نگاهي به بحران كم آبي در استان هاي كشور؛ بحران آب يا بحران مديريت؟

واضح آرشیو وب فارسی:آفتاب: نگاهي به بحران كم آبي در استان هاي كشور؛ بحران آب يا بحران مديريت؟
برخي كارشناسان معتقدند كه مشكل اساسي بحران كم آبي فقدان برنامه‌ريزي استراتژيك براي آب است.
آفتاب : در چند ماه گذشته علاوه بر بحران دربازار مسكن، بنزين و اقلام خوراكي و غير خوراكي هشدارهايي نيز از سوي وزير نيرو و ديگر مسئولان وزارت نيرو مبني بر كمبود گاز و آب و برق داشتيم، كه تقريباً همگي علت اصلي اين مسئله را نيز خشكسالي اعلام نموده‌اند.

جاي تاسف آنجا است كه هم وجود نزولات آسماني در زمستان ـ به دليل كمبود گاز ـ براي مردم دردسر ساز شد و هم نبودش؛

نمي‌دانيم بايد آرزو كرد كه نزولات آسماني بالاخره ببارد يا نبارد؟! به هر جهت اين مسئله دليل خوبي براي پاسخگويي وزير نيرو به كمبودها شده و مردم هم خود را براي جيره بندي تابستانه آماده كرده‌اند...

چند هفته‌اي است كه خاموشي‌ها در كشور آغاز شده و حتي برخي از مناطق تهران درطول روز بيش از 3 ساعت شاهد قطع برق هستند. از تحمل گرما بدون وجود وسايل سرمازا و ضررهاي قطع و وصل شدن برق براي وسايل برقي هم كه بگذريم از آينده پيش رويمان در مواجهه با اين بحران نمي‌توان گذشت.

به طور كلي آنچه از اهميت بالايي برخوردار است و گويا مهمتر از بحران آب در كشور نمايان شده بحران مديريت در توزيع منابع و هدايت آن است. زيرا اين بحران‌ها فقط به خشكسالي ختم نشده و هر از گاهي از گوشه‌اي رخ مي‌نمايد و بر التهاب مردم مي‌افزايد.

بسياري از كارشناسان اقتصادي، سياست‌هاي اقتصادي را تورم زا ،دستوري، غيركارشناسانه و در نهايت خطرناك مي‌دانند و در اين رابطه طي مصاحبه‌ها و گفتگوهاي بسيارهشدارهاي زيادي داده‌اند كه اگز چاره‌اي براي آن انديشيده نشود آينده‌اي نامعلوم همراه با بي‌اعتمادي كامل ملت نسبت به دولت به انتظار نشسته است.

بسياري معتقدند وزارت نيرو در حالي سعي دارد گناه خاموشي‌ها يا كم آبي‌ها را به گردن خشكسالي بيندازد كه يكي از دلايل بروز مشكلات فعلي در آب و برق رها كردن آب پشت سد‌ها در زمستان گذشته، هم‌زمان با وقوع سرما (و افت فشار گاز ) جهت توليد برق توسط نيروگاههاي برقابي به منظور استفاده انرژي جايگزين بوده كه البته وزير نيرو از اين روش به عنوان يكي از راهكارهاي مواجهه با كمبود گاز، در يكي از مصاحبه هاي خود ياد كرده بود.

زنگ خطر!
آب شماري از سدها بسيار پايين آمده‌ است. برخي كارشناسان آب معتقدند كه مشكل اساسي فقدان برنامه‌ريزي استراتژيك براي آب است.

آب سدهايي كه آب شرب تهران را تامين مي‌كنند، به دليل بارندگي‌ و برف كم، بسيار پايين آمده‌ و مراتع و جنگل‌ها و تالاب‌ها نيز در معرض آسيب‌هاي جدي ناشي از خشكسالي هستند و دولت نهم نمي‌‌خواهد اين بحران، رسانه‌اي شود .

اقدامات خانه ملت براي رفع بحران كم آبي مردم
براي بررسي مشكل بي‌آبي و احتمال بحران خشكسالي، مجلس چندين جلسه‌ برگزار كرده و از وزيران كشاورزي و نيرو خواسته بود تا در اين زمينه توضيح دهند.

البته تنها خبرموجود از اين جلسات اين است كه وزيران نيرو و كشاورزي خواستار مجوز برداشت ۲۰ هزار ميليارد ريال از حساب ذخيره ارزي براي مقابله با خسارت‌هاي خشكسالي شده‌اند كه با مخالفت جدي عده‌اي از نمايندگان در مجلس روبرو شد. چنانچه هفته گذشته در صحن علني مجلس چند تن از نمايندگان با اعلام دلايل مخالفت خود تصويب لايحه دوفوريتي دولت و برداشت از حساب ذخيره ارزي را نگران كننده و تورم‌زا دانستند.

همچنين وزرايي كه به مجلس رفته بودند، پيشنهاد طرح‌هاي جديد سد سازي و انتقال آب از حوزه‌هاي مختلف به استان‌هاي كم آب را مطرخ كرده‌اند. سوال اينجاست كه از همين سد‌هايي كه تابه حال ساخته‌شده است، چگونه بهره برداري مي‌شود كه نمي‌توانند با دوره‌هاي كاهش باران، مبارزه كنند.

كارشناسان منابع آبي معتقدند، در صورت ناتواني دولت در حل بحران كم آبي اين جريان مي‌تواند به مشكلات اجتماعي جدي بيانجامد و دولت بايد همزمان به زيان‌هايي كه كشاورزان و دامداران

” بسياري از كارشناسان اقتصادي سياست هاي اقتصادي را تورم زا ،دستوري،غيركارشناسانه و در نهايت خطرناك مي دانند و در اين رابطه طي مصاحبه ها و گفتگوهاي بسيارهشدارهاي زيادي داده اند... “

از بي‌آبي مي‌بينند، توجه لازم را داشته باشد.

يكي از كارشناسان منابع آبي كشور در همين رابطه به آفتاب مي گويد: «مسئله اساسي اين است كه ما براي برنامه ريزي منابع آب‌مان يك برنامه استراتژيك نداريم، هر گاه آب كم مي‌شود تصميم مي‌گيرند يك سد جديد بزنند، اما كسي تحليل نمي‌كند كه آيا اين سدها توانسته‌اند تاثيرات مورد نظر را ايجاد كند؟ در حال حاضر هم هيچ پيشنهاد سازنده‌اي از سوي مديران در اين زمينه شنيده نمي‌شود».

سيستاني ها هر 24 ساعت، يك ساعت آب
روز يكشنبه در يكي از خبرگزاري‌هاي رسمي كشور شاهد خبر مهمي از فرماندار زابل بوديم كه به گفته برخي كارشناسان اولين انفجار بحران آب در كشور بود .

در اين خبر فرماندار زابل ضمن اظهار تاسف از وضعيت اين استان گفته بود: «با توجه به شرايط اقليمي و گرماي شديد 40 تا 45 درجه و وجود طوفان‌هاي موسمي، منطقه‌ سيستان از لحاظ آب‌ آشاميدني مصرفي دچار بحران شده است.»

"حسين كيخا"، با بيان اين كه اين بحران جدي است، گفته است: «آب شهر 150 هزار نفري زابل از چاه‌نيمه‌ها تامين مي‌شود و به خاطر كمبود آن، مردم بخش‌ها و روستاهاي در مدت 24 ساعت شبانه‌روز حتي يك ساعت هم آب آشاميدني ندارند».

همچنين به گفته فرماندار زابل، خط دوم انتقال آب از چاه‌نيمه به زابل، سال‌هاست كه اجرا نشده و از اين بابت مردم هزينه‌هاي سنگيني را پرداخت مي‌كنند.

"محمد رستمي " كارشناس منابع آبي در گفتگو با خبرنگار اقتصادي آفتاب مي گويد: «مطالعات انجام شده بر اين پروژه علاوه بر اينكه شاخص هاي كمبود آب را تائيد مي‌كند اما نشان دهنده نبود مديريت زمان نيز هست».

وي كه خود به طور مستقيم بر اين پروزه مطالعه و نظارت داشته در همين رابطه افزود: «در سالهاي 1335 و 1336 سدي در ورودي هيرمند احداث شده كه اين سد موجبات گرايش آب به سمت افغانستان و رود پريان را به وجود آورد و در سال 1368 بنابر تصميمات مسئولان براي مقابله با سيل، سازه‌هايي جهت فضاهاي خالي سد طراحي مي‌شود كه اين مسأله موجب كاهش شيب رودخانه بيش از پيش و در نتيجه ميزان كم آب جاري به سمت استان مي‌شود، به همين دليل سال گذشته گروهي كارشناس براي رفع اين معضل طرحي ارائه دادند كه با وجود تاييد استاندار و مسئولان مربوطه هنوز مورد تائيد وزارت كشور

” موضوع كمبود آب در پايتخت نيز به صورت مسئله اي جدي در آمده است و انتظار مي رود كه در برخي مناطق تهران بزرگ آب آشاميدني به صورت جيره بندي در آيد. ... “

نرسيده و عقب افتادن اجراي اين پروِژه مشكلات كم آبي استان را بحراني نموده است.»

بحران در شمال ايران؛
بيش از 30 هزار هكتار از شاليزارها در معرض خشكسالي

همچنين عنايت‌الله تورنگ، رئيس سازمان كشاورزي استان مازندران چندي پيش از افزايش نگراني كشت و كار برنج با توجه به كمبود آب خبر داده است و كشاورزان را به دوري از تنش بر سر آب دعوت كرده و افزوده است: «تاكنون 220 هزار هكتار از اراضي شاليزاري مازندران نشاكاري شده كه از اين سطح 30 هزار و 303 هكتار در معرض خشكسالي شديد قرار دارند».

استاندار مازندران نيز صرفه‌جويي، مديريت و توزيع صحيح منابع آبي و همكاري و مشاركت كشاورزان را از عوامل ثابت نگه داشتن توليد محصول در بحران خشكسالي عنوان كرد و افزود: «متاسفانه بخش ترويج سازمان جهاد كشاورزي آن‌طور در انجام كارهاي كارشناسي مراحل توليد در بين كشاورزان موفق نبوده و انتظار تلاش بيشتري را از اين معاونت داريم».

عزيزالله واحد، مديرعامل شركت آب منطقه‌اي استان مازندارن نيز با اشاره به اينكه تاكنون 37 درصد آب پشت سدها و 57 درصد آب آب‌بندان‌ها مصرف شده، تصريح كرد: «متاسفانه بر اثر كمبود آب 9 هزار و 91 هكتار از اراضي شاليزاري استان نشا نشده است».

وي با بيان اينكه 29 هزار و 700 هكتار از اراضي نيز در معرض كمبود شديد آب قرار دارند از كشاورزان خواست تا به توصيه‌هاي كارشناسان آب منطقه‌اي و جهاد كشاورزي توجه كرده و به نحوه توزيع آب اعتماد كنند.

واحد تصريح كرد: «خشكسالي سال جاري استان طي 62 سال گذشته بي‌سابقه بوده اما از آنجايي‌كه فقط 11 درصد آب استان توسط آب منطقه‌اي در پشت سدها و 89 درصد ديگر با مشاركت مردم مديريت شده است، مشاركت مردم در اجراي طرح‌هاي نجات بخشي با هدف حفظ سطح توليد محصولات كشاورزي ضروري است».

همچنين رسول زرگر، معاون وزير نيرو درامور آب و فاضلاب در يك نشست خبري گفته بود: «با توجه به كاهش بارندگي در زمستان سال گذشته ‪ ۱۲۰‬شهر و حدود شش هزار روستا درسطح كشور با كمبود آب آشاميدني و كشاورزي مواجه هستند.»

زرگر همچنين گفته‌است:

” بر اساس گفته هاي مقامات رسمي، بخش وسيعي از جنوب و مركز ايران، از جمله استان هاي تهران، مركزي، بوشهر، هرمزگان، خوزستان و چند استان ديگر از هم اكنون با كمبود شديد آب مواجه شده اند.... “

«‌با توجه كاهش قابل ملاحظه ذخاير آب پشت سدهاي كشور ، بحران آب و برق در كشور در سال جاري حتمي است».

بحران در پايتخت؛ ۱۰۰ ميليون متر مكعب كمبود آب آشاميدني
موضوع كمبود آب در پايتخت نيز به صورت مسأله‌اي جدي در آمده و انتظار مي‌رود كه در برخي مناطق تهران بزرگ آب آشاميدني به صورت جيره‌بندي در آيد. اين در حالي است كه كمبود آب موجب آغاز جيره بندي در برخي از استان ها و مطرح شدن احتمال جيره بندي در ماه هاي آينده در برخي استان‌هاي ديگر نيز شده است.

داوود ملايي، مدير عامل شركت آب و فاضلاب استان تهران نيز گفته بود: «استان تهران امسال با كمبود حدود ۱۰۰ ميليون متر مكعب از آب هاي سطحي (شرب) روبه رو خواهد شد».

بحران و جيره بندي آب در استان هاي جنوبي

بر اساس گزارش‌ها و گفته‌هاي مقامات رسمي، بخش وسيعي از جنوب و مركز ايران، از جمله استان‌هاي تهران، مركزي، بوشهر، هرمزگان، خوزستان و چند استان ديگر نيز از هم اكنون با كمبود شديد آب مواجه شده‌اند؛ پرويز فتاح، وزير نيرو در آغاز ارديبهشت ماه اعلام كرده‌بود كه آب مخازن سدهاي دز، كرخه، كارون، شهيد عباسپور و مارون در استان خوزستان نسبت به سال ‪گذشته ‬كاهش چشمگيري داشته است، او گفته: «اين مسئله موجب شده تا به جاي توليد انرژي اولويت تامين آب شرب شهرها در تابستان باشد».

همچنين محمود نوروزي، مدير آبرساني شركت آب منطقه‌اي استان بوشهر نيز به روزنامه سرمايه گفته است: «در حال حاضر به دليل كمبود منابع، آب در استان بوشهر جيره بندي مي‌شود».

نوروزي همچنين از وضعيت كمبود آب و جيره بندي آب در هرمزگان خبر داد و گفت: «وضعيت جيره‌بندي در بوشهر در حال بهتر شدن است اما وضعيت كم آبي و جيره بندي به مراتب در هرمزگان شديدتر است».

از سوي ديگر، حسن مرادي، عضو كميسيون انرژي مجلس و نماينده اراك در گفت و گو با روزنامه سرمايه از قطعي آب در استان مركزي و شهرستان اراك خبر داد و افزود: «متاسفانه هم اكنون آب شهرستان اراك قطع است و سعي مي‌شود كه آب پاك در اختيار شهروندان قرار گيرد».

جيره بندي آب در نصف جهان

مرتضي بختياري، استاندار اصفهان هم اعلام كرده كه منابع آبي اين استان به طور كلي از سال گذشته ۸۰ درصد كاهش يافته است.

او گفته است: «امسال سهم آب آشاميدني در مقايسه با سال قبل در اين استان، ده درصد كاهش يافته است و با تاثير خشكسالي بر منابع آبي استان، جيره بندي آب آشاميدني در برخي از مناطق آن حتمي است».

همه اين مسائل در حالي است كه شنيده مي‌شود كه كاهش آب باعث كاهش سه درصدي توليد ناخالص داخلي ايران نيز شده است.
شنبه 25 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفتاب]

[مشاهده در: www.aftabnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 294]