واضح آرشیو وب فارسی:مهر: تحلیل بین الملل؛
دلایل حضور گسترده ناتو در خلیج فارس/لزوم نظم امنیتی درون منطقهای
شناسهٔ خبر: 3570583 - چهارشنبه ۱۲ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۴:۳۱
بین الملل > خاورمیانه و آفریقای شمالی
حضور قدرت های فرا منطقه ای در خلیج فارس با اهداف سیاسی صورت می گیرد که می تواند به بی ثباتی منطقه منجر شود از اینرو ایجاد ترتیبات امنیتی فراگیر از سوی کشورهای منطقه ضروری است. خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-پیمان یزدانی: پس از خروج انگلستان در سال ۱۹۷۱ از منطقه خلیج فارس حضور نظامی کشورهای اروپایی و غربی در این منطقه هر چند کم رنگ تر شده است، اما این حضور نظامی هرگز قطع نشد و همواره به اشکال و طرق مختلف ادامه یافته است. درحوزه سیاسی و اقتصادی این حضور با تشکیل شورای مشترک شورای همکاری خلیج فارس- اتحادیه اروپا و در حوزه نظامی با امضای قراردادهای نظامی همچنان ادامه دارد. دور جدید تلاش کشورهای غربی در قالب سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) برای حضور نظامی در خلیج فارس در نشست سران کشورهای عضو ناتو در سال ۲۰۰۴ در استانبول رقم خورد. در اين نشست اعضای ناتو با تصويب سند ابتکار همکاري استانبول (ICI) از کشورهاي حاشيه جنوبی خليج فارس دعوت کردند تا به همکاری هاي امنيتی و نظامی با ناتو وارد شوند. بر اساس این طرح ناتو اعلام کرد تصمیم دارد برای بالا بردن امنیت و ثبات، روابط خود با کشورهای خاورمیانه را تقویت کند. برای پیگیری این هدف اجلاسی در ۲۶ دسامبر ۲۰۰۵ در دبی برگزار شد. در این اجلاس نمایندگانی از دولت های عضو شورای همکاری خلیج فارس و ناتو شرکت کردند تا به بررسی نقش ناتو در تامین امنیت خلیج فارس بپردازند. متعاقب این نشست در ۲۶ دسامبر کنفرانس «نقش ناتو در امنیت خلیج فارس» در قطر تشکیل شد. در این کنفرانس دبیر کل وقت ناتو گفت: با توجه به نقش ناتو در برقراری صلح و ثبات در مناطق مختلف جهان، این پیمان می تواند با کشورهای منطقه خلیج فارس برای برقراری صلح و ثبات در منطقه همکاری گسترده ای داشته باشد. کشورهای منطقه می توانند با توجه به منافع ملی و مشترک خود به صورت گروهی یا تنها به عضویت این پیمان درآیند. قطر، کويت، بحرين و امارات متحده عربي، چهار کشوري هستند که تاکنون به اين دعوت پاسخ مثبت داده و با انعقاد پيمان های امنيتی يا قراردادها مبادله اطلاعات نظام - امنيتی همکاری هایی را با ناتو آغاز کرده اند. امضای توافق همکاری بین «ینس استولتنبرگ» دبیر کل ناتو و مقامات کویتی در روز گذشته نیز در راستای تلاش های ناتو برای گسترش حضور نظامی خود در منطقه صورت گرفته است. برای تلاش های این سازمان جهت گسترش حضور نظامی خود در منطقه می توان اهداف زیر را متصور بود: مهار تهدیدات امنیتی و تروریسم در حوزه هم جوار: در پی تحولات سال های اخیر در منطقه خاورمیانه که منطقه نفوذ همجوار ناتو محسوب می شود و تغییر ماهیت تهدیدات امنیتی، دست اندرکاران ناتو را بر آن داشته است تا علاوه بر پرداختن به تأمین ثبات و امنیت حوزه اروپا و اقیانوس اطلس، تأمین امنیت و ثبات حوزه های جغرافیایی همجوار خود خاورمیانه را نیز در دستور کار خود قرار دهند. بحران های منطقه ای، بی ثباتی های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تروریسم و ... از جمله عوامل مخل امنیت برای ناتو به شمار می روند. ناتو با این توجیه که اثرات یک رویداد منطقه ای می تواند سایر مناطق را هم تحت تاثیر قرار دهد، سعی در توجیه تلاش خود برای گسترش حضور خود در مناطق مختلف بویژه خاورمیانه دارد. تلاش برای مهار ایران در سال های اخیر کشورهای غربی و در راس آنها آمریکا به طرق مختلف سعی در مهار توان ایران داشته اند. این سیاست در سال های گذشته با پیگیری پروژه ایران هراسی و طرح اتهامات مختلف از قبیل تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای پیگیری می شد. در تمامی این سال ها مساله هسته ای ایران در کانون توجه ناتو در مناسباتش با کشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس قرار داشته است و همواره سعی کرده با بحران نشان دان این مسئله ادعایی موجبات حضور خود در منطقه را فراهم کند. در تمامی این سال ها ناتو همواره سعی کرده است به کشورهای منطقه این مسئله را القاء کند که این سازمان می تواند در پیشگیری از هسته ای شدن و همچنین مهار ایران هسته ای احتمالی نقش موثری را ایفا کند. غربی ها در راستای تحقق این هدف خود از ظرفیت اختلافات تاریخی کشورهای منطقه با ایران نیز نهایت استفاده را کرده اند و این موضوع همواره مد نظر آنها بوده است. تامین امنیت انرژی حدود دو سوم ذخائر اثبات شده نفت و یک سوم ذخائر گاز طبیعی جهان در کشورهای منطقه خلیج فارس قرار دارند. چیزی در حدود ۲۷ درصد از کل نفت جهان در کشورهای این منطقه تولید و روانه بازارهای جهانی می شود. خلیج فارس در تاریخ معاصر جهان موقعیت حساس ژئوپلیتیک داشته و از اهمیت راهبردی عمدهای برخوردار است. اقتصاد جهانی بشدت به انرژی صادراتی از خلیج فارس وابسته است و پیشبینی میشود این وابستگی تا دهها سال آینده نیز ادامه یابد. یکی از دلایل مهم همکاری ناتو با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس همین موضوع است زیرا بی ثباتی در این کشورها با ایجاد اختلال در مسیر انتقال انرژی از این منطقه، به سرعت اثر خود را بر اقتصاد کشورهای غربی و کشورهای عضو ناتو که وابستگی زیادی به نفت دارند خواهد گذاشت. به عبارت دیگر حضور نظامی ناتو با نیاز به انرژی پیوند خورده است. تاثیرات حضور ناتو بر امنیت ایران حضور ناتو در اطراف مرزهای ایران بویژه منطقه خلیج فارس که در راستای سیاست گسترش ناتو صورت می گیرد تاثیرات مستقیمی بر امنیت ملی ایران دارد. در طول سه دهه گذشته تحولات منطقه خاورمیانه همواره از مولفه های برجسته تاثیرگذار بر امنیت ملی ایران بوده است. هر چند هر یک از این تحولات به نوبه خود تهدیدات و فرصت های خاصی را نیز برای ایران در پی داشته اند. هدف اصلی نیروهای فرامنطقه ای ایجاد ساز و کار امنیتی برای منطقه خلیج فارس بوده و هست. حال آنکه هرگونه ساختار امنیتی غیر فراگیر که با مشارکت تمامی بازیگران قدرتمند منطقه از جمله ایران و عراق شکل نپذیرد قادر نخواهد بود امنیت منطقه را بطور کامل تامین کند. به عبارتی دیگر هرگونه ترتیبات امنیتی باید با خواست کشورهای منطقه و بر اساس اهداف مشترک آنها بنا شود. اگر قرار است قدرت فرا منطقه ای هم در این ساختار نقشی داشته باشد باید با اجماع و نظر مثبت بازیگران منطقه ای در این ترتیب امنیتی وارد شوند. کشورهای حاشیه خلیج فارس باید اولین پیش برندگان این نظام امنیتی باشند، چرا که آنها هستند که بالاترین سهم را در حفظ صلح منطقه دارند. تجربه ثابت کرده است که کشورهای فرا منطقه ای تنها با اهداف سیاسی و برای تامین منافع خودشان سعی در حضور در منطقه دارند و به همین دلیل از دیدگاه ایران که بازیگر قدرتمند منطقه ای است حضور نیروهای خارجی از عامل مهم بی ثباتی منطقه است. در واقع تلاش کشورهای منطقه برای انعقاد پیمانهای نظامی با ناتو نشان از این دارد ذهنیت کشورهای منطقه به نظم امنیتی خلیج فارس مبتنی بر منطق بازی با حاصل جمع جبری صفر است. در واقع این موضوع نشان می دهد آنها بازی امنیتی منطقه را در «توازن قوا» تعریف و دنبال می کنند. امری که تاریخ نشان داده به صلاح منطقه نیست.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]