واضح آرشیو وب فارسی:مهر: اشیای موزه جبلیه کرمان زیر غبار
گنبد فراموششده تاریخ را فریاد میزند
شناسهٔ خبر: 3013876 - پنجشنبه ۱۰ دی ۱۳۹۴ - ۱۷:۱۵
استانها > کرمان
کرمان – مردم کرمان کمتر به بازدید از داشتههای تاریخی خود توجه میکنند و متروکه ماندن موزه سنگی کرمان در جمع گردشگرانی که آخر هفته را در جنگل قائم کرمان میگذرانند گواه این مدعاست. خبرگزاری مهر – گروه استانها: گنبد جبلیه یکی از آثار شاخص تاریخی شهر کرمان در حاشیه جنگل قائم کرمان بهعنوان بزرگترین جنگل دست کاشت کشور است، قرار گرفتن این گنبد تاریخی در مجاورت تخت درگاه قلی بیگ و قلعه دختر و قلعه اردشیر و باغ بیرم آباد جایگاه خاصی را به این بنای تاریخی داده است. نمای این گنبد بسیار زیبا و دیدنی است بطوریکه در دشتی مجاورت جنگلی سرسبز بر بام کرمان قرارگرفته است و گواه هویت تاریخی شهر کرمان است. مردم کرمان به دلیل وجود زیرساختهای گردشگری در شرق کرمان و وجود طبیعت سرسبز بهصورت گسترده برای گذراندن تعطیلات آخر هفته به این قسمت از شهر کرمان میآیند و ساعاتی از اوقات خود را میگذرانند، اما گنبد جبلیه باوجود تمام قدمت و اعتبارش در تمدن استان کرمان نقش بسیار کمرنگی در پر کردن اوقات فراغت کرمانیها دارد. طبق شایعات و افسانههای کرمانی مردم اعتقاددارند دلیل پابرجا ماندن این گنبد در طول تاریخ استفاده از مصالح خاص در ساخت این گنبد بوده است گفته میشود حاکم وقت کرمان این بنا را با استفاده از شیر شتر و خاکستر چوب و سفیده تخممرغ ساخته است طبق شایعات و افسانههای کرمانی مردم اعتقاددارند، دلیل پابرجا ماندن این گنبد در طول تاریخ استفاده از مصالح خاص در ساخت این گنبد بوده است گفته میشود حاکم وقت کرمان این بنا را با استفاده از شیر شتر و خاکستر چوب و سفیده تخممرغ ساخته است هرچند هیچ منبع علمی این امر را تائید نکرده است اما بههرروی گنبد جبلیه همچنان در طول تاریخ پر قدمتش پابرجا مانده است. این گنبد طی سالهای اخیر بهعنوان موزه سنگ در کرمان نامگذاری شده است، اگر سری به این موزه بزنید زیباییهای این بنای تاریخی انسان را جذب خود میکند اما اولین چیزی که هر بیننده محو آن میشود جمعیت بسیار بالای مردم کرمان در اطراف این موزه است اما یک نفر هم از این تعداد به داخل موزه نمیآیند. درواقع موزه هیچ جاذبهای برای مردم کرمان ندارد و بسیاری از موزههای زیبای کرمان در این شهر یکمیلیونی کمترین میزان بازدیدکننده رادارند، موزه سنگ کرمان نیز از این پدیده مستثنی نیست. وقتی به درون این موزه پا بگذارید در ابتدا گیشه بلیط فروشی را میبینید و بعد به داخل صحن موزه میرسید اما تاریکی این موزه موجب میشود هر بیننده، به مدتی زمان نیاز داشته باشند که بتوانند با نور بسیار کم موزه خود را سازگار کنند.
وضعیت دکورهای موزه سنگی کرمان مناسب نیست اما تأسفبارترین بخش بازدید از این موزه وضعیت نامطلوب و گردوغبار روی اشیای محدودی است که در موزه قرارگرفته است وضعیت دکور بندی هرچند در ابتدا خوب بوده اما رسیدگی نامطلوب برای نگهداری و تمیز کردن و نگهداری از دکور موجب شده منظره نهچندان مطلوبی مقابل چشم بازدیدکنندگان باشد و از سوی دیگر موزه از غنی لازم نیز برای جذب بازدیدکنندگان برخوردار نیست. هیاهوی صدای صدها نفری که در چمنهای اطراف موزه تعطیلات خود را میگذرانند در حالی از بیرون بنا شنیده میشود که در داخل موزه تنها بازدیدکننده موزه از تاریکی داخل موزه بهطرف درب چوبی بنا حرکت میکند. گر سری به این موزه بزنید زیباییهای این بنای تاریخی انسان را جذب خود میکند اما اولین چیزی که هر بیننده محو آن میشود جمعیت بسیار بالای مردم کرمان در اطراف این موزه است اما یک نفر هم از این تعداد به داخل موزه نمیآیند محمد نوروزی، فعال بخش گردشگری استان کرمان در گفتگو با مهر اظهار داشت: بیتوجهی مردم به موزههای شهر کرمان نکته است که نیاز به فرهنگسازی دارد و از سوی دیگر نشان میدهد موزههای نتوانستهاند جذابیت لازم را برای قرار گرفتن در ساعات فراغت خانوادههای کرمانی پر کنند. وی افزود: ما برای بازدید از باغ شاهزاده و باغ فتحآباد به خارج از شهر میرویم و هزینههای بالا برای بازسازی باغ بیرم آباد میکنیم درحالیکه بزرگترین موزه کرمان در باغ هرندی یکی از زیباترین باغهای ایران است که دقیقاً در قلب شهر قرارگرفته و کمترین توجه به آن میشود. وی ادامه داد: مدرسه حیاتیه نیز در حال تبدیلشدن به موزه تاریخی شهر کرمان است اما امیدواریم این موزه به سرنوشت موزهای مانند موزه جبلیه گرفتار نشود. وی گفت: موزهها باید در تبلیغات فعالتر ظاهر شوند و مشوقهایی برای حضور مردم در آنها در نظر گرفته شود از سوی دیگر این موزهها آبروی شهر کرمان هستند و باید ظاهری شکیل داشته باشند درحالیکه مثلاً شاهد این هستیم که آبنماهای موزه هرندی مدتهاست کار نمیکند و وضعیت موزه جبلیه بهعنوان موزه سنگ کرمان جالبتوجه نیست. وی جبلیه را از مهمترین آثار تاریخی کرمان دانست و افزود: غنی لازم در این موزه به کار گرفته نشده و نورپردازی مناسبی هم در داخل موزه وجود ندارد و از سوی دیگر مردم هم برای حضور در این مکانها راغب نیستند. وی گفت: معرفی این آثار باید از مهدکودکها و مدارس برای مردم شهر کرمان آغاز شود و مردم شهر به داشتن چنین آثاری افتخار کنند نه اینکه یا بیتفاوت باشند و یا اینکه حتی از تاریخ و وضعیت آنها کمترین آشنایی هم نداشته باشند. موزهها باید در تبلیغات فعالتر ظاهر شوند و مشوقهایی برای حضور مردم در آنها در نظر گرفته شود از سوی دیگر این موزهها آبروی شهر کرمان هستند و باید ظاهری شکیل داشته باشندنوروزی بازدید رایگان، حضور دانش آموزان و دانشجویان و برگزاری برنامههای فرهنگی در این مکانها را موجب مجذوب شدن این مکانهای تاریخی برای مردم دانست. وی در خصوص موزه سنگ و بنای جبلیه کرمان اینگونه توضیح میدهد؛ گنبد جبلیه، در منتهیالیه شرقی کرمان در نزدیکی دو قبرستان صاحبالزمان و سید حسین کرمان گنبد بزرگ و عجیبی از سنگ و گچ بناشده که دست تطاول روزگار در تخریب آن کوتاه آمده است. این گنبد هشتضلعی که به گنبد گبری نیز شهرت دارد تماماً از سنگ است و عرض پی آن نیز در پایه به سه متر میرسد. در هشت طرف آن هشت در به عرض چهار متر قرارگرفته که اخیراً برای مستحکم ساختن بنا و جلوگیری از تخریب آن درگاهها را با سنگ مسدود کردهاند و فقط یکی را باز گذاشتهاند. قسمت بالای گنبد از آجر ساختهشده است و در داخل گنبد ظاهراً گچبریها و تزئین کاریهایی وجود داشته که قسمت بالا ریخته و قسمت پائین را تخریب کردهاند. اسرار کاربری گنبد هشت ضلعی از تاریخ بنا و منظور از ساختمان این گنبد مطلبی ذکر نشده سر پرسی سایکس در کتاب هشت سال در ایران مینویسد: از قبرستان که رد میشوید یک ساختمان هشتضلعی سنگی خواهید دید که گنبدی به شکل دو هلال بر آن قرارگرفته و قطر داخل آن ۱۸ فوت و هر طرفی نیز ۱۸ فوت و نوک آن اجری و منتهیالیه آن دایره هست. این محل را جبلیه مینامند و تنها ساختمان سنگی کرمان همین گنبد جبلیهاست.
ایرانیان معتقدند که این محل آتشکده یا مقبره یکی از زرتشتیان بوده و برخی نیز عقیده دارند که مزار سید محمد تباشیری است. ولی نسبت اخیر را در بعضی نقاط تکذیب میکنند بدیهی است درزمانی که این قبرستان را ویران کردهاند سنگ این مقبره را برداشتهاند و برای نمایی بکار بردهاند. پژوهشگران اروپایی نظیر هیلن براند این گنبد را متعلق به سلجوقیان میدانند. «جبلی» تحریف یافته کلمه «گبری» است و بر طبق قواعد اشتقاقهای فارسی «گ» به «ج» بدل شده است. قدمت این گنبد را از این کلمه که آن را گنبد «گبر» نیز گفتهاند میتوان حدس زد که شاید مربوط بهپیش از اسلام باشد و از بناهای زرتشتی و گبری است، گرچه سبک آن با سبک آتشکده تطابق ندارد. برخی احتمال دادهاند که بنای مذکور مربوط به اواخر دوره ساسانی باشد که اوایل اسلام تعمیر و مرمتشده است و یا اینکه در اوایل اسلام با الهام از معماری ساسانی بناشده است. هرچند در دورههایی (ازجمله دوره سلجوقی به دستور محمد بن الیاس) تعمیر شده است. گفته میشود در ساخت این گنبد بهجای آب از شیر شتر استفادهشده است که مورخان و معماران دلیل استحکام این بنا را همین امر میدانند. در اطراف این بنا جنگلکاری شده و درختان سرو و کاج آن جنگلی بانام جنگل قائم را تشکیل دادهاند که از تفرجگاههای کرمان است. این بنا در سال ۱۳۸۸ به موزه تبدیلشده است. گنبد جبلیه بارها مرمت شده است محسن موحدی، معاون میراث فرهنگی استان کرمان در گفتگو با مهر اظهار داشت: این گنبد ازجمله بناهای تاریخی و زیبای شهر کرمان است که از هویت و اصالت بالایی برخوردار است و در ایام گردشگر پذیری شهر کرمان، از بیشترین میزان بازدید برخوردار میشود. وی افزود: در راستای حفظ و نگهداری از این گنبد فازهای متعدد مرمت در آن اجراشده است و در ماههای اخیر نیز کار مرمت و بازسازی بخشهایی از نمای بیرونی بنا انجامشده است. وی ادامه داد: برای ایجاد جذابیت بیشتر برای بازدید از این مجموعه موزه سنگ کرمان نیز در این مکان بناشده است. باوجود سرمایهگذاریهای صورت گرفته در خصوص احیای این بنای تاریخی، اما به نظر میرسد این بنا در شهر کرمان و در جمع مردم کرمان نیز غریب مانده است و معرفی آن بهعنوان یکی از زیباترین گنبدهای ایران میتواند نقش قابلتوجهی در رونق این مکان تاریخی داشته باشد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 5]