نگاهي به وضعيت توليد «گل» در كشور چهارفصل؛ گل عزيز است، غنيمت شمريدش صحبت

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: نگاهي به وضعيت توليد «گل» در كشور چهارفصل؛ گل عزيز است، غنيمت شمريدش صحبت
*حسن كدخداي عرب نتايج پژوهش پژوهشگران رفتارشناسي دانشگاه روگرز (Rutgers) در نيوجرسي آمريكا نشان مي دهد، ارتباط با طبيعت و لذت بردن از مناظر زيباي آن راهي ساده، اما مهم جهت كسب آرامش و تلطيف روح و روان آدمي است كه در اين بين، كاشتن گل و گياه و يا دريافت هدايايي مانند گل مي تواند بيش از هر چيز، شادي و طراوت را به انسان هديه دهد. پژوهشها نشان مي دهد، خريدن گل، كاشتن گل و گياه و به طور كلي و نگاه كردن به گل، باعث برانگيخته شدن احساس شادي، آرامش و طراوت، مثبت انديشي و دوري از غم و اندوه مي شود. پروفسور «جنت هاويلند جونز»، روانشناس از دانشگاه روگرز مي گويد: نكته جالب توجه درباره نقش گل در سلامت روحي- رواني افراد آن است كه فرد با تماشا كردن به گل و لذت بردن از طراوت، رنگ و عطر زيباي آن، مي تواند حالت روحي نامتعادل خود را تغيير داده و به حالت طبيعي بازگرداند. در واقع گل عاملي جهت تعديل رفتار در طول شبانه روز بوده و هر بار نگاه كردن به گل عاملي جهت ايجاد يك اتصال عصبي مثبت در مغز است. گل و گياه به ويژه دريافت حتي يك شاخه گل يا يك گلدان كوچك گل، به سرعت مي تواند روحيه شخص را تغيير داده و او را شاد و هيجان زده كند. لبخند، اولين و مهمترين نشانه اين تغيير است. احساس شادي و سرزندگي در همه افراد و در هر سني به سرعت و به خوبي نمايان مي شود. هديه دادن يا هديه گرفتن گل مي تواند برقراري ارتباط ميان افراد را تسهيل كند كه اين به ويژه درباره همسران، فرزند و والدين بسيار بااهميت است. گل و گياه باعث ايجاد حس نگرش مثبت به زندگي و آرامش(well being)، احساس شادي و رضايت (happiness)، صميميت(intimacy) و آرامش(calm) در افراد مي شود. رنگ گلها نكته بسيار پراهميتي است، به طوري كه گلها با رنگ ملايم- صورتي، سفيد، بنفش و... حس شخص را به سوي احساسات آرام سوق داده و گلها با رنگهاي گرم و تند- قرمز، زرد، نارنجي و... حس او را به سوي هيجان و سرزندگي پيش مي برد. پژوهشگران دانشگاه داكوتاي شمالي آمريكا با بررسي بيش از ده هزار نفر در طول يك سال دريافتند، هر فرد 5 ثانيه پس از دريافت يك شاخه يا دسته گل و يا يك گلدان گل به عنوان هديه، يكي از اين سه عكس العمل را بروز مي دهد: - لبخند حاكي از ادب، احترام و تشكر - لبخند حاكي از دوستي و صميميت - لبخند هيجان زده همراه با عكس العمل يا كلامي خاص اكنون كه بخشي از فوايد و خاصيت گل آشكار شد، بهتر است بدانيم كه اقليم ايران، توانايي گسترده اي در توليد گياهان در سه رده گل و گياه زينتي، گلهاي آپارتماني و گياهان دارويي دارد. حقيقت اين است كه اين كشور چهار فصل، تنها بر روي درياي سياه نفت نيارميده است، تابش نور خورشيد بر روي اين اقليم پهناور فرصت مغتنم اما اغلب فراموش شده اي است؛ فرصتي كه بسياري از مردم ديگر سرزمينهاي جهان بر آن به چشم حسرت مي نگرند. بدين ترتيب است كه سالانه نيمي از محصولات گل و گياه توليدي در ايران نه به صادرات كه به توزيع نيز راه پيدا نمي كنند و به كود تبديل مي شوند. شايد قديمي ترين گلخانه هاي موجود در ايران كه در حال حاضر هم فعال هستند، قدمتي در حدود 75 70 سال دارند. زماني كه بسياري از كشورها نامي در زمينه پرورش گل و گياه نداشته اند، كشور ما داراي گلخانه هاي زميني از جمله لاله، سنبل، زنبق، سيكلمه و برخي از درختچه ها و تعداد زيادي از درختان ميوه بوده است. ايران در يك منطقه پر رود با طول روز بلند و روشنايي آفتاب قرار دارد و از اين نظر مي تواند در بسياري از هزينه هاي مربوط به گرم كردن و روشن نگه داشتن گلخانه ها كه براي كاشت و تكثير گياهان زينتي اهميت زيادي دارد، صرفه جويي كند. موقعيت ايران به دليل قرار داشتن در كنار كشورهاي پرمصرف گل و گياه، از نظر اقتصادي حائز اهميت است. گردش مالي صادرات گل و گياه جهان هر ساله دست كم 100 ميليارد دلار است و البته در بسياري از كشورها هر نفر روزانه يك شاخه گل مي خرد و از اين ميان، فقط حدود 5 تا 20 ميليون دلار نصيب كشورمان مي شود. كشور ما در شرايط موجود با 5 هزار هكتار زمين زير كشت گل و گياه با شرايط 16 سال پيش كشور هلند در سال 1991 از نظر مقدار زير كشت برابري مي كند. هم اكنون بيش از 600 توليد كننده گل و گياه در كشور فعاليت مي كنند. در بازار داخلي تنها در تهران روزي 2 ميليون شاخه گل در دو بازار شهيد محلاتي و امام رضا (ع) تهران عرضه مي شود كه يك ميليون شاخه فروخته و يك ميليون شاخه ديگر ضايع مي شود. در سال 85 حدود دو ميليارد و 300 ميليون شاخه گل توليد شده كه از اين تعداد، تنها 10 ميليون شاخه صادر شده است. روسيه و كشورهاي حوزه خليج فارس عمده ترين واردكنندگان گل از كشور ما هستند. در سال گذشته، از منطقه محلات كه به نام «باغچه هلندي خاورميانه» شناخته شده است، حدود 5 ميليون و 872 هزار دلار انواع گل و گياه زينتي به خارج از كشور صادر شده كه به مقصد كشورهاي هلند، فرانسه، انگلستان، روماني، عراق، افغانستان، پاكستان، آسياي مركزي و حوزه خليج فارس بوده است. در حال حاضر، از نظر توليد گل و گياه در مقام هفدهم دنيا هستيم، ولي از نظر صادرات در رديف 107 جهان قرار گرفته ايم. اين در حالي است كه كشورهايي مانند هندوستان و تركيه بين 3 تا 5 ميليارد دلار از صادرات گل، درآمد ارزي دارند. با نگاه به آمار مصرف سرانه گل در كشور مي توان دريافت كه با توجه به اهميت گل در آرامش روحي و رواني انسان، جايگاه شايسته اي در بين خانوار ندارد. براساس آمارها، مصرف سرانه گل شاخه بريده در ايران 5 تا 7 شاخه، خراسان رضوي 5 شاخه، مشهد 10 شاخه است، در حالي كه متوسط مصرف در دنيا 70 شاخه و در برخي كشورها 150 شاخه گل است. ايران با توجه به نور عالي، آب و هواي مناسب، نيروي انساني ارزان قيمت بر دانش فني خوب و سوخت ارزان، توان بالقوه اي براي توليد انواع گلها و گياهان زينتي و عرضه آن به كشورهاي مختلف دارد. يك كارشناس در زمينه گل و گياهان زينتي به خبرنگار ما مي گويد: دانش فني توليد گل و گياهان زينتي اصلاح نژاد شده بين المللي پسند از كشورهاي صاحب نامي مثل هلند منتقل شده و اميدواريم از اين نظر به خودكفايي برسيم. مهندس ميرحسيني مي افزايد: هم اكنون گل و گياهان زينتي توليدي كشور از استانداردهاي بالايي برخوردار و امكان صادرات به ديگر كشورها فراهم است. وي در عين حال، نبود انگيزه در توليدكنندگان، نبود سامانه انبارداري و حمل و نقل مناسب، نبود استراتژي ملي براي صادرات محصولات گلخانه اي، ناكافي بودن سرمايه گذاري و مشكلات قانوني و حقوقي براي بهره برداران گل و گياهان زينتي را از جمله موانع موجود در پايين بودن حضور گل و گياهان زينتي ايران در ديگر كشورها مي داند. اين كارشناس، با اشاره به نامگذاري 25 خرداد به نام روز ملي گل و گياه اظهار اميدواري مي كند، وضعيت گل و گياهان زينتي در كشور با توجه به نگرش صنعتي توليدكنندگان به توليد در چارچوب استانداردهاي فني و جلوگيري از ساخت و ساز گلخانه هاي سنتي و همچنين بهبود فرهنگ استفاده از گل در كشور اين وضعيت رو به بهبود ندارد و ايران به جايگاه شايسته خود در توليد و صادرات گل و گياه برسد. وي مي گويد: ايران بايد در آينده به يكي از صادركنندگان عمده گل و گياه تبديل شود، زيرا كشورهاي صاحب نامي همچون هلند بتدريج با خريد گل از ديگر كشورها از جمله كشورهاي آفريقايي، آسيايي، عربي و اسپانيا و بسته بندي و صدور مجدد آن چندين ميليارد دلار از اين طريق درآمد دارد، زيرا توليد در اين كشورها اقتصادي نيست و نور كافي هم ندارد. به گفته وي، سطح زير كشت گل و گياه در هلند بتدريج در حال كاهش است، اما فقط با توليد واريته ها، دانش فني و واردات و صادرات مجدد درآمد بسيار بالايي كسب مي كند. بحث كمي بهره وري در توليد يكي از مشكلاتي است كه يك كارشناس به آن اشاره مي كند. معاون فني و اجرايي جهاد كشاورزي خراسان رضوي در اين باره مي گويد: معمولاً توليد محصولات كشاورزي در ايران گران تمام مي شود و اين به خاطر پايين بودن ميزان بهره وري است. مهندس خوش بزم مي افزايد: به طور ميانگين برداشت گندم آبي در ايران 3/2 در هكتار، ديم 0/5 تن در هكتار و كلزا 1/3 تن در هكتار است، در حالي كه كشور خودمان بالاترين عملكرد به ترتيب 12/2 تن، 2/7 و 6 تن در هكتار مي باشد، اين در حالي است كه در بسياري از كشورها توليدات محصولات كشاورزي بالاترين كيفيت است و در مورد گل و گياه نيز همين وضعيت وجود دارد. وي مي افزايد: ما از هر متر مربع هفت كيلوگرم قارچ خوراكي توليد مي كنيم، در حالي كه ميانگين آن 30 كيلوگرم در متر مربع است. مهندس خوش بزم مي گويد: گراني گل و گياهان زينتي در ايران بيشتر به خاطر پايين بودن ميزان بهره وري است. وي به دليل ديگري اشاره مي كند كه به خاطر آن گياهان زينتي و گل ،گران به دست مصرف كننده ايراني مي رسد. او مي گويد: هزينه هاي خريد واريته هاي گل و گياهان زينتي وارداتي معمولاً با ارز خريداري مي شود كه هر قلمه آن حدود 4 دلار است كه حدود چهار هزار تومان مي شود. وي، همجواري خراسان رضوي با كشورهاي آسياي ميانه، و ارتفاع مناسب از سطح دريا و شرايط اقليمي متنوع را فرصتي مناسب براي توليدكنندگان در استان ذكر و خاطرنشان مي كند: 296 هزار متر مربع فضاي گلخانه هاي استان به توليد گل و گياه اختصاص دارد و گل و گياه در 40 هزار متر مربع به صورت هايدروپونيك (كشت بدون خاك) كشت مي شود. مهندس خوش بزم، توليد سالانه گل در خراسان رضوي را حدود 10 ميليون شاخه عنوان مي كند و مي گويد: با وجود اين حدود 50 تا 70 درصد گل مصرفي استان از ديگر شهرهاي كشور تأمين مي شود. وي كيفيت گل در استان را بسيار خوب مي داند و خاطرنشان مي كند: امسال توليدكننده نمونه گل كشور از چناران در خراسان رضوي انتخاب شد. معاون فني و اجرايي جهاد كشاورزي خراسان رضوي به برنامه هاي آينده اين معاونت براي گسترش فعاليتهاي توليد گل و گياه در استان اشاره مي كند و مي گويد: ساخت مجتمع هاي گلخانه اي در 10 شهرستان خراسان رضوي در حال اجرا و در 10 شهرستان در حال مطالعات است كه در هر كدام از اين مجتمع ها 50 دانش آموخته به پرورش گل و گياه خواهند پرداخت. وي پيدا كردن بازار مصرف را از جمله دغدغه هاي موجود در بازار گل و گياه كشور و خراسان مي داند. توان رقابت در بازارهاي جهاني گل وجود ندارد رئيس هيأت مديره اتحاديه توليدكنندگان گل و گياه محلات مي گويد: سال گذشته 25 ميليون دلار صادرات گل و گياه پيش بيني شده بود كه به دليل سرمازدگي شديد، به 19 ميليون دلار كاهش يافت و امسال نيز به دليل كاهش توان توليدكنندگان بر اثر خسارت سرمازدگي، از بين رفتن گياهان مادري و همچنين حادث شدن خشكسالي، توليد و صادرات 20 درصد نسبت به سال گذشته كاهش مي يابد. صنعت گل و گياه حمايت مي خواهد اما گران بودن گل را يك توليدكننده قبول ندارد و با اين بيت شعر از منوچهري دامغاني كه: گل نعمتي است هديه، فرستاده از بهشت مردم كريم تر شوند اندر نعيم گل اي گلفروش گل چه فروشي به جاي سيم وز گل عزيزتر چه ستاني به سيم گل مي گويد: گل هرگز با توجه به فوايدي كه براي روح و روان انسان دارد گران نيست بلكه گل گران عرضه مي شود. مهدي سمنگاني مي افزايد: معمولاً 30 درصد قيمت گل را دلالها مي برند و مغازه داران هم سودي از گل مي برند، اما قيمت توليدكننده مناسب است. وي، براي كاهش قيمت عرضه گل پيشنهاد مي كند: پايانه گل و گياه در استانها و از جمله خراسان رضوي ايجاد شود تا گل و گياهان زينتي به طور مستقيم به دست مصرف كننده برسد. اين توليدكننده با اشاره به اين شعار كه بايد «با اهداي گل اهداي محبت بكنيم» تصريح مي كند: گل هرگز كالايي لوكس و غير ضرور به شمار نمي آيد و مردم نيز خوشبختانه به گل و گياه علاقه زيادي دارند. سمنگاني فرهنگ سازي را براي استفاده از گل بسيار ضروري مي داند و خاطرنشان مي كند: متأسفانه برخي از مردم گلهاي مصنوعي كه از چين وارد مي شود را خريداري مي كنند كه نه روحي دارد و نه اشتغالزايي. وي تصريح مي كند: ما توليدكننده داريم، تخصص داريم، اما حمايت مي خواهيم كه در اين زمينه متأسفانه بانكها سنگ اندازي مي كنند.
شنبه 25 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 663]