واضح آرشیو وب فارسی:ترجمان: چاک کلاسترمن ترجمۀ: مینا قاجارگر مرجع: Esquire به دلایل متعددی، خوردن قرصی که رابطۀ شما را با یک خاطره تغییر می دهد، ترسناک به نظر می رسد؛ اما همیشه داریم همین کار را می کنیم. فقط ابزارهایی که به کار می گیریم، اثربخشی کمتری دارند. مردم الکل مصرف می کنند تا وقایع اطرافشان را فراموش کنند. فیلم های تخیلی نگاه می کنند تا حواس خود را از فشار زندگی واقعی پرت کنند. از همه مهم تر، همۀ ما معنای عاطفی رخدادهای گذشته را معمولاً حتی بدون هیچ تلاشی، تحریف می کنیم. این همان نوستالژی است. تخمین زمان مطالعهاسکوئر — در اواخر نوامبر سپری شده، برنامۀ ۶۰ دقیقه ۱ امکان تجویز دارویی به نام پروپرانولول را بررسی کرد؛ لسلی استال این مطلب را گزارش کرد. این نخستین بار بود که در عمرم نام پروپرانولول به گوشم می خورد، بعد از آن بعدازظهر هیچ منبع خبری مهمی را ندیدم که به این دارو اشاره کند. به نظر من این تعجب آور نیست. در واقع می توانم حدس بزنم که بسیاری از مردم به محض برخورد با واژۀ پروپرانولول از خواندن این ستون دست می کشند و تشخیص نمی دهند که جریان از چه قرار است. اما پروپرانولول می تواند پس از پروزاک آزاردهنده ترین دارو از نظر فلسفی باشد: این دارو آشکارا معنای واقعیت را زیر سؤال می برد و درعین حال شگفت انگیز و هولناک است. پروپرانولول همان دارویی است که باعث شده است فیلم مغز آ بنبات ۲ پیشگویانه به نظر برسد. فهم پروپرانولول با فهم آدرنالین، مخصوصاً چگونگی تأثیر آدرنالین بر حافظه آغاز می شود. سعی کنید شدیدترین لحظات زندگی تان را به یاد آورید، مثلاً تصادف های رانندگی، مسابقات مشت زنی و.... در اکثر مواقع جزئیات آن رخدادها را بسیار زنده تر از وقایع عادی زندگیِ روزمره به یاد خواهید آورد. این دست کم تاحدی تأثیر آدرنالین است. بالارفتن ناگهانی میزان آدرنالین در مغز در لحظات بحرانی، آن خاطرات را در مغز شما حک می کند. آدرنالین باعث می شود چیزها را به یاد آوریم. زمانی که نوع بشر جوان بود، این فرایند نشان دهندۀ پیشرفتی تکاملی و جامعه زیست شناسانه ۳ بود: اگر انسان اولیه از حملۀ ببری وحشت زده می شد، این تجربه در ذهن او حک می کرد که باید از قلمروی ببرها فاصله بگیرد. اما در زندگی انسان مدرن، ببرها دیگر خطری جدی به شمار نمی آیند. امروزه آدرنالین اغلب باعث می شود انسان مدرن وقایعی را به یاد بیاورد که بیشتر دوست دارد فراموششان پروپرانولول می تواند پس از پروزاک آزاردهنده ترین دارو از نظر فلسفی باشد. کند. به همین علت است که ما با ناهنجاری هایی چون اضطرابِ پس از سانحه مواجه می شویم: بسیاری از مردم و به ویژه سربازانی که از جنگ بازگشته اند، از نظر روانی نمی توانند بر خاطرات بدترین لحظات عمر خود فائق شوند. تجربه های [دردناک گذشته] همواره در نظرشان زنده اند. آدرنالین از خاطراتی محافظت کرده است که آن ها نمی خواهند به یاد آورند. این موضوع ما را به پروپرانولول می رساند. اگر افزایش میزان آدرنالین در مغز باعث می شود اتفاقات را به خاطر آوریم، پس منطقاً کاهش آدرنالین به ما کمک می کند فراموش کنیم. این همان کاری است که پروپرانولول انجام می دهد. پروپرانولول موجب کاهش ترشح موادی می گردد که باعث می شوند خاطرات برجسته شوند. پروپرانولول خاطرات را «پاک» نمی کند؛ بلکه آن ها را انتزاعی تر می سازد و بدین طریق باعث می شود درد و رنج ناشی از خاطراتِ تلخ کمتر شود. در مقام نظر، اگر فوراً پس از تصادف مقداری پروپرانولول به مجروحان داده شود، میزان وضوح تصاویر تجربۀ ترسناک در حافظه، به نحو چشمگیری کاهش خواهد یافت. عجیب تر آنکه می توان از پروپرانولول به صورتی استفاده کرد که در گذشته تأثیر بگذارد. این نشان می دهد که بیماران ممکن است بتوانند ضایعۀ روحی مربوط به گذشتۀ دورشان را با خوردن دارو از بین ببرند و بدین منظور خاطرات خاصی را هدف بگیرند؛ یعنی به طور مداوم پروپرانولول مصرف می کنید و روی چیزی تمرکز می کنید که بیست سال پیش اتفاق افتاده است. در طول زمان، آن خاطرۀ خاص، مبهم و بهنجار می شود. دشوار است که تصور کنیم چگونه استفادۀ معقول از پروپرانولول می تواند برای جامعه زیان بار باشد. این غیرممکن است که بتوانیم توجیه کنیم یک کودک نه ساله که صحنۀ به قتل رسیدن والدینش را به چشم دیده است، باید دقیقاً آنچه را دیده و حس کرده است، به یاد آورد. اگر با من باشد، به این کودکِ فرضی یک کاسه پروپرانولول خواهم داد. اما مسئله این است که رویکرد جامعۀ ما به طور سنتی دربارۀ مصرف معقول دارو وحشتناک است؛ درحالی که مصرف پروپرانولول به طور مورد به مورد تقریباً همیشه معقول به نظر می رسد. ایدۀ پروپرانولول پروپرانولول خاطرات را «پاک» نمی کند؛ بلکه آن ها را انتزاعی تر می سازد. در نظر آشکارا پیچیده تر است. زندگی شما چقدر بزرگ است؟ این پرسش نه لفاظانه است و نه غیرممکن. پاسخ ساده است: زندگی شما به اندازۀ حافظه تان بزرگ است. افعال فراموش شده هنوز بر افراد دیگر تأثیر می گذارند؛ اما تأثیری بر شما ندارند؛ این کل نکتۀ یادآوری است. واقعیت با آنچه ما می دانیم تعریف می شود و واضح و مبرهن است که ما نمی توانیم چیزی را بدانیم که به یاد نمی آوریم. این یعنی پروپرانولول فرصتی برای کوچک کردن واقعیت فراهم می کند. پروپرانولول باعث نمی شود وقایع گذشته کاملاً از ذهن پاک شوند؛ اما معنا و زمینۀ آن ها را تغییر می دهد. بنابراین اگر شخصیت افراد تنها انباشت واقعیت هایشان باشد و اگر واقعیت تنها انباشت خاطرات باشد، می توان گفت که پروپرانولول باعث می شود مردم به طور مصنوعی زندگی کوچک تری داشته باشند. این مسئله برخی از مردم، ازجمله اعضای پی سی.اُ.بی ۴ را عصبی می کند. پی سی.اُ.بی در مطالعه ای به نام فراسوی درمان؛ زیست فناوری و جست وجوی شادی (۲۰۰۳) اعلام کرد: «جایگاه حافظه در جست وجوی شادی، نشان دهندۀ چیزی اساسی دربارۀ هویت انسان است. با بازنویسی خاطرات با دارو ممکن است موفق شویم تحمل رنج های واقعی را آسان کنیم؛ اما این خطر وجود دارد که ادراکمان از جهان تحریف شود و هویت حقیقی مان آسیب ببیند.» همان طور که نوآوری های علمی اغلب به مسائل فرضی علاقه دارند، به راحتی می توان بدترین حالتِ سناریوهای آنتی اتوپیا را که مستلزم پروپرانولول هستند، تصور کرد. اگر دولت با علم به اینکه تأثیر طولانی مدتِ خشونت بر سربازان به صورت شیمیایی درمان شدنی است، از این دارو برای افزایش خشونت در جنگ استفاده کند چه؟ اگر مردم از این دارو تنها به این دلیل استفاده کنند که نمی خواهند به معشوقۀ قبلی شان یا مسابقات ملی فوتبال سال ۱۹۸۲ فکر کنند، چه می شود؟ ممکن است اینطور به نظر برسد که پروپرانولول تقریباً مثل همۀ چیزهای دیگری که انسان اختراع کرده است، تأثیر مثبت کوتاه مدت و عوارض طولانی مدت دارد. تصویر کوچک، برای قربانیانِ درد حقیقی فوایدی فراهم می کند؛ اما تصویر بزرگ جامعۀ واقعیت با آنچه ما می دانیم تعریف می شود و واضح و مبرهن است که ما نمی توانیم چیزی را بدانیم که به یاد نمی آوریم. سردرگمی را نشان می دهد که آگاهانه انتخاب کرده اند تا دردهایی را فراموش کنند که لازمۀ انسان بودن است. اما شاید تصویر سومی وجود داشته باشد که حتی بزرگ تر از قبلی است: آیا مردم این حق را دارند که واقعیتِ خود را خلق کنند؟ چه کسی باید بزرگی زندگی شخص را تعیین کند؟ به دلایل متعددی، خوردن قرصی که رابطۀ شما را با یک خاطره تغییر می دهد، ترسناک به نظر می رسد؛ اما همیشه داریم همین کار را می کنیم. فقط ابزارهایی که به کار می گیریم، اثربخشی کمتری دارند. مردم الکل مصرف می کنند تا وقایع اطرافشان را فراموش کنند. فیلم های تخیلی نگاه می کنند تا حواس خود را از فشار زندگی واقعی پرت کنند. از همه مهم تر، همۀ ما معنای عاطفی رخدادهای گذشته را معمولاً حتی بدون هیچ تلاشی، تحریف می کنیم. این همان نوستالژی است. پس بیایید فرض کنیم که از پروپرانولول تا بیشترین حد ممکن سوءاستفاده شده است. بیایید فرض کنیم که مردم برای زدودن هر خاطره ای که ذره ای ناراحتی برایشان ایجاد می کند، به سراغ پروپرانولول بروند. به لحاظ ایدئولوژیک، به احتمال قریب به یقین چنین چیزی برای سلامت تمامی جهان مضر خواهد بود. اما هنوز فکر نمی کنم بتوانیم از نظر اخلاقی مردم را از آن «منع» کنیم. فکر می کنم خطر اصلی این است که اگر مردمِ معمولی از پشیمانی یا تحقیر ترسی نداشته باشند، طور دیگری رفتار خواهندکرد. آن ها ممکن است به جای آنکه با خود بیندیشند «فردا صبح از این کارم پشیمان خواهم شد» با خود بگویند «بهتر است یادم باشد فردا صبح کاری کنم که این موضوع را فراموش کنم». هیچ چیزی برای جامعه بدتر از تکامل فرهنگی بدون مسئولیت پذیریِ شخصی نیست. شک ندارم که جهان جای بهتری خواهد بود اگر افراد بیشتری دربارۀ چیزهای بیشتری احساس گناه کنند. اما این احساس صرفاً واقعیتِ من است و واقعیت خاصی است که من آن را خلق کرده ام. پی سی. اُ. بی یقیناً درست می گوید: «داروهایی چون پروپرانولول احتمالاً به هویت حقیقی ما خدشه وارد می کنند»؛ اما کاملاً مطمئنم که این دقیقاً همان چیزی است که خیلی از مردم می خواهند. پی نوشت ها: * چاک کلاسترمن (Chuck Klosterman) نویسندۀ کتاب های خوب زیادی، ازجمله چاک کلوسترمن چهارم است. [۱] عنوانِ یکی از برنامه های شبکۀ سی بی اس است. [۲] Brain Candy [۳] sociobiological [۴] PCOB: President's Council on Bioethics
یکشنبه ، ۲۶اردیبهشت۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ترجمان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 29]