تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1850166876
انتخابات پیش رو چه سرنوشتی خواهد یافت؟ مجلس آینده، آینده‌ی مجلس
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: انتخابات پیش رو چه سرنوشتی خواهد یافت؟
مجلس آینده، آینده‌ی مجلس
مجلس به‌جهت شأن شورایی خود، بهتر است متشکل از نظرات مختلف باشد؛ چراکه اگر این جدال‌ها به وضعیت احسن صورت گیرد، قطعاً منجر به تصمیماتی بهتر برای نظام و مردم خواهد بود.
رقابت‌های سیاسی در ایران به بازی شطرنج شباهت بسیاری دارند و چه‌بسا که بتوان قواعد آن را نیز به سپهر سیاست‌ورزی ایران تعمیم داد. بازی آن‌گاه شروع می‌شود که رقبا به‌بهانه‌ای که شطرنج یک «بازی» است و سیاست یک «انتخاب»، روبه‌روی یکدیگر قرار می‌گیرند و آن‌گاه بازی تمام می‌شود که رقبا از تمامی ظرفیت‌های خود که در شطرنج «مهره‌ها» هستند و در سیاست «افراد»، استفاده کرده باشند.
در شطرنج، پیروز آن‌کسی خواهد بود که تمامی صفحه‌ی شطرنج را از نگاه خرد و کلان زیر نظر داشته، حرکت‌ها را به‌درستی پیش‌بینی کرده و انتخاب‌های درستی انجام داده باشد. این مسئله این‌همانی بسیار جالبی با سیاست دارد. در سیاست یک دسته، گروه یا حزب، آن‌گاه پیروز خواهد بود که اولاً برآورد دقیقی نسبت به عرصه‌ای که خود در آن حاضر است، داشته باشد و ثانیاً شناخت صحیحی از رقبا در این عرصه به دست آورد و ثالثاً با انتخاب دقیق افراد و شعارها، نظر انتخاب‌کنندگان را به خود جلب کند.
با توجه به مقدمه‌ای که بیان شد، اگر بخواهیم به انتخابات مجلس دهم که یکی از مهم‌ترین عرصه‌های رقابت جریان‌های سیاسی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران به‌جهت تعدد اجزای مؤثر در آن است، نگاه کنیم، این امر از چهار زاویه ممکن خواهد بود و هرکدام محصولی خواهد داشت:
1. نگاه کلی معطوف به جریانات: مشخص شدن عوامل اصلی (شناخت بازیگران)
2. نگاه کلی معطوف به منازعات گفتمانی: مشخص شدن پارادایم‌های اصلی (شناخت مقاطع منازعه)
3. نگاه جزئی معطوف به عملکردها: مشخص شدن نتیجه‌های محتمل (رفتارشناسی)
4. نگاه کلی معطوف به نتیجه: مشخص شدن آینده‌های ممکن (بررسی نتایج رفتار)
باید به این نکته توجه داشت که این نگاه‌ها، در توالی یکدیگر تعریف می‌شوند و اگر سلسله‌مراتب لااقل در نگاه‌های کلی رعایت نشود، نتایج به‌دست‌آمده دچار نواقصی خواهد شد. به‌طور مثال، اگر ما جریانات اصلی سیاسی حاضر در صحنه‌ی انتخابات را شناسایی نکرده باشیم، احتمالاً بحث پیرامون منازعه‌ی گفتمانی اصلی آن‌ها، باطل و مبهم خواهد بود. لذا اگر این بحث به‌صورت باطل دربگیرد، خروجی‌ای جز استخراج پارادایم‌های غیرحقیقی نخواهد داشت.
با توجه به آنکه این مقاله پیش از انتخابات مجلس نگاشته می‌شود، بهتر است آن را به بحث پیرامون نگاه‌های کلی محدود کنیم. محدود کردن بحث به کلیات، این امکان را به ما خواهد داد که از پیش‌بینی و پیشگویی نتیجه‌ی انتخابات مصون بمانیم و نگاهی فراتر از کنش و واکنش‌های سیاسی داشته باشیم. البته این بدان معنی نیست که بحث‌های جزئی بی‌فایده و بی‌ثمر تلقی می‌شود، بلکه آن دسته مطالب نیز شأنی مستقل برای خود دارند.
نگاه کلی معطوف به جریانات
برای تحلیل وضعیت جریانات و گروه‌های سیاسی حاضر در ایران، باید توجه داشت که عدم شکل‌گیری احزاب مشخص و شناسنامه‌دار در فضای سیاسی ایران، تشخیص مواضع افراد و حتی جریانات سیاسی موجود در سطح کشور را دشوار کرده است. مطرح شدن بحث ائتلاف و افتراق‌های صورت‌گرفته بین اعضای یک یا چند جریان سیاسی مختلف در نزدیک هر انتخابات، نشان‌دهنده‌ی وجود همین وضعیت در متن سیاست امروز ایران است.
تقسیم‌بندی جریانات سیاسی فعال کشور به اصول‌گرا-اصلاح‌طلب تا پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1392 رواج بسیاری داشت. گرچه در قالب این تقسیم‌بندی، در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1388 نسبت به جریان اصلاح‌طلب و در انتخابات مجلس سال 1390 نسبت به جریان اصول‌گرا، ایرادات اساسی وارد شد، اما اعتبار خود را تا بازسازی حزب کارگزاران و ورود جدی آن در انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم حفظ کرده بود.
پیش از این، کارگزاران بهعنوان حزبی زیرمجموعه‌ی جریان اصلاح‌طلب مطرح می‌شد، اما این حزب با حمایت پدر معنوی‌اش یعنی هاشمی رفسنجانی، از کاندیداتوری حسن روحانی و سپس پیروزی او به‌قدری قدرت گرفت که سخت می‌شود پذیرفت این حزب هنوز بهعنوان یک زیرمجموعه‌ی اصلاحات فعالیت می‌کند و خواهد کرد.
با توجه به آنچه بیان شد، امروز بهتر است از الگوی جریان اصول‌گرا-اصلاح‌طلب-تکنوکرات استفاده کنیم. همچنین بپذیریم که حسن روحانی بهعنوان یک فرد عضو جامعه‌ی روحانیت مبارز که جریانی اصول‌گراست با پشتوانه عمده‌ی مردمی جریان اصلاحات با حمایت و تفکر تکنوکرات-کارگزارانی، امروز در رأس مدیریت اجرایی کشور قرار گرفته است. این تفکیک به ما کمک خواهد کرد درباره‌ی وضعیت‌های آینده‌ی این جریانات نسبت به هم، نگاهی دقیق‌تر داشته باشیم.
نگاه کلی معطوف به منازعه‌ی گفتمانی
احتمالاً هرکدام از جریان‌های نام‌برده در سرفصل قبل، یک یا چند جریان فکری را نمایندگی می‌کنند. اصولاً این نمایندگی به‌سبب شعارهایی که سرداده‌شده یا عملکردهایی که از آن‌ها سراغ داریم، ایجاد شده است. به‌طور معمول، این جریان‌های فکری در برهه‌های زمانی گوناگون، شکل‌های مختلفی به خود گرفته و بعضاً برحسب شرایط جامعه، به‌روز یا منسوخ می‌شوند.
با در نظر گرفتن آخرین انتخابات برگزارشده بهعنوان محملی برای حضور و رقابت جریان‌های فکری، می‌توان چندین دوگانه را تعریف کرد و مطابق با آن‌ها، به تحلیل جریانات سیاسی پرداخت. یکی از این دوگانه‌ها عدالت-توسعه است که سابقه‌ی طولانی در رقابت‌های فکری سیاسیون در تاریخ جمهوری اسلامی ایران داشته است.
دولت هاشمی رفسنجانی در واقع نماینده‌ی جریان فکری توسعه‌محور در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بود و دولت احمدی‌نژاد نماینده‌ی جریان فکری عدالت‌محور که در رقابت و ضدیت با هاشمی و جریان فکری او روی کار آمد. این دوگانه‌ی عدالت-توسعه ریشه‌ی تاریخی و تجربه‌شده‌ای دارد، اما در زمان‌های مختلف، ممکن است به‌مراتب گوناگون تغییر شکل دهد.
در این‌خصوص می‌توان به روی کار آمدن حسن روحانی اشاره کرد. وی نیز در رقابت و ضدیت با جریان فکری موجود، یعنی جریان عدالت‌محور، پا به عرصه‌ی فعالیت گذاشت، اما با این تفاوت که قرائتی از عدالت با عنوان اعتدال ارائه کرد و پایه‌های تعریفی عدالت احمدی‌نژاد را، که به‌واسطه‌ی عملکرد نادرستش در سال‌های آخر سست شده بود، مورد هدف قرار داد، ولی در عمل دقیقاً مطابق دستورهای جریان توسعه‌محور، دولت خود را به پیش برد.
یکی دیگر از دوگانه‌های موجود، دوگانه‌ی ایده‌گرایی-عمل‌گرایی است. به‌طور واضح، در جریان انتخابات گذشته، نمایندگانی از این دوگانه‌های فکری در صحنه‌ی انتخابات حضور داشتند و در مقام رقابت، گرچه هم‌جریان بودند، اما در مقابل هم قرار گرفتند. این دوگانه تاکنون بیشتر از همه به‌ضرر اصول‌گرایان بوده است. اصول‌گرایان در سابقه‌ی فعالیت‌های سیاسی خود، بیشتر گرایش به ایده‌گرایی داشته‌اند و کمتر توانسته‌اند خواسته‌های خود را به‌صورت یک دولت تمام‌عیار یا مجلسی با ظرفیت حداکثری اصول‌گرا، به نمایش بگذارند. علت این امر نیز عمل‌زدگی در حوزه‌های اجرایی طیف کوچکی بود که نمود و نماد اصلی آن، جریان فکری احمدی‌نژاد بود که به‌لحاظ فکری، گرایش به اصول‌گرایی داشت و از دل اصول‌گرایان برآمد، اما دست‌آخر، علیه آنان فعالیت کرد.
نگاه کلی معطوف به نتیجه
جمهوری اسلامی ایران در حدود چهار دهه فعالیت خود، مجلس‌های گوناگونی را به خود دیده است که آن‌ها را به‌صورت عمده می‌توان به دو دسته‌ی تک‌قطبی و چندقطبی تقسیم کرد که ملاک آن، تأثیر حداکثری یکی از جریانات سیاسی است. در اینجا، از لفظ «تأثیر» به‌جای «حضور» استفاده کردیم؛ چراکه مجالسی را سراغ داشته‌ایم که علی‌رغم حضور حداکثری یک جریان، خروجی‌شان مطابق سیاست‌های آن جریان نبوده است. به‌طور مثال، مجلس نهم را می‌توان چنین مجلسی دانست که علی‌رغم حضور حداکثری اصول‌گرایان در آن، به‌علت رقابت‌های درونی و تقسیم شدن به دو دسته‌ی فراکسیون‌های اصول‌گرایان و رهروان، آن خروجی مطلوب اصول‌گرایی را دربرنداشته و در بسیاری موارد، علی‌رغم تک‌قطبی بودن، غیرقابل پیش‌بینی بوده است.
حالت‌هایی که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد، محصول شکست یا پیروزی جریان‌های حاضر در رقابت انتخابات است. لذا برای آنکه بحث بدون قضاوت و پیشگویی باقی بماند، صرفاً نکاتی درخصوص کیفیت شکل‌گیری و وضعیت‌های ممکن مجلس آتی مورد بحث قرار می‌گیرد.
مجلس تک‌قطبی
عموماً این مجالس آن زمان شکل می‌گیرند که تمایل مردم به‌صورت مطلق به روی کار آمدن یک جریان باشد یا جریانات دیگر به هر دلیلی، صحنه‌ی انتخابات را خالی کنند. در مجلس تک‌قطبی، یک یا چند فراکسیون اصلی از جریان مسلط شکل خواهد گرفت و صدای مخالف به‌ندرت در آن شنیده می‌شود.
مجالس تک‌قطبی در صورت یکی بودن مواضع گروه‌های حاضر در آن‌ها و عدم رقابت درون‌جناجی، دارای موضعی مشخص و قابل پیش‌بینی نسبت به مسائل پیرامونی هستند. با توجه به اهمیت جایگاه مجلس و شأن قانون‌گذاری آن مطابق اصول و مصالح کشور، پیش‌بینی‌پذیری و رفتار عقلانی مطابق با منش جناحی، از جمله مزیت‌های این قبیل مجالس است.
گرچه نمی‌توان این حرف را به‌صورت مطلق بیان کرد، اما می‌توان گفت عموماً مجالس تک‌قطبی نسبت به مسائل پیرامونی و به‌خصوص در نسبت با دولت، پرشورتر، فعال‌تر و مستقل‌تر عمل می‌کنند. این مسئله هم می‌تواند از جمله مسائل بینابینی فرصت-تهدید برای کلیت نظام در نظر گرفته شود.
مجلس تک‌قطبی ممکن است در وضعیت‌های زیر مستقر شود:
- تک‌قطبی اصول‌گرا: حالت اول یک مجلس اصول‌گرای متکثر (مجلس فعلی)/ حالت دوم یک مجلس اصول‌گرای همگرا (مجلس هفتم)
- تک‌قطبی اصلاح‌طلب: حالت اول یک مجلس اصلاح‌طلب متکثر/ حالت دوم یک مجلس اصلاح‌طلب همگرا (مجلس ششم)
- تک‌قطبی کارگزارانی: یک مجلس کاملاً هماهنگ و همراه با دولت
مجلس چندقطبی
مجلس چندقطبی محصول وضعیت پویا و جواب‌گوی جریانات سیاسی فعال در کشور است. در این وضعیت، مردم یک جریان را منجی وضعیت فعلی نمی‌بینند، بلکه از میان افراد با ظرفیت‌ها و شعارهای گوناگون، به تعدادی که ترکیبی از جریان‌ها هستند، اطمینان می‌کنند.
رقابت میان جریان‌های حاضر در این مجالس، موجب می‌شود نتوان پیش‌بینی دقیقی از تصمیم آن‌ها نسبت به مسائل به دست آورد. این رقابت و کشمکش‌ها، ممکن است در مقاطع حساسی تأثیر بر جامعه داشته باشد. بحران تصمیم‌گیری یا تصمیم‌گیری‌های دشوار و هزینه‌بر، از جمله نقاط ضعف این قبیل مجالس است. همچنین مدیریت بر مجالس چندقطبی بسیار دشوار است و از رئیس مجلس، جز مهره‌ای سوخته در آخر آن، چیزی باقی نخواهد گذاشت.
در مواردی نیز این مجالس به‌جهت غیرفعال بودن جریان‌ها یا تعدد زیاد آن‌ها، خنثی و باری به هر جهت هستند. در این وضعیت، نمی‌توان از مجلس توقع داشت حضوری فعال و مؤثر در کنار یا در برابر دولت مستقر داشته باشد. اما آرامش و تصمیم‌گیری‌های بی‌حاشیه، از جمله فواید این مجالس است.
مجلس چندقطبی ممکن است در وضعیت‌های زیر مستقر شود:
- ترکیبی از هر سه جریان اصول‌گرا، اصلاح‌طلب و کارگزاران
- ترکیب‌های دوگانه از سه جریان اصول‌گرا، اصلاح‌طلب و کارگزاران
جمع‌بندی
تاریخ نشان داده است الزاماً مجالس هم‌موضع با دولت‌های مستقر، نقش و عملکرد بهتر نسبت به مجالسی با موضع انتقادی یا خنثی، نداشته‌اند. نمونه‌ی این مسئله را می‌توان در نسبت مجلس ششم با دولت اصلاحات و مجلس هشتم با دولت احمدی‌نژاد یافت که در هر دو این مجالس، چالش‌ها به‌مراتب بیشتر بود و پیشرفت امور به‌کندی انجام می‌گرفت. ازاین‌رو در جمع‌بندی اول می‌توان گفت مجلسی که الزاماً هم‌موضع با دولت نباشد، احتمالاً عملکرد بهتر و پیش‌برنده‌تری خواهد داشت، نظیر رابطه‌ی مجلس پنجم و دولت اصلاحات.
دیگر نکته‌ای که می‌توان در جمع‌بندی گفت، آنکه مجلس به‌جهت شأن شورایی خود، بهتر است متشکل از نظرات مختلف باشد؛ چراکه اگر این جدال‌ها به وضعیت احسن صورت گیرد، قطعاً منجر به تصمیماتی بهتر برای نظام و مردم خواهد بود. مجلسی که در آن رقابت‌های درون‌جناحی شکل بگیرد یا خثنی باشد، از کنار مسائل یا به‌راحتی و سادگی عبور می‌کند و یا آنکه مسائل را با امور دیگر، همچون نزاع‌ها و اختلاف‌نظرهای داخلی، خلط می‌کند. اگر مواضع مختلفی در مجلس حاضر باشند و نمایندگان به‌واقع اهل نمایندگی فکری این جریانات باشند، احتمالاً طرفین دعوا به‌دنبال استدلال‌های محکم‌تری می‌روند و رفتار خود را به‌علت زیر ذره‌بین جناح مقابل بودن، بیشتر مراقبت و با شئون نمایندگی تنظیم می‌کنند. البته باید دقت داشت که مجلس محل منازعه نیست. لذا حتماً از ورود نیروهایی که در کارنامه‌ی خود قانون‌ستیزی دارند به قوه‌ی قانون‌گذار، باید جلوگیری شود.
پیمان فراهانی پایگاه برهان انتهای متن/
http://fna.ir/UOC6FC
94/12/05 - 02:15
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 82]
-
گوناگون
پربازدیدترینها