها گدایی می کردند. در سال های ۲۰۰۰ و پس از آن، یوسف در مقام رهبر شاخۀ جوانانِ یک گروه سلفی در شهر مایدوگوری جایگاه ویژه ای پیدا کرده بود. او در مسجد الحاجی محمدو ندیمی که یکی از مساجد محبوب شهر بود، پایگاهی برای خود دست وپا کرده بود. یوسف به هواداران خود می گفت مسلمانانی که به هر شکلی در نظام دمکراتیک مشارکت کنند، مرتد به حساب خواهند آمد و مؤمنین باید آن ها را به قتل برسانند. به عقیدۀ او، سرچشمۀ تمام فسادها نظام آموزشی این کشور است که بریتانیای مسیحی آن را در دوران استعمار در نیجریه پایه گذاری کرده. او به جای آنکه روز جمعه سخنرانی کند، سخنرانی های خود را در شهرهای شلوغ و روزهایی ایراد می کرد که بازارهای محلی برپا هستند. همین سنت شکنیِ او نهادهای اسلامی را به خشم آورد. این راهبرد موجب شد تا او بتواند پیروان زیادی را گرد خود جمع کند. سال ها پیش از قیام مسلحانه در سال ۲۰۰۹، شاهدان از میزان نفوذ یوسف در میان مردم حیرت زده بودند. نفوذ او در سراسر مناطق مرزی این کشور قابل مشاهده بود. گرهارد مولر کوساک، مردم شناس آلمانی، سال ها به مطالعۀ روستایی در کوهستان ماندارا در نزدیکی مرز نیجریه با کامرون پرداخته است. او می گوید این روستا به واقع «یک شَبه عوض شد». آخرین باری که او در سال ۲۰۰۸ به این روستا رفت، آنچه بیش از همه موجب تعجب وی شد، وضعیت زنان روستا بود. او می گوید: «گویی ناگهان همه چیز عوض شده و زن ها با پوشش کامل رفت وآمد می کردند. این زنان بودند که در خط مقدم تغییرات قرار داشتند.» در خلال سال هایی که مولر کوساک و همسرش در این روستا بودند، مدرسه ای را نیز برای اهالی روستا بنیان نهادند. او با جمع آوری کمک های مالی از دوستان و همکارانش توانسته بود مخارجخرید کتاب های درسی را فراهم کند. آخرین باری که به روستا رفت، مدرسه متروکه شده بود. او می گوید: «تمام کتاب ها را سوزانده بودند. همان زنان جوان بودند که کتاب ها را روی هم انباشته کردند و در مقابل مدرسه همه را سوزاندند.» از همان ابتدا، یوسف هواداران خود را برای مبارزه آماده می کرد. در میان نسل اولِ هواداران او نظریه پردازانی وجود داشتند که به درگیری خشونت بار با دولت، شهروندان بی گناه، نهادهای اسلامی و هر کس دیگری که به اعتقاد آن ها کافر بود، بسیار علاقه مند بودند. سال ها حکومت سکولار در نیجریه موجب شد تا این افراد گرد هم آیند و گروهی «ضد نخبه» تشکیل دهند. رؤیای آن ها سرزمینی آرمانی بر اساس احکام شریعت بود و معتقد بودند رسیدن به چنین آرمانی در نیجریه مستلزم خونریزی های بی امان و مداوم است. سَلفی های منسوب به مسجد ندیمی، پیش از شورش سال ۲۰۰۹ نیز یک بار دست به تلاشی فاجعه آمیز برای تشکیل حکومتی اسلامی زده بودند. در سال ۲۰۰۳، مردی به نام محمد علی که از روند آهستۀ یوسف برای ساختن جنبشی مردمی به ستوه آمده بود، جمعیتی دویست نفره از زن و مرد جوان را با خود همراه ساخت تا به دشت و صحرا بروند و جامعه ای جدید را از نو بنا کنند. آن ها در نهایت در مناطق مرزی ایالت یوبه، در نزدیکی رودخانه ای خشکیده در مرز نیجریه و جمهوری نیجر و در منطقه ای به نام کاناما مستقر شدند. آن ها مصمم بودند تا از دنیای فاسد دوری گزیده و سرزمینی نو را بر اساس خلوص و طهارت اسلامی بنیان نهند. این گروه از شهرنشینانِ پرخاش جو و هنجارشکن، خیلی زود با افراد ساکن در آن منطقه درگیر شدند. در واقع، درگیری دقیقاً همان چیزی بود که آن ها به دنبالش بودند. آنان در بیشه زارهای منطقه و در نزدیکی منبع آب خندق کندند. به مراکز پلیس محلی و ساختمان های دولتی نیز یورش بردند و اسلحه های آنان را ربودند تا از این طریق دولت را برای انجام عکس العمل تحریک کنند. دولت نیز به سرعت به این حملات واکنش نشان داد. ارتش با یک حملۀ کوتاه توانست آن ها را شکست دهد و اردوگاه آنان را نابود کند. بیشتر اعضای گروه در این حادثه جان باختند. تعداد اندکی که زنده مانده بودند، به سمت شمال و به سوی مرز نیجر گریختند. برخی از آن ها تا امروز نیز در همان منطقه به سر می برند. برخی بازماندگان این حادثه نیز به شهر مایدوگوری بازگشتند. این عملیات ارتش توجه جهانی را به سوی این گروه جلب کرد؛ چراکه آن ها خود را «طالبان نیجریه» لقب داده بودند. اما در آن زمان، سفارت امریکا به این نتیجه رسیده بود که آن ها ارتباطی با القاعده ندارند. یوسف به قیام کاناما نپیوست؛ اما وقتی این گروه از هم پاشیده شد، او نیز در تبعیدی خودخواسته به عربستان سعودی رفت تا خود را از هرگونه اتهامی مبنی بر دست داشتن در این ماجرا تبرئه کند. تصور می شود طی زمانی که او در عربستان به سر می بُرد، ارتباطاتی نیز با سلفی های همفکر خود گرفت و توانست آنان را در حمایت از خود ترغیب کند. او تنها یک سال بعد دوباره به مایدوگوری بازگشت. به محض بزگشت از عربستان در سال ۲۰۰۵، او شبکۀ خود در نیجریه را بازسازی کرد و مسجد و پایگاه ابن تیمیه را در منطقۀ راه آهنِ شهر مایدوگوری بنا نهاد. یوسف زمین این مسجد را با کمک مالی پدرزن خود خریداری کرد. وجود این پایگاه در آن منطقه از قلب شهر مرکزی ایالت بورنو، برای تجدید حیات این گروه ضروری بود. این بار درعوضِ رفتن به بیشه زار، این گروه پایگاه خود را در وسط شهر بنا کرد. به همین علت راه های ارتباطی زیادی برای یارگیری و تأمین هزینه های خود پیش رو داشت. جمعیت مایدوگوری طی سال های اخیر به شدت رشد کرده است. کویری شدن مناطق شمالی ایالت بورنو در یک دهۀ گذشته موجب ازبین رفتن زمین های کشاورزی در این مناطق شده و سیل جمعیت روستایی را به سوی شهر روانه کرده است. محمد کبیر عیسی، استاد دانشگاه احمدو بِلو در شهر زاریا، می گوید: «وقتی روستاییان به دنبال زندگیِ بهتر راهیِ شهر می شوند، حباب می ترکد و آن ها می فهمند چیزی که به دنبالش بودند در آنجا نیست. آن وقت است که آن ها شکار آسانی برای سازمان های نظامی و شورشی می شوند.» تا پایان سال ۲۰۰۸، این گروه مانند دولتی درون دولت عمل می کرد؛ به گونه ای که نهادهای مستقل خود را برای ادارۀ این منطقه داشت: شامل مجلس شورا برای تصمیم گیری و پلیس مذهبی برای اجرای قوانین شریعت. این گروه حتی شکلی ابتدایی از سیستم رفاه عمومی را نیز فراهم کرده بود و افراد جویای کار را در زمین هایی که در ایالت باوچی به چنگ آورده بود، به کار می گرفت. آن ها حتی به کسانی که می خواستند پروژه های خود را به اجرا درآورند، وام های کوچک می دادند. بسیاری از مردم پول این وام را برای خرید موتورسیکلت استفاده کردند و رانندۀ آچابا شدند. این گروه حتی ازدواج میان اعضای خود را تسهیل می کرد؛ اتفاقی که برای بسیاری از افراد فقیر این منطقه در زندگی عادی ممکن نبود. یوسف و هوادارانش در چشم مردم انسان های عادی بودند؛ نه شورشیانی جنگ جو. یوسف همچنین بین طبقات مختلف شهر پذیرفته شده بود و به راحتی در میان آن ها رفت وآمد می کرد. شهر مایدوگوری از قدیم به لحاظ تجاری محل مهمی بود و بازرگانان مختلفی در این شهر رفت وآمد داشتند. نزدیکی این شهر به مرز سه کشورِ کامرون، چاد و نیجر آن را به محلی برای دادوستد کالاهای مختلف از جمله کود، نفت سفید، گازوئیل و بنزین تبدیل کرده بود. بازرگانان شهر مایدوگوری پول خوبی از راه تجارت این مواد به دست می آوردند. برخی کسانی که جذب گروه سلفیِ یوسف شدند، بازرگانانی بودند که تصور می کردند باید کفارۀ زندگیِ مرفه خود را بپردازند. با توافق یوسف و دولت نیجریه مسجد ابن تیمیه اجازۀ فعالیت داشت. این توافق با میانجیگریِ یکی از شیوخ سلفی در عربستان سعودی، میان جانشین فرماندار ایالت بورنو و یوسف به امضا رسیده بود. یوسف متعهد شده بود که ارتباطی با گروه های جدایی طلب در کاناما نداشته باشد و دیگر هیچ گاه به ترویج جهاد خشونت بار نپردازد. اما در سال های بعد، او به تعهداتش پشت کرد. مأموران امنیتی چندبار او را بازداشت کردند؛ اما بلافاصله آزاد شد. خبرنگاری که برای اولین بار دربارۀ گروه یوسف گزارش تهیه کرده، معتقد است که او حداقل در این مراحل اولیه به شدت مورد حمایت علی مودو شریف، فرماندار ایالت بورنو بود. احمد سلکیدا، خبرنگارروزنامۀ دیلی تراست، در سال های پیش از ۲۰۰۹ گزارش های مفصلی دربارۀ این گروه منتشر کرد. او معتقد است که یوسف علی رغم اظهار بی میلی به سیاست در فضاهای عمومی، به یارگیری سیاسی می پرداخت و با شریف، فرماندار بورنو، منافع مشترکی پیدا کرده بود. این دو از همکاری با هم سود می بردند. یوسف به دنبال اجرای شدیدتر قوانین شریعت بود و شریف نیز به دنبال انتخاب شدن مجدد در سِمت خویش. بااین حال، شریف هرگونه همکاری یا توافق با این گروه را تکذیب کرده است. این دو در فضای عمومی روابط خصمانه ای با یکدیگر داشتند. یوسف، شریف را «کافر» می خواند و به دنبال قتل او بود؛ اما شریف می دانست که درگیری با یوسف تصمیم عاقلانه ای نیست. او درعوض به دنبال جلب نظر او بود و برای این کار یکی از جنگ جویان مشهور بوکوحرام به نام بوجی فوئی را وزیر امور مذهبی این ایالت کرد. سلکیدا به من گفت که تا آخرین روزهای پیش از شورش، یوسف هنوز معتقد بود می توان با دولت به توافق رسید و نیز تصور می کرد که شریف از مواضع نامنعطف بوکوحرام حمایت خواهد کرد؛ اما آن زمان شریف دیگر قدرتی نداشت و نمی توانست از یوسف محافظت کند. یوسف را تحویل پلیس دادند و به سرعت اعدام شد. سؤالاتی مثل اینکه چرا او به این سرعت کشته شد و چه کسانی از ساکت کردن و کشتنِ سریع او سود بردند، همچنان بی پاسخ مانده اند. پس از مرگ یوسف، هواداران مسلح او مخفی شدند؛ اما همچنان به آرمان های او وفادار ماندند. از آن زمان که ابوبکر شکائو، دستیار و قائم مقام یوسف، به رهبری گروه بوکوحرام منصوب شد، اولویت این گروه انتقام جویی بوده است. اولین هدفِ این گروه، پلیس بود. آن ها با حمله به گشت های ایست و بازرسی پلیس، آن ها را به قتل رساندند و سلاح هایشان را به غنیمت گرفتند. افسران عالی رتبۀ پلیس، سیاست مداران محلی و رهبران سنتی نیز در منازل خود هدف ترور و سوءقصد قرارگرفتند. پس از قیام مسلحانۀ بوکوحرام، مقامات دولتی از رهبران سنتی برای شناسایی اعضای این گروه تقاضای کمک کردند. آنان به محض شناسایی اعضای این گروه، آن ها را به قتل می رساندند و خانۀ آنان را به عنوان پاداش، به فردی می دادند که این اطلاعات را در اختیار دولت گذاشته بود. اعضای بوکوحرام هم برای تلافی، کسانی را که به آن ها خیانت کرده بودند، می کشتند و اموالشان را به عنوان «غنیمت جنگی» به جنگ جویان جهادی می دادند. در یکی از شب های ماه ژوئن سال۲۰۱۱، محمد منگا، رانندۀ ۳۵سالۀ یک خودروی تجاری، از محلی در نزدیکی مایدوگوری به سمت پایتخت در حرکت بود. در خودروی او یک وسیلۀ انفجاری نصب شده بود. این وسیله را یا القاعده در «مغرب اسلامی» تهیه کرده بود یا الشباب در سومالی. مقر افراد القاعده در آن زمان در اردوگاه هایی در صحرای افریقا بود. او با خودروی خود به مرکز فرماندهی پلیس این کشور رفت، از دژبانی عبور کرد و تا جلوی درب ورودی ساختمان رسید. سپس خودرو را در میان جمعیت منفجر کرد. این حادثه پنج کشته و بیش از صد مجروح به جای گذاشت. بعدها یکی از سخن گویان گروه بوکوحرام گفت محمد منگا میراث گران قدری را برای همسر و پنج فرزندش به یادگار گذاشت. عکسی از او به خبرنگاران دادند که او را با یک اسلحۀ کلاشنیکف در حال سوارشدن به خودروی انتحاری نشان می داد. منگا لبخندی بر لب داشت و برای دوربین دست تکان می داد. سخن گوی این گروه به احمد سلکیدا گفت: «او آرام بود و هیچ گاه از خود ترس نشان نداد. همه به احوالات او رشک می بردند و آرزو می کردند که کاش نوبت آن ها بود تا به عملیات بروند و روانۀ بهشت شوند.» بوکوحرام این عملیات را چند هفتۀ بعد نیز مجدداً تکرار کرد. آن ها خودروی بمب گذاری شدۀ دیگری را در ماه اوت سال ۲۰۱۱ در جلوی ساختمان سازمان ملل در ابیجا منفجر کردند. دست کم ۲۱ نفر در این حادثه کشته و بسیاری نیز مجروح شدند. این گروه یک سلسله عملیات بمب گذاری در شهرهای مایدوگوری، جوس، کادونا و پایتخت به راه انداخت و حملات هم زمانی نیز در شهر کانو علیه نیروهای امنیتی ترتیب داد. این گروه به محمد کبیر عیسی، استاد دانشگاه احمدو بِلو در شهر زاریا، می گوید: «وقتی روستاییان به دنبال زندگیِ بهتر راهیِ شهر می شوند و می فهمند چیزی که به دنبالش بودند در آنجا نیست، شکار آسانی برای سازمان های نظامی و شورشی می شوند.» کلیساها، دانشگاه ها، مدارس، ایستگاه های اتوبوس و بازارهای محلی حمله کرد و هزاران نفر را به کام مرگ کشاند. تنها ظرف چند سال از ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴، بوکوحرام از یک گروه مذهبی رادیکال و تندرو به یک گروه تروریستی پرقدرت و خطرناک بدل شد. هم زمان با افزایش قدرت این گروه و تصرف کامل شهر، تعداد هواداران آن نیز بیشتروبیشتر شد. گروه هایی از دزدان مسلح نیز به این گروه ملحق شدند تا از هرج ومرجی که به وجود آمده بود، برای غارت و دزدی استفاده کنند. گروه های دیگری نیز برای حل وفصل مناقشات قدیمیِ قومی و مذهبی، عمدتاً بر سرِ زمین، به این گروه های مسلح پیوستند. عده ای دیگر از شهروندان عادی نیز به زور مجبور به خدمت نظامی به این گروه شدند. زکریا، زندانیِ جوانی که در سال ۲۰۱۱ به ملاقاتش رفتم، به زور به عضویت گروه بوکوحرام درآمده بود. من و همکارم، عبداللهی کاورا، در ساختمان «جوخه های مسلّح ویژۀ مبارزه با دزدی» در شهر مایدوگوری نشسته بودیم و به داستان او گوش می کردیم. زکریا را در کودکی، مادربزرگش تربیت کرده بود. بیشترِ دوران کودکی و نوجوانی او به دور از پدر و مادرش سپری شد. پس از آنکه والدینش از هم جدا شدند، مادرش با مردی ازدواج کرد که علاقه ای به زکریا نداشت. اما پس از گذشت مدتی، مادرش پیش زکریا برگشت. او می گوید وقتی مادرش آمد، با خود کمی پول هم آورد. اما وقتی آن پول تمام شد، آن ها پول کافی برای ادامۀ تحصیل زکریا نداشتند. مادرش فرزندان دیگری نیز داشت که از زکریا کوچک تر بودند و باید از آن ها مراقبت می کرد. او بدون هیچ مدرکی ترک تحصیل کرد و به دست فروشی روی آورد. او با فروش کفش و لوازم جانبی تلفن می توانست هر هفته بین دوهزارتاسه هزار نایرا، حدود ده پوند، با خود به خانه ببرد. او که حالا ۲۲ سال دارد، می گوید دو همسر و دو فرزند داشته است. زکریا برای تأمین معاش اهل وعیال خود در مشقت زیادی بود تا وقتی که یکی از اعضای بوکوحرام به او پیشنهاد قاچاق اسلحه داد. او می گوید: «آن ها به من قول دریافت دویست هزار نایرا دادند؛ اما در سفر اول، تنها هفتادهزار نایرا به من دادند. این مبلغ در سفر دوم به چهل هزار نایرا کاهش یافت. من هرگز به ایدئولوژی بوکوحرام علاقه ای نداشتم. آن ها مرا را تهدید کردند و گفتند حالا که ما را می شناسی و می دانی چه کار می کنیم، یا باید کاری را که از تو می خواهیم، بکنی یا تو را به قتل می رسانیم. نمی شود رازشان را بدانی و بعد بگذارند بروی پی کارت. به محض آنکه این چیزها را دانستی، باید عضوی از آن ها شوی وگرنه از دستت خلاص می شوند. من از جانم می ترسیدم.» وقتی پلیس او را دستگیر کرد، هرآنچه پلیس می خواست، به آن ها گفت. او می گوید: «حالا هم نیروهای امنیتی مرا گرفته اند و از من می خواهند به آن ها کمک کنم. تا همین جایش هم من به دردسر افتاده ام. اگر آن ها دستشان به من برسد، سرم را خواهند برید». صدای زکریا خیلی لرزان و آرام بود. او خیلی جوان به نظر می رسید. شبکۀ ارتباطات بوکوحرام در ایالت های بورنو، آداماوا و یوبه به میزان زیادی از چشم ارتش پنهان مانده بود. این گروه در این مناطق قوی تر شد تاجایی که در دسته های بزرگ به شهرهای مختلف حمله می کرد و کاروان های بزرگی از آن ها با خودروهای به سرقت رفتۀ تویوتا هایلوکس در این مناطق جولان می دادند. شگرد آنان این بود که به شهر بروند و در مسجد شهر حضور خود را اعلام کنند. پس از آنکه اعضای گروه، شهر را محاصره می کردند و تمام مردم را راهی مسجد می کردند، به مردان جوان اختیار می دادند که یا به آنان بپیوندند یا کشته شوند. در ماه فوریۀ سال ۲۰۱۴، بوکوحرام به یک مدرسۀ پسرانه حمله کرد و پس از آنکه دانش آموزان را در بیرون خوابگاهشان به خط کرد، ۵۹ دانش آموز را به قتل رساند و جسدهایشان را سوزاند. در ماه مارس ۲۰۱۴ نیز بوکوحرام به پایگاه نظامی گیوا حمله برد. فیلمی که این گروه از حملۀ خود منتشر کرد، مردانی را نشان می دهد که به آرامی به سوی این پایگاه نظامی در حومۀ شهر مایدوگوری حرکت می کنند. این جنگ جویان که بیشترشان مردان بسیار جوانی هستند، تلاشی برای مخفی کردن این عملیات نمی کنند و علناً به سوی پایگاه پیش می روند. وقتی وارد پایگاه می شوند، ابتدا هشتصد نفر از زندانیان آنجا را آزاد می کنند. برخی از این زندانی ها پیش از دستگیری توسط ارتش، عضو گروه بوکوحرام نبودند؛ اما حالا که این گروه آزادشان کرده بود، نمی توانستند در زندان بمانند، چراکه قطعاً کشته می شدند. آن ها دو راه پیشِ رو داشتند: می توانستند از زندان بیرون رفته و خودشان فرار کنند که دراین صورت ممکن بود دوباره دستگیر شوند و نیز می توانستند به گروهی بپیوندند که آزادشان کرده بود. سرنوشت آن هایی که به بوکوحرام نپیوستند و خودشان خواستند فرار کنند، بعداً توسط سازمان عفو بین الملل معلوم شد: ۶۴۵ نفر از کسانی که از همراهی با این گروه شبه نظامی سرباززدند، محاصره شده و به قتل رسیدند. اجساد آن ها نیز در یک گور دست جمعی روی هم انباشته شد. احتمالاً بسیاری نیز سرنوشتشان را مثل زکریا می دیدند. آن ها می توانستند یا به بوکوحرام بپیوندند یا کشته شوند. پس از ملاقاتمان با زکریا، من و همکارم بیرون ساختمان پلیس ایستاده بودیم. هر دو به شدت تحت تأثیر داستان زکریا قرار گرفته بودیم. من از همکارم پرسیدم: «آن ها می خواهند این پسر را بکشند؛ این طور نیست؟» کاورا تنها سرش را به نشانۀ تأیید تکان داد. * این نوشتار برگرفته است از کتاب اندرو واکر، قلب کافر را بخور.
سه شنبه ، ۱۱خرداد۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: بلاغ نیوز]
[مشاهده در: www.bloghnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 36]
-
گوناگون
پربازدیدترینها