واضح آرشیو وب فارسی:کرد پرس: سرویس کردستان- طاهر قسیمی و علی هژبریغار نویسندگان این یادداشت به بررسی علمی تاریخی غار باستانی کرفتو پرداخته اند.به گزارش کردپرس، کرفتو در حدود 67 کیلومتری شمال غربی شهر دیواندره و تقریباً در همین فاصله از شرق سقز قرار دارد. غار کرفتو از نوع غارهای طبیعی است که سامانه کارستی و غاری آن درون لایه های آهک زیستی (biogenic limestone) و مارنی سازند قم (Qom Formation) پدید آمده، و در زمان الیگوسن- میوسن در دوران سنوزوییک (یا همان دوران سوم پیشین) در یک حوضه کم پهنا ولی دراز با راستای تقریبی شرقی - غربی نهشته شده است. سپس در دورۀ میوسن و دوره های پس از آن به تدریج و بر اثر فرایندهای خشکی زایی از آب دریا بیرون آمده است. وجود سنگواره های فراوان مانند انواع مرجان ها و خارپوست ها و همچنین سنگواره های ذره بینی و نهشته های تبخیری مانند سنگ گچ در لابه لای لایه های آهکی این سامانه غاری، یک محیط نسبتا کم ژرفا و گرم دریایی را نشان می دهد. در غار کرفتو، عوامل طبیعی باعث ایجاد تشکیل شبکه ای از حفره ها و دهلیزهای مرتبط با هم شده است که با سکونت انسان این فضاها جهت استقرار توسعه یافته است. ورودی غار از پاگرد پایینی آن حدود 20 متر ارتفاع و نسبت به رودخانۀ فصلی پایین دره در جنوب غار حدود 107 متر ارتفاع دارد. ستون فقرات غار حدود 750 متر طول دارد و شاخه های فرعی متعددی از آن منشعب می گردد . غار کرفتو شامل دو بخش دست کند و طبیعی است که بخش دست کند شامل چهارطبقه است. معماری ایجاد شده در آن شامل اتاق ها با سقف های گهواره ای، راهروها، دالان ها، درهای ورودی، پنجره ها و جای کلون و چفت و بست آنها، پله های سنگی، چاله های مدور در کف اتاق ها است که این ویژگی ها نشان دهندۀ مشخصۀ معماری دوران تاریخی (اشکانی-ساسانی) است. بر روی سر در یکی از اتاق ها در طبقۀ سوم کتیبه ای یونانی وجود دارد. در این کتیبه از الهه ای بنام هراکلس یاد شده و به همین دلیل برخی این غار را معبد این الهه نامگذاری کرده اند. در کتیبه چنین آمده است که: «آنجا هراکلس سکونت دارد باشد که پلیدی در آن راه نیابد. این خانه هراکلس است هرکسی در آن وارد شود در امان است». گرچه هنوز به صورت قطعی اثری قدیمی تر از دورۀ سلوکی در این غار نمی توان ارائه داد ولی شاید این غار از ادوار قدیمی تر مورد استفاده بوده که در دورۀ هلنی دوباره مورد توجه واقع شده است. آثار تاریخی دیگر کرفتو غار کانی میکائیل از هزارۀ چهارم قبل از میلاد در جهت شمال شرقی و در جانب دیگر کوه کرفتو، گورستان تاریخی کول تاریکه از هزارۀ اول قبل از میلاد و دورۀ مانایی نشان از سکونت انسان در ادوار مختلف تاریخی در نزدیک غار کرفتو است. یکی از زیبایی های نزدیک به غار کرفتو روستای تُرکان بُلاغ (مسعودآباد) است که علاوه بر طبیعت زیبا و بافت روستایی اصیل می توان برخی سنت های بومی را در بین ساکنان آن دید. کردستان، سرزمینی که سنگ هایش نیز عاشق می شوندموسیقی کردی سرشار از ظرایف و فنونی است که درد عشق عاشقان داغدار را گیراتر نماید. این تنها در موسیقی کردی رعایت نشده و در همۀ ابعاد زندگی یک کُرد عشق به خدا، عشق به میهن، عشق به همنوع و عشق به طبیعت را می توان جستجو کرد. نماد یکی از این داستان های عاشقانه در کردستان بخشی از کوه کرفتو به شکل سنگی برافراشته در منتهی الیه جنوبی کوه است که مردم محلی به آن «کور خه یات» به معنای پسر خیاط می گویند. در کوه مقابل کرفتو نیز کوهی دیگر موسوم به پنجه قرار دارد که بر فراز آن سنگ های آهکی به شکل سه نیم تنۀ زنانه درآمده است که به آن «سه که نیشگان» به معنای سه دختران می گویند. مردم منطقه معتقدند کور خه یات عاشق این سه دختر است که در حال نظارۀ ایشان مدتهاست که به وصال نرسیده و این عشق را جاودان نموده است. نقوش صخره ای از دیگر ویژگی های غار کرفتو می توان به نقوش ایجادشده بر روی دیواره های آن اشاره کرد. در مجموعۀ تصاویر غار کرفتو، نقوش مسبک انسانی، پنجۀ دست انسان، سوار در حال شکار یا رزم، بُز کوهی، مَرال، اسب، گرگ، مربع، مستطیل، لوزی، دایره، شمسه یا چلیپا مانند، علایم شمارشی، فنجان نما و نقوش نعل اسبی شکل مشاهده می شود که متأسفانه بر اثر عوامل طبیعی (فرسایش، درز و شکاف) و انسانی (تخریب سطح، نوشتن یادگاری های بازدیدکنندگان با استفاده از رنگ و کنده کاری) کلیۀ نقوش آن به شدت آسیب دیده است. همچنین در نزدیکی غار کرفتو دو پناهگاه صخره ای وجود دارد که بر روی دیواره ها و کف آن ها نقوشی (علایم شمارشی، فنجان نما، نقوش نعل اسبی و پنجه دست) ایجاد شده است. با توجه به شباهت بین نقوش سواران در حال شکار یا رزم غار کرفتو با نقوش حک شده بر روی ظروف زرین و سیمین در دوره های اشکانی و ساسانی و شواهدی دیگر مانند کتیبۀ یونانی، فرم معماری صخره-ای، سفال ها و دیگر داده های به دست آمده از کاوش ها می توان احتمال داد که بخشی از مجموعه نقوش (به خصوص نقوشی که در قسمت های دست کند غار ایجاد شده اند) در دورۀ سلوکی ـ اشکانی یا ساسانی ایجاد شده اند و نتایج یافته-های به دست آمده طی چندین فصل کاوش های باستان شناسی که در غار کرفتو و محوطه های اطراف آن انجام گرفته نشان دهندۀ آثاری در فاصلۀ زمانی بین هزارۀ چهارم پیش از میلاد تا ادوار متأخر اسلامی است. هنوز بسیاری از رمز و رازهای تاریخی این غار منتظر ذهن کنجکاو پژوهندگان است. گونه های گیاهی و جانوری پیرامون غار همچون عقاب سرطلایی و انواع چارپایان وحشی جزئی از ثروت طبیعی در منطقۀ حفاظت شدۀ عبدالرزاق کردستان محسوب می شوند. ما شما را به تماشای طبیعت کردستان و دیدن تاریخ فشرده ایران در کرفتو دعوت می کنیم.
شنبه ، ۱۵اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: کرد پرس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 36]