محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831493508
وعده های خیالی آمریکا به مصدق
واضح آرشیو وب فارسی:ذاکرنیوز: نهضت ملی شدن صنعت نفت اگرچه به رهبری کسانی چون آیت الله کاشانی و دکتر مصدق آغاز شد، اما در ادامه به دلایل مختلف با شکست مواجه شد. یکی از مهم ترین آن دلایل، اعتماد دکتر مصدق به مقامات آمریکایی بود. رهبر انقلاب در این باره می فرمایند: «دولت مصدّق که نفت را، منبع ثروت ملّی کشور را از چنگ انگلیسی ها و از دست انگلیسی ها با کمک افرادی که بودند -مرحوم آیت الله کاشانی و دیگران- توانست خارج کند، یک اشتباه تاریخی انجام داد وآن تکیه ی به آمریکا بود... ازاین خوش بینی و ساده اندیشی، آمریکایی ها استفاده کردند، [کودتای] بیست وهشتم مرداد را به راه انداختند.» با آقای مسعود رضایی، پژوهشگر تاریخ معاصر ایران درباره ی دلایل و شواهد اعتماد دکتر مصدق به آمریکا به گفت گو نشستیم. یکی از نهضت هایی که در تاریخ معاصر ایران از آن به عنوان یک نقطه ی عطف یاد می کنند، نهضت ملی شدن صنعت نفت است. این نهضت پس از پیروزی تا چه میزان به اهداف اولیه ی خود دست یافت؟ ملی شدن صنعت نفت ایران یکی از آرزوهایی بود که مردم کشور از ابتدای شروع اکتشاف نفت، آن را دنبال می کردند و برای همین منظور هم قدم های محکمی برداشتند. پیش از نهضت ملی شدن صنعت نفت، شاهد نوعی همبستگی میان نیروهای ملی و مذهبی هستیم. سر این طیف ها نیز نیروهای برجسته ای حضور داشتند. افرادی مانند دکتر مصدق، آیت الله کاشانی و نواب صفوی(به نمایندگی از فداییان اسلام) نماینده ی مهم ترین جریان های سیاسی و اجتماعی بودند که تلاش بسیاری برای پیروزی نهضت به خرج دادند. هدف از ملی شدن صنعت نفت نیز کوتاه کردن دست انگلستان از جهات سیاسی و اقتصادی بود. در واقع مردم ایران تنها به حوزه ی اقتصاد نگاه نمی کردند، بلکه خاطره ی بسیار بدی از استعمار انگلستان داشتند و می خواستند دست این کشور را از هر جهت کوتاه کنند و نهضت بستر لازم برای این کار را ایجاد کرد. برای اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت نیز قرار بر آن شد که دولت جدید به ریاست دکتر مصدق در اردیبهشت سال ۱۳۳۰ شکل بگیرد، اما در عمل می بینیم که نهضت دچار مشکلاتی شد که یکی از مهم ترین آن مشکلات به کارشکنی های انگلستان مربوط می شود. انگلستان براساس قرارداد دارسی، نفت ایران را متعلق به خود می دانست و برای جلوگیری از فروش آن توسط شرکت ملی نفت ایران، سایر شرکت ها را تهدید کرده بود که در صورت خرید نفت ایران، کشتی ها را در دریای آزاد توقیف و با آن ها برخورد نظامی و قضایی می کند. علاوه بر این، انگلستان در سطح بین المللی نیز حرکت خود را آغاز کرده و شکایت خود را به مراجعی چون شورای امنیت سازمان ملل و دادگاه لاهه ارجاع داده بود. به طور طبیعی، این مسائل مشکلات فراوانی را برای اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت به وجود آورده بود، اما به نظر من مهم تر از این، اختلافی بود که در میان نیروهای سیاسی در داخل ایران به وجود آمده بود و به تبع آن، جامعه نیز دچار چنددستگی فراوان شده بود. در نتیجه، قوای داخلی نیز در مقابل موانع ایجادشده از سوی انگلستان، رو به ضعف نهاد و به جای آنکه متمرکز بر برون رفت از آن اوضاع شود، در حل منازعات داخلی هدر رفت. به نظر شما، مهم ترین دلایل شکست نهضت چه بود؟ از جمله مهم ترین این علل، ضعف قدرت اقتصادی ایران بود؛ چراکه با ممانعت از فروش نفت توسط انگلستان، دولت مصدق دچار مشکلات فراوانی شد و نتوانست آن را مدیریت کند. نکته ی دیگر هم به اختلاف جدی میان شخصیت های اصلی نهضت بازمی گشت که نیروهای اصلی را با یکدیگر درگیر کرده بود. نکته ی بعدی هم نفوذ گسترده ی انگلستان در ارکان سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بود. انگلستان علاوه بر ممانعت از فروش نفت ایران، در داخل نیز با تکیه بر نیروهای خود در ارکان مختلف، نهضت را تضعیف می کرد که بی تأثیر در شکست نهضت نبود. علاوه بر این، دلایل جزئی تری نیز وجود داشت، به خصوص اقداماتی که مصدق در روزهای پایانی خود انجام داد که حتی دوستان وی نیز در مورد عواقب آن نگران بودند. یکی از این اقدام ها به منحل کردن مجلس هفدهم مربوط می شود. در آن مقطع، افرادی مانند دکتر کریم سنجابی به سراغ او می روند تا وی را منصرف کنند، اما موفق نمی شوند. همچنین مصدق در همان روز کودتا، سرتیپ دفتری را به عنوان رئیس شهربانی کل کشور منصوب می کرد و این در حالی بود که دفتری یکی از عوامل کودتا بود. افرادی نیز این موضوع را به مصدق گوشزد کردند، اما او منصرف نشد. مجموعه ی این عوامل به شکست نهضت منجر می شود. اختلاف میان مصدق و نیروهای مذهبی از کجا نشئت گرفت و چگونه به روند سقوط نهضت تسریع بخشید؟ مهم ترین شخصیتی که حتی پیش از تصویب ملی شدن صنعت نفت نیز فعالیت زیادی در این زمینه داشت و در بسیج نیروهای مردمی نیز نقش مهمی ایفا کرد، آیت الله کاشانی بود که سابقه ی مبارزاتی وی با انگلستان به زمان حضور ایشان در عراق بازمی گردد. در محبوبیت آیت الله کاشانی همین بس که پس از حادثه ی ترور شاه در ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ ایشان را تبعید می کنند، اما در همان حال در مجلس شانزدهم در انتخابات حاضر می شوند و با اینکه ایران نبودند، به عنوان نماینده ی اول مردم در مجلس شانزدهم از سوی مردم انتخاب می شوند. به همین بهانه نیز در ۲۰ خرداد ۱۳۲۹ به کشور بازمی گردد که میزان جمعیت در استقبال از ایشان بی نظیر است و حتی دکتر مصدق نیز برای استقبال از ایشان به فرودگاه مهرآباد می رود. پس از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت نیز حمایت های آیت الله کاشانی ادامه می یابد و حتی زمانی که فداییان اسلام درخواست هایی (مبنی بر اقداماتی در جهت پیاده سازی اسلام) از دکتر مصدق مطرح می کند، با توجه به اینکه دکتر مصدق در آن مقطع پرداختن به ملی شدن صنعت نفت را در اولویت قرار داده بود، آیت الله کاشانی نیز از دکتر مصدق حمایت کرد. همین موضوع هم موجب ناراحتی فداییان از آیت الله کاشانی شد. این حمایت ها همچنان ادامه داشت تا اینکه نوعی از خودرأیی در رفتار مصدق دیده شد. فراموش نکنیم که آیت الله کاشانی در آن زمان، ریاست مجلس شانزدهم را نیز برعهده داشت. بنابراین ایشان تنها یک شخصیت مذهبی نبود، اما دکتر مصدق به این موضوع توجه نداشت. دکتر مصدق در همان مقطع که آیت الله کاشانی ریاست مجلس را برعهده داشت، درخواست اختیارات ویژه می کند و مجلس برای مدت شش ماه این موضوع را می پذیرد. چه اختیاراتی؟ برای مثال، در این مدت، دکتر مصدق حتی اختیار قانون گذاری هم داشت و می توانست پس از اجرا، قانون آن را به مجلس برساند. آیت الله کاشانی به دلیل حساسیت و اهمیت اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت، با این موضوع موافقت کرده بود. اما در ادامه مصدق تقاضای تمدید این شرایط (به مدت یک سال) را مطرح می کند و آیت الله کاشانی به دلیل اینکه طی همان شش ماه نیز اقدام قابل توجهی صورت نپذیرفت، با این درخواست مصدق مخالفت کرد و همین مخالفت، آغازی بر اختلاف میان آن ها شد. از دیگر اشتباهات مصدق(که به اختلاف میان او و نیروهای مذهبی دامن زد) این بود که راه توده ای ها را بسیار باز گذاشت. دلیل این موضوع نیز از این قرار بود که می خواست توده ای ها کمی در جامعه ظهور و بروز داشته باشند تا به آمریکا هشدار دهد اگر به دولت کمک نشود، توده ای های وابسته به شوروی، مملکت را تصاحب می کنند. میزان میدان دادن دکتر مصدق به توده ای ها چنان بود که دکتر سنجابی در خاطرات خود نقل می کند در بزرگداشت حادثه ی سی تیر، حضور توده ای ها چنان بود که حتی تعجب مرا نیز برانگیخت. یکی از اشتباهات دکتر مصدق، اعتمادی بودی که او به وعده های آمریکا کرد. این اعتماد در چه موضوعاتی نمود داشت؟ آمریکایی ها در ملی شدن صنعت نفت به دنبال منافع خود بودند. در زمان فعالیت نهضت نیز زیاد ناراضی نبودند؛ چراکه تصور می کردند انگلیسی ها به تنهایی نفت ایران را تصاحب کرده اند و با عوض شدن معادلات می توانند سهمی از سفره ی نفت ایران داشته باشند. پس از پیروزی نهضت نیز همین روند ادامه داشت و پیشنهادهایی به دکتر مصدق ارائه شد که ایشان نپذیرفتند. پس از مقاومت دکتر مصدق بود که در دی ماه ۱۳۳۱ آمریکا به همراه انگلستان یک کودتا را طراحی کرد و هرکدام از این دو کشور نیز سهم خود را پس از انجام کودتا تعیین کردند. اشتباه دکتر مصدق این بود که تصور می کرد آمریکا دوست ملت ایران است. وی تصور می کرد که می تواند به کمک های اقتصادی آمریکا تکیه کند و همین موضوع موجب نوعی خوش بینی بدون مبنا به آمریکا شده بود. بنابراین، دکتر مصدق بیش از آنکه نگاه خود را به توان داخلی معطوف کند، با خوش بینی نسبت به آمریکا، تصور می کرد که می تواند از بحران عبور کند. به همین علت، در سفری که چند ماه پس از ملی شدن نفت به شورای امنیت داشت، پس از اتمام جلسات، به پیشنهاد ترومن به واشنگتن رفت و مذاکرات ده روزه ای انجام داد. طراح اصلی این مذاکرات فردی به نام جرج مک گی بود. قرار بر آن بود که مصدق وام ۱۲۰ میلیون دلاری از آمریکا دریافت کند تا بتواند از تحریم های انگلستان عبور کند. آمریکایی ها دائماً با وعده و لبخند، چهره ای مناسب از خود نشان می دادند. نهایتاً اما پس از ۲۵ روز مذاکره، با دخالت انگلستان و هشدار به آمریکایی ها، پس از مدت ها لبخند زدن، وام به مصدق داده نشد. حتی دکتر مصدق تقاضا می کند که از محل اصل ۴ ترومن، حدود ۲۳ میلیون دلار به ایران کمک کنند، اما آمریکایی ها با همین هم در نهایت مخالفت کردند. با وجود همه ی این موارد، دکتر مصدق همچنان به اعتماد خود ادامه می دهد. ادامه ی این اعتماد چگونه است و چگونه با این وجود، این روند ادامه می یابد؟ آمریکایی ها دائماً بهانه می آوردند و برای نمونه می گفتند که شما با گسترش صنعت نفت خود می توانید به درآمدهای خوبی برسید و به وام ما نیازی ندارید. گویی سر خود را زیر برف کرده بودند و تحریم انگلستان را نمی دیدند. همین تلنگرها برای دکتر مصدق کافی بود که از این اعتماد دست بردارد؛ چراکه وی یک سیاست مدار کهنه کار بود و همین موارد و بهانه ها برای دست برداشتن از آن ها کفایت می کرد، اما با کمال تعجب وی همچنان به همین روند ادامه داد. این خوش بینی به ریشه های فکری دکتر مصدق بازمی گردد که به جای اتکا به توان داخلی و اتحاد با آیت الله کاشانی، به آمریکا اعتماد می کند و به آن نتایج می رسد. غیر از این، دکتر مصدق در چه مواردی به آمریکا اعتماد کرد؟ در روزهای واپسین انجام کودتا، دکتر مصدق فریب نماینده ی آمریکا در ایران را خورد که همان ترفند ضربه ی آخر را به دولت وی زد. همان طور که گفتم، آمریکا و انگلیس از دی ماه سال ۳۱ نقشه ی کودتا را طراحی کردند و در قالب همین طرح، انواع ترفندها را به کار بردند. از جمله ی آن ها، بزرگ نمایی توده ای ها نزد مردم مذهبی بود که براساس آن، توده ای ها در حال تصاحب کشور بودند و مصدق نیز جلوی این کار را نمی گرفت. همین ترفند به اختلاف میان مصدق و مذهبی ها دامن زد. پس از آن، در ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ اولین موج کودتا آغاز شد که براساس آن، تیمسار نصیری حکم عزل مصدق را آورد. مصدق ضمن عدم پذیرش حکم، او را بازداشت کرد. روز بعد هم اعلام کرد که با دستگیری نصیری و رفتن شاه، کودتا خنثی شده است. در این زمان، آمریکا نقشه ی خود را پیش می برد و هندرسون، به عنوان نماینده ی آمریکا، غروب ۲۷ مرداد وارد ایران شد و با مصدق مذاکره کرد. نماینده ی آمریکا به مصدق می گوید که اگر تظاهرات را جمع نکند، نیروهای خود(اعم از نیروهای نظامی و دیپلمات ها) را از کشور خارج خواهد کرد. ازآنجایی که مصدق به آمریکا اعتماد داشت، این کار را انجام داد. بدین ترتیب در غروب ۲۷ مرداد، خیابان ها کاملاً خلوت شد و موج دوم کودتا آغاز گردید. صبح روز کودتا هم مصدق ریاست شهربانی را به سرتیپ دفتری(از عوامل کودتا) می سپارد و بدین ترتیب دولتی که در سال ۱۳۳۰ با آن چنان حمایت مردمی کار خود را پیش می برد، در ۲۸ مرداد با یک تظاهرات دو سه هزار نفری متشکل از اوباش، فروریخت و کار نهضت را تمام کرد. متأسفانه همین روند ادامه یافت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز شاهد همین اعتمادهای بیجا بوده ایم. برای نمونه، مرحوم بازرگان که خودش شاهد همه ی حوادث نهضت بود، بازهم چشم به کمک های آمریکا دوخته و منتظر بود که کمک های این کشور به ایران برسد. او تصور می کرد که مذاکره با آمریکا می تواند کشور را نجات دهد، اما تاریخ نشان داد که او هم اشتباه می کرد.
پنجشنبه ، ۲۷اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ذاکرنیوز]
[مشاهده در: www.zakernews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]
-
گوناگون
پربازدیدترینها