واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: نياز تلآويو به تثبيت ديكتاتوري در مصر
پنج سال پيش در چنين روزهايي اولين گامهاي جدي انقلاب مصر برداشته شد.
پنج سال پيش در چنين روزهايي اولين گامهاي جدي انقلاب مصر برداشته شد. جنبشي كه در تونس به پيروزي رسيده بود اين بار از روز پنجم بهمن 1389 (25 ژانويه 2011) در قاهره اميدبخش شد. البته اولين جرقههاي انقلاب مصر را ميتوان در اعتراضات 15 روز قبل از اين يعني 25 دي 1389 (15 ژانويه 2011) جستوجو كرد، اما پيوستگي اعتراضات خونين كه به انقلاب در مصر منجر شد به 25 ژانويه نسبت داده ميشود؛ جنبشي كه همراه با فقر ضد ديكتاتوري، سقوط حسني مبارك را به همراه داشت. ديكتاتور مصر بر خلاف زينالعابدين بن علي، ديكتاتور تونس از كشور فرار نكرد و به موزه ديكتاتورهاي منطقه يعني عربستان سعودي پناهنده نشد. مبارك در مصر ماند چون به اين مسئله اطمينان داشت كه اگر امريكا، او و خانوادهاش را رها كند، مصر را به خاطر رژيم صهيونيستي رها نخواهد كرد. اين سرآغاز شكست انقلاب در مصر شد تا نه دموكراسي در اين كشور پا بگيرد و نه اسلاميت در جايگاه حاكميت قرار بگيرد.
اما شكست انقلاب در مصر و حكومتي كه ميتوانست اسلامي شود به عوامل زيادي بستگي داشت كه بخشي از آن به ماهيت انقلابات شكل گرفته در منطقه، عوامل دروني مصر، زمينههاي منطقهاي و بينالمللي باز ميگردد. مهمترين عاملي كه برگرفته از ماهيت انقلابات شكل گرفته از سال 2010 است به فقدان رهبري كاريزماتيك باز ميگردد كه تا پيش از اين در همه انقلابات بزرگ جهان وجود داشت. اين مسئله سبب شد تا انقلابها راه خود را گم كنند و گام به گام به بيراهه بروند به خصوص كه كشورهاي منطقه از فرهنگها، زبانها، قوميتها و جهتگيريهاي متفاوت و متضادي برخوردار هستند كه به دليل منافع مختلف مسيرهاي متفاوتي را طي ميكنند كه از انرژي انباشه شده انقلابي و ضد ديكتاتوري ميكاهد.
در كنار زمينه ماهيتي شكست انقلاب در مصر و ديگر انقلابات منطقه، اين كشور با مشكل منطقهاي و بينالمللي مضاعفي مواجه است. كمپ ديويد سند ماندگاري قاهره در كنار رژيم صهيونيستي و اقتصاد اين كشور نيز در گرو اين همزيستي است. هرگونه تزلزل در سياستهاي غربگرايانه مصر كه با ابزار نظامي- امنيتي اداره ميشود، با واكنش شديد و غيرقابل پذيرش تل آويو و واشنگتن مواجه ميشود. از اين منظر مصر به راحتي نميتواند راه دموكراسي را جلوی روي خود ببيند زيرا دموكراسي در مصر برخلاف منافع امريكا و رژيم صهيونيستي است.
همزمان با اين مسئله فرهنگ عامه مصر اسلامي است و عمده شهروندان اين كشور به واسطه زيست تاريخي به حاكميت قانون اسلام تمايل دروني دارند زيرا با فرهنگ مصري و مباني اجتماعي و خانوادگي آن گره خورده است. اتفاقاً همين مسئله باعث شد كه در اولين انتخابات آزاد پس از سقوط ديكتاتوري در مصر، اسلامگرايان اخوانالمسلمين به قدرت رسيدند. اين بار در كنار مخالفت امريكا و رژيم صهيونيستي كه اسلامگرايي و قدرتگيري اخواني را مخالف منافع خود ميبينند يك مخالف منطقهاي ديگر نيز به آنها اضافه شد كه هيچ علاقهاي براي شكلگيري حكومتهاي اسلامي در منطقه ندارد. عربستان بزرگترين مخالف حكومت اسلامي در مصر بوده و به همين دليل پس از روي كار آمدن اخوانيها تمام تلاش خود را در زمينههاي امنيتي و اقتصادي براي سرنگوني دولت اخواني در مصر انجام داد. در اين ميان اتحاد و تبادل اطلاعات امريكا، رژيم صهيونيستي و عربستان سعودي غيرقابل چشمپوشي است.
مسئله ديگري كه سبب شد انقلاب مصر شكست خورده و به بازگشت ديكتاتوري نظامي منجر شود به رقبا و مخالفان سياسي داخلي در مصر بازميگردد. به دليل تفاوتهاي فكري و زمينههاي منافعي، عاملان اصلي جنبش مصر و حاميان حاضر در خيابانها و ميادين مصر نتوانستند به توافقي نسبي در ميان خود برسند و حتي در بسياري از موارد بر ضد دولت اخواني دست به اقدام زدند. اين تضادهاي رويكردي با اشتباهات فاحش دولت اخواني همراه شد و زمينههاي كودتاي سفيد را فراهم ساخت تا اين كشور در مدتي كوتاه، چرخه از ديكتاتوري تا ديكتاتوري را تجربه كند. دولت اخواني مصر اگر چه به دليل قدرتگيري علاقه نداشت ديگر احزاب و گروهها را در كابينه خود بپذيرد و سوداي اداره كشور را به تنهايي داشت اما براي جبران كمبودهاي خود سعي ميكرد امريكا را در نظام بينالملل و عربستان و اسرائيل را در منطقه از خود دور نسازد و اين مهمترين پاشنه آشيلي بود كه دولت اخواني را به شكست تمايلات حاكميت اسلامي در مصر و به طور كل انقلاب دموكراسي خواهانه در اين كشور كشاند؛ تجربهاي براي امريكا، اسرائيل و عربستان كه زمينههاي جلوگيري، مديريت و انحراف انقلابي را در ديگر كشورهاي منطقه به همراه داشته است.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۰ بهمن ۱۳۹۴ - ۱۰:۳۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]