محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829187851
معنادهی جامعه توسط پیامبر حاکم یا پیامبر تذکر دهنده؟
واضح آرشیو وب فارسی:شفقنا: شفقنا -پیامبر اکرم حضرت محمد مصطفی ـ صلی الله علیه و آله ـ در ابتدای ورود به مدینه منوره، حکومت سیاسی تشکیل دادند. این اقدام، نشاندهنده “اصالت حکومت اسلامی در نزد شارع مقدس” است. اما حکومت اسلامی، چگونه باید با مردم و جامعه مدنی ارتباط برقرار کند؟ به گزارش شفقنا به نقل از ابنا پاسخ این سؤال، در مقاله زیر ــ که به مناسبت شب مبعث در ابنا منتشر می شود ــ داده شده است: به قلم: حجت الاسلام دکتر محمود شفیعی(عضو انجمن علوم سیاسی حوزه علمیه قم) یکی از مناسبت های بسیار ارزشمند ماه رجب، مبعث پیامبر گرامی اسلام(ص) است. اجماع مسلمانان بر این است که حضرت محمد(ص) علاوه بر رسالت «ابلاغ وحی» دریافت شده از عالم علوی، دو مقام دیگر نیز به حکم الهی دارا بودند: مقام اول «مقام قضایی» است که بر اساس آن و به نص قرآن کریم، مسلمانان وظیفه داشتند اختلافات خود در زندگی اجتماعی را با قاضی قرار دادن پیامبر اکرم(ص) رفع و رجوع کنند و دستورات قضایی او را با طیب خاطر بپذیرند. اما مقام دیگر نبی گرامی(ص) «مقام سیاسی» است. از این جهت، پیامبر خدا(ص) علاوه بر ابلاغ رسالت الهی و قضاوت در بین مردم، حکمرانی در بین آنها را نیز به عهده گرفته بودند. رسول خدا(ص) در طول ۲۳ سال، در راستای انجام وظایف محوله سه گانه، موفق شدند تحولات شگرفی در تاریخ و جامعه آن روز اعراب به وجود آورند و اقوامی بدوی را به ملتی با ویژگی های انسانی والا و بالیده بر قله معنویت و مدنیت، تبدیل کنند. همه مورخان متفق القول اند که در جامعه بدوی عربی آن روز بت پرستی یگانه معضل عقیدتی- اجتماعی نبود؛ بلکه به تعبیر حضرت علی(ع) اعراب بدوی گرفتار «بد دینی و بد دنیایی» بودند. ایجاد تغییر در چنین جامعه ای بزرگترین دستاوردی است که ممکن است به مخیله بشری خطور کند. با ظهور پیامبر گرامی اسلام(ص) و در سایه برخورداری آن حضرت به بهترین و برجسته ترین خلقیات انسانی چنین مهمی به دست آمد. جامعه بدوی به «جامعه مدنی» مبدل شد و شهر یثرب به «مدینه النبی» تغییر نام داد. مردم بیابانگرد بتدریج با قرار گرفتن در سایه تربیت نبوی یکی از سازندگان بزرگترین تمدن بشری گشتند و مسیر زندگی آیندگان مدیون این تحول عظیم شد. در مقاله حاضر به اختصار تنها بعضی از «مختصات و اصول سیاست نبوی(ص)»، با تکیه بر آیاتی از قران کریم، مورد تحلیل قرار می گیرد. در باب اصول «سیاست نبوی» مهم ترین آیه، «آیه شورا» در «سوره آل عمران» است. بر اساس این آیه، پیامبر اکرم(ص) به عنوان نماد تمام عیار یک حکومت اسلامی مشروع، با تکیه بر اوصافی خاص، باید حکومتی برپا می ساختند که حاوی مختصاتی باشد که بدون آن مجموعه اوصاف در حاکم و مختصات سیاسی، نمی توان حکومتی را از منظر دینی مشروع تلقی کرد: الف) نرم خویی در برابر مردم: بر اساس «آیه مشورت» پیامبر گرامی اسلام(ص) با عنایت رحمانی خداوند نسبت به مردم نرمخو بودند. در این زمینه آیات و روایات و وقایع تاریخی فراوانی وجود دارد که جملگی دال بر این است که نبی گرامی اسلام(ص) سرتا پای وجودش را عشق به مردم فراگرفته بود. بی تردید همگان پذیرفته بودند که محمد(ص) مظهر دریای مهر و محبت نسبت به همگان است. براساس روایتی از امام صادق(ع) اینکه خداوند در آیه ای فرموده است پیامبر(ص) به مؤمنان از خودشان ولایت بیشتری دارد، برای این است که او خود را درباره معضلات و نیازهای مردم از جمله مسائل و مشکلات مالی، مسئول به جبران می دانست. در آیه دیگری اخلاق پیامبر(ص) بسیار بزرگ توصیف شده است و خود حضرتش معروف است که فرموده اند: «من به خاطر تکمیل سجایای اخلاقی مبعوث شده ام». در ادامه «آیه مشورت» تصریح شده است که حاکم باید دارای صفت های «دگرخواهی» و «نرمخویی» با مردم در عرصه سیاست باشد. ب) عفو و طلب بخشش برای مردم: در دنباله «آیه مشورت» از پیامبر(ص) خواسته می شود که در رفتار با مردم اهل «گذشت» باشد و بالاتر اینکه برای آنان از خدا طلب مغفرت نماید. در واقع این ویژگی، «تساهل در رفتار با مردم» را مورد توجه قرار می دهد و حاکم جامعه اسلامی باید با برخورداری از این ویژگی، اصل انسجام و عدم تشتت در جامعه اسلامی را تضمین کند. امروزه نیز در نظام های مردم سالار بحث «تساهل و تسامح» به معنای دست برداشتن از عقیده یا رفتار درست نیست بلکه منظور این است در مواجهه با عقاید و رفتار گوناگون که در هر جامعه ای امری طبیعی است، به تحمل و مدارا رو آوردند و در عین بیان عقیده صحیح خود و دنبال کردن رفتار درست، به دیگران نیز اجازه ابراز عقیده دهند. ج) شورا و مشورت یا مشارکت همگانی در قدرت: خداوند وقتی از «شاورهم فی الامر» سخن می گوید، منظورش آن قالبی نیست که در جزیره العرب عده ای از آدم ها با محدودیت های فردی، اجتماعی و تاریخی مشخصی در جایی جمع می شدند و با مدل مشخصی مشورت می کردند بلکه حقیقت این است که بی نهایت مدل های متصور دیگر در این زمینه به شکل تاریخی می تواند مصداق «شورا» قرار گیرد چرا که روح معنای شورا مقتضی چنین چیزی است. منظور از روح معنای شورای مطرح در زبان قرآن این است که خدا می فرماید حکومتی که در فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری، تصمیماتش را نه بر تک ذهن، بلکه مبتنی بر «اذهان جامعه» کند، از حکومتی که تصمیماتش مبتنی بر بین الاذهان و شراکت و سهیم شدن دیگران نیست، مطلوب تر است. پس روح معنای «شورا» عبارت از مدیریت سیاسی جامعه مبتنی بر چند ذهن در مقابل مدیریت مبتنی بر تک ذهن است. روح معنای مشورت، این ظرفیت را به وجود میآورد که مفهوم شورا نه تنها جامع مصداق های موجود در عصر نزول یا صدر اسلام باشد بلکه بتواند حتی فراتر از مصداق های جدید شورا، مصادیق، مدل ها و الگوهای محتمل آینده را نیز دربر گیرد. بنابراین به اندازه ای که افراد بیشتری در فرآیند تصمیم سازی های سیاسی حضور یابند به همان اندازه معنای «شورا» در بیرون و به شکل مصداقی بیشتر تحقق خواهد یافت. تردیدی نیست اگر امروزه شراکت مردم در سیاست به بهترین وجه ممکن در قالب نظام های مردم سالار جریان می یابد، چنین نظام های سیاسی مصداقی از آیه مشورت خواهد شد و در مقابل نظام های غیرمردمسالار به خاطر فقدان روح شورا در آنها، هم از منظر عرف و در نتیجه از منظر شرع، غیرقابل توجیه خواهد بود. آنچه بیان شد به معنای «مشورت به عنوان موضوع حکم الهی» مربوط می شد. در ذیل به «مشورت از جهت ماهیت دستوری که خداوند صادر کرده» به بحث می پردازیم. از جهت تحلیل حکمی باید اذعان کرد که در «آیه شورا» بالاترین حاکم جامعه یعنی پیامبر گرامی(ص) مأمور مشورت با دیگران که در اطراف او بودند، شده است. بنابراین تکلیفی ارشادی به عهده پیامبر(ص) به عنوان حاکم سیاسی گذاشته شده است که در امور سیاسی و اجتماعی با همه کسانی که در قلمرو حکومت او بودند به مشورت در امور بپردازد. به طور ضمنی آیه متضمن بیان «حقوق سیاسی» در ارتباط با مشورت برای مردم است. عمل سیاسی پیامبر گرامی(ص) قبل و بعد از تأسیس حکومت نشان می دهد که «آیه مشورت» در واقع بازتاب زبانی حقیقتی اجتماعی- سیاسی است که آن حضرت در تأسیس و تداوم حکومت اسلامی آن را به منصه ظهور رسانده بود. پیامبر اکرم(ص) در مدینه در شرایطی دست به تأسیس حکومت زد که قبلاً انصار و مهاجر با آن حضرت بیعت کرده بودند و از این طریق خواست اجتماعی-سیاسی خود را برای تشکیل حکومتی با رهبری او اعلام کرده بودند. بعد از تشکیل حکومت نیز پیامبر گرامی اسلام(ص) در عرصه مدیریت سیاسی لحظه ای از شهروندان جامعه نوپای اسلامی جدا نشد و با مساعی همدیگر و با حضور مردمان شهر، بار مدیریت سیاسی را به دوش کشیدند. پیامبر اسلام(ص) در ساختن تمدن جدید و در دفاع از آن با مجموعه ای از پیمان های سیاسی-اجتماعی شروع کرد و با گفت وگوهای دائمی و جلب نظر دیگران چنین تمدنی را استوار و پایدار ساخت. پیمان دفاعی با یهودیان مدینه و مجموعه ای از قراردادهای دیگر از یک طرف، و مشارکت گروه ها و اقوام و مذاهب گوناگون در عرصه های مختلف مدیریت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و نظامی از طرف دیگر، آن چیزی بود که بدویت از هم گسیخته را به مدنیت و معنویت تاریخی اجتماعی ماندگار و پایدار به شکل بالنده و خود افزاینده تبدیل کرد. از آنچه در ذیل بحث مشورت بیان کردیم می توان معنای «ولایت همگانی در جامعه اسلامی» را معنا کرد. به صراحت قرآن، مؤمنان در جامعه اسلامی ولی و سرپرست دوستان همدیگرند. در جامعه اسلامی جریان امور به گونه ای است که «ولایت سیاسی» در پیوند عمیق با «ولایت اجتماعی» همگانی قرار می گیرد. و در جامعه اسلامی فاصله ای بین حاکم و مردم ایجاد نمی شود. اختیارات حکومت محدود می شود و حوزه عمومی به دست خود مردم اداره می شود. به جای آنکه «پیامبرِ حاکم» فضای اجتماعی را معنا کند، «پیامبرِ تذکر دهنده» بدان معنا می دهد. مردم به شهروندانی بالغ و عاقل تبدیل می شوند که هم راحت سخن می گویند و هم راحت توصیه می کنند و هم بدون ترس انتقاد می کنند؛ چرا که می دانند فضا، فضای مهر و محبت است و مبنای زندگی اجتماعی و سیاسی «رحماء بینهم» است. درود می فرستیم به پیامبر نرمخویی و رحمت، پیامبر عفو و مغفرت، پیامبر عشق و محبت، پیامبر شورا و مشورت. افتخار می کنیم به چنین خیر کثیر و صاحب اخلاق کریم و عظیم و با تمام وجود مبدأ میلمان را به سمتش متوجه می کنیم. زبان حال همه مؤمنان واقعی نسبت به آن وجود بی بدیل انسانیت، دیانت، معنویت و مدنیت این است که: از رهگذر خاک سر کوی شما بود هر نافه که در دست نسیم سحر افتاد www.fa.shafaqna.com
پنجشنبه ، ۱۶اردیبهشت۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شفقنا]
[مشاهده در: www.fa.shafaqna.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 26]
-
گوناگون
پربازدیدترینها