گفتگو با دكتر سيد رسول موسوي“مديركل دفتر مطالعات وزارت خارجه”حفظ استقلال كشور اساس سياست خارجى امام بود

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: گفتگو با دكتر سيد رسول موسوي“مديركل دفتر مطالعات وزارت خارجه”حفظ استقلال كشور اساس سياست خارجى امام بود
حضرت امام خميني(ره) در حوزه سياست خارجى چه اصولى را براى نظام جمهورى اسلامى ترسيم كردند؟

ديدگاه‌ها و نقطه‌نظرات حضرت امام(ره) صرفا به زمان بعد از تشكيل نظام جمهورى اسلامى ايران مربوط نمى‌شود. بلكه حضرت امام(ره) قبل از پيروزى انقلاب نيز موضع‌گيرى‌هاى بسيارى درخصوص مسائل منطقه‌اى بين‌المللى و جهان اسلام داشته‌اند. اگر ما يك نگاه كلى به نهضت امام خميني(ره) داشته باشيم مى‌بينيم كه اساسا نهضت ايشان از سال 42 با نوعى سياست استكبارستيزى و نگاه به استقلال كشور و توجه به ملت و ظلم‌ستيزى همراه بوده است. مبارزه باظلم و ستم و دفاع از مظلوم از اصول كلى سياست حضرت امام در بعد بين‌المللى بود و به اين اصل توجه ويژه‌اى داشتند. تمام موضع‌گيرى‌هاى امام(ره) در قبل از پيروزى انقلاب اسلامى و تمام مواضع ايشان در بعد از پيروزى انقلاب تماما در راستاى سياست استكبارستيزى و استقلال كشور از ساير قدرت‌هاى جهانى بوده است. امام(ره) معتقد بودند كه كشور نبايد به هيچ قدرتى معتقد باشد بلكه بايد در تمام عرصه‌ها براساس اصل استقلال كشور عمل كرد. ما مى‌بينيم كه در انقلاب ما شعار نه شرقى نه غربى مطرح مى‌شود شعارى كه تكليف ما را در سياست خارجى معلوم مى‌كند و به ما مى‌گويد كه نبايد به شرق و غرب وابسته باشيم و يا به آنها معتقد باشيم. امام در زمانى اين شعار را مطرح كردند كه دنيا به دو بلوك شرق و غرب تقسيم شده بود و كشورها مى‌بايست يا به شرق وابسته باشند يا به غرب. اما امام اين وضعيت را نفى كرد و شعار استقلال‌خواهى و مبارزه با ظلم و استكبار را سر دادند.

يكى از بحث‌هايى كه اخيرا هم اظهاراتى پيرامون آن شكل گرفت، بحث صدور انقلاب بود. امام(ره) در اين خصوص چه ديدگاهى داشتند و منظور ايشان از صدور انقلاب چه بود؟

هركس درخصوص بحث صدور انقلاب استنباط خود را بيان مى‌كند. من فكر مى‌كنم اين سوال از ظرافت ويژه‌اى برخوردار است. آنچه كه من از اين بحث استنباط مى‌كنم اين است كه ترويج انقلاب را به عنوان يك وظيفه انساني، وظيفه همه مردمى مى‌داند كه مى‌خواهند عليه ظلم در جاى جاى دنيا مبارزه كنند. بنابراين بحث صدور انقلاب از نگاه حضرت امام(ره) نوعى آگاهى‌بخشى به مظلوميت در بند است تا بتوانند عليه مستكبرين و عليه ظالمان اقدامات خود را به انجام برسانند. در مصاحبه‌هايى كه امام(ره) درخصوص مسائل فلسطين انجام داده‌اند به اين موضوع به خوبى اشاره كرده‌اند. مثلا وقتى يك خبرنگار آمريكايى از ايشان مى‌پرسند كه آيا شما از جبهه آزادى‌بخش فلسطين حمايت مى‌كنيد يا نه؟ امام در جواب مى‌‌فرمايند ما از همه مظلومان عالم در هركجا كه باشند حمايت مى‌كنيم. يعنى امام حمايت از مظلومان را حمايت از يك حزب يا يك گروه مبارز تقليل نمى‌دهند. لذا نگاه حضرت امام(ره) حمايت از همه مستضعفين و مظلومين جهان است و ما وظيفه داريم از طريق الگوى انقلاب اسلامى اين اقشار را آگاه كنيم تا بتوانند عليه استكبار و ظلم به مقابله برخيزند. انقلاب ما به عنوان يك حركت موفق آزادى‌خواهانه عليه ظلم و استكبار بايد الگوى همه ملت‌هاى مظلوم و دربند دنيا قرار گيرد تا بتوانند به آزادى دست پيدا كنند.

مهمترين ابتكارات حضرت امام(ره) در حوزه سياست خارجى چه بود؟

در اينجا بازهم تاكيد مى‌كنم كه امام(ره) بر روى موضع استقلال كشور حساسيت ويژه‌‌اى داشتند. امام حتى قبل از پيروزى انقلاب خواستار استقلال كشور از بيگانگان و قدرت‌هاى شرق و غرب بودند و بارها در اين خصوص به شاه تذكر دادند. لذا استقلا‌ل‌خواهى و تبديل آن به يك خواست ملى و سياست راهبردى و غير قابل تغيير از ابتكارات امام(ره) درحوزه سياست خارجى است. نگاه ايشان در شروع نهضت هم براساس استقلال‌ خواهى استوار است. ما مى‌بينيم كه نهضت از بحث كاپيتولاسيون كه يك حربه خطرناك براى استثمار ملت و غارت كشور بود آغاز مى‌شود و ايشان به شدت نسبت به اين موضوع موضع‌گرفتند و در تاريخ مى‌خوانيم كه چه تحولاتى براثر اين موضع‌گيرى و مقاومت امام به وجود آمد. امام به خوبى درك كرده بودند كه استقلال كشور با اجراى اين قانون ننگين از بين مى‌رود. امام(ره) توانست به خوبى اصول خدشه‌ناپذير و استوارى را در سياست خارجى كشور مبنى برحفظ استقلال كشور بنيان نهد و ملت ايران را پس از سال‌ها وابستگى و سرخوردگى و دربند بودن آزاد كند و به ما آموخت كه مى‌توانيم بدون اتكا به قدرت‌هاى دنيوى شرق و غرب روى پاى خود بايستيم و امورات كشور را به پيش ببريم.

يكى از ابتكارات امام در حوزه سياست خارجى تعيين روز جهانى قدس بود كه خود نوع نگاه گسترده امام به مباحث جهان اسلام و روابط بين‌الملل را آشكار مى‌سازد. اين‌گونه ابتكارات امام(ره) چه تاثيرى در روابط ما با ساير دولت‌ها و ملت‌هاى جهان داشت؟

حضرت امام(ره) ريشه و بنيان مشكلات جهان اسلام و منطقه خاورميانه را رژيم صهيونيستى مى دانست و لذا به اشكال و طرق مختلف تلاش مى‌كردند كه روش‌هاى خاصى را در مبارزه با اين رژيم به كار ببرند. تعيين روز جهانى قدس يكى از روش‌هاى مبتكرانه حضرت امام است كه توجه جهانيان را به موضوع فلسطين جلب مى‌كند. و نوعى اتحاد و همبستگى ميان ملت‌هاى مسلمان را تداعى مى‌كند. امام با تعيين روز قدس مردم را به صحنه مبارزه مى‌كشاند. امام(ره) حتى قبل از انقلاب هم به موضوع فلسطين حساسيت خاصى داشتند به طورى اجازه مى‌دادند سهم امام به مبارزه عليه رژيم صهيونيستى اختصاص پيدا كند. امام بارها از سياست عدم فروش نفت به رژيم صهيونيستى سخن گفته‌اند. مبارزه امام با رژيم صهيونيستى نيز ناشى از همان ديد كلى و وسيعى است كه امام(ره) نسبت به مسائل جهانى دارند و البته تكليف الهى كه براى خود در اين خصوص قائل هستند. امام هرگز از موضوع فلسطين و رژيم صهيونيستى غافل نشدند و لحظه‌اى دست از مبارزه برنداشتند چرا كه اين رژيم راعامل مشكلات و بدبختى‌هاى ملت‌هاى مسلمان منطقه و جهان اسلام مى‌دانستند كه بايد به هر نحو كه شده با آن مقابله كرد. تعيين روز قدس توانست بدون توجه به روابط ديپلماتيك ميان دولت‌ها و محافظه‌كارى‌هاى دولتمردان، ملت‌ها را به ميدان مبارزه بكشد. اين‌گونه اقدامات حضرت امام و موضع‌گيرى‌هاى فراملى ايشان توجه خاص به مسائل جهان اسلام و همه مستضعفان جهان از امام يك رهبر جهانى ساخته بود و او را منحصر به مرزهاى درون كشور ايران نكرد.

ديدگاه حضرت امام(ره) درخصوص چگونگى روابط ديپلماتيك با كشورهاى جهان چيست؟

ما براى پاسخ به اين سوال بايد ببينيم كه حضرت امام(ره) در چه فضايى قرار داشتند. در فضايى كه انقلاب اسلامى به پيروزى رسيد، ما با چنان فضايى مواجه بوديم كه نوعى جبهه‌بندى غير اصولى و نامتعارف بين خيلى از كشورها حاكم بود. بخصوص اينكه ما مى‌بينيم به فاصله كوتاهى از پيروزى انقلاب اسلامي، رژيم بعثى عراق به ايران حمله مى‌كند و جنگ سختى عليه ما رخ مى‌دهد. متاسفانه خيلى از دولت‌ها پشت سر عراق قرار مى‌گيرند. مسلما در چنين فضايى كه دولت هاى زيادى عليه ما به پا خواسته‌اند و عليه انقلاب ما توطئه مى‌كنند مسلما امام(ره) به عنوان حافظ انقلاب و حافظ نظام جمهورى اسلامى ايران مى‌بايست مباحثى را در ارتباط با چگونگى ارتباط با كشورهايى كه عليه انقلاب موضع‌مى‌گرفتند مطرح مى كردند. ما در اين خصوص شاهد درايت و دقت ويژه حضرت امام(ره) در ارتباط چگونگى ديپلماسى شاهد هستيم و مى‌بينيم همزمان با طرح مباحث انقلابي، به دولت جمهورى اسلامى و دستگاه ديپلماسى كشور توجه ويژه‌ دارند و فعاليت دستگاه ديپلماسى كشور را به عنوان يك پديده واقعى در عرصه بين‌المللى مورد توجه قرار مى‌گيرد. امام(ره) در عين حال به اصل همزيستى مسالمت‌آميز و برقرارى رابطه عادلانه و دوستانه با كشورهاى جهان معتقد بودند. امام مى‌فرمايند: ما نمى‌خواهيم در يك كشورى زندگى كنيم كه از دنيا منعزل باشيم. ايران امروز نمى‌تواند اين طور باشد و معتقدند كه ما بايد با كشورهايى كه با ما هستند و توطئه‌اى عليه ما نمى‌كنند و دشمنى با ما ندارند ارتباط برقرار كنيم.

نوع نگاه حضرت امام به رابطه با آمريكا چگونه بود؟ امام در جايى فرمودند اگر قرار باشد ما روزى با آمريكا مذاكره كنيم كسانى بايد پشت ميز مذاكره بنشينند كه دلشان مالامال از كينه عليه آمريكا باشد؟

آنچه كه بنده از صحبت‌ها و ديدگاه‌‌هاى حضرت امام(ره) استنباط كرده‌ام اين است كه ما حتى بعد از پيروزى انقلاب اسلامي، ظرافت‌هاى خاصى را در حركت‌هاى حضرت امام مى‌بينيم. ايشان همزمانى كه با قدرت تمام عليه همه مظاهر استكبارى موضع‌ مى‌گيرد، اما همواره اين دقت و ظرافت را هميشه در رفتار و عمل سياسى خود داشته‌اند كه به دست دشمن بهانه نمى‌دادند. رفتارهاى امام به گونه‌‌اى بوده كه بتوانند همزمان با دفاع از كيان انقلاب يك فضاى آرامى را بر محيط حاكم كنند.

ما نبايد فراموش كنيم كه انقلاب ما با مبارزه عليه آمريكا آغاز شد. رژيم پهلوى دست‌نشانده و نوكر آمريكا در كشور بود. آنچه كه اسناد اثبات كرده، ريشه بسيارى از توطئه‌ها عليه انقلاب، آمريكا بود. مسلما اگر اين روند را نگاه كنيم به نظر مى‌رسد كه حضرت امام با نوعى نگاه واقع‌بينانه‌اى به اين موضوع كه دشمن اصلى استقلال كشور و ماندگارى انقلاب آمريكا است نگاه مى‌كرد و به گونه‌اى با آن برخورد مى‌كرد كه آن فضاى منفى عليه كشور شكل نگيرد. اگر قطع رابطه‌اى صورت گرفته از سوى آمريكايى‌ها صورت گرفته، على‌رغم اينكه آنها عليه ما توطئه‌‌هاى بسيارى كرده‌اند و تا به امروز هم دست از دشمنى‌‌هاى خود با ملت ما و انقلاب اسلامى برنداشته‌اند و تا زمانى كه رويه آنها در قبال انقلاب ما تغيير نكند رابطه‌ بى‌معنا خواهد بود.
شنبه 18 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 212]