محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1803928241
14 راهکار برای نجات طبس از تشنگی - پایگاه اطلاع رسانی طبس گلشن
واضح آرشیو وب فارسی:طبس گلشن: گلشن: یک محقق مرکز ملی تحقیقات شوری و دانشجوی دکترای تخصصی مهندسی آب، راه های برون رفت شهرستان طبس از بحران آب را به صورت علمی بررسی کرده و برنامه ای جامع برای مدیریت منابع آب در زمینه های کشاورزی، شرب، صنعت، منابع طبیعی و محیط زیست ارائه کرده است.به گزارش پایگاه اطلاع رسانی گلشن ، تنها شهری در خراسان جنوبی که دغدغه تأمین آب شرب برای اهالی آن بیش از دیگر نقاط احساس می شود طبس است، زیرا هم نسبت به دیگر نقاط استان وضعیت بحرانی تری دارد و هم مردم این شهرستان باید تابستان گرم بالای 50 درجه را تحمل کنند. مهندس «محمدحسن رحیمیان» یکی از محققان مرکز ملی تحقیقات شوری و دانشجوی دکترای تخصصی علوم و مهندسی آب دانشگاه صنعتی اصفهان به همراه دو نفر دیگر از همکاران خود راه های برون رفت از بحران آب را در شهرستان طبس به صورت علمی بررسی کردند. این طرح تحقیقی که قابل تعمیم به شهرستان های فردوس، بشرویه و سرایان است برنامه ای جامع برای مدیریت و بهره برداری از منابع آب این 4 شهرستان در زمینه های کشاورزی، شرب، صنعت، منابع طبیعی و محیط زیست را بیان می کند. در این گزارش تحقیقی آمده از نظر حجم منابع آبی، در حال حاضر طبس بیشتر متکی به قنات ها و چاه ها بوده و بیشترین آب استحصالی نیز از این طریق تأمین شده و به مصرف بخش کشاورزی و دیگر بخش ها می رسد. اگرچه نقش چشمه ها و روان آب های سطحی پشت سدهای نهرین، کریت و دره بید در تأمین آب کشاورزی از نظر حجم و تعداد کمتر از دیگرمنابع آبی منطقه است اما اهمیت آن ها در تهیه آن به ویژه در بخش مرکزی برای فعالیت های کشاورزی و شرب غیرقابل چشم پوشی بوده و بسیار حائز توجه است. در سال های اخیر و بر اثر خشکسالی ۴۲ رشته قنات طبس آبدهی ندارد؛ همچنین متوسط افت سفره های آب زیرزمینی در این منطقه حدود ۴۸ سانتی متر در سال بوده است؛ در حال حاضر منابع تأمین آب کشاورزی این شهرستان شامل ۱۹۱ رشته قنات، ۱۷۸ حلقه چاه و ۳۳ دهنه چشمه است که سرجمع حدود 65 مترمکعب بر ثانیه (۱۱۵ میلیون مترمکعب در سال) آبدهی دارند. منبع اصلی تأمین آب شرب و بهداشتی شهر طبس نیز شامل ۲۲ حلقه چاه است که در شرایط فعلی حداکثر ظرفیت استحصال آب شرب از این منابع زیرزمینی ۲۰۵ لیتر بر ثانیه است؛ در حالی که بر اساس اعلام مراجع مرتبط، حداکثر نیاز آبی شهر طبس در ماه های پیک مصرف ۲۶۵ لیتر بر ثانیه بوده و پیش بینی شده است که این عدد در افق ۱۴۱۰ به ۴۳۵ لیتر بر ثانیه هم خواهد رسید. از لحاظ سرانه مصرف روزانه آب شرب و بهداشتی در شهر طبس، سرانه روزانه تولید و مصرف آب به ترتیب حدود 400 لیتر و ۲۶۰ لیتر بر ثانیه به ازای هر نفر است. اختلاف فاحش تولید و مصرف آب شرب شهری نشان دهنده حجم بالای هدررفت آب بوده و بیشتر به دلیل گستردگی خطوط انتقال و پراکندگی منابع تأمین، وسعت شبکه توزیع و داشتن دو شبکه مجزای آب شرب و بهداشتی و فرسودگی شبکه توزیع آب در منطقه طبس است. علاوه بر این سرانه فعلی مصرف آب در این بخش از حداکثر متوسط سرانه کشور که در سال های اخیر توسط مراجع مرتبط اعلام شده، بالاتر است و علت عمده آن افزایش مصرف در تابستان به دلیل گرمای طاقت فرسا و استفاده از کولر آبی در تمام ساعات شبانه روز است. در بخش های صنعتی و معدنی طبس نظیر کارخانجات مستقر در شهرک ها و نواحی صنعتی و صنایع معدنی مانند زغال شویی ها و کک سازی، در حال حاضر مجموع آب مورد استفاده کمتر از ۱۰۰ لیتر بر ثانیه (۳ میلیون مترمکعب در سال) است. این گزارش می افزاید بر اساس جوازهای تأسیس و پروانه های صادره برای فعالیت این بخش و راه اندازی بخش هایی نظیر نیروگاه حرارتی و تحقق دیگر اهداف توسعه ای منطبق بر پتانسیل های معدنی و صنعتی طبس، پیش بینی می شود که مجموع نیاز آبی این بخش در آینده بیش از ۵۰۰ لیتر بر ثانیه (۱۵ میلیون مترمکعب در سال) باشد. همچنین در کنار کمیت منابع آبی منطقه طبس، کیفیت این منابع نیز حائز اهمیت فراوانی است به طوری که از منظر کیفیت، منابع آب زیرزمینی موجود در منطقه دارای درجات متعدد شوری است. این شهرستان دارای 9 هزار و 625 هکتار محصولات زراعی و باغی با تولید سالیانه 71 هزار و 317 تن است؛ بر اساس آمار موجود، در حال حاضر سرانه مصرف آب در بخش کشاورزی شهرستان طبس به ازای هر هکتار زمین، 9 هزار و 600 مترمکعب در سال است. نظر به اینکه بخش های مختلفی نظیر شرب شهری، کشاورزی، صنعت، معدن، منابع طبیعی و محیط زیست درگیر مسئله آب و همگی به عنوان مصرف کننده یک حجم محدود و معین از پتانسیل ذخیره آبی منطقه (البته با درصدهای مختلف) هستند ضروری است که در تبیین برنامه جامع مدیریت منابع آب منطقه، تمام بخش ها در کنار همدیگر دیده شوند. ایجاد تعامل بین بخش های مختلف به معنی توجه به نیازهای تمام ذی نفعان آب منطقه و همکاری متقابل آن ها برای تأمین این نیازهاست. بدیهی است که نبود هماهنگی و توافق نظر بین ذی نفعان و عدول از برنامه ، منجر به برهم خوردن تعادل سفره و ایجاد بیلان منفی و تشدید مشکلات کمبود منابع آب در این منطقه کویری خواهد شد. در برنامه پیشنهادی، برقراری تعادل بین ورودی های آب (که عمدتاً نزولات جوی هستند) و خروجی ها (استحصال از منابع سطحی و زیرزمینی) می تواند در قالب تبیین و اجرای سیاست حفظ تعادل سفره و یا بیلان صفر منابع آب تحقق یابد؛ اجرای سیاست بیلان صفر منجر به کاهش فشارهای وارد بر منابع آبی شده و در نهایت به ثبات و پایداری برنامه ریزی های بخش آب در شهرستان طبس کمک خواهد کرد. نکته قابل توجه اینکه، تأمین کیفی و کمی آب شرب در مناطق روستایی، تضمینی برای تداوم فعالیت های کشاورزی و جلوگیری از خالی شدن روستاها خواهد بود. این مسئله نیز خود به عنوان یکی از مصداق های تعامل سازنده بین بخش کشاورزی و شرب محسوب می شود که در این برنامه دیده شده است. با این توضیحات، برخی اهداف مدنظر در تدوین برنامه جامع مدیریت آب منطقه طبس را می توان به شرح زیر عنوان کرد: * ثبات تقاضای آب در منطقه با توجه به محدودیت کمّی منابع آب موجود با اجرای راهکارهای افزایش بهره وری در تمام بخش ها. * توجه ویژه به کاربرد آب های شور و نامتعارف در بخش های مختلف. * تقویت فعالیت های کشاورزی از طریق ارائه یک الگوی مناسب کشت و سازگار با اقلیم. * ایجاد و توسعه صنایع کم آب بر و به کارگیری تکنولوژی های نو و پربازده در این زمینه. * تحقیق و پیشرفت برای سازگارکردن صنایع و معادن منطقه طبس با آب های شور و نامتعارف. با توجه به اهداف و استراتژی های در نظر گرفته شده در برنامه جامع تخصیص و مدیریت منابع آب طبس که در بالا به آن ها اشاره شده امکان ارائه آن از دو دیدگاه «کیفیت» و «کمیت» منابع آب وجود دارد که در ادامه، برنامه پیشنهادی این دو دیدگاه معرفی شده است. * دیدگاه کیفیت منابع آب در این برنامه، استفاده بهینه از آب های لب شور، شور و خیلی شور در جایگاه ویژه ای قرار دارد. برآوردها نشان داده است که حجم آب های شور در منطقه طبس و حوزه های مجاور قابل توجه است، لذا شایسته است که برنامه جامع بهره برداری پایدار از آب های شور در دستورکار برنامه ریزان و سیاست گذاران منطقه قرار بگیرد. به این ترتیب و با در نظرگرفتن واقعیت کمبود آب در منطقه کویری طبس، کشت و کار برخی محصولات پرمصرف و یا حساس به شوری و خشکی نظیر سبزی و صیفی، خربزه، هندوانه و... (حتی در مقیاس های کوچک) جای بحث بیشتری داشته که در مرحله تدوین الگوی کشت منطقه، در مورد آن ها تصمیمات مستدل و علمی اتخاذ خواهد شد. لازم به ذکر است که تعیین و توصیه الگوی دقیق کشت برای منطقه، در یک برنامه کوتاه مدت یک تا ۲ ساله و از طریق بحث و تبادل نظر فنی و کارشناسی قابل انجام است. علاوه بر این، پتانسیل ها و نعمت های خدادادی موجود در زمینه گیاهان دارویی طبس (آنغوزه، آویشن و...)، تحقیق و کار بیشتر روی گیاهان دارویی متحمل به شوری و خشکی، روش های کشت و ازدیاد آن ها در محیط های گلخانه ای و زراعی سازی آن ها را می طلبد که در برنامه پیشنهادی دیده شده است. از مواردی که نیاز به کار بیشتری دارد می توان به تکنولوژی های برداشت و فرآوری این محصولات، جنبه های آفت کشی و مبارزه با بیماری های گیاهی و همچنین استفاده از آن در تثبیت بوی ادکلن ها اشاره کرد که می تواند سرلوحه کار طرح های تحقیقاتی منطقه قرار بگیرد. برای آب های شور و خیلی شور پیشنهاد می شود که توسعه فعالیت های شورورزی (کشاورزی نامتعارف) از طریق احداث مجتمع های تولیدی چندمنظوره در دستورکار برنامه ریزان و مدیران منطقه ای قرار داشته باشد. در این مجتمع ها کشت گیاهان علوفه ای شورزیست (هالوفیت ها) و انجام فعالیت های شیلاتی و آبزی پروری نظیر آرتمیا، میگو و جلبک جایگاه ویژه خواهند داشت. همچنین ساخت حوضچه های آبزی پروری در کنار استخرهای ذخیره آب کشاورزی می تواند بنیه اقتصادی کشاورز را تقویت کند. تعیین سهم هر یک از بخش های مصرف کننده آب (اعم از کشاورزی، شرب، صنعت و معدن) وابسته به حجم منابع آبی موجود، بافت جمعیتی، اقتصاد، پیشینه تاریخی کسب و کار در هر منطقه، پتانسیل ها و دیگر منابع خدادادی موجود نظیر خاک حاصلخیز، معادن مختلف و یا صنایع وابسته به آن هاست. بررسی ها نشان می دهد که در کشور و به طور متوسط حدود ۹۰ درصد از منابع آبی در بخش کشاورزی، ۶ درصدصنعت و ۴ درصد شرب مصرف می شود. البته در طبس درصد تخصیص آب به این بخش ها تاحدودی معادل با ۹۱ درصد، ۳ درصد و ۶ درصد است. بر اساس محاسبات و پیش بینی های صورت گرفته، افزایش ۱۵ تا ۲۰ درصدی راندمان کاربرد آب در بخش کشاورزی و صرفه جویی و ذخیره سازی این حجم آب در سفره می تواند از فشار وارد بر سفره آب زیرزمینی که ناشی از استحصال و تامین نیاز آبی دیگر بخش های ذی نفع آب در منطقه خواهد بود، بکاهد و اثرات زیست محیطی اضافه برداشت ها را به حداقل ممکن کاهش دهد. بر این اساس پیش بینی می شود که با اجرای برنامه پیشنهادی و بدون فشار اضافی بر منابع آب داخلی و ایجاد بیلان منفی در منطقه، حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ لیتر بر ثانیه (۹ تا ۱۲ میلیون مترمکعب در سال) از محل بهینه سازی صرفه جویی و راه برای توسعه دیگر بخش ها هموار شود. همچنین در صورت برنامه ریزی برای استحصال روان آب های سطحی و ذخیره سازی از طریق آب بندها و یا چاه های تغذیه مصنوعی، امکان تأمین حجم دیگری از آب مورد نیاز سایر بخش ها وجود دارد. ضریب قابل توجه بهره وری و اشتغال زایی صنایع و معادن در منطقه طبس، نگاه ویژه به تأمین آب مورد نیاز برای این بخش را می طلبد که در برنامه مذکور لحاظ گردیده است. در این برنامه، امکان تأمین بخش زیادی از آب مورد نیاز صنعت و معدن بدون فشار بر منابع آب زیرزمینی وجود دارد و پیش بینی می شود که بتوان حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ لیتر بر ثانیه (۹ تا ۱۳ میلیون مترمکعب در سال) آب در اختیار بخش های صنعتی و معدنی طبس قرار داد. همان طور که اشاره شد لازمه و پیش شرط این موضوع توجه ویژه به بخش کشاورزی و صرفه جویی ۱۵ تا ۲۰ درصدی مصرف آب از طریق اجرای الگوی بهینه کشت و مدیریت بهینه آب در مزرعه می باشد؛ این کار علاوه بر کمک به بخش کشاورزی، به پایداری و تداوم صنایع و معادن در منطقه نیز کمک زیادی خواهد کرد. بنابراین به منظور کاهش حجم آب مورد نیاز بخش های صنعتی و معدنی در آینده گزینه های مختلفی نظیر استفاده از تکنولوژی های روز و پربازده، شیرین سازی آب های شور، بازیافت پساب های صنعتی و شهری و... نیز مدنظر این برنامه می باشد که باید تحقیق و نتیجه گیری شود. گزینه های دیگر مانند تأمین و انتقال آب از حوزه های مجاور، انتقال آب شور دریا به فلات مرکزی ایران، دستیابی به آب های ژرف و... از راهکارهایی است که می تواند با تحقیقات بیشتر و نظرات کارشناسی شده پیگیری و عملیاتی شود. یکی از نوآوری های برنامه پیشنهادی این است که امکان استفاده از تمکن و توان اقتصادی صنعت و معدن برای بهینه سازی مصرف آب در بخش های کشاورزی و شرب شهری وجود دارد. سرمایه گذاری صنایع و معادن در بخش کشاورزی از طریق ارائه بسته های حمایت از کشاورزان و کمک به بهینه سازی مصرف آب، مشارکت مالی برای ارتقای سیستم های آبیاری سنتی و تأمین برخی نیازهای سخت افزاری از جمله راهکارهایی است که می تواند با تخصیص درصدی از درآمدهای بخش صنعت و معدن به بخش کشاورزی (بر اساس ضریبی از حجم آب صرفه جویی شده در مزرعه) انجام شود. همچنین در بخش شرب و برای احداث شبکه تصفیه فاضلاب شهری می توان با ایجاد تعامل بین بخش های صنعتی طبس و شرکت های آب و فاضلاب شهری و روستایی از بسته های حمایتی آن ها استفاده و با سرمایه گذاری بخش خصوصی در اجرای شبکه تصفیه خانه فاضلاب، در قبال تحویل پساب تصفیه شده شهری به بخش صنعتی، هزینه های احداث شبکه تصفیه خانه فاضلاب شهری را از طریق مشارکت مالی صنایع آب بر تأمین کرد تا از این طریق بخشی از نیازهای صنعتی و یا فضای سبز شهری طبس برآورده شود. با توجه به اینکه باران مهم ترین منبع تأمین آب طبس محسوب می شود، انجام عملیات آبخیزداری و استحصال حداکثری نزولات جوی و ذخیره سازی آب در سفره ها از اقدامات اولیه در این زمینه خواهد بود. شواهد حاکی از وقوع روان آب های سطحی در فصول زمستان و اوایل بهار در دشت های طبس، منصوریه، چاه کم، حلوان، پیرحاجات، اسفندیار و مرغوب است که بخش قابل توجهی از آن ها پس از طی مسیر طولانی در کفه ها و آبراهه ها و پس از شور شدن به کویر می پیوندند. لازم به ذکر است که برداشت متناسب با تغذیه سفره ها نیاز به فرهنگ سازی، گسترش دانش بهره برداران و اجرای راهکارهای قانونی است که در برنامه مذکور پیش بینی شده است. برای ایجاد راندمان حداکثری در بخش های انتقال و کاربرد آب در مزارع و باغات کشاورزی نیاز به راهکارهای فنی، مهندسی، ترویجی و تشویقی است که در این برنامه پیش بینی شده است. علاوه بر این، توجه به منابع آبی نامتعارف داخل و خارج منطقه (آب های شور، آب دریا، فاضلاب و...) نیز حائز اهمیت خواهد بود. سال هاست که نهرین طبس با دبی آب حدود ۱۲۰ تا ۱۶۰ لیتر بر ثانیه به صورت سنتی بهره برداری شده است. دبی کل آب نهرین (نهر بازک و نهر اَج) طبس 19 هزار و 292 فنجان است که در مالکیت مردم و مقداری از آن در اختیار اوقاف است. مقدار 2 هزار و 548 فنجان آب هم به صورت فرخیزی (اضافه میزان برداشت آب جهت هزینه های جاری آن) است. این سیستم دارای معایبی از جمله عدم گردش به موقع آب و اتلاف زیاد در کانال ها، نبود سیستم بهره برداری به صورت مساوی و تخصیص آب در تمام شهر به صورت غرقابی است. در اولین مرحله از اجرای تخصیص بهینه آب، قصد هیچ گونه تغییری در سیستم فعلی به جز جایگزینی کانال های روباز فعلی با لوله که با اجرایی شدن آن سه مشکل ابتدایی ذکر شده حل خواهد شد، وجود ندارد. در واقع سعی می شود زمین های زراعی شهر به چند قسمت تقسیم و به جای استفاده از کانال های آب کار لوله گذاری انجام شود که در این صورت دو مشکل اولیه برطرف خواهد شد. در مورد مشکل سوم که از همه مهمتر است باید خروجی هایی که در قسمت های مختلف شهر نصب می شود، مجهز به کنتورهای هوشمند باشد تا میزان دقیق حجم آب سنجیده شده و بر اساس کل حقابه، به هر قسمت از شهر تخصیص داده شود. بر اساس محاسبات صورت گرفته و در صورت همراهی کشاورزان و باغداران شهر طبس، با پیاده سازی این طرح می توان در حدود ۱۰ هزار فنجان آب نهرین را صرفه جویی کرد که تقریباً معادل با ۶۰ تا ۸۰ لیتر بر ثانیه (۲ تا ۶/۲ میلیون مترمکعب در طول سال) است. اقدامات کوتاه مدت (یک تا ۳ سال): ایجاد تعامل، هماهنگی و اتفاق نظر بین بخش های کشاورزی، منابع طبیعی، صنایع و معادن، محیط زیست و آب منطقه ای از طریق انجام بحث های کارشناسی، بررسی چالش ها و مسائل تخصصی هر بخش و تبیین سیاست جامع مدیریت و بهره برداری پایدار از منابع آبی طبس در بخش های کشاورزی، شرب، صنعتی و معدنی، منابع طبیعی و محیط زیست که منطبق بر اهداف و چشم انداز ارائه شده در این برنامه است. اقدامات میان مدت (۳ تا ۵ سال): تلاش برای اجرای همه جانبه راهکارهای بهینه سازی مصرف آب در بخش های کشاورزی، صنعتی، معدنی و شرب شهری اعم از تمام اقدامات سخت افزاری و نرم افزاری اشاره شده در متن برنامه. اقدامات بلندمدت (۵ تا ۱۰ ساله): بهینه سازی شبکه تأمین و توزیع آب شرب شهری و روستایی، ارتقای وضعیت معیشتی کشاورزان از طریق اصلاح الگوی مصرف آب کشاورزی، توسعه صنایع کم آب خواه، پربازده و سازگار با منابع آب موجود به ویژه آب های شور و بازیافتی.
شنبه ، ۲۵اردیبهشت۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: طبس گلشن]
[مشاهده در: www.golshantabas.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 36]
-
گوناگون
پربازدیدترینها