واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه شهرآرا: دکتر مجتبی خاتونی شهرها ازجمله نتایج طبیعی زندگی اجتماعی بشر هستند. آن گاه که نیازهای جدید ناشی از افزایش جمعیت، روستاها را فاقد ظرفیت های زیست اجتماعی می کرد، مکان های مرکزی جدیدی که غالبا دارای یک عامل وحدت بخش و تمرکزآفرین بوده و به عبارتی مرکزیت یک ناحیه انسانی را تداعی می کردند، به وجود آمده و شهر نام گرفتند. دراین میان و در تاریخ چندین و چند هزار ساله شهر و شهرنشینی، نقش های مختلفی بر این اماکن حیاتی و حساس بار شده است و نتایج بالطبع متفاوتی را نیز به همراه داشته است. در دوره ای، شهرها مراکز دادوستد محصولات زندگی های روستایی و کشاورزی بودند و بورژوازی یا طبقه متوسط شهری را عینیت بخشیدند. در برهه ای دیگر از تاریخ، ارابه های جنگی دوسر طیف های تمدن پرادعای غربی را به حرکت درآورده و در گذشته ای نه چندان دور به گره گاه های تجاری در مقیاس های مختلف بدل گشتند. اما امروز که در بحبوحه انقلاب های پیاپی اطلاعاتی و ارتباطاتی و مفهومی، شهرها به کانون ها و بنادر اطلاعاتی، نشانه سازی و ایده پراکنی بدل گشته اند، همچون گذشته و کاملا تیپیکال، اهمیتی دوچندان در مناسبات سیاسی یافته اند. با بالاگرفتن آتش تنور دموکراسی یا به موازات آن، نمونه های تئوکراتیک از مردم سالاری، شبیه به آنچه در جمهوری اسلامی ایران در جریان است، مسئله جمعیت یا به عبارتی آحاد یک اجتماع بشری از جایگاهی شایسته تر و مهم تر از گذشته برخوردار شده اند و به تبع آن، شهرها به دلیل میزبانی جمعیت های انبوه انسانی و البته توان بالای اقتصادی، فناورانه، تبلیغاتی و... در رأس مفاهیم مکانی در اندیشه ورزی های سیاسی قرار گرفته اند و کلیدواژه های مربوط به ژئوپلیتیک شهری که در سالیان اخیر به ویژه در دنیای مغرب زمین رشد فزاینده ای داشته اند، گواهی بر این مدعاست. حال شهرهای اهمیت یافته و باردارشده از منظر سیاسی، خود در مقیاس های مختلف محلی، ناحیه ای، ملی، منطقه ای و جهانی از سلسله مراتب خاصی بهره مندند و هریک با توجه به جایگاه و کارویژه خود در این نظام، به نقش آفرینی مشغول اند. حال در کشور ما که بنا بر منویات به حق ایدئولوژیک و همچنین، الزامات تمدنی و فرهنگی، ادغام درخورتوجهی در چرخه اقتصاد جهانی و نظام جهانی شهرها رخ نداده است و با توجه به روند هماوردی ها و منازعات جاری ناشی از زیاده خواهی های نظام حاکم بین الملل، چه رویکرد آلترناتیوی برای کارزار آینده پیش روی شهرها متصور است؟ پاسخ به این سوال، نه در گفتمان آرمان گرایانه و نه در خوش خیالی های تقدیرگرایانه، بلکه با توجه به واقعیت های میدانی، موقعیت های ناب و بکر ژئوپلیتیکی، توان بی رقیب ژئواکونومیک و البته با اصلاحات فرهنگی، بازسازی های گفتمانی، بازآرایی های جمعیتی و آمایشی، به شکل واضحی مثبت است. در آن صورت است که شهرهای ایران، به ویژه کلان شهر مشهد، با پشتوانه یک نظام کارآمد اقتصادی که پویایی اجتماعی را تضمین کرده و آسیب ها را به حداقل می رساند، به همراه اختیارات محول شده قانونی به شهر، تفویض محلی اختیارات، تمرکززدایی اقتصادی، رسانه ای و فرهنگی، می تواند برای آینده نه چندان دور ده تا بیست ساله که قیدوبندهای ملی کارایی خود را از دست داده و مرز کارکردی متفاوت از امروز خواهد داشت، به بقا و رقابت و پیروزی در رقابت های بین المللی شهرها امید داشته باشند.
یکشنبه ، ۹اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه شهرآرا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]