واضح آرشیو وب فارسی:ذاکرنیوز: ارومیه - صنایع دستی آذربایجان غربی آمیخته از سال ها تجارب ترک ها و کردها است آثاری بی نظیر که نمادی از خلاقیت، هنر و فرهنگ این دیار را به میراث دارد.ذاکرنیوز - گروه استان ها: آذربایجان غربی سرزمین هنر و هنرمندپروری است که در طول تاریخ هنرمندان و هنرسازان بسیاری را در دامان پربرکت خود پروریده و تقدیم ایران زمین کرده است. به دلیل شرایط اقلیمی و ویژگی های تاریخی هنرهای سنتی و صنایع دستی همواره مورد توجه و استفاده مردم آذربایجان بوده و رفته رفته به بخشی تفکیک ناپذیر از زندگی آن ها تبدیل شده به طوری که ردپای انواع گوناگون این هنرها در بخش های مختلف و روزمره آنقدر دیده می شود که نبودش قابل باور نیست. قالیبافی، معرق کاری، منبت کاری، ریزه کاری، سفالگری، جاجیم و گلیم بافی، منجیق دوزی، حصیر و سبد بافی، بافت جوراب های پشمی، شال گردن و کلاه، دوخت لباس زنانه و مردانه، پشه بند دوزی، سجاده، تبدیل پشم به نخ و ساخت ظروف چوبی از چوبهای جنگلی از ماکو، شمالی ترین منطقه استان تا تکاب، جنوبی ترین نقطه آن، رواجی چشمگیر دارد. فرش ریزماهی و افشار تکاب هنری با آوازه جهانی فرش افشار تکاب، ریز ماهی خوی و ارومیه با ویژگی های برجسته جهانی خود موجب رونق نمایشگاهی فرش داخل و خارج کشور شده است. جذابیت و نوآوری صنایع دستی آذربایجان غربی زمینه صدور حدود ۸۰ درصد آن را فراهم آورده است. در آذربایجان غربی تعداد صدها کارگاه و دستگاه صنایع دستی اعم از قالی بافی و غیر قالی بافی وجود دارد که زمینه اشتغال ده ها هزار نفر را فراهم کرده است. بی همانندی و تشابه فراورده های تولیدی با یکدیگر و نیاز نداشتن به سرمایه گذاری زیاد در مقایسه با سایر رشته های صنعتی از ویژگی های صنایع دستی آذربایجان غربی است. در این استان انواع فرش، گلیم، صنایع چوبی و پارچه های دستی تولید می شود و علاوه برآن کارگاه های صابون سازی نیز در سطح استان فعالیت دارند. از این میان بافته های دستی و صنایع چوبی مانند انواع مجسمه های حیوانات، وسایل شطرنج، جعبه و میز آرایش بانوان و نقاشی روی چرم دارای شهرت ملی است. صنایع دستی این استان عبارت اند از: بافت انواع قالی، گلیم، جاجیم، سجاده، چادرهای کتانی و شال گردن، ریسندگی و بافندگی به شیوه سنتی و تولید جوراب های پشمی، عرقچین، کلاه و دستکش، حصیربافی، سبدبافی، کوزه گری و صنایع چوبی. قالی بافی در مورد قالی های استان آذربایجان غربی تاریخ دقیقی در دسترس نیست و نقشه خاصی که مربوط به استان باشد نیز وجود ندارد، ولی هم اکنون تقریباً نقشه سایر مناطق را می بافند، در آذربایجان غربی، به دلیل نزدیکی و همجواریش با استان آذربایجان شرقی که یکی از مراکز عمده قالیبافی در دنیا است قالیبافی متداول است، مهم ترین مراکز قالیبافی استان شهرهای تکاب و میاندوآب و مناطق روستایی و عشایری آن است. به استناد منابع بسیار در قرن سوم هجری آذربایجان از بزرگ ترین مراکز بافت قالی و زیلو بود. در دوره سلجوقیان و ایلخانیان هنر قالی بافی در آذربایجان رواج کامل داشت و بر مبنای مینیاتورهای نسخ خطی "خمسه نظامی" اثر "قاسم علی" و برخی آثار دیگر که بیشتر نقوش قالی و طرز بافت آن را نمایش می دهند، آشکار می شود که قالی بافی در دوره تیموریان و سپس در دوره صفویه سیر تکامل خود را طی کرد و نقوش جدیدی چون سجاده ای، گل و بوته، ترنج و لچک، حیوانات، خصوصاً نقش "گل شاه عباسی" متداول گردید و تنوع رنگ ها و استفاده از ابریشم، ظرافت و زیبایی و کیفیت قالی ها را تا حد قالی پرده نما، بالا برد. نمونه های چنین فرش هایی در حال حاضر در بسیاری از موزه های دنیا در معرض نمایش قرار دارد. گلیم بافی بافت گلیم در آذربایجان غربی همانند دیگر نقاط ایران به صدها سال پیش برمی گردد که در گذشته بیشتر در روستاهای اطراف به طریقه سنتی انجام می گرفته به طوری که پشم را با دست به نخ تبدیل و بعد با گیاهان رنگ آمیزی و به گلیم تبدیل می کردند. البته این طریقه رنگ کردن و رسیدن به نخ به دلیل سختی کار و کم یابی بعضی رنگدانه ها و یا جذب نشدن افراد جوان و دسترسی آسان و ارزان به رنگ های شیمیایی و نخ هایی که در بازار به صورت رنگ شده با مواد شیمیایی وجود دارد جای خود را به این نوع نخ داده است. همچنین در گذشته بافت گلیم بیشتر مصرف خانگی داشته و به ندرت برای فروش تولید می شد و ابعاد آن نیز بسته به دلخواه بافنده صورت می گرفته ولی ابعاد گلیم های این استان از نظر بافت و نقوش متنوع بوده و هر منطقه بافت و نقوش مخصوص به خود را دارا بوده است. در بخش هایی از استان، گلیم سوماک نیز بافته می شود. ریزه کاری چوب و منبت کاری آثار چوبی منبت کاری شده از دیرباز در متن زندگی مردم این منطقه حضور داشته و امروز نیز به خوبی توانسته است جایگاه خود راحفظ. در میان این آثار، برخی آثار منحصر به فرد و دارای ارزش های والای هنری و فنی هستند که آن ها را به آثار موزه ای تبدیل کرده است ولی تولیدات انبوه این رشته نیز به دلیل اهمیت اقتصادی قابل توجه است. مهم ترین عنصر در منبت، چوب است که بر اساس شیوه کار، نوع چوب نیز مشخص می شود اما مهم ترین چوب های رایج در منبت کاری عبارت اند از: آبنوس، شمشاد، نارنج، گلابی، عناب، فوفل، گردو، زالزالک، زبان گنجشک، راش، افرا، توسکا، و... اگر بخواهیم هنرهای چوب را بهتر بشناسیم باید با قطب این هنر ظریف و اصیل ارومیه نیز آشنا باشیم، کهن شهری که از دیرباز با هنرمندان نامی اش به عنوان مهد هنرهای چوب ایران شناخته می شود و امروز آثار بی نظیر این هنر نه تنها در خانه های مردم آذربایجان غربی بلکه سایر استان ها و حتی خارج از کشور زبانزد خاص و عام است. هنر ریزه کاری و نازک کاری به عنوان پدر هنرهای چوب ارومیه شناخته شده و هر مسافری که گذرش به این دیار افتاده باشد کارگاه ها و فروشگاه های صنایع دستی به ویژه هنرهای چوب را یقین به چشم دیده است هرچند که امروزه تعداد این نوع کارگاه ها به دلایل مختلف ازجمله نبود حمایت مسئولان ذی ربط نسبت به زمان های نه چندان دور کاهش یافته است. رنگرزی و چاپ های سنتی کلیه فرآورده هایی که بوسیله قلم مو، قالب و شابلون رنگ آمیزی می شود و پذیرای نقش می شود جزو چاپ های سنتی به حساب می آیند، البته در آذربایجان غربی عمدتاً در زمینه رنگرزی فعالیت می کند. رودوزی رودوزی های استان عمدتاً در زمینه «ممقان دوزی» انجام می شود. این هنر- صنعت که تولیدش در انحصار زنان و دختران خانه دار است، مواد اولیه مورد نیازش نخ ابریشم رنگین و پارچه است. بیشتر محصولات این رشته در تهیه کلاه است. البته در حال حاضر زیرلیوانی، کمربند، کفش، جلیقه و رومیزی نیز تهیه می شود. این رشته از سوزندوزی از بخش هایی است که طی آن، زمینه اساسی پارچه را از بخیه می پوشانند و زمینه تازه ای از نقش و نگار ایجاد می کنند، طرح های سوزندوزی عمدتاً ذهنی و ملهم از برداشت های شخصی هنرمند است.
دوشنبه ، ۲۴اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ذاکرنیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 32]