تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایقسواری تالاب انزلی؛ تجربهای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکسترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
بهترین سایتهای خرید تیک آبی رسمی اینستاگرام در ایران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1814719578
معناشناسی سکولاریسم در تاریخ معاصر ایران
واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: معناشناسی سکولاریسم در تاریخ معاصر ایران
معنای لغوی سکولاریسم دنیا پرستی یا اعتقاد به اصالت امور دنیوی و رد غیر آن به کار رفته است. اما در رابطه با ریشه های تاریخی این واژه برخی چنان گمان کرده اند که سکولاریسم به معنای ترک زهد بوده است. چون رهبانیت و زهد و گرایش به ترک لذت های دنیوی در کلیسای مسیحی به صورت افراطی رشد کرده بود، سکولاریسم به عنوان عکس العملی به آن شکل می گیرد.
نویسنده: اسحاق سلطانی دیدبان: لیبرالیسم از آن زمان که شروع به برآمدن در مغرب زمین کرده و مبانی نظری غرب جدید را مهیا میکند، در دل خود تعاریفی از انسان و هستی به دست می دهد که به سرعت در زمینه مساعد آن روزگار اروپا رشد کرده و نحوه خاصی از مواجهه انسان با هستی را فراهم می آورد. یکی از این مبانی اساسی نگاه سکولار به هستی است. نگاهی که با تار و پود لیبرالیسم عجین شده و به عنوان یکی از اجزاء اساسی تفکر لیبرال محسوب می شود. این حضور حداکثری سکولاریسم در بطن تفکر لیبرال سبب می شود تا آنگاه که ساختارهای لیبرال برای حضور در مقتضیات تفکری و فرهنگی متفاوت تلاش می کنند، در سطح تفکری، سکولاریسم به شدت فعال شده و حداقل خود را به مثابه پیش فرض های پنهان و ناخداگاه سامان دهد. البته در بسیاری از موارد اساسا سکولاریسم لزومی به حرکت مخفیانه ندیده و موافقان آن، از جمله برخی از متفکران مسلمان، به راحتی حضور این عقیده و مستلزمات آن را فریاد می زنند. پس هرجامعه ای که به نحوی از انحاء با تفکر لیبرال ارتباط می یابد، از نخستین لحظات این رابطه باید منتظر اثر پذیری از تفکر سکولار ، حال به صورت آگاهانه و یا ناخودآگاه، باشد. در این میان جامعه ایرانی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و از نخستین برخوردهای جدی ایرانیان با غرب جدید در عصر مشروطه، میتوان حضور چنین تفکراتی را در میان برخی از متفکران این دوره ردیابی نمود. البته حضور دیدگاه های سکولار صرفا منحصر به برخی از متفکران این عصر نشده و در دوران انقلاب اسلامی نیز چنین تفکراتی در میان برخی از روشنفکران رواج داشته و حتی از سوی آنان ترویج می شود. تفکری که به وضوح با مبانی تفکر دینی و اسلامی در تعارض است. چراکه آشکارا سکولاریسم این عقیده را که دین منبع پاسخ دهنده به مسائل و مشکلات و معضلات جامعه بشری باشد را تاب نمی آورد. حال آنکه این امر نکته ای بدیهی پیرامون دین مبین اسلام است. هر فرد مسلمان از آن جهت که مسلمان است نسبت به حکومت و جامعه و سایر اعضای جامعه مسئول بوده و بر او فرض است تا بر اساس مبانی دینی به کنش در عرصه ی اجتماع بپردازد. در حقیقت سکولاریسم آفتی تفکری به صورت خاص برای متفکران و همچنین تمامی آحاد جامعه اسلامی است. لذا برای تبری و دور نگه داشتن خود از این مرض فکری و روحی لازم است تا در گام نخست معنا و مفهوم آن را درک کرده و در گام بعد به چگونگی ظاهر شدن این تفکرات در مقتضای تفکر و هویت اسلامی-ایرانی آگاه شویم. از این رو سعی داریم تا در این نوشتار به معناشناسی بحث سکولاریسم پرداخته و از این رهگذر در نوشته های آتی خود به جریان شناسی سکولاریسم در تاریخ معاصر ایران بپردازیم.
معنا شناسی سکولاریسم از واژه «سکولر» (seculaire) گرفته شده که به معنای دنیوی یا آنچه مربوط به این جهان خاکی باشد است. «سکولر» مشتق از کلمه «سکولوم»(saeculam) به معنای امور این دنیاست. بر این اساس معنای لغوی سکولاریسم دنیا پرستی یا اعتقاد به اصالت امور دنیوی و رد غیر آن به کار رفته است. برای سکولاریسم برابر نهاد هایی همچون دنیاویت، گیتی گرایی، اصالت امور دنیوی، عرفی شدن، این جهانی، تقدس زدایی از عالم و ...استفاده شده است.[1] در رابطه با ریشه های تاریخی این واژه برخی چنان گمان کرده اند که سکولاریسم به معنای ترک زهد بوده است. چون رهبانیت و زهد و گرایش به ترک لذت های دنیوی در کلیسای مسیحی به صورت افراطی رشد کرده بود، سکولاریسم به عنوان عکس العملی به آن شکل می گیرد. اما آنچه که از تاریخ کلیسا بر می آید مؤید چنین تبینی نیست؛ چرا که در قرون وسطی ما شاهد چنین گرایشاتی در کلیسا نبوده و حتی برعکس کلیسا در امور دنیایی کاملا وارد شده و به دنیا گرایی و لذت جویی روی آورده است. تعبییر سکولاریسم در اروپا نخستین بار در معاهده وستفالی و در سال 1648 میلادی به کار می رود. در آنجا منظور از سکولاریزاسیون، انتقال اموالی که تحت کنترل کلیسا بوده اند به مراکز قدرت غیر روحانی میباشد. پس در حقیقت ابتدا مفهومی اقتصادی داشته و به آرامی این معنا در سایر حوزه ها از قبیل فرهنگ و سیاست و اجتماع هم رسوخ کرده است.[2] چنین معنایی را هابرماس هم تاکید میکند. او نیز قائل به استعمال این واژه برای جریان تاریخی انتقال اجباری داشته های کلیسا به یک حاکمیت لائیک و سلب مالکیت از کلیسا است.[3]
مفهوم شناسی ایده سکولاریسم -به عنوان یک ایده قوام یافته- را باید محصول عصر روشنگری دانست. «دنیوی گری عصر روشنگری، از جنبه مبارزش، با همه ادیان آسمانی به منزله ادیانی که ریشه در هراس ها و خرافات زندگی بدوی انسان داشتند به جنگ پرداخت».[4] در این دوران از انسان خواسته می شود تا دست به زانوی عقل بگذارد و خرافات و وهمیات دین را، که زمینه منزوی شدن عقل را فراهم کرده اند، رها کند. لذا از این عصر است که تلاش های جدی برای کنار گذاردن دین از حوزه ی زندگی جمعی آغاز می شود. وقتی ما از مفهوم سکولاریسم سخن می گوییم احتمالا اولین چیزی که اذهان خطور می کند جدایی دین از سیاست است. اما در حقیقت این نکته تعبیر دقیقی از سکولاریسم نبوده و صرفا یکی از پیامدها و نتایج آن است. سکولاریسم پدیده ای بسیار فراگیر است که علاوه بر سیاست سایر حوزه ها از قبیل ادبیات، هنر، علم و زبان را نیز در بر می گیرد. سکولاریسم در حقیقت روحی است که در کالبد جهان جدید دمیده میشود و همگان را به افسون زدایی از جهان و سیاست و غفلت از امر قدسی در علم و زندگی و معاملات و مناسبات سوق می دهد. و به تعبیر دیگر سکولاریسم خواهان رهایی دین در تمامی حوزه های حیات فردی و اجتماعی است. هرچند حساسیت آن نسبت به حضور دین در عرصه ی زندگی فردی بسیار کمتر از حضور دین در عرصه اجتماعی است. سکولاریسم از زمان شروع اوج گیری خود در حال تجلی در تمامی جنبه های زندگی اجتماعی می باشد. یکی از این حوزه ها زبان است. ما الفاظی در زبان داشته ایم که اذهان را به اموری چون عوالم قدسی و عالم غیب متبادر می ساخت. ولی همان واژه ها در حال حاضر به اموری همچون جهل و ظلمت و خرافه و تخیلات اطلاق می شوند.[5] در نهایت باید گفت تبیین فلسفی سکولاریسم یعنی اینکه پدیده های جهان بر اساس مفاهیم و تعالیم دینی تبیین نشود و در رابطه با پدیدارهای انسانی و اجتماعی و طبیعی جایی برای خدا و دین در تبیین شما وجود نداشته باشد.[6] در سطح سیاسی سکولاریسم با ماکیاولی شروع می شود. او منادی جدایی سیاست از دین و اخلاق است. اما اندیشمندی که نقش اول فرآیند جدایی دین از سیاست را ایفا می کند جان لاک است. او به دنبال جدا کردن حوزه ی «عمل سیاسی» و « عمل مذهبی» می باشد. لاک سعی می کند قدرت کلیسا را به امور داخلیاش محدود نموده و اجازه دخالت در امور مربوط به جامعه مدنی را از آن سلب کند. و در نهایت تصویری که از رابطه دین و سیاست ترسیم می کند اینگونه است که برای حفظ شدن توأمان دین و سیاست بهتر است تا دین در قدرت نباشد، بلکه در کنار حکومت و سلطنت حاضر شود. و بیشتر از اندازه یک نصیحت گر خیرخواه در امور دخالت نکند. جمع بندی باید دقت داشت که سکولاریسم در مقتضایی در حال شکل گیری است که انتظارات معقول از یک دین به هیچ وجه بر آورده نمی شود. و پر واضح است که هیچ دین تحریف شده ای نمی تواند نیاز بشر به هدایت را بر آورده کند. اتفاقی که در غرب رخ داد این بود که دین به تمامه در جامعه حضور داشت ولی نیازهای انسان را برآورده نمی کرد و حتی اقداماتش بعضا در مقابل شهودهای اخلاقی انسان ها بود. لذا برداشتی که شکل می گیرد این است که منشا مشکل اساسا در همین دین بوده و برای برون رفت از معضلات باید دین را کنار گذاشت. حکومت های لیبرالیسم بر اساس مبانی سکولار خود اساسا در رابطه با دین و مذهب لابشرط بوده و کاری به دین و آئین افراد ندارد. لذا در یک نظام لیبرال فرقی ندارد که یک مسلمان یا مسیحی یا لائیک در حال عمل نمودن باشند. آنچه که حساسیت یک نظام لیبرال را به دلیل اعتقاد به سکولاریسم بر می انگیزد این است که دین نباید مبنای موجه ساز کنش های افراد در عرصه اجتماع باشد. لذا می بینیم با کلیت اینکه جمعیتی دیندار بخواهند فعالیت سیاسی و اجتماعی کنند مشکلی ندارند. اما این که جمعیتی بخواهند در عرصه اجتماع کنش مبتنی بر دین انجام دهند را تاب نمی آورد. [1] . اخوان کاظمی، بهرام(1385)، عوامل پیدایی و پایایی سکولاریسم در جهان مسیحی، دانش سیاسی، پاییز و زمستان، شماره 4 [2] . لاریجانی، علی(1382)، مردم سالاری دینی و سکولاریسم، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، زمستان، شماره 20 [3] . هابرماس، یورگن(1381)، چیستی سکولاریسم، بازتاب اندیشه، شماره 26 [4] .شاپیرو، سالوین(1380)، لیبرالیسم معنا و تاریخ آن،محمد سعید حنایی کاشانی، تهران:نشر مرکز [5] . داوری اردکانی، رضا(1383)،تجدد ویکولاریسم، نامه فرهنگ، زمستان، شماره 54 [6] . سروش، عبدالکریم(1384)، سکولاریسم سیاسی و سکولاریسم فلسفی، بازتاب اندیشه،مرداد ماه، شماره65
تاریخ انتشار: ۲۷ دی ۱۳۹۴ - ۱۵:۵۷
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[مشاهده در: www.javanonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 32]
صفحات پیشنهادی
بیست و چهارم دی در آینه تاریخ معاصر ایران
امروز پنجشنبه بیست و چهارم دی 1394 هجری خورشیدی سوم ربیع الثانی 1437 هجری قمری چهاردهم ژانویه 2016 میلادی است 37 سال پیش در چنین روزی شاپور بختیار نخست وزیر حکومت پهلوی دستور انحلال سازمان اطلاعات و امنیت کشور ساواک را با هدف فرونشاندن خشم مردم صادر کرد بیست و چهارم دی در آبیست و ششم دی در آینه تاریخ معاصر ایران
تهران - جارپرس - امروز شنبه بیست و ششم دی 1394هجری خورشیدی پنجم ربیع الثانی 1437 هجری قمری و شانزدهم ژانویه 2016 میلادی است 37 سال پیش در چنین روزی محمدرضا پهلوی کشور را برای همیشه ترک کرد مهم ترین رویدادهای تاریخ معاصر در این روز به شرح زیر است 26 دی 1369 با حمله صدام حسیبیست و هفتم دی در آینه تاریخ معاصر ایران
بیست و هفتم دی در آینه تاریخ معاصر ایران امروز یکشنبه بیست و هفتم دی 1394 هجری خورشیدی ششم ربیع الثانی 1437 هجری قمری هفدهم ژانویه 2016 میلادی است امروز دیوار تحریم ها سرانجام با اجرایی شدن برجام و تایید آژانس بین المللی انرژی اتمی پس از سال ها بحران آفرینی علیه ایران فرو ریختدرخواست ساخت نمادی از میرزاکوچک خان در تهران/تالار بزرگ رشت دهه فجر افتتاح میشود/ سختترین سال تاریخ معاصر ا
گیل نگاه فروزان اجتماعی همایش بازشناسی جنبش جنگل از نگاهی نو امروز پنجشنبه با حضور علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جمعی از پژوهشگران این عرصه تعدادی از مدیران و نماینده رشت در مجلس در دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت برگزار شد همایش بازشناسی جنبش جنگل از نگاهی نو از سوی مجمع اسبیست و یکم دی در آینه تاریخ معاصر ایران
تهران - جارپرس - ران در بغداد در پی اختلاف های مرزی ایران و عراق مورد حمله گروهی از معترضان عراقی قرار گرفت و آسیب های فراوانی به آن وارد شد 21 دی 1341 شورای وزیران در مصوبه ای زمان همه پرسی اصول شش گانه مشهور به انقلاب سفید را ششم بهمن 1341 هجری خورشیدی اعلام کرد این همه پرسیتاریخچهای از تقابل ناوهای ایرانی و آمریکایی در خلیجفارس
تاریخچهای از تقابل ناوهای ایرانی و آمریکایی در خلیجفارس ورود غیرقانونی دو شناور نیروی دریایی آمریکا به آب های ایران و بازداشت تفنگداران حاضر در این دو شناور از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی اولین مورد از تقابل دو کشور در خلیجفارس نبوده است مهر عصر روز گذشته دو شناور ارتشچند نکته از یک سخنرانی / ولایتی: قطع رابطه با ایران مظلوم نمایی است و تاریخ مصرف دارد
شاید زمانی در گذشته سعودی ها نفوذ بیش تری در منطقه داشتند ولی امروز که آن ها سفارت خود در تهران را بستند ولایتی گفت نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه وزیر خارجه آمریکا و برخی از وزیران خارجه غربی تاکید کردند که بدون حضور ایران امکان موفقیت در موضوع سوریه وجود ندارد بهکیفرخواست عمومی متهمان واقعه آمل در «تاریخ شفاهی ایران»
کیفرخواست عمومی متهمان واقعه آمل در تاریخ شفاهی ایران افشای فیلم بازجویی از جوان کانادایی در چهار روز در گوانتانامو خبرگزاری آریا-خواندن کیفرخواست عمومی متهمان واقعه آمل توسط شهید لاجوردی در تاریخ شفاهی ایران روایت زندگی پدر مطالعات خلیج فارس در به ایران جاودانی ام و اف10 بازیکن برتر تاریخ فوتبال آسیا/ ایران 2 نماینده دارد
سهشنبه ۲۲ دی ۱۳۹۴ - ۰۷ ۵۹ یک سایت ژاپنی در گزارشی از 10 بازیکن تاریخ فوتبال آسیا سخن به میان آورد که در این میان نام دو بازیکن ایرانی به چشم می آید علی دایی و جواد نکونام دو بازیکن ایرانی هستند که در این فهرست 10 نفره حضور دارند به گزارش ایسنا و به نقل از سایت آسیا فوتبال معمتلألؤ معماری اصیل و هوشمندانه ایرانی در بناهای تاریخی کاشان
تلألؤ معماری اصیل و هوشمندانه ایرانی در بناهای تاریخی کاشان استانها > اصفهان - مهر نوشت بناهای تاریخی کاشان پرتوی از فرهنگ هوشمندانه ایرانی را در چشم گردشگران به تلألؤ مینشیند تبلوری از معماری ایرانی که موسیقی گوشنواز آرامش خیال را در ذهنهای شلوغ مدرنیته جاری می-
گوناگون
پربازدیدترینها