محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1845653608
دکتر ماکان عیدی پور چالشهای فراروی حمله عربستان و متحدان به سوریه و سناریوهای فرارو
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: دکتر ماکان عیدی پور
چالشهای فراروی حمله عربستان و متحدان به سوریه و سناریوهای فرارو
در واکنش های ترکیه و عربستان به تحولات سوریه نکته بسیار مهمی وجود دارد و این است که خطوط قرمز منافع ملی این دو کشور در سوریه مورد تهدید واقع شده است .
در یک هفته گذشته اخبار و گزارش های گسترده ای در مورد حمله احتمالی عربستان و متحدان به سوریه منتشر شده است. نوشتار زیر در همین حوزه به چالشهای فراروی حمله عربستان و متحدان این کشور به سوریه و سناریوهای فرارو پرداخته است. علل افزایش مانور رسانه ای و تبلیغاتی عربستان و متحدان برای حمله به سوریه عربستان سعودی در جهان اسلام با پرچم و عنوان وهابی گری و برداشت سلفی از اسلام، موقعیتی برای خود تعریف کرده است. تصدیگری عربستان بر این ایدئولوژی، سبب میشود که سرمایه گذاری هایی را در کشورهای مختلف انجام دهد؛ چنانچه عربستان در پانزده سال اخیر، سرمایه گذاری های عظیمی را در کشورهای اروپایی و شمال آفریقا انجام داده و مراکز فرهنگی متعددی را تاسیس کرده است. در این بین عربستان بصورت پروژهای داعش را از گذشته تا کنون هدایت کرده است. چناچه در عراق پروژه ی موفقی بود؛ به این معنا که از نظر نظامی بوسیله داعش سهم خود را از عراق گرفت و این سهم را تا به امروز حفظ کرده است. در سوریه هم پروژه داعش به نفع عربستان پیش میرفت، اما معادلات با ورود روسیه به سوریه برهم خورد. در این وضعیت اگر عربستان بخواهد موقعیت کنونی خود را در مقابل افکار عمومی جهان اسلام (به خصوص کشورهایی که احساس نزدیکی به این کشور دارند) حفظ کند باید نوعی توازن قوا را مجددا در سوریه برقرار کنند. برقراری توازن قوا با توجه به حضور تمام قد روسیه و قدرت هوایی بلامنازع این کشور در سوریه از توان عربستان کاملا خارج است، به خصوص آنکه داعش و دیگر گروههای تکفیری این منطقه فاقد سلاحهای سنگین در مقابل روسیه هستند. به این ترتیب عربستان به دلایل متقن نظامی، از تحت پوشش قرار دادن نیروهای تحت حمایت خود در این منطقه عاجز است. از سویی گزینه های دیگری برای عربستان باقی نمانده است و چنین واکنش هایی از سوی ریاض همچون شروع جنگ روانی برای حضور نظامی در سوریه، خود موید پیروزی و موفقیت استراتژی مشترک ایران و روسیه در سوریه است. در این میان در نبرد افکار عمومی، عربستان نمیتواند به عدم توانایی و شکست خود در سوریه اذعان کند. نکته اینجاست که عربستان تجهیزات و کمکهای مالی که برای گروه های مختلف در سوریه فراهم کرده است و با تمام این اوصاف در صورت نبود پشتیبانی هوایی از این گروهها، آنها محکوم به شکست هستند، یعنی گرچه ممکن است بازه ی زمانی متفاوتی برای شکست آنها مقرر شود، اما در نهایت این گروه ها نه تنها در خاک سوریه پیشروی نخواهند کرد، بلکه روز به روز مناطق تحت تصرف خود را از دست میدهند. چنین واکنش هایی از سوی ریاض همچون شروع جنگ روانی برای حضور نظامی در سوریه، خود موید پیروزی و موفقیت استراتژی مشترک ایران و روسیه در سوریه است.
بنابراین عربستان در بازی خود، باید وجهه ی خود را در جهان اسلام حفظ کند، لذا از ابزار تهدید استفاده میکند و تهدید برای حضور نظامی در کشوری چون سوریه (که غیرهسته ای است و امروز نیز در آشوب به سر میبرد) مسئله خیلی بزرگی نیست. آنچه مشخص است در واکنشهای ترکیه و عربستان به تحولات سوریه نکته بسیار مهمی وجود دارد و این است که خطوط قرمز منافع ملی این دو کشور در سوریه مورد تهدید است. در این راستا خط قرمز ترکیه این است که کردها به استقلال نرسند و مناطق کردنشین همواره تحت سلطه آنها باقی بماند (و یا با یک فاصله قابل توجه در مرزهای ترکیه ، کردها از تجمع یا تجدید قوا عاجز باشند). این به معنای آن است که خطوط قرمز مرزهای ترکیه را چند ده کیلومتر فراتر از قوانین بین المللی قرار میدهد. در مقابل عربستان هم در دوران کنونی خود را متولی جمعیت های سنی در مناطق مختلف میداند. با این رویکرد و مانیفست، منافع ملی عربستان تا سوریه، در اپوزیسیون سنی لبنان، اردن و سایر کشورها نیز تعریف میشود. موانع و چالش های فراروی حمله عربستان و متحدان به سوریه موانع و چالش های نظامی: یک قاعده نظامی زیربنایی وجود دارد که مبنایی اصلی برای تشریح وضعیت موجود است، در این قاعده ی بسیار خاص نظامی درگیری میان دو کشور چند حالت دارد: حالت اول: دو کشور غیر هسته ای؛ در این حالت دو کشور میتوانند با سلاحهای متعارف مثل توپ و تانک با یکدیگر درگیر شوند. و تا آنجایی پیش روند که احساس کنند یکی بر دیگری برتری دارد یا هر دو تصمیم بر توقف درگیری ها کنند. حالت دوم: یکی از طرفین درگیر هسته ای باشد، در این حالت اگر درگیری در منطقه ی ثالثی صورت گیرد، این درگیری میتواند تا مدت ها ادامه یابد؛ به این دلیل که دو کشور بطور مستقیم با یکدیگر درگیر نیستند. در این حالت یک خطر بزرگ وجود دارد، به این معنا که اگر کشور هسته ای احساس کند که بازندهی این رویارویی است، میتواند برای تامین امنیت خود به هر سلاح و ابزاری دست بزند، در حالی که کشور غیرهسته ای هیچ ابزاری برای پاسخ ندارد. بدین ترتیب در درگیری یک کشور هسته ای با یک کشور غیرهسته ای، درگیری مستقیم این دو کشور به لحاظ نظامی غیرممکن است. حالت سوم : درگیری دو کشور هسته ای با یکدیگر حالت سوم را تشکیل میدهد. در این حالت اگرچه بسیاری در مباحث ژورنالیستی بیان میدارند که آمریکا و روسیه در سوریه با یکدیگر مواجهه شدهاند (روسیه و آمریکا هر دو کشورهای هسته ای هستند)، ولی در حین جنگ متعارف، ممکن است که جنگ به اندازهای بالا بگیرد که یکی از طرفین به سلاح هسته ای متوسل شود، لذا از رویارویی مستقیم با یکدیگر پرهیز میکنند و این معنای بازدارندگی هسته ای است. با توجه به سه حالت فوق رویارویی اتئلافی از ترکیه و عربستان با نیروهای اتئلاف در سوریه یا اتئلاف بین روسیه، سوریه و ایران غیرممکن است؛ به دلیل اینکه اولا روسیه دست بالاتر را در عرصه نظامی دارد و اتئلاف عربستان و ترکیه قادر به رویارویی نخواهند بود. در این بین عربستان از نظر زمینی به منطقه دسترسی ندارد و حتی برد هواپیمایی ندارد؛ بنابراین باید پایگاه هایی در مکانهای دیگر داشته باشد. در حوزه نیروی زمینی هم اگرچه عربستان در مورد کشورهایی چون پاکستان، سودان و دیگر مناطق حساب باز مرده اند، اما این کشورها محدودیت ها و مشکلات خود را دارند. بویژه پاکستان کشوری هسته ای است و نمیتواند وارد این درگیری شود. از سوی دیگر، ترکیه در صورت ورود به درگیری مستقیم با نیروهای روسیه، در بعد سلاحهای متعارف از روسیه شکست خواهد خورد. در واقع عربستان این محاسبه ها را به خوبی میداند لذا این نوع درگیری غیرممکن است. در این بین، تصمیم عربستان و ترکیه برای علنی کردن ائتلاف خود و بلوکبندی منطقه، فقط در محدوده عملیات روانی قابل بررسی است. موانع و چالش های بین المللی فراروی حمله در بعد بین الملل، اتحادیه اروپا بزرگترین مخالف در زمینه تشدید درگیری ها در سوریه به شمار می رود؛ به این دلیل که کشورهای عضو این اتحادیه به واسطه سیل مهاجرت به اروپا متوجه شده اند، دود تمام سیاست های سالهای گذشته آنها در راستای براندازی دولت قانونی سوریه به چشم خودشان رفته است. لذا به طور جدی مایل هستند که موضوع سوریه به هر نحو ممکن حل و فصل شود. در واقع مواضع رسمی و غیررسمی اروپا حاکی از این است که هم اکنون کشورهای اروپایی حاضرند برای کم شدن درگیری و مهاجرت به کشورهای اروپایی به دولت فعلی سوریه (که مطلوب آنها نیست) تن دهند؛ در مورد آمریکا هم باید گفت که این کشور برخلاف سال های گذشته، هیچ نگاه مثبتی به سلفی گری و توسعه طلبی و زیاده خواهی عربستان ندارد. به علاوه باید توجه داشت که افراطی گری اسلامی در ترکیه هم در حال ریشه دواندن است؛ و این موضوع مطلوب آمریکا نیست. لذا نمیتوان انتظار داشت از چنین اقداماتی حمایت کند. بنابراین عربستان و ترکیه تقریبا در این مواجه تنها خواهند بود. در این مورد عربستان و ترکیه باید برای خود تبیین نمایند که آیا واقعا پرداخت چنین هزینه گزافی ارزش دارد؟ و آیا جلوگیری از قدرت گرفتن مجدد دولت بشار اسد و حفظ گروه های تکفیری به این اندازه ارزشمند است یا خیر؟ از نظر تئوری هر نوع مداخله نظامی به خاک سوریه امروز تجاوز به یک کشور مستقل به شمار می رود؛ و بنابراین میتواند در شورای امنیت مطرح شود.
در بعد دیگر مخالفت ضمنی ناتو با حمله عربستان به سوریه موضع ترکیه و عربستان را سخت و غیرممکن کرده است. چرا که اولا ترکیه عضو ناتو است و حق دخالت نظامی بدون اجازه ناتو را ندارد، این قانون جزو منشور ناتو است و طبق قوانین ناتو، این سازمان می بایست از اعضای خود دفاع کند و همچنین هر حرکت نظامی اعضاء نیز باید با هماهنگی کامل ناتو باشد. در این شرایط ناتو هرگز قبول نخواهد کرد با روسیه کنونی درگیر شود. چنانچه جنگ سرد هم چنین اتفاقی را رقم نزد و امروز هم رقم نخواهد خورد. موانع حقوقی پیشروی حمله نظامی عربستان و متحدانش (شورای امنیت، ناتو و.... ) از نظر تئوری هر نوع مداخله نظامی به خاک سوریه امروز تجاوز به یک کشور مستقل به شمار می رود؛ و بنابراین میتواند در شورای امنیت مطرح شود. یعنی اگر شورای امنیت واقعا قصد داشته باشد برای اولین بار وظیفه ی خود را انجام دهد؛ حمله عربستان میتواند محکوم شود. چرا که بدون درخواست رسمی دولت سوریه، هیچ نیرویی نمی بایست وارد این کشور شود و در آنجا عملیات کند. بدین معنا که ، هم اکنون ائتلافی که همراه دولت سوریه به رهبری روسیه در خاک این کشور میجنگد، به درخواست رسمی دولت سوریه در این کشور حضور دارد و هیچ قانون بین المللی نقض نشده است. اما برای ترکیه و عربستان این حالت وجود ندارد. به علاوه اگر این دو کشور بخواهند مسئله را در عرصه حقوق بشر تبدیل به یک موضوع اضطراری کنند و هدفشان را اینگونه توجیه کنند که از یک فاجعه انسانی جلوگیری میکنند، مسئله خیلی پیچیده تر میشود. چرا که برای جلوگیری از یک فاجعه انسانی نمیتوان با ارتش ملی وارد عمل شد، بلکه می بایست از سازمان ملل و نیروهای حافظ سازمان ملل استفاده شود و این نیز نیازمند عضویت کشور درخواست کننده در سازمان ملل متحد است. در غیر این صورت این عربستان و ترکیه هیچ حق قانونی رسمی و انفرادی ندارند. بنابراین هیچ مبنای قانونی برای چنین درگیری وجود ندارد. موانع داخلی فراروی حمله نظامی عربستان و متحدانش به سوریه در واقع در هر حمله نظامی به سوریه، سوریه و متحدان این کشور را مجاب میکند که دیگر ترکیه و امنیت ترکیه جزو خطوط قرمز نیست. بنابراین مسئله کردها در ترکیه میتواند دستاویز هر بازیگری قرار بگیرد. چرا که این مسئله پاشنه آشیل ترکیه است. بدین معنی اگر ترکیه فعالانه و علنی وارد درگیری شود، از دیگر سو کشورهای چون روسیه میتوانند فعالانه و علنی وارد درگیریهای سوریه شوند. این امر برای ترکیه بسیار هزینه بر خواهد بود. با وجود جمعیت کرد (که بخش عظیمی از ترکیه را دربرگرفته است) حمله ترکیه به سوریه به قولی نوعی سنگ اندازی در خانه ی شیشه ای است و اولین بازیگری که در این حمله متضرر خواهد شد ترکیه است. ثانیا امروز مسئله مرز و نوار چهل و پنج کیلومتری جنوب غرب ترکیه و اصرار ترکیه بر دور نگه داشتن مبارزه ی نیروهای کرد از مرزهای خود، به نوعی مورد توافق جامعه ی بین المللی است.در این حوزه جامعه بین الملل هم تمایلی به قدرت یافتن کردها ندارد. اما اگر قرار بر تغییر موازنه شود و ترکیه به عامل مخرب در سوریه تبدیل شود، مسئله کردها دگرگون میشود و این گروه میتوانند تجهیز و مسلح شوند و کمکهای بیشتری به آنها برسد و ژئوپولوتیک کل منطقه را تغییر دهد. در واقع در هر حمله نظامی به سوریه، سوریه و متحدان این کشور را مجاب میکند که دیگر ترکیه و امنیت ترکیه جزو خطوط قرمز نیست.
در بعد دیگری عربستان به هیچ وجه ابزار لازم برای این حمله را ندارد. گرچه میتواند پول و سلاح را برای نیروهای متحد خود تامین کند و در حقیقت حامی مالی جنگ باشد، ولی با توجه به آشکار شدن توان ارتش عربستان در جنگ یمن (که کشوری فقیر و آشوب زده و بدون هیچ زیرساختی است)، در عمل نتوانست هیچ دستاورد نظامی داشته باشد و حتی استفاده از مزدوران آفریقایی هم در جنگ علیه یمن، نتوانسته هیچ پیشروی برای آنها رقم زند. لذا عربستان بیشتر در بحثهای روانی و تبلیغاتی خود را قدرتمند جلوه میدهد. موانع منطقه ای و نوع همگرایی در شورای خلیج فارس و دیگر متحدان عربستان باید دانست نیروی هوایی عربستان توانایی حمله به سوریه را ندارد، مگر آنکه از پایگاه کشور ثالث استفاده کند. این کشور ثالث اگر این اجازه را بدهد، بدین معنی است که به روسیه، سوریه و حتی ایران اعلام جنگ کرده است. در واقع چنین کشوری در منطقه وجود ندارد، در این مورد حتی اردن چنین همکاری و اعلانی نمیکند و رژیم اشغالگر قدس هم اکنون علاقه ای به حضور نظامی بیشتر در مرزهای خود (به خصوص از سوی عناصری که مطلوب نیستند) ندارد. گذشته از این ، ضریب تحمل خسارت بسیاری از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس مثل کویت و قطر و حتی امارات بسیار پایین است. همراهی بسیاری از این کشورها با عربستان عملا به دلیل مسائل سیاسی و فرهنگی است. ولی در بعد اقتصادی منافع آنها ایجاب میکند که حمایتی از عربستان در جنگ نداشته باشند. لذا به هیچ وجه علاقه ای به قرار گرفتن در کنار عربستان ندارند؛ زیرا که تعلقی به ایدئولوژی عربستان احساس نمی کنند. باید توجه داشت که دولتهای قطر، کویت و امارات را نمیتوان با دولت های وهابی مقایسه کرد و این عامل خود فشار مضاعفی به عربستان تحمیل میکند. کما اینکه در یمن شاهد حمایت ضعیف این کشورها از عربستان بودیم. سناریوهای حمله عربستان و متحدان به سوریه سناریوی اول، همان حمله نظامی مستقیم عربستان به سوریه است. این سناریو از آنجایی که به درگیری مستقیم منجر می شود، غیرممکن به نظر می رسد؛ و چیزی فراتر از بازی های کامپیوتری نیست (که در طی آن ارتش ترکیه وارد مناطق کرد نشین شمال شرق سوریه شود) و نهایتا با نیروهای سوریه و حتی روسیه مواجه شود. یا اینکه عربستان با استفاده از پایگاههای نظامی اردن وارد سوریه شود. بنابرایان این سناریو محتوم به شکست خواهد شد. سناریوی دوم که محتمل تر است؛ آن است که ترک ها با واسطه و غیر رسمی مناطق کرد نشین را مورد حمله نظامی قرار دهند و نیروهای نظامی خود را به بهانه تامین امنیت ملی خود، به این مناطق گسیل کنند. در این سناریو، تا این حد از دخالت، با واکنش جامعه بین الملل روبرو نخواهند شد. اما اینکه ترکیه چه میزان خسارتی متحمل شود و یا به چه میزان توانایی تدوام و ابقا دارد، به توان نظامی ترکیه مرتبط میشود. در این سناریو نقش عربستان، فقط نقش یک حامی مالی است. چرا که به هیچ وجه پذیرفته نیست که نیروهایی از دوردست در سوریه حضور یابند، هم چنین در این مورد، فراهم کردن لجستیک نظامی هم تقریبا غیرممکن است و راه ورود به سوریه از هیچ طرف به عربستان باز نیست. سناریو دیگر آن است؛ که تمامی رویکردهای عربستان و متحدان و ترکیه در حد ادعاها و عملیات روانی باقی بماند و هیچ اقدام جدی از سوی این دو کشور صورت نگیرد . البته این اصلا به معنای این نیست که ترکیه و عربستان موضوع را رها کرده و شکست را می پذیرند. بلکه تلاش میکنند که در هر زمینه ای که می توانند در مقابل سوریه، روسیه و ایران کارشکنی کنند. اما احتمالا وارد زمین بازی نخواهند شد. در این سناریو مسئله داعش روزبه روز کمرنگ تر میشود. با توجه به این مسائل امروزه داعش در یک دو راهی تاریخی قرار دارد و اگر نشان دهد در حال زوال و شکست است اینرسی خود را از دست خواهد داد ( لذا احتمال انجام یک عملیات تروریستی بزرگ از سوی داعش در یکی از کشورهای درگیر در سوریه هم وجود دارد.) لذا بنابراین مسئله داعش به عملیاتی نیاز دارد تا به هواداران خود اعلام کند توانایی و قدرت لازم را هنوز حفظ کردهاند. سناریوی چهارم ترکیبی از دو سناریویی آخر است: یعنی ترکیه بطور علنی اعلام کند که وارد جنگ نخواهد شد و با روسیه مشکلی نخواهد داشت. ولی عملا نیروهایی را در مناطق کرد نشین مستقر کند و کردها را تا جایی که میتواند تحت فشار قرار دهد. *دکتر ماکان عیدی پور کارشناس مسائل غرب آسیا
انتهای متن/
http://fna.ir/O4KOX9
94/12/05 - 00:03
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]
-
گوناگون
پربازدیدترینها