سقوط سرهنگ و آينده مبهم قراردادهاي مسكو و طرابلس

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش ايرنا، هر چند كه ساقط شدن رژيم ديكتاتوري قذافي و مسلط شدن انقلابيون بر اوضاع ليبي، آغاز راه معادلات پيچيده قدرت هاي ذينفع داخلي و خارجي در اين كشور شمال آفريقا محسوب مي شود، ولي تحليلگران با اشاره به خودداري كرملين از به رسميت شناختن شوراي ملي انتقالي و خودداري از مشاركت در گروه تماس بين المللي تشكيل شده براي بررسي تحولات ليبي از احتمال سنگين شدن كفه ترازوي وضعيت جديد ليبي به ضرر مسكو سخن مي گويند. صاحبنظران مسايل بين المللي در تبيين نگراني هاي كرملين از سقوط رژيم قذافي، اقدام مسكو در روزهاي اخير مبني بر پيوستن به جبهه كشورهاي غربي و امضاي قانون ملحق شدن اين كشور به تحريم هاي سازمان ملل توسط دميتري مدوديفرييس جمهوري روسيه را در تامين منافع اين كشور در ليبي ديرهنگام توصيف مي كنند. آنان بر اين عقيده هستند كه روسيه از همان ابتداي آغاز قيام مردمي ليبي عليه ديكتاتوري 40 ساله قذافي به دليل الزامات شرايط بين المللي و ضرورت عرض اندام مسكو در قبال كشورهاي غربي مصمم به مداخله خارجي در مسايل داخلي ليبي، مجبور به حمايت از قذافي شده و ناخواسته در مسيري گام برداشت كه پايان آن همراه با دغدغه هاي اساسي در خصوص الغاي قراردادهاي دوجانبه در صورت به قدرت رسيدن انقلابيون بود. به بيان ديگر روس ها از همان ابتداي قيام مردم ليبي عليه نظام تماميت خواه سرهنگ با پارادوكس ضرر مادي هنگفت ناشي از قيام مواجه بودند، به اين معنا كه از يك سو انقلاب ليبي به خودي خود موجب متوقف شدن روند اجراي طرح هاي نفتي و نظامي روس ها در اين كشور شد و از سوي ديگر همان زمان مشخص بود كه سقوط قذافي نيز موجي ديگر از زيان مالي را به كرملين تحميل خواهد كرد. آناتولي ايسكين رييس شركت دولتي صادرات اسلحه روسيه (روس آبار0ون اكسپورت) هفته گذشته اعلام كرد كه روسيه به دليل لغو قراردادهاي فروش اسلحه به ليبي در پي انقلاب در اين كشور عربي، چهار ميليارد دلار زيان ديده است. در همين حال تحليلگران مسايل سياسي، سقوط معمر قذافي را مترادف با مهر پايان روابط طرابلس و مسكو در دهه هاي اخير دانسته و بر لزوم انتظار براي روشن شدن افق نظام سياسي ليبي در آينده نزديك به منظور تحرك ديپلماتيك كرملين براي كسب فرصت احياي روابط پويا ميان مسكو- طرابلس تاكيد مي كنند. از ديد آنان، سقوط سرهنگ به اين معناست كه تمامي قراردادهايي كه ميان ليبي و روسيه از ابتداي رياست جمهوري ولاديمير پوتين در سال 2000 منعقد و در طول سال هاي گذشته بر حجم آنها افزوده شده، منتفي بوده و كرملين براي تعيين تكليف خود در تعامل با دولت ائتلافي آينده حاكم بر ليبي چاره اي جز صبر ندارد. از سوي ديگر با در نظر گرفتن اين واقعيت كه بخش عمده تسليحات بكار گرفته شده توسط دولت‌هاي اقتدارگرا و ديكتاتور شمال آفريقا از جمله ليبي براي سركوب مردم اين كشورها روسي است، مي توان انتظار داشت كه در ليبي شاهد كاهش حوزه نفوذ روسيه حداقل در ميان مدت خواهيم بود و مسكو براي تغيير كفه ترازوي معادلات سياسي ليبي به نفع خود نياز به گذشت زمان و ايجاد كانال هاي ارتباطي بازتعريف شده با نظام جديد حاكم بر اين كشور نفت خيز خواهد داشت. البته افق روابط روسيه با ليبي پس از برافتادن رژيم ديكتاتوري قذافي متاثر از عوامل چندمتغيري بوده و نمي توان تنها با تكيه بر يك عامل مانند حمايت كرملين از قذافي يا انفعال مسكو در قبال اقدامات مداخله جويانه غربي ها در ساختار ناتو به عنوان عامل اصلي نگراني تصميم سازان كرملين از آينده قراردادهاي هنگفت مالي ميان مسكو و طرابلس در عرصه هاي نظامي و نفت سخن گفت. بر همين اساس يكي ديگر از عواملي كه دغدغه خاطر مقام هاي كرملين از دست دادن بازار بزرگ ليبي در دوره پس از قذافي را دامن مي زند ، اقدامات گسترده و از پيش طراحي شده غربي ها براي سهم خواهي در آينده سياسي اين كشور آفريقاي شمالي در قالب تصويب قطعنامه هاي شوراي امنيت و نيز تشكيل گروه تماس بين المللي است كه روسيه در هيچ يك از آنها نقش اساسي نداشت. مقام هاي روس با درك اهميت اين رويكرد، نگران آن هستند كه با قبضه شدن تمامي ظرفيت هاي سياسي ، اقتصادي و اجتماعي ليبي جديد از سوي غربي ها و يا جريان هاي سياسي وابسته به غرب در دوره پيش رو، نتوانند سهم در خور توجهي از جايگاه پيشين خود را در روابط با اين كشور مهم جهان اسلام و نيز قاره سياه به دست آورند. هر چند روس ها با آگاهي كامل از ماهيت باخت-باخت تحولات ليبي براي مسكو از ماه هاي قبل تلاش گسترده اي براي حفظ قذافي در راس ساختار سياسي اين كشور از يك سو و برقراري روابط نزديك با مسوولان شوراي انتقالي در چارچوب علاقه مندي به ايفاي نقش ميانجي گرانه از سوي ديگر كردند، ولي به نظر مي رسد كه كفه ترازوي معادلات اين كشور نفت خيز به شكلي روشن به ضرر مسكو است. البته روس ها با اشاره به اظهارات مسوولان شوراي انتقالي مبني بر پابرجا بودن اعتبار قراردادهاي منعقد شده ميان طرابلس و قدرت هاي بزرگ از جمله روسيه در زمان قذافي، كورسويي براي آينده روابط تجاري-نظامي گسترده پيشين خود با ليبي متصور هستند. در همين راستا مصطفي محمد عبدالجليل رييس شوراي ملي انتقالي ليبي دو هفته قبل در گفت و گو با شبكه تلويزيوني راشيا تودي اعلام كرد كه قراردادهاي منعقد شده ميان كشورش با روسيه پس از كناره گيري قذافي و رسيدن اين شورا به حكومت به قوت خود باقي خواهد ماند. عبدالجليل در آن مصاحبه با بيان اين مطلب كه شوراي ملي انتقالي به تمام كنوانسيون ها و منشورهاي بين المللي و قراردادهاي مورد تاييد در زمان حكومت قبلي احترام مي گذارد، يادآور شد كه قراردادهاي منعقد شده ميان ليبي با كشورهاي ديگر به شرطي كه فساد و رشوه خواري در آنها نباشد، همچنان به قوت خود باقي هستند. رييس شوراي ملي انتقالي ليبي اضافه كرد: هر چند ممكن است كه ما اصلاحاتي در اين قراردادها انجام دهيم، ولي به اصل قراردادهاي امضا شده ميان ليبي و ديگر كشورها احترام خواهيم گذاشت. در همين حال كارشناسان مسايل سياسي با اشاره به سير تحولات ليبي و تغيير وضعيت انقلابيون اين كشور از يك قدرت نيازمند حمايت جهاني به ساختاري داراي رويكرد از موضع بالا، پيش بيني مي كنند كه كشورهاي غربي در آينده سياسي و اقتصادي طرابلس حرف نخست را بزنند و روسيه از قافله مشاركت در بازسازي زيرساخت هاي نابود شده در اثر بمباران هوايي ناتو در ليبي از رقباي غربي خود عقب بماند. سمن باگداساروف عضو كميسيون امور بين المللي دوماي روسيه در گفت وگو با روزنامه نزاويسمايا گازتا با بيان اين مطلب كه احتمال زيادي دارد كه ليبي نيز دچار سرنوشت عراق پس از سقوط صدام و خشونت هاي داخلي شود، گفت: روسيه هم مجبور است بعد از چندي دولت جديد طرابلس را به رسميت بشناسد. وي افزود: دولت جديد حاكم بر ليبي غربگرا خواهد بود و به همين دليل نيز مسكو در برقراري دور جديد روابط با طرابلس با مشكلات زيادي مواجه خواهد شد. بيم از آينده قراردادهاي منعقد شده ميان روسيه و ليبي در زمان قذافي در رسانه هاي روسي زبان نيز بازتاب گسترده اي داشت و آنها با اشاره به سقوط ديكتاتوري 40 ساله سرهنگ، احتمال از دست دادن بازار اين كشور توسط مسكو را در صدر اخبار خود منعكس كردند. نشريه اينترنتي روسي زبان سيودنيا در پاسخ به اين سووال كه حكومت جديد ليبي بين روسيه و آمريكا كدام كشور را انتخاب مي كند، نوشت: سووالي احمقانه تر از آن را نمي توان يافت، زيرا انتخابي براي دولت ليبي وجود نخواهد داشت و همان طور كه در مساله عراق شاهد بوديم، روسيه بازنده خواهد بود. روزنامه مسكووسكي نووستي نيز در شماره امروز خود به نقل از آلاكسي مالاشنكو خاورشناس روس، وضعيت ليبي پس از سقوط قذافي را پيچيده دانست و نوشت: معلوم نيست پس از سقوط ديكتاتور چه كسي در اين كشور به قدرت مي رسد و روابط ليبي با كشورهاي خارجي چگونه مي شود. روزنامه اينترنتي گازتا يوا اوكراين هم با اشاره به اينكه روسيه در ليبي ممكن است با اجرا نشدن قراردادهاي نفتي ميلياردها دلار از دست بدهد، نوشت: سقوط رژيم قذافي، دسترسي آن دسته از بازيگران بزرگ بازار نفت جهاني به بازار ليبي را كه از انقلابيون ليبي حمايت كردند، امكانپذير مي سازد. اين منبع خبري به نقل از عبدالجليل ميوف سخنگوي شركت نفت ليبي موسوم به آگوسو نوشت: اين شركت مشكلي با كشورهاي غربي همچون ايتاليا ، فرانسه و انگليس ندارد، اما ممكن است با روسيه، چين و برزيل مسايل سياسي داشته باشد. گازتا يوا نوشت: اين سه كشور با تحريم رژيم قذافي مخالفت مي كردند و بر حل و فصل صلح آميز مساله ليبي اصرار مي ورزيدند. روزنامه رسمي راسيسكايا گازتا نيز با اشاره به اينكه انقلابيون ليبي سقوط قذافي را جشن مي گيرند، از مقوله نفت به عنوان عامل تعيين كننده اصلي آينده سياسي اين كشور نفت خير ياد كرد و نوشت: ارزش ميلياردها دلاري صنعت نفت ليبي نيروهاي داخلي را به جنگ داخلي سوق خواهد داد و غرب از اين فرصت براي تامين منافع خود بهره خواهد برد. اما آينده سياسي ليبي هر چه كه باشد، به طور قطع روسيه به عنوان يكي از شركاي اصلي صنعت نفت و تسليحاتي اين كشور در دوره قذافي ديگر آن نفود سابق را نخواهد داشت و چه بسا ناچار خواهد بود كه براي حضور مجدد در بازار اين كشور به واسطه هاي غربي روي آورد. در نهايت مي توان گفت كه با افول هميشگي ستاره سرهنگ در آسمان سياسي ليبي، نگراني از ماهيت روابط روسيه با ساختار سياسي جديد اين كشور به دغدغه خاطر اصلي سردمداران كرملين تبديل شده و آينده قراردادهاي ميلياردي اجراي طرح هاي ريلي و نفتي و نيز فروش تجهيزات نظامي به طرابلس در هاله اي از ابهام فرو رفته است. اروپام/2240**518**1368

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 251]