واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
«برج عیاران» بلخ؛ یادگار دوره کوشانیها در افغانستان
«برج عیاران» در جنوب غربی بلخ افغانستان، یکی از بناهای تاریخی این کشور است که از دوره کوشانیها به یادگار مانده است.
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، «برج عیاران» در جنوب غربی مرکز شهر بلخ، یکی از بناهای تاریخی و مدور است که از دوره کوشانیها به یادگار مانده است. برج عیاران، بنایی است مدور و ساخته شده از خشت پخته و 8 دیدگاه دارد که توسط آنها میتوان نواحی داخل و خارج شهر را مشاهده کرد. یادگاری از دوره کوشانیها آنگونه که «الهامه مفتاح» در کتاب «جغرافیایی تاریخی بلخ و جیحون و مضافات بلخ» نوشته است، این برج ساختمانی زیبا، هشت ضلعی و قدیمی است و در یک و نیم کیلو متری جنوب غربی مرکز بلخ واقع است. برج عیاران برای دفاع از ولایت بلخ ساخته شده بود و قدمت تاریخی آن به دوران «کوشانیها» و «یعقوب لیث صفاری» میرسد. «سید رضا حسینی» باستان شناس معاصر بلخ در مورد موقعیت جغرافیایی این برج گفته است: برج عیاران یکی از آثار تاریخی است که هنوز هم دارای اهمیت است و هر کسی که میخواهد وارد بلخ شود به محض اینکه به نزدیکی دروازه «نوبهار» میرسد این برج را در سمت چپ خود میبیند. به گفته این کارشناس آثار باستانی، بنا به حفاریهای باستان شناسان فرانسوی که روی دیوارهای شهر بلخ و برج عیاران انجام دادند، قدمت تاریخی این برج به اوایل دوره کوشانی و قرن اول میلادی میرسد. ویرانی و بازسازی برج برج عیاران که زمانی برای دیدبانی ساخته شد بود، بارها بر اثر تهاجم ویران و در زمان تیموریها دوباره مرمت و بازسازی شد. از مهمترین ویژگیهای برج عیاران میتوان به این نکته اشاره کرد که ترکیب ساخت آن به گونهای بوده است که یک دیدهبان هشت زاویه دید مختلف را در یک زمان میتوانسته ببیند. از بالای این برج تمام شهر نمایان است و زیباییهای بلخ را میتوان از فراز آن بهتر به تماشا نشست. معماری برج عیاران «ویچلوف» باستان شناس اروپایی در تحقیقی که پیرامون شهر بلخ و بناهای تاریخی آن در مجله «آشنا» داشته است در مورد معماری برج عیاران چنین نوشته است: «برج بنایی است هشت ضلعی که قطر میدان فوقانی آن 16 آرشین میباشد. (آرشین به معنی ارنج یا پنجه میباشد و واحد طول است) میدان فوقانی برج را پنجره و دیواری احاطه کرده است. در داخل برج هشت ضلعی، دیوار هشت ضلعی دیگری بنا گردیده است که هشت راه دارد و قسمت مرکزی برج را سقفی حکاکی شده پوشانده است، از برج تمام شهر را میتوان مشاهده نمود زیرا انحنای برجها به سمت بخش آباد شهر ساخته شده است.» باسازی دوباره برج در روزنامه «عصر نو» که در ولایت بلخ منتشر میشود، از قول «خیرانی» باستان شناس ولایت بلخ آمده است: برجی که فعلاً دیده میشود بیش از 200 سال سن دارد اما در همین موقعیت در گذشتهها برجی وجود داشته که در زمان ابومسلم خراسانی نیز وجود داشته و بعداً چندین بار خراب میشود و در بازسازیهای اخیر، شکل فعلی برج را میسازند. این برج تاریخی، در طول چند دهه گذشته بر اثر جنگ ویران شد و به تازگی گنبد وسط آن دوباره باسازی شده است. عیاران چه کسانی بودند عیاران یا جوانمردان قشری از اقشار اجتماعی ایران و خراسان بزرگ را تشکیل میدادند که مردمانی هوشیار و از طبقه عوام جامعه بودند که آداب و رسوم اجتماعی خاصی داشتند. آنگونه که در لغت نامه دهخدا آمده است در عهد «بنی عباس» شمار عیاران در بغداد، سیستان و خراسان بسیار بود و بقایای این گروه اکنون در مناطق مختلف به اسمهای گوناگونی شناخته میشوند.
94/10/12 - 16:08
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 31]