محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1827062361
در ترکیه چه می گذرد؟ آغاز دوران گذار در آناتولی؟
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین:
در ترکیه چه می گذرد؟ آغاز دوران گذار در آناتولی؟ بین الملل > خاورمیانه - تحولات سیاسی در ترکیه و کنار رفتن احمد داود اوغلو، از فصلی تازه در سپهر سیاسی این کشور حکایت دارد.
محمد شریفی کرجان*
انتخاب بینالی (بن علی) یلدیریم، به مقام دبیر کلی حزب عدالت و توسعه و نخست وزیری ترکیه و کنار گذاشته شدن احمد داوود اوغلو از عرصه نخست وزیری حلقه پایانی زنجیری بود که از زمان انتخاب رجب طیب اردوغان، به ریاست جمهوری ترکیه آغاز شده بود. دورانی که از آن به عنوان دوران آمادگی ترکیه برای ورود به دوران گذر از سیستم پارلمانی به سیستم ریاست جمهوری نیز می شود یاد کرد. در این مقاله نگاهی خواهیم داشت به تحولات داخلی ترکیه از سال 2014 تا کنون. سیستم ریاست جمهوری؛ رویایی شیرین که خواب را از چشم بسیاری از رهبران قدرتمند ترکیه از جمله نجم الدین اربکان و سلیمان دمیرل ربوده بود این بار در رویاهای رجب طیب اردوغان در حال تجلی پیدا کردن است. گذر از سیستم پارلمانی به سیستم ریاست جمهوری در ترکیه اگرچه بارها در طول تاریخ جمهوریت این کشور مطرح شده بود ولی تا این اندازه جدی دنبال شده نشده بود که رجب طیب اردوغان از زمان ریاست جمهوری خود دنبال کرده است. سیستم پارلمانی که یادگار کمال آتاتورک است از سوی حزب اپوزیسیون اصلی ترکیه یعنی جمهوری خواه ها در طول تاریخ به عنوان خط قرمز ترکیه در نظر گرفته شده و هرگونه بحث در خصوص تغییر سیستم مدیریتی کشور از سوی جمهوری خواه ها محکوم شده بود. ولی اکنون شرایط به گونه ای تغییر پیدا کرده که ترکیه وارد دوران جدیدی شده است. سخنرانی رجب طیب اردوغان بعد از پیروزی در انتخابات 10 اوت 2014 نشان گر این بود که ترکیه با شرابط سیاسی گوناگونی روبه رو خواهد بود. اظهارات اردوغان در اولین سخنرانی خود به عنوان رئیس جمهور ترکیه مبنی بر این که به مانند رئیس جمهورهای سابق ترکیه منفعل نخواهم بود و حضوری پررنگ در سیاست خواهم داشت عملا در این دو سال اجرا شده و اردوغان از مرزهای قانون اساسی ترکیه که اختیارات رئیس جمهور را محدود می کند فراتر رفته است. موجی از تبلیغات رسانه ای، مطبوعاتی و خبرگزاری های کثیر نزدیک به اردوغان در تاسیس کاخ ریاست جمهوری ترکیه و دعوت های بیشمار رهبران خارجی که در این کاخ با استقبال از سوی اردوغان صورت گرفت در همان روزهای اولیه علنا نخست وزیری در ترکیه را در سایه نگه داشته بود. اردوغان و جریان اردوغانیسم داخل حزب عدالت و توسعه بعد از 10 اوت 2014 تنها یک هدف در سر داشتند و آن هم تغییر قانون اساسی ترکیه و در پی آن تبدیل کشور به سیستم ریاست جمهوری بود. پروسه ای که اردوغان زیرکانه و با تدبیر آن را گام به گام جلوتر می برد. بعد از بحث های جنجالی در خصوص کاخ ریاست جمهوری ترکیه نوبت به یک تصفیه درون سازمانی رسیده بود. در داخل حزب عدالت و توسعه جریان هایی به وجود آمده بود که در حال ایجاد مانع در سکوی پرتاب اردوغان بودند. حذف افراد مهمی همچون عبدالله گل، بولنت آرنج، حسین چلیک، بشیر آتالای و ... از ساختار اصلی (شورای مرکزی حزب آک پارتی) اولین دور از تصفیه های دورن سازمانی حزب عدالت و توسعه را رقم زد. انتخابات پارلمانی 7 ژوئن 2015 ترکیه یک دورانی حساس برای اردوغان و حزب عدالت و توسعه بود. انتخاباتی که برای ادوغان یک قطعه بسیار بزرگ از پازلی بود که سال ها در تلاش برای کامل کردن آن بود. در این دوره از انتخابات حزب عدالت و توسعه با یک رقیب جدی روبه رو بود. از زمانی که حزب عدالت و توسعه در ترکیه قدرت را در دست گرفته بود از حمایت اکثریتی کردها برخوردار بود و در ادوار مختلف انتخاباتی کردها به حزب عدالت و توسعه رای داده بودند ولی در این دوره از انتخابات حزبی از مناطق کردنشین با رهبری صلاح الدین دمیرتاش رهبر کاریزماتیک کردها شرایط سختی را برای حزب عدالت و توسعه در شرق و جنوب شرق ترکیه (مناطقی که برگ برنده حزب اردوغان بوده است) ایجاد کرده بود. حزبی که با شعار مقابله با سیستم ریاست جمهوری و ایجاد صلح در ترکیه در عرصه انتخاباتی حاضر شده بود توانست با کسب بیش از 13 درصد آراء هم حد نصاب انتخابات را پشت سر گذاشته و به عنوان اولین حزب کردی در پارلمان ترکیه حاضر شود و مهمتر از آن اجازه کسب اکثریت را به حزب عدالت و توسعه برای تشکیل حکومت نداده بود. حال اردوغان دو راه بیشتر نداشت یا تن به حکومت ائتلافی باید می داد یا کشور را به انتخابات زودهنگام باید می کشاند. تشکیل حکومت ائتلافی در آن برهه زمانی مساوی بود با از بین رفتن رویاهای ریاست جمهوری در ترکیه به همین دلیل از همان روزهای اول مشخص بود که اردوغان تن به حکومت ائتلافی نخواهد داد. بنابراین تدبیری دیگر باید اندیشیده می شد. سناریوی مبارزه با ترور، تدبیری که از بسیاری جهات به نفع حزب عدالت و توسعه و رجب طیب اردوغان عمل کرد. نفوذ شبه نظامیان پ.ک.ک به داخل ترکیه موجی از درگیری های شدید ارتش و شبه نظامیان پ.ک.ک در جنوب شرق ترکیه را دامن زده بود که این کشور را روز به روز به داخل آتش درگیری ها می کشاند. ولی این موضوع دست مایه حزب عدالت و توسعه شد تا بتواند در کمتر از 6 ماه در انتخابات 1 نوامبر 2015 بار دیگر قدرت را به دست گیرد. این درگیری ها از 3 جهت به نفع اردوغان و حزب آک پارتی عمل کرده بود: 1) از خلع حکومتی به وجود آمده در این مدت استفاده کرده و با تبلیغات بیشماری به ملت ترکیه تفهیم شده بود که در صورت نبود حکومت مقتدر در ترکیه درگیری ها گسترش پیدا خواهد کرد 2) حزب دموکراتیک خلق ها (HDP) که با شعار ایجاد صلح در مناطق کردنشین در انتخابات حضور پیدا کرده بود در واقع با آغاز درگیری ها در شعار اصلی خود شکست خورده و محبوبیت این حزب در بین کردها کاهش پیدا کرد 3) و از همه مهمتر با ایجاد حس ملی گرایانه در ترکیه و طرح دوباره درگیری ها میان کرد – ترک، حزب عدالت و توسعه توانست رای بسیاری از ملی گراهای ترکیه را به سمت خود جذب کند. چیزی که در انتخابات 1 نوامبر 2015 تحت عنوان ریزش شدید از حزب حرکت ملی ترکیه به حزب عدالت و توسعه شاهد آن بودیم. پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات 1 نوامبر 2015 و تشکیل حکومت توسط احمد داوود اوغلو سد بزرگی را از مقابل اردوغان برای عملی کردن رویاهای خود برداشته بود. ولی این بار نیز جریان های درون سازمانی بر علیه این رویا عمل می کرد. از همان روز اول تشکیل حکومت، اختلافات بر سر اعضای کابینه میان احمد داوود اوغلو و رجب طیب اردوغان و یا مخالفت های ضمنی داوود اوغلو با سیستم ریاست جمهوری در ترکیه نشان از ایجاد یک مانع جدید بر سر راه اردوغان بود. پارلمانی که به ریاست اسماعیل قهرمان تشکیل شده بود 2 هدف عمده را دنبال می کرد. 2 لایحه مهم تحت عناوین اصلاح قانون اساسی ترکیه و لغو مصونیت های قضایی از نمایندگان پارلمان ترکیه در واقع قدمی روبه جلوی دیگر در عملی کردن سیستم ریاست جمهوری در ترکیه بود. تشکیل کمیسیون اصلاح قانون اساسی ترکیه در پارلمان این کشور آغازی جدید در راستای تغییر مدیریتی ترکیه از پارلمانی به ریاست جمهوری بوده است. ولی از داخل حزب عدالت و توسعه جریان هایی به وجود آمده بود که مانع سرعت در این کار می شد. یکی از اصلی ترین جریان ها احمد داوود اوغلو بوده است. بنابراین تصفیه ای دیگر در راه بود تا مسیر را برای اردوغان هموار کند. سلب برخی از اختیارات نخست وزیری از سوی شورای مرکزی حزب عدالت و توسعه و چند روز بعد از آن تصمیم به تشکیل کنگره ویژه برای تعیین دبیر کل حزب بدون نامزدی احمد داوود اوغلو؛ کنار گذاشته شدن وی از مسیر پیشروی اردوغان بود. 22 می 2016 روز بزرگی برای اردوغان در مسیر تبدیل ترکیه به ریاست جمهوری به حساب می آید. انتخاب بن علی یلدیریم به عنوان نخست وزیری ترکیه و سخنرانی اولیه وی با تاکید بر سیستم ریاست جمهوری نشانگر آغاز یک دوران جدید در عرصه سیاسی ترکیه است، دورانی که از آن می توان به دوران گذر از سیستم پارلمانی به سیستم ریاست جمهوری یاد کرد. علاوه بر این، اشاره کوتاه به لایحه لغو مصونیت های قضایی از نمایندگان پارلمان ترکیه نیز خالی از لطف نخواهد بود. تصویب این طرح بسیاری از نمایندگان مخالف اردوغان در پارلمان ترکیه را در موضع ضعف قرار داده است. وجود 787 پرونده علیه 137 نماینده پارلمان ترکیه در دادگاه های این کشور به خصوص رهبران 3 حزب اپوزیسیون اصلی ترکیه در میان این نمایندگان و تلاش برای دادگاهی کردن آنان در واقع یک سیاست از عرصه به در بردن مخالفان سیستم ریاست جمهوری است. کمال قلیچدار اوغلو، رهبر جمهوری خواه های ترکیه، دولت باغچلی، رهبر ملی گراهای ترکیه و صلاح الدین دمیرتاش رهبر حزب دموکراتیک خلق ها از جمله کسانی بوده اند که مخالفت شدید خود از سیستم ریاست جمهوری را بارها اعلام کرده و عنوان کرده بودند تا زمانی که هستند نخواهند گذاشت این سیستم در ترکیه عملی شود. حال هر 3 رهبر سیاسی ترکیه با خطر دادگاهی و حتی زندانی شده روبه رو شده اند. انتخاب رجب طیب اردوغان، در 10 اوت 2014 به عنوان رئیس جمهور ترکیه آن هم با رای مستقیم مردم دورانی را در این کشور آغاز کرده بود که گام به گام به سمت تغییر از پارلمانی به ریاست جمهوری را نشان می داد. تصفیه های دورن سازمانی حزب عدالت و توسعه، کنار گذاشته شدن احمد داوود اوغلو از نخست وزیری ترکیه، درگیری های به وجود آمده در جنوب شرق ترکیه، طرح تغییر قانون اساسی ترکیه در پارلمان این کشور، لغو مصونیت های قضایی از نمایندگان پارلمان ترکیه، انتصاب بن علی یلدیریم یک از نزدیکترین افراد به اردوغان به عنوان نخست وزیری ترکیه و سخنرانی معروف ایشان در سالن آرنا اسپور آنکارا در دفاع از سیستم ریاست جمهوری همگی تکه هایی از پازلی هستند که ترکیه را وارد دوران گذر از سیستم پارلمانی به سیستم ریاست جمهوری کرده است.
* کارشناس ارشد روابط بین الملل دانشگاه تربیت مدرس تهران
5250
کلید واژه ها: ترکیه - رجب طیب اردوغان -
چهارشنبه 5 خرداد 1395 - 09:58:55
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]
-
گوناگون
پربازدیدترینها