محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830841985
دین جایگاه زن را به رسمیت شناخته است/ پیامدها ودستاوردهای فمینیسم
واضح آرشیو وب فارسی:هدانا: حجت الاسلام کدخدایی در نشست «فمینیسم ایرانی» با بیان اینکه فمنیسم به مثابه یک جنبش اجتماعی پیامدها و دستاوردهایی دارد، گفت: اندیشه دینی جایگاه زن را به رسمیت شناخته است.به گزارش خبرگزاری مهر ، اولین نشست از سلسله نشست های «زن حقیقی» با عنوان «فمینیسم ایرانی» با حضور محسن بدره و حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا کدخدایی، به همت کانون اندیشه جوان در دانشگاه الزهرا برگزار شد. این نشست تلاش داشت تا به فمینیسم و جریان های آن در ایران و همچنین گفتمان های ذیل آن و فمینیسم اسلامی بپردازد. فمینیسم؛ جنبشی اجتماعی یا یک نظریه علمی زن مدار حجت الاسلام کدخدایی در ابتدا با اشاره به موضوع نشست، گفت: ابتدا باید خاستگاه اولیه فمنیسم را توضیح داد، چون فمنیسم پدیده ای غربی است. پدیده هایی که در یک فضای اجتماعی خاص شکل می گیرند، وقتی به فضای اجتماعی دیگری انتقال می یابند تغییر ماهیت می دهند. هرکسی در ایران بخواهد اقدام درست یا غلطی در جهت دفاع از حقوق زن داشته باشد ممکن است دچار این برچسب (فمنیست) شود. ماهیت این مفهوم اعتباری است. فمنیسم فعالیتی در دفاع از حقوق زن است که در غرب تاریخ مند است و همیشه مطرح بوده است. اما موضوعی که فمنیسم را از جریان دفاع از حقوق زن متمایز می کند بستر تاریخی آن است. وی افزود: فمنیسم حداقل به دو عنوان قابل طرح است؛ یا به عنوان جنبشی اجتماعی و یا به عنوان یک نظریه علمی زن مدار. اولین نحوه حضور فمنیسم به عنوان یک جنبش اجتماعی، در نیمه دوم قرن نوزدهم اتفاق افتاد. روسو وقتی حقوق شهروندی را مطرح می کند، می گوید منظورم از شهروند «مرد» است و عقلانیت در زن ضعیف است؛ ضمن اینکه منتسکیو، فروید، کانت و ... نیز عباراتی در این باره دارند. بهانه ای برای استفاده از زنان به عنوان نیروی کار وی ادامه داد: بنده اعتقادی ندارم که فمنیسم ریشه در مدرنیسم غرب داشته باشد، مباحث حقوق بشری غرب از رنسانس آغاز شد و حدود دو قرن بحث اصلاحات دینی را داشتیم و بعد وارد انقلاب صنعتی اول و سپس در قرن نوزده وارد انقلاب صنعتی دوم شدیم، یعنی در قرن چهارده تا نوزده، خبری از فمنیسم نبود. اما اواخر قرن نوزده یک جنبش به نام جنبش فمینیستی شکل گرفت و این ریشه در خلاهایی داشت که جلوی نظام سرمایه داری قرار گرفت. وی با بیان اینکه قرن نوزده با لغو برده داری کار خود را شروع کرد، گفت: بحث اعتصابات فراگیر کارگری، غرب و نظام سرمایه داری را با چالش روبه رو کرد و نظام سرمایه داری بهترین راهی که در این زمان به نظرش می رسید این بود که نیمی از جمعیت بشر را که تحت سلطه مردان خانواده است به جامعه بیاورد و اینجاست که بهانۀ استقلال مالی و سیاسی زن و... مطرح می شود تا اینها را به عنوان نیروی کار استفاده کنند. در بخش بعدی برنامه، محسن بدره به بیان چهارچوب های نگاه به فمنیسم در ایران پرداخت و گفت: ورود فمنیسم در ایران و مطرح شدن اندیشه ورزی دربارۀ حقوق زن در ایران به قدمت غرب نیست و همپای خیلی از مظاهر دیگر جهان مدرن در ایران است. از اولین برخوردمان با جهان غرب به طور خاص در زمان قاجار و سفرنامه میرزاحسن خان ایلچی حضور زن در غرب تبیین می شود یا میرزا صالح شیرازی که اولین روزنامه را در ایران راه اندازی می کند در سفری که به غرب دارد در خاطراتش درباره نحوه پوشش زنان در غرب، نحوه حضور اجتماعی و ... صحبت می کند و به همین دلیل در ایران از زمان قاجار به بعد می توان شاهد حرکت ها و انجمن هایی در این زمینه ها بود. وی افزود: از شخصیت هایی که در این زمینه کار کردند افراد متعددی را می توان نام برد. وقتی از فمنیسم استعماری صحبت می کنم منظورم این نیست که همه ادبیات تاریخ فمنیسم را در این جریان ها جای دهم و بگویم همه اینها مشمول یک اقتصاد سیاسی بودند و اغراض پلید داشتند، خیر، به طور خاص خیلی بی طرفانه می شود به هدف جریان های فمنیسمی پرداخت، بدون اینکه تعصب خاصی ورزید. وی با بیان اینکه سنت الهیات مسیح درباره انسان شناسی فلسفی زن بر اثر تحریفات عهدین معمولا در راستای سرکوب جنس زن بوده، اضافه کرد: این سنت، آفرینش زن را طبیعی و طفیلی مرد و موجب خروج او از بهشت می دانسته است، ولی در شرق آنچه به عنوان فمنیسم در جوامع در حال توسعه شرقی دیده می شود مشمول خیلی از چهارچوب هایی هست که همه پدیده های مدرن در جوامع شرقی درگیر آن بوده است، مثلا بحث استعمار خیلی جدی است. گرچه در ایران استعمار مستقیم نبوده ولی ساختارهای اقتصاد سیاسی که در ایران حاکم بوده به تاثیرگذری هایی که در مصر بوده بسیار شباهت داشته است. وی در ادامه اظهار داشت: عنوان دیگر، فمینیسم شرق شناختی است که به طور جدی پردازش خود را با ادوارد سعید، اندیشمند مسیحی فلسطینی الاصل می شناسیم که به نحوی پردازش انتقادی از سنت زن ستیزی در غرب است که یک سنت خیلی گسترده در هنر، ادبیات، دانش و تاریخ نگاری است. چهارچوب شرق شناختی شامل همه پردازش ها و تعریف هایی می شود که درباره شرق در غرب صورت گرفته است؛ از جمله نگرش غربی به امر جنسیتی در شرق. یکی از چهارچوب های دیگر، فمنیسم اسلامی است که برای چهار پنج دهه اخیر است و از ۱۹۷۰ به بعد مطرح شده است. اندیشه دینی جایگاه زن را به رسمیت شناخته است سپس کدخدایی در پاسخ به این سؤال که «فمنیسم در ایران به جهت پاسخ به چه نیازی وارد شد؟» بیان داشت: فمنیسم به عنوان جنبشی اجتماعی که اولین نحوه شکل گیری فمنیسم بود در پاسخ به وضعیت حقوقی غرب که در اعلامیه حقوق بشر فرانسه ارائه شد و زن ها را به عنوان بشر قلمداد نکرد، زمینه ای برای مبارزات حق بشر شد. اما شاید ما با چنین چیزی در ایران روبه رو نباشیم؛ چون جامعه اسلامی ایران چنین بحرانی نداشت و وقتی می خواست انتقال پیدا کند باید با گفتمان دیگری انتقال پیدا می کرد. البته فیلسوفانی داریم که عباراتی زن ستیز دارند، اما اعتقاد غالب مردم ایران برگرفته از اندیشه دینی است که اندیشه دینی هم جایگاه زن را به رسمیت شناخته است. پس مسئله زن ایرانی نمی تواند اولین مسئلۀ زن غربی قرن ۱۸ و ۱۹ باشد. وی افزود: فمنیسم را با حقوق معنا می کنند که نظریه هایی در جهت دفاع از حقوق زن است و در چهار نسل ظهور پیدا می کند و این گفتمان ها به تبع آن در کشورهایی که تابع غرب و در مسیر توسعه یافتگی هستند با یک اختلاف زمانی انتقال می یابد. اولین گفتمان حقوق بشر در غرب گفتمان حقوق مدنی و اجتماعی بود، اولین گرایش های فمینیستی هم مرتبط با همین حق رأی است که این گفتمان حقوق بشری به طور عام پررنگ شد. گفتمان دوم در مورد حقوق اقتصادی و فرهنگی بود که در دهه ۶۰ و ۷۰ خیلی فراگیر شد که مسئله الان فمنیسم ایرانی همین است. گفتمان سوم حقوق بشر که الان گفتمان فمنیسم کشورهای توسعه یافته است، حقوق جمعی است که چنین دغدغه ای را در فمنیسم ایرانی نمی بینیم؛ اما اگر همین سیر را طی کند، در عرض بیست سال آینده هم چه بسا این دغدغه شود. نسل چهارمی که در مورد حقوق بشر اخیراً مطرح شده و هنوز هم شکل کامل نگرفته، بحث پیشرفت های مدرنیستی علیه کرامت بشر است و مطمئناً اگر فمنیسم های ایرانی بخواهند به این برسند، زمان آن شاید در دهه های آینده باشد. در بخش دوم نشست مجری برنامه از بدره سوال کرد: «این مسئله در ایران چه دغدغه هایی را دنبال می کرده است؟ فمنیسم اسلامی در وضعیت فعلی ایران چگونه قابل تبیین و شناخت است؟» بدره در پاسخ گفت: ابتدا باید به یک میان ذهنیتی برسیم و باید ببینیم چه تعریفی از فمنیسم اسلامی صورت گرفته است. چیزی که به عنوان فمنیسم اسلامی مطرح شده است، عموما در فضای اندیشه ورزی اهل سنت بوده. آنچه در ایران معمولاً به عنوان فمنیسم اسلامی بحث شده منابع خیلی ضعیفی دارد و نمی توان اسم منبع را روی آن گذاشت. چون در تعریف شرح الاسمی مانده اند. از طرفی افرادی هستند که به هیچ عنوان این هویت را قبول نمی کنند و می گویند ما مسلمانیم و فهممان از برابری جنسیتی را از قرآن می گیریم و لازم نیست فمنیسم باشیم. وی افزود: از طرف دیگر کسانی دیگر که به عنوان فمنیست اسلامی شناخته می شوند خودشان را به عنوان زن فمنیسم معرفی نمی کنند، این نحوه از اسم گذاری مربوط به نام گذاری غربی است. خانم بدران تاریخ نگار فمنیسم اسلامی است و می گوید من یک هدف تحلیلی دارم و می دانم خیلی ها این عنوان را به کار نمی برند بلکه با آن مخالفند. اما من که یک ناظر غربی هستم، این عنوان را به کار می برم. این دعوا خیلی لازم نیست که ادامه یابد چون هم تلقی ها از اسلام متفاوت است و هم تلقی ها از فمنیست، و به همین دلیل چون هردو اعتباری هستند به نسبت تعریف که می توانید از هرکدام داشته باشید می توانید بگویید این دو با هم سازگار هستند یا خیر. اینها می گویند از طرفی نگاه به فمنیسم را تلطیف کنیم و از طرف دیگر نگاهمان به اسلام این است که خیلی از چیزهایی که به عنوان سنت زن ستیزی در اسلام مطرح شده، مربوط به رسوبات تاریخی ـ فرهنگی هستند و رویکردهای مختلفی دارند. یک عده به دنبال این هستند که با تفسیرهای زن ستیزی مقابله کنند، عده ای سراغ زن ستیزی حدیثی می روند، عده دیگری سعی می کنند از عرفان اسلامی کمک بگیرند. باید به بستر اجتماعی ـ تاریخی فمنیسم هم در جریان کلی فمنیسم توجه کرد. به طور خاص در بستر فمنیسم موج سوم مطرح می شود که به سمت تنوعات می روند، و هم پست مدرنیسم. پیامدها و دستاوردهای فمینیسم در بخش سوم نشست کدخدایی به ارائه تحلیل خود دربارۀ دستاوردهای فمینیسم برای زنان در جامعه غرب و جامعه ایران پرداخت و خاطرنشان کرد: فمنیسم به مثابه یک جنبش اجتماعی پیامدها و دستاوردهایی دارد. وقتی نحوه شکل گیری و حضور فمنیسم به عنوان یک نظریه علمی و اجتماعی تغییر کرد، در مرحله سوم مبدل به یک برچسب اجتماعی به خصوص در کشور ما شد. از این رو مسئله در هر سه سطح آن باید بررسی شود. از این جهت که در بسیاری از جوامعی که حقوق اجتماعی ـ مدنی و اقتصادی زن به رسمیت شناخته شد، تا قبل از سال ۱۸۸۰ نه تنها زن ارث نمی برد، بلکه خود زن به ارث برده می شد، و از این نظر دستاورد بزرگی محسوب می شود. اگر همین را در کشور ایران و کشورهای اسلامی بررسی کنیم، فمینیسم از لحاظ اندیشه اسلامی دستاوردی نداشت. چون حضور اجتماعی زن در قرآن به رسمیت شناخته شده و از نظر اقتصادی هم از نظر اقتصادی درآمد زن مختص به خودش عنوان شد، بحث دیه و ارث و ... در فضای اسلامی برای زن به رسمیت شناخته شده. اگرچه در فضای اجتماعی مسلمانان خیلی وقت ها به رسمیت شناخته نشد. تبدیل شدن فمنیسم به ضد خودش وی در ادامه به دلایل تبدیل شدن فمنیسم به ضد خودش اشاره کرد و گفت: چه شد که در قرن هفتم این برای غرب مسئله شد؟ جنبش دفاع از زنان انگیزه های مثبت و خیرخواهانه داشت؛ اما چند نکته باعث شد که به افراط بینجامد و به ضد خودش تبدیل شود. یکی از نکته های اصلی همان مدیریت نظام سرمایه داری است که این را به نفع خود کنترل کرد. نکته دوم این است که در فمنیسم یک جریان رادیکالی شکل گرفت که این را به ضد خودش تبدیل کرد و دفاع از زن را برچسب کرد و این هم کنترلی است که روی آن صورت گرفته است. یکی دیگر از مباحث مهم که موجب شد فمنیسم به ضد خود تبدیل شود این است که صرفا از زبان حقوق استفاه کرد، زبان حقوق هم خوب نیست و فردگرا و انسجام گریز است. در حالی که زبان دین، زبان تکلیف و مسئولیت است که در دامنه آن حقوقی هم هست. در ادامه نشست، دکتر بدره نکته ای را در درباره صحبت های ایشان بیان کرد و گفت: با صحبت پایانی آقای دکتر موافق نیستم؛ چون در جامعه انسانی وقتی تضاد هست، گفتمان حقوق است که می تواند به تعادل برساند، البته حقوق، دیدگاه ها و مکاتب گوناگونی دارد. ضمن اینکه نمی توان گفت اگر حقی تعریف می شود در ضمن تکلیف هست. وی شمار قابل توجهی از فمنیست های ایرانی را فمنیسم چپ دانست و خاطرنشان کرد: خیلی از پروژه های فمنیستی به علت بستر سنتی و دینی جامعه، نتیجه ندادند و این قالب جدیدی است که اصالت با پروژه فمنیستی هست که با استفاده از بستر و نحوه برچسبزنی به موفقیت هایی برسد. البته این قابل بحث هست و شامل همه موارد نمی شود. وی نکاتی را درباره فمنیسم اسلامی یادآور شد و گفت: فمنیسم اسلامی به طور قابل توجهی در جهان اهل سنت بوده است، چون در جهان اهل سنت خیلی از مسائل زنان را به روش شناسی ارجاع می دادند و می گفتند باب اجتهاد بسته شده است. کدخدایی در ادامه، در پاسخ به پرسشی در ارتباط با مسئله زبان حقوق در فمینیسم بیان داشت: تعریف های فمینیستی باید براساس رهیافت های ارزشی باشد. چهار رهیافت اصلی داریم: رهیافت غایت نگر، رهیافت حقوق نگر، رهیافت تکلیف نگر و رهیافت فضیلت نگر. همه اینها حق را به رسمیت می شناسند و زبان حقوق را دارند، اما بنیاد همه چیز را حقوق قرار نمی دهند، گفتمان حقوق بشر همه چیز را براساس حق قرار می دهد. دکتر بدره در جواب سؤال یکی از حضار درباره گفت وگوی اسلام و فمینیسم گفت: یک بدنه قابل توجهی که هویت بخشی شده حاصل گفت وگوی اسلام و فمینیسم است. در یک برهه ای از تاریخ ایران بحث بر سر قرار دادن اسلام در مقابل هویت ایرانی بود که رویکردهای متفاوتی در این رابطه وجود داشت، یکی از رویکردهای زیبا رویکرد شهید مطهری است: خدمات متقابل اسلام و ایران؛ بحث این است که مواجهه در برخی اوقات سطحی است، در ایران فمینیسم هم داریم و سایت ها و نشریاتشان هم هست. گفتمان امام خمینی(ره) را با گفتمان دینی در پاکستان و بعضی کشورهای دیگر مثل مصر درباره بحث زنان مقایسه کنید، گفتمان ها متفاوت است. گفتمان ما دربارۀ حقوق زن و جایگاه زن برخلاف نگاه فمینیسم براساس زوجیت است سپس وی با سوالی که درباره حقوق زنان در گفتمان اسلامی و گفتمان فمینیستی طرح شد، پاسخ خود را اینگونه بیان داشت: فمینیسم دو مشکل اساسی و بنیادین دارد که به راحتی حل نمی شود، یکی همین بحث زبان حقوق برای دفاع از زنان است، و دیگری نحوه ورودشان است. اگر ببینیم اسلام در بحث دفاع از زن چگونه وارد شده است به این معنا نیست که اسلام بحث حقوق را مطرح نکرد، بحث حقوق را مطرح کرد، اما نه در بستر تضاد. فمینیسم یک گرایش زن سالارانه است و در این قالب هم آمده است که علیه مرد باشد. ببینید چقدر بحث زوج در اسلام مطرح می شود: خلق لکم من انفسکم؛ خلق لکم ازواجا؛ زوجیت در اسلام ۸۲ بار تاکید شده است و هر وقت حقوق را می خواهد درباره زن بیان کند در بستر زوجیت و یگانگی مطرح می کند و نگاهش اصلاً فمینیستی و تضادی نیست. حقوق را باید در بستر زوجیت بررسی کرد و گفتمان ما دربارۀ حقوق زن و جایگاه زن براساس زوجیت است که برخلاف نگاه فمینیسم است. محسن بدره نیز در همین رابطه نکاتی را یادآور شد و افزود: تمایزی که ایشان بین گفتمان اسلام و گفتمان فمینیستی قائل شدند مبتنی بر یک تلقی از اسلام است و بحث زوجیت خیلی مبرهن و روشن است. احساس می کنم که برداشت ایشان از گفتمان فمینیستی تقلیل دادن همه بدنه فمینیسم به یک نگرش رادیکال فمینیستی است. در حالی که همه ادبیات فمینیسم، این نیست. در گفتمان حقوق باید روی این تاکید کنیم که اگر منظورمان گفتمان فردگرایی در حقوق است به این نحو است. اما این در کنار گفتمان های حقوقی دیگر است و باید به این توجه کرد.
پنجشنبه ، ۲۹بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: هدانا]
[مشاهده در: www.hodana.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]
-
گوناگون
پربازدیدترینها