واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: داعشیها بعد از عراق و سوریه به عربستان سعودی خواهند رفت؟
خلافت خود خوانده داعش در یک و سال نیم گذشته ضربات سختی را متحمل شده است و با وجود برخی تحرکات و موفقیتهای نظامی، به طور کلی روندی فرسایشی را طی میکند و سرزمینهای زیادی را در عراق و سوریه از دست داده است. اگر روند تضعیف داعش در عراق و سوریه ادامه پیدا کند، داعش در کجا ادامه حیات خواهد داد؟
کد خبر: ۵۶۲۶۶۱
تاریخ انتشار: ۰۲ بهمن ۱۳۹۴ - ۱۴:۲۰ - 22 January 2016
خلافت خود خوانده داعش در یک و سال نیم گذشته ضربات سختی را متحمل شده است و با وجود برخی تحرکات و موفقیتهای نظامی، به طور کلی روندی فرسایشی را طی میکند و سرزمینهای زیادی را در عراق و سوریه از دست داده است. اگر روند تضعیف داعش در عراق و سوریه ادامه پیدا کند، داعش در کجا ادامه حیات خواهد داد؟ به گزارش «تابناک»، نشریه آمریکایی نشنال اینترست، عربستان سعودی را از کانونهای مورد توجه هواداران داعش دانسته و پیشبینی کرده است که ادامه روند کنونی میتواند به وضعیت خطرناکی در این کشور منجر شود. به نوشته نشنال اینترست، داعش با موانع فراوانی مواجه شده است. با شدت گرفتن نبردها با داعش، این گروه دیگر نمیتواند مانند سال گذشته عملکردی شبیه به یک دولت داشته باشد و اگر چه نابودی و از بین رفتن آن ممکن است سالها طول بکشد ولی به سرعت در حال از دست دادن سرزمینهایی است که تا چندی پیش در اختیار داشته است. با وجود این که داعش در حال از دست دادن منابع خود است و در معرض فشار خارجی بیشتری قرار گرفته ولی از دست رفتن تواناییهای این گروه به معنای حذف اعضای آن از صفحه روزگار نیست. داعش اغلب از سربازانی خارجی تشکیل شده است که پیوندهای چندانی با سرزمینی که در آن میجنگند ندارند و در زمان عقبنشینی از این سرزمینها، عربستان سعودی مکانی مناسب برای آنها به نظر میرسد. با توجه به ناآرامیهای داخلی، خطر بیثباتی اقتصادی ناشی از سقوط قیمت نفت و سابقه درگیری با همسایگان، عربستان سعودی زمینه مناسبی برای بیثباتی دارد و به نظر میرسد مکانی ایدهآل برای جهادیونی باشد که به دنبال نقطهای جدید برای شروع حرکتی جدید باشند. به نظر میرسد با از دست رفتن قدرت داعش در سرزمینهای فعلی در اختیار آن، عربستان سعودی در معرض خطری جدی باشد. عوامل خطرناک داخلی عربستان سعودی همواره به چالشهای جمعیتی و اجتماعی – اقتصادی منحصر به فردی مواجه بوده است. حدود یک سوم جمعیت 28 میلیونی و حدود سه چهارم نیروی کار این کشور را خارجیها تشکیل میدهند. حدود هفتاد درصد جمعیت زیر سی سال سن دارند که نرخ بیکاری در بین آنها سی درصد است. اتباع سعودی و غیرسعودی تحت حاکمیت قوانین سختگیرانه وهابی قرار دارند که نه تنها در میان مهاجران خارجی بلکه در میان مردم عربستان نیز با مخالفتهای زیادی رو به رو است. در حالی که عدهای در داخل عربستان به دنبال مدرنیته هستند، علمای وهابی خواهان سختگیری بیشتر در اعمال خواستههای خود هستند که این خود سبب افزایش اصطکاکهای داخلی شده است. به قدرت رسیدن ملک سلمان در سال گذشته، بعدی دیگر به این چالش افزوده است زیرا آل سعود با نوعی از بیثباتی داخلی مواجه شده است که ممکن است فرصتهای جدیدی را برای بیثباتی داخلی به وجود بیاورد. عربستان با ضربه شدید تازهای نیز مواجه شده است؛ هشتاد درصد هزینههای بودجه از تولید نفت به دست میآید و سقوط قیمت نفت یکی از بزرگترین کسریهای بودجه را برای این کشور رقم زده است. پادشاهی سعودی به طور سنتی به درآمدهای مستمر نفتی وابسته بوده است تا بتواند حقوق بالای اصلیترین حامیان خود را بپردازد و کاهش قیمت نفت میتواند این روند را به خطر بیاندازد. ثروت فراوان سعودیها قطعا به آنها در مقاومت در برابر شرایط جدید کمک میکند ولی ادامه روند کاهش قیمت نفت به آنها آسیب خواهد رساند. چنین شرایطی نه تنها گروههای تروریستی را اغوا میکند که این کشور را به عنوان مکانی مناسب برای توسعه خود در نظر بگیرند، بلکه محیطی را ایجاد میکند که در آن شهروندان جوان و بیکار سعودی نیز خود به آتش شورش خواهند دمید. سابقه شورش از زمانی که عربستان سعودی اجازه داد آمریکاییها در سال 1990 پایگاههای دائمی نظامی در این کشور ایجاد کنند، حکومت سعودی با عدهای از وهابیونی رو به رو شده است که هر گونه روابط دوستانه با غرب را بر نمیتابند. مخالفان متعصب این اقدام دولت سعودی و از جمله بن لادن در سایه همین مخالفت، عامل اصلی اقدامات تروریستی در سالهای گذشته بودهاند. عربستان سعودی اخیرا مقابله با مخالفان مسلح در داخل خاک خود را با استفاده از قوانین ضدتروریسم جدید تشدید کرده است و به طور همزمان جنگیدن اتباع سعودی در خارج از این کشور را نیز جرمی قابل مجازات در نظر گرفته است ولی به نظر میرسد که این اقدامات هم با تاخیر انجام شده باشد و هم این که کمتر از میزان مورد نیاز باشد. عربستان سعودی همیشه هم با جنگیدن اتباعش در خارج از این کشور مخالف نبوده است. در واقع در مواردی دولت عربستان شهروندان جوان خود را تشویق میکرده است که به خارج بروند و در کنار برادران خود در افغانستان، عراق و یا چچن بجنگند. وقتی که این جوانان آبدیده شده در جنگ در سرزمینهای دیگر به عربستان سعودی برگشتند، سعودیها متوجه شدند که اشتباه کردهاند؛ با این وجود عربستان همچنان از اصلیترین منابع تامین نیروی گروههای تروریستی در عراق و سوریه است. بیش از دو هزار سعودی به داعش پیوستهاند و سعودیها اصلیترین حامیان داعش در توئیتر هستند. اقدامات اخیر سعودیها در این حوزه، احتمالا پاسخ به همین نگرانی است که این جنگجویان به عربستان برگردند و همانند گذشته عربستان را به محل جدیدی برای اقدامات خود تبدیل کنند. علاوه بر چالشهای ناشی از نرخ بالای بیکاری داخلی، جمعیت عظیم مهاجران خارجی و سقوط قیمت نفت، سعودیها با چندین چالش بیرونی نیز مواجه هستند. دخالت در یمن باعث از بین رفتن فزاینده منابع عربستان و از دست رفتن قدرت تصمیمگیری در این کشور شده است. توافق هستهای غرب با ایران به عنوان ضربهای به عربستان و دوستانش در منطقه در نظر گرفته میشود. حملات داعش در عربستان شروع شده است و دولت در سال 2015 حدود صد نفر را به ظن ارتباط با داعش دستگیر کرده است. وجود احساس ضعف در دولت عربستان، تمایل به مقابله جویی هواداران داعش در برابر دولت عربستان را تشدید خواهد کرد. ولی چرا عربستان به طور ویژه مورد توجه است؟ جنگجویان خارجی در عراق و سوریه از کشورهای گوناگونی میآیند؛ برای مثال لیبی یکی از چندین نقطهای است که در خاورمیانه و شمال آفریقا به شکل پایگاهی برای داعش در آمده است. پس چرا عربستان سعودی به عنوان نقطه اصلی در تغییر مکان داعش مورد توجه قرار گرفته است؟ عربستان سعودی ظرفیت این را دارد که به دلیل ارتباطاتش با غرب توجه متمرکز داعشیها را به خود جلب کند. عربستان نیروی جوان قابل توجهی دارد که میتوانند به ایدههای داعش جذب شوند و در عین حال، جمعیت مهاجر بزرگی در این کشور زندگی میکنند و با ادامه درگیریها در یمن و سوریه و عراق، حکومت سعودی در موقعیت سختی قرار گرفته است. اگر حکومت به سوی مدرن شدن و امروزی شدن برود در معرض مخالفت علمای وهابی قرار خواهد گرفت و اگر به علمای وهابی قدرت بیشتری بدهد در معرض مخالفت بیشتر مردم خود قرار خواهد گرفت. علاوه بر این، عربستان دو نقطه پراحترام جهان اسلام یعنی مکه و مدینه را در خود جای داده است که میتواند در متحد شدن صفوف جهادیهای مسلح نقش داشته باشد و به همین دلیل است که پس از فروکش کردن قدرت داعش در عراق و سوریه باید منتظر تقویت ایدههای آن در عربستان سعودی بود. بعید است که داعش روزی واقعا به طور کامل از بین برود. گزینه محتملتر ادامه حیات آن به شکلی تغییریافته است که موقعیتی در حال نوسان خواهد داشت و به حملاتی در سطح کوچکتر تحت نامهای جدید ادامه خواهد داد. با تضعیف داعش در سوریه و عراق، باید به فکر چالشهای جدیدی بود که هواداران داعش در منطقه ایجاد خواهند کرد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 24]