واضح آرشیو وب فارسی:هنگام نیوز: لرستان با دارا بودن بیش از ۱۰۰ پل تاریخی به عنوان پایتخت پل های تاریخی ایران مطرح است، آثاری که از آن ها به عنوان حیرت انگیزترین پل های تاریخی دنیا یاد می شود.سایت خبری تحلیلی هنگام Hengamnews.com: استان لرستان با موقعیت استراتژیک خود همواره در طول تاریخ به عنوان یکی از مهم ترین گذرگاه های شمال به جنوب کشور مطرح بوده به طوری که این استان در دوره مادها، هخامنشی، ساسانی و اسلامی در مسیر هگمتانه ـ شوش در موقعیت ویژه ای قرار داشته و پل کشکان نیز در ۵۰ کیلومتری جنوب خرم آباد در این مسیر احداث شده است . پل های گاومیشان، شاپوری، پل آجری، پلدختر، کلهر، کشکان و شکسته ازجمله پل های تاریخی لرستان هستند که بیش از هزار و ۴۰۰ سال قدمت تاریخی دارند و از معماری و هنر و پل سازی منحصربه فرد برخوردارند. سفری آسان برای دیدن آثار کهن معماری جهان تعداد زیادی از این پل های حیرت انگیز با طول بیش از ۲۰۰ متر و چشمه طاق هایی به طول بیش از ۳۰ متر جلوه هایی از فناوری و معماری پیشینیان خردمند این دیار را به نمایش گذارده اند. این در حالی است که کارشناسان امر معتقدند که پل های تاریخی لرستان در جهان دارای ویژگی های منحصربه فردی هستند به طوری که در مورد پل کشکان که دارای ارتفاعی به اندازه یک ساختمان ۱۲ طبقه است کارشناسان می گویند ویژگی های منحصربه فرد این پل مانند مساحت پایه ها و ارتفاع آن در هیچ پلی در دنیا وجود ندارد. همچنین اثر تاریخی «پل شکسته» لرستان متعلق به دوره ساسانی بود و تنها پلی در دنیاست که تماماً از سنگ ساخته شده است و یا پل گاومیشان بزرگ ترین دهنه پل های تاریخی جهان را به خود اختصاص داده است. به هرروی این ویژگی های ممتاز از پل های تاریخی لرستان آثاری جهانی ساخته است، آثاری که در سفری ارزان قیمت می توانید با حضور در دیار پل های تاریخی از حیرت انگیزترین آثار معماری جهان بازدید کنید. پل شاپوری، عامل ارتباط لرستان و خوزستان پل شاپوری یا طاق پل شکسته در قسمت جنوبی شهر خرم آباد واقع شده و عامل ارتباط غرب استان (طرهان) با شرق و ازآنجا به خوزستان و تیسفون (پایتخت ساسانیان) بوده و احتمالاً برای توزیع آب نیز مورد بهره برداری قرار می گرفته است. طول این پل ۳۱۲ مترو ارتفاع آن ۱۰.۷۵ متر است که از ۲۸چشمه طاق و ۲۷پایه تشکیل شده و سطح هر پایه ۶۱ متر و فاصله بین دوپایه ۷.۵ متر است. هم اکنون پنج چشمه طاق پل سالم بوده و مابقی براثر عوامل طبیعی تخریب شده است. چشمه طاق های پل به صورت جناقی ساخته شده و سبک سازی پل در قسمت طولی پل در زیر روگذر پل صورت گرفته است و پایه های پل و موج شکن های آن به صورت لوزی شش ضلعی از سنگ ساخته شده است. مصالح پل را سنگ های قلوه رودخانه ای و لاشه سنگ در چشمه طاق ها و از سنگ های پاک تراش در قسمت پایه ها استفاده شده است. کف پل سنگ فرش و از نوع سنگ بلوک قرمز است که در اثر فرسایش آب از صورت کادر بودن خارج شده است. این پل عظیم و دیدنی مربوط به دوره ساسانی و به شماره ۱۰۵۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پلدختر، اثر ارزنده معماری پیش از اسلام پلدختر که از آثار ارزنده معماری پیش از اسلام در لرستان محسوب می شود در ورودی شهر پلدختر واقع شده است. این دومین پلی است که در لرستان بنام «کر و دت» یا پل دختر مشهور است. هرچند این بنا در قرن ۴ ه. ق.مورد مرمت و تجدید بنا قرارگرفته است اما اصل آن بنا به احتمال قریب به یقین مربوط به دوره ساسانی است. جهت پل شرقی غربی و طول آن ۲۷۰ متر است. پایه های پهن و قطور این پل که از سنگ های پاک تراش ساخته شده اند در داخل رودخانه هنوز پابرجاست. در حال حاضر تنها یک طاق از پل موجود است که جاده خرم آباد - اندیمشک از زیر آن می گذرد. بلندای این طاق ۱۸ متر از سطح آسفالت است و نزدیک به ۳۰ متر از آب رودخانه ارتفاع دارد. درباره وجه تسمیه پل برخی آن را منتسب به ایزد بانو آناهیتا می دانند. بی تردید این پل اهمیت ویژه ای در ارتباط بین مناطق جنوب با غرب و مرکز و شمال داشته و علاوه بر اتصال لرستان و ایلام راه اصلی شاپور خواست به جندی شاپور شهر قدیمی خوزستان (دوره ساسانی) به شمار می رفته است. این بنا به شماره ۱۶۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پل سی پله، رابط لرستان و ایلام این بنا در منطقه سر طرهان شهرستان کوهدشت بر روی رودخانه سیمره در حدفاصل استان لرستان و ایلام واقع شده است. پل در تنگ ترین بستر رودخانه سیمره، در محلی بنام سی پله واقع شده است و این پل در مسیر یکی از راه های باستانی قرار داشته که سبب ارتباط کرمانشاهان، ایلام و لرستان (سرطرهان) بوده است. پل یادشده دارای ۴ چشمه طاق بوده که اکنون تنها دو چشمه طاق آن باقی است. پهنای هر پایه این پل ۶.۵ متر و طول آن ۱۷ متر است. اندازه سنگ هایی که در پایه به کاررفته ۶۰×۶۰×۱۰۰سانتیمتر و بعضی نیز بزرگ ترند. روی هر یک از این سنگ ها علامت مشخصی کنده شده است. مصالح بنا از گچ و سنگ است و در آثار مورخان دوره اسلامی اشاره ای به این پل نشده است. این پل سترگ از آثار منحصربه فرد دوره ساسانی بوده و به شماره ۴۵۱۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پل گاومیشان، فاتح رودخانه سیمره پل گاومیشان در فاصله ۳۰ کیلومتری شهرستان پلدختر و پرفراز رودخانه سیمره در حدفاصل استان های ایلام و لرستان احداث شده است. جهت پل شمال شرقی به جنوب غربی است. طول این پل حدود ۱۷۵ متر و عرض گذر سطح پل نزدیک به ۸ متر و ۲۰ سانتیمتراست و در حال حاضر دارای ۶ چشمه طاق است. عرض چشمه اصلی این پل حدود ۳۳ متر و ۷۰ سانتیمتر و مصالح اصلی آن را ملات، آجر و سنگ تشکیل می دهند. معماری پا تاق ها به سبک معماری دوره ساسانی است اما در چشمه طاق ها آثار مرمت دوره های صفوی و قاجاری دیده می شود. بنا به گفته برخی مورخان نام گذاری این پل به «گاومیشو» به جهت پرورش گاومیش در منطقه بوده است اما با توجه به اهمیت گاو در آیین مهرپرستی ممکن است این نام از آیین مهرپرستی مأخوذ شده باشد. این پل که از بناهای عظیم دوره ساسانی است به شماره ۲۲۲۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پل کشکان، مسیر راه باستانی شاپور خواست پل کشکان در بخش چگنی بر روی رودخانه ای به همین نام و در مسیر راه باستانی شاپور خواست به طرهان احداث شده است. در متون تاریخی از آن به عنوان کژکی یادشده است. طول پل حدود ۳۲۰ متر و عرض هریک از دو چشمه شرقی آن ۲۳.۲۰ متر است. ارتفاع آن در بالاترین قسمت ۲۶ متر و در کوتاه ترین قسمت ۱۰ متر است و از ۱۲ طاق پل تنها سه دهنه آن تخریب شده و بقیه هنوز سالم هستند. برخی از پایه های پل با سنگ های بزرگ و حجاری شده ساخته شده اند. مواد و مصالح این بنای سترگ از سنگ، گچ و آجر تشکیل شده است. در کنار این پل بقایای سه پل دیگر از دوره های گذشته وجود دارد که با مشخصات پل های ساسانی قابل مقایسه هستند. بنای فعلی منسوب به آل حسنویه و مربوط به قرن ۴ ه. ق است که به شماره ۳۵۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید است. پل صفوی، پلی در مرکز شهر تاریخی خرم آباد پل آجری «گپ» در مرکز شهر خرم آباد وبر روی رودخانه گلال واقع شده است. این پل دو قسمت شرقی و غربی شهر را به هم متصل کرده و دارای ۲۴ چشمه طاق است و طول آن بیش از ۳۵۰ متر، پنهای آن ۸.۵ متر و ارتفاع آن از کف رودخانه تا روگذر پل ۸ مترمربع است. مواد و مصالح آن در قسمت پایه ها از سنگ های تراشیده شده با ملات آهک و گچ و پایه های چشمه طاق ها از آجر ساخته شده است. بر سینه شمالی پل کتیبه های سنگی نصب شده است که با حروف مقطعه نوشته شده و به عنوان طلسم معروف است. بخش میانی پل و شاه نشین آن شباهت زیادی با شاه نشین پل خواجو در اصفهان دارد که در اثر سیل تخریب شده و مجدداً باسیمان مرمت شده است. این اثر ارزشمند در زمان شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده و منسوب به حسین خان والی لرستان است و در دوره قاجاریه به پل محسنیه معروف شد. این بنا به شماره ۲۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پل کلهر، پلی منحصربه فرد در پلدختر این پل در بخش معمولان از توابع شهرستان پلدخترواقع شده است و پایه های آن به صورت بیضی شکل است؛ از ویژگی های آن می توان به وجود سکویی در داخل دوپایه اصلی پل نام برد که این سکو از ۱۲ پله ساخته شده و کاربرد آن دقیقاً روشن نیست ولی احتمالاً به عنوان پشت بند از آن ها استفاده شده است. رنگ ملات پل در قسمت پایه ها متمایل به قرمزرنگ است که به علت ترکیب آن با یک نوع شن های قرمزرنگ و همچنین یک نوع گیاه به نام تره پی Tarahpey استفاده شده است. کتیبه ای در قسمت غربی پل بر سینه کوه بالاتر از مسیر گذر روی پل به طرف شمال غربی آن به دستور بدر بن حسنویه نوشته شده است و قرینه آن در قسمت جنوب بر سینه کوه وجود داشته که متأسفانه به علت عملیات راه سازی تخریب گردیده است. این پل در ادوار مختلف مورداستفاده قرارگرفته است ولی بیشتر قسمت های آن مربوط به زمان بدر بن حسنویه ( ۳۷۴ هـ. ق) است. این بنا به شماره ۲۵۸۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
جمعه ، ۲۱اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: هنگام نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]