واضح آرشیو وب فارسی:ذاکرنیوز: به گزارش ذاکر نیوز ، روزنامه ایران در ویژه نامه نوروز، در یادداشتی به قلم سید علی خرم استاد دانشگاه حقوق بین الملل، نوشت: از نگاه حقوقی چند نکته در این فاجعه قابل بیان است. در ادامه این یادداشت می خوانیم: نخست اینکه: چنانچه دلایلی مبنی بر عمدی بودن این حادثه وجود داشته باشد، در این صورت مسئولیت کیفری متوجه میزبان است. اگر در چارچوب حقوق بین الملل، دولت ها و از جمله دولت عربستان، نتواند مسئول شناخته شود، در این صورت، این مسئولیت متوجه مقامات و پرسنل اجرایی دولت خواهد بود که مراسم حج را به عهده دارند. برای تعقیب قضایی پرسنل اجرایی عربستان، دو راه وجود دارد اول پیگیری در نظام حقوقی داخلی عربستان. یعنی اگر وقایع به ما بگوید که عمدی در کار بوده یا از دیدگاه قوانین و مقررات عربستان؛ تخلف، عمدی تشخیص داده شده است، در این صورت مسأله در حقوق داخلی عربستان قابل طرح است. دوم تعقیب قضایی افراد در دادگاه های بین المللی که در این صورت باید بتوان تخلف عمدی افراد فوق را در چارچوب جنایت علیه بشریت مطرح کرد. باید توجه داشت اطلاق این جنایت به پرسنل اجرایی حج و زیارت عربستان بسیار مشکل و شاید غیر ممکن باشد زیرا هیچ کشوری اجازه نمی دهد مدارک و مستندات علیه مقاماتش تهیه شود. مهمترین مستندات، نوارهای دوربین مدار بسته منطقه مورد عبادت حجاج می باشد که کاملاً در اختیار دولت عربستان است. دوم اینکه: اگر میزبان در ایجاد نظم و ترتیب، سهل انگاری کرده باشد. در این صورت نیز مسئولیت مدنی شامل حال دولت و پرسنل حج عربستان می شود که در سطح بین المللی و در سطح داخلی عربستان قابل تعقیب است. حال ممکن است سؤال شود در چنین وضعیتی مسئولیت های میزبان چیست؟ به طور کلی هرگاه کشوری از نظر سیاسی یا مذهبی میزبان عده ای دیگر باشد، آن کشور مقر نامیده می شود. حال می خواهد مقر سازمان ملل متحد باشد یا محل عبادت مسلمانان یا هر مذهب و دین دیگر. براساس مقررات بین المللی، از سوی کشوری که مقر در آن است با کشورهایی که اتباع شان را به عنوان میهمان به آن کشور می فرستند یک قرارداد مقر امضا می شود. درباره قرارداد مقر ایران و عربستان باید گفت؛ به طور کلی این قرارداد هرسال بین سازمان حج و زیارت ایران و وزارت زیارت عربستان بسته می شود که در مفاد آن مسائلی از جمله تعداد حجاج، نحوه آموزش به حجاج، بیمه، تاریخ ورود و خروج حجاج و وسایلی که اجازه دارند همراه خود داشته باشند ذکر می شود بنابراین برای روشن شدن علت حادثه، به طور قطع نیاز به یک گروه تحقیق بیطرف دارد که مشخص کند آیا از سوی دولت عربستان عمدی در کار بوده یا خیر و در صورت عمد، چند درصد آنها مقصرند. اما موضوع بعدی بحث، مسئولیت های انسانی عربستان است. از منظر انسانی قطعاً برای همه ملت ایران و مسلمانان جهان این فاجعه بسیار دردناک است. به هر صورت بسیاری از مردم ما، اقوام نزدیک یا دورشان را در این فاجعه از دست دادند. آیا عربستان مسئولیت نگهبانی از حجاج را دارد یا خیر؟ که پاسخ مثبت است. از منظر حفظ حقوق بشر، عربستان وظیفه بین المللی هم دارد. اگرچه عربستان خود را متعهد به اعلامیه حقوق بشر و میثاق های مدنی سیاسی و اقتصادی اجتماعی فرهنگی نمی داند ولی به علت اینکه تبعیت از این اسناد به یک رویه بین المللی و قاعده عرفی درآمده، عربستان موظف به احترام به آنها است. سؤال بعدی آن است که آیا عربستان مسئولیت آموزش به حجاج را دارد؟ دارد اما تا یک حدی. البته همه اینها همانطور که گفته شد، بستگی به مفاد قرارداد بین دو کشور نیز دارد، زیرا به طور معمول کشورها قبل از عزیمت، آموزش های لازم را به حجاج می دهند. بر فرض مثال اعلام می کنند از این مسیر چه تعدادی و در چه مواقعی باید عبور کنند. البته برخی اوقات عربستان، خود نیز آموزش حجاج را بر عهده می گیرد. اما تا آنجا که معمول است. همه آموزش ها بر عهده کشور فرستنده حجاج است و خودش هم از طریق علائم و نگهبانان از حجاج مراقبت می کند. بنابراین باید بررسی شود که دولت عربستان در قرارداد مقر برای حفظ حقوق حجاج چه مواردی را ذکر کرده است. یعنی از لحظه ورود حجاج تا لحظه خروجشان چه کارهایی را باید انجام می داده و چه تعهداتی داشته است؟ آیا آنها را بدرستی انجام داده یا خیر؟ منظر سوم دیدگاه سیاسی است. سؤالی که مطرح می شود، این است که ایران و عربستان چگونه می خواهند در ارتباط با فاجعه منا با یکدیگر تعامل کنند؟ متأسفانه این حادثه زمانی رخ داده که ایران و عربستان در بدترین شکل روابط سیاسی خود در 50 سال اخیر هستند. لذا در روابط سیاسی حاضر، این موضوع تحریک کننده بسوی تخریب بیشتر است. منظر چهارم دیدگاه دیپلماتیک است. باید گفت راه حل این قبیل مسائل، مذاکرات و همکاری های دیپلماتیک است. مثلاً باید ببینیم اگر ما مجری این حادثه بودیم، چه می کردیم. آیا می توانستیم از عهده این کار برآییم؟ مسأله ای را باید درنظر بگیریم؛ ایران و عربستان دو همسایه در کنار هم هستند و خواهند بود. جدای از گرایش های مذهبی، ما دارای یک خدا و یک قرآن و یک پیامبر و یک مکه و مدینه هستیم. بنابراین از یاد نبریم وجه اشتراک های زیادی داریم. پس بهترین منظر برخورد در این شرایط، روابط و مذاکرات دیپلماتیک است. یعنی اگر عربستان از ایران عذرخواهی کرده باید تا حدی با او وارد مذاکره شویم و ببینیم قضیه از چه قرار بوده است. زیرا نمی توانیم مانع به حج رفتن مردم شویم. همان گونه که امام راحل فرمودند: هیچ کسی نمی تواند مانع رفتن حج شود و این امر خداست. یعنی اگر یک یا دو سال هم نرویم اجبار دینی، دولت را وادار می کند مردم را به حج بفرستد و روابط را برقرار کند. بنابراین محدودیت های همدیگر را باید درک کنیم. منبع: روزنامه ایران
شنبه ، ۱۴فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ذاکرنیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 106]