واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: یکشنبه ۹ خرداد ۱۳۹۵ - ۱۰:۳۰
زن روستایی وقتی یک عروسک پارچهای میسازد در حقیقت از باورهای بومی و زندگی الهام میگیرد و به همین دلیل عروسکهای هر منطقه القا کننده فرهنگ آن است. به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه خراسان جنوبی، سربیشه یکی از شهرستانهای استان خراسان جنوبی و منطقهای واقع در دشتی نسبتا مرتفع به بلندی 1900 متر از سطح دریا است که شبهای کویری و سردش سوزان است و در روزگاری به آن سردبیشه میگفتند. بانوان این منطقه سنتهای قدیمی عروسکدوزی را احیاء کردهاند و اما چند سالی است که با اجرای طرح پروژه ترسیب کربن در روستای ناز دشت و تاجمیر سربیشه، کسب و کار در این روستا رونق گرفته و سبب ماندگاری جمعیت شده است. به دنبال اجرای پروژه ترسیب کربن ایجاد کسب و کار پایدار از طریق صنایع دستی برای حفاظت از منابع طبیعی در سال 92 در روستاهای تجمیر، نازدشت، کسراب، حجت آباد، همت آباد انجام و این عروسکهای دستساز سبب احیا، تولید و عرضه شد. گل بیبی و پسرش الیاس کلندرزایی ساکن روستای کوچک تاجمیر در استان خراسان جنوبی، سه سالی هست که به ساخت عروسکهای سنتی پرداختند. گل بیبی از بین زنان شش روستا مقام اول را در عروسکسازی به دست آورده است. تاجمیر روستایی است که در کمتر از سه سال از یک روستای ناشناخته و محروم، به قطب تولید عروسکهای سنتی تبدیل شده است. وارد خانه "گل بیبی" که میشوی پر است از عروسکهای دستسازی که به قول خودش هر کدام شخصیتی دارند و نامی. او سه سال است که به همراه پسرش الیاس مشغول ساختن عروسکها و حیوانات پارچهای و تاجمیر است. گل بیبی میگوید: این عروسکها را با چوب، پارچه محلی و موی بز درست میکند. به هرکدام از عروسکها که نگاه میکنی، یادآور لالاییها، شعرهای قدیمی و خاطرات زندگی روستایی عشایری است. آفرینش کار خداست و اگر عروسکی میسازم، باید ناقص باشد گل بیبی میگوید: زنان روستا براین باورند که خلقت کامل متعلق به خداست، بنابراین برای عروسک خود چشم نمیگذارند تا در خلقت آفرینش دخالت نکرده باشد. شکل این عروسکها متاثر از فرهنگ، باورهای بومی و موقعیت جغرافیایی منطقه بوده و همدمی و ایجاد حس همزادپنداری از نقشهای مهم آنها است. گل بیبی با سلیقهای خاص که همه در تاجمیر قبولش دارند سه سال است که در کنار پسرش، با مهارتی عجیب به ساخت عروسکها میپردازد و مابقی زنان نیز در ساخت لباس به او کمک میکنند. پس از اتمام ساخت عروسکها الیاس با پارچههای کوچک سفید دوخته شده بر پشت عروسکهای رنگانگ شخصیت و زندگی هرکدام را می نویسد و اینگونه است که شناسنامهدار میشوند. الیاس میگوید: هر زمان که مادرم یک عروسک را درست کند من برایش قصه میگویم، مثلا وقتی عروسک پیرمرد به همراه حیواناتش را درست کرد به آن نگاه کردم دیدم شبیه پیرمرد چوپانی است که در روستای ما بود، اسمش کجیر بود و من اسم "کجیر" را برای آن عروسک انتخاب کردم و قصهاش را نوشتم. گل بیبی معتقد است، چون چهره کودک از بدو تولد تا چهل روزگی همواره در حال تغییر است و به تعبیری رنگ عوض میکند، نباید در طراحی چهره دست برد و این یعنی دخالت در کار خدا قبل از تثبیت چهره بنابراین برای ساخت صورت عروسکهای نوزاد تنها پارچه سفید استفاده میکند. اهالی روستای تاجمیر در قالب ساخت این عروسکها به معرفی فرهنگ بومی مردم منطقه پرداخته و آن را به همگان معرفی میکنند. از درآمدش که میپرسیم، میگوید: قیمت عروسکها مناسب است و مورد پسند و توجه همگان بویژه گردشگران قرار گرفته است. وقتی به عروسکها نگاه میکنی به خاطر سادگی و استفاده از حداقل امکانات و معرفی فرهنگ مردم منطقه بسیار قابل احترام هستند. عروسکهای بومی محدوده پروژه ترسیب کربن در قالب یکی از طرحهای ایجاد کسبوکار پایدار بوده و با همکاری دفتر عمران ملل متحد، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، مؤسسه آوای طبیعت پایدار، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی احیا شده است. مهرماه 94 همزمان با روز جهانی کودک عروسکهای بومی دست ساز بانوان روستاهای محدوده پروژه بینالمللی ترسیب کربن با حمایت دفتر پژوهش و آموزش کودکان و نوجوانان پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ثبت ملی شد. در سال 92 اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی با همکاری مجری طرح ترسیب کربن نسبت به احیا ساخت عروسکهای محلی در تعدادی از روستاهای سربیشه اقدام کرده و در حال حاضر این هنر در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است. اما عروسکهای بومی خراسان جنوبی بعد از ثبت در یونسکو تنها در استان خراسان جنوبی شناخته شده نیست، بلکه نقاط دیگری این عروسکها را میشناسند و این عروسکها به خارج از کشور و کشورهایی مانند انگلستان، اتریش صادر شده و در حال حاضر تعداد 40 نفر از زنان روستای نازدشت با چوب، پارچه و موی بز این عروسکها را درست میکنند. گزارش از سپیده قلندری اسفدن خبرنگار ایسنا منطقه خراسان جنوبی انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]