محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1827650333
درسریال های تاریخی،به شعورمردم توهین می شود
واضح آرشیو وب فارسی:ملیت: تاریخ همیشه موضوعی جذاب برای هنر بوده است. ادبیات، تئاتر، سینما و حتی عکاسی بارهاوبارها شخصیتی را از اعماق تاریخ فراخوانده اند و به آن جان بخشیده اند یا واقعه ای تاریخی را بازسازی کرده اند و آن را به قضاوت نشسته اند. دراین میان اشتباهات تاریخی نیز به بخشی جدایی ناپذیر از داستان ها و فیلم های تاریخی تبدیل شده اند؛ اشتباهاتی که گاهی تحت تأثیر گره ها و فرازوفرودهای درام اتفاق می افتد و گاهی بیش از آنکه به خاطر قصه پردازی های هنرمندانه باشد، ناشی از بی اطلاعی و غرض ورزی و «گاف» است. هنر چگونه باید سراغ تاریخ برود که شاهد چنین گاف هایی نباشیم و اساسا نسبت هنر و تاریخ چیست؟ اینها سؤالاتی است که شرق با «منصوره اتحادیه»، مدیر نشر تاریخ ایران، مطرح کرده. او معتقد است مورخان متخصص بسیاری وجود دارند که می توان از آنها برای تولید اثر هنری مشاوره گرفت اما مورخان همواره نگران تحریف و دست کاری تاریخ توسط هنرمندان هستند و به همین دلیل زیر بار مسئولیت مشاوره دادن به آثار هنری نمی روند. درحال حاضر چندین سریال تاریخی در حال نمایش در صداوسیما و شبکه نمایش خانگی اند. گاهی اوقات اخباری درباره این سریال ها منتشر می شود مبنی بر اینکه اشتباهات تاریخی فاحش در آنها رخ داده است. در اینجا این سؤال مطرح می شود که وقتی هنر می خواهد سراغ تاریخ برود، چه استانداردهایی را باید رعایت کند که با چنین اشتباهاتی مواجه نباشیم؟ ببینید درباره این سریال ها یک موضوع مهم وجود دارد و آن اینکه هدف فیلم ساز و کارگردان از ساخت این سریال ها چیست؟ آیا فیلم ساز می خواهد تاریخ درس دهد، می خواهد مخاطب را سرگرم کند یا می خواهد پیامی را به مخاطب منتقل کند؟ با توجه به اینکه فیلم ساز یا هنرمند کدام یک از این اهداف را دنبال کند، شیوه مواجهه اش با تاریخ فرق خواهد کرد. اما باید دقت داشت با هر هدفی که سراغ تاریخ بروید باید جانب انصاف را نگه دارید. زیرا هرکسی که بخواهد در زمینه تاریخ قلم بزند، چه مورخ و چه فیلم نامه نویس، نمی تواند دیدگاه و نگاهش را که متعلق به امروز است، کنار بگذارد. مورخ یا فیلم ساز باید آگاه باشد که با دیدگاه و نگاه امروز دارد سراغ کوروش کبیر یا محمدرضا پهلوی می رود و از جزئیات اتفاقات در آن زمان آگاهی کامل ندارد. به همین دلیل نباید همه چیز را سیاه سیاه یا سفید سفید ببیند. مشکلی که ما درحال حاضر داریم و فقط هم شامل فیلم سازان نیست و حتی مورخان نیز به آن دچار هستند همین است که رجال کشور را تقسیم بندی می کنند به خائن و وطن فروش در مقابل وطن خواه و ملی گرا. در این زمینه خیلی هم کلیشه ای عمل می شود یعنی رجال خائن زشت هم هستند! درصورتی که در تاریخ وقتی یک شخصیت دست به امضای قراردادی می زند، این اقدام لزوما به این معنی نیست که او می خواسته مملکتش را بفروشد بلکه این شخصیت براساس شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی زمان خودش تصمیمی را گرفته است. یا وقتی فرمانده لشکری در یک جنگ شرکت می کند، هدفش شکست و سرافکندگی کشورش نیست بلکه براساس مصالحی که در آن زمان وجود دارد وارد جنگ می شود و ممکن است در این راه شکست هم بخورد. بنابراین وقتی ما می خواهیم سراغ تاریخ برویم باید مجموعه شرایط و عواملی را که باعث روی دادن یک اتفاق تاریخی شده است، مدنظر قرار دهیم. این کار برای فیلم نامه نویس سخت تر هم هست چون با داستان سروکار دارد و اساسا هدفش مستقیم یا غیرمستقیم سرگرم کردن مخاطب است. بنابراین نباید دنبال این برود که به مخاطب درس تاریخ بدهد چون کارش این نیست. اتفاقا تهیه کننده سریال معمای شاه در جایی گفته بود که مردم صدسال آینده می توانند به عنوان یک منبع تاریخی از این سریال استفاده کنند. واقعیت این است که کار فیلم ساز اصلا این نیست. اتفاقا داشتن چنین نگاهی به تاریخ بدآموزی هم دارد. شما به عنوان یک فیلم ساز می توانید سراغ کتاب های مورخان بروید و از آنها برای ساخت فیلم یا سریال استفاده کنید ولی اینکه فیلم ساز بخواهد تاریخ بنویسد دیگر از آن حرف هاست! حتی خود تاریخ را هم فقط مورخ حرفه ای می تواند بنویسد نه هرکسی. متأسفانه اگر امروز می بینید که کتاب های تاریخ ما غالبا ضعیف هستند به این خاطر است که مورخان ما حرفه ای نیستند. نوشتن تاریخ هم مثل هر کار دیگری فوت وفن خودش را دارد. برخی فکر می کنند تاریخ فقط مجموعه وقایع است. درصورتی که تاریخ خود یک علم است و هر واقعه تاریخی نیازمند تفسیر. مثلا واقعه ای مثل نهضت تنباکو را در نظر بگیرید. اگر فقط مثل یک واقعه بخواهید به آن نگاه کنید نتیجه این می شود که امتیاز خریدوفروش یک کالای ایرانی به خارجی ها داده شده و مردم به خاطر فتوای مرجع تقلیدشان علیه آن قیام کرده اند. اما این همه چیز نیست. این واقعه نیاز به تفسیر دارد. شما باید بتوانید جواب سؤالات زیادی را بدهید. مثل اینکه چرا دولت ایران این امتیاز را می دهد؟ براساس چه شرایط اقتصادی و سیاسی ای؟ چرا تنباکو و نه کالایی دیگر؟ دلایل قیام مردم چیست؟ این قیام چه تأثیراتی بر اتفاقات بعد از خود دارد؟ و... . مسئله دیگر این است که هر مورخی ممکن است تفسیری و پاسخی برای این سؤالات داشته باشد و جواب هیچ کس، جواب آخر و نهایی نیست. وقتی شما می خواهید با هدفی سیاسی، موضوعی تاریخی را آموزش دهید، نتیجه اش اشتباهات تاریخی خواهد بود. حتما این جمله را شنیده اید که ما ایرانی ها حافظه تاریخی نداریم. شما اشاره کردید که هنر نمی تواند تاریخ را آموزش دهد. با این تفاسیر هیچ راهی برای انتقال تاریخ به عموم مردم باقی نمی ماند. ببینید، بحث من این نیست. شما شکسپیر را نگاه کنید. شکسپیر به عنوان بزرگ ترین درام نویس جهان، سراغ زندگی کلئوپاترا رفته است. امروز تصویری که مردم جهان از کلئوپاترا دارند، کلئوپاترای شکسپیر است نه کلئوپاترای واقعی. شکسپیر قصد اولیه اش این بوده است که یک اثر هنری خلق کند که به درد زندگی مردم دوران خودش بخورد. می دانیم که شکسپیر در دوره الیزابت اول زندگی می کرد که مردم از نظر سیاسی محدودیت های بسیاری داشتند. بنابراین از داستان کلئوپاترا الهام گرفته بود تا حرف زمانه خودش را بزند. یا فیلم «مردی برای تمام فصول» را در نظر بگیرید که از یک واقعه تاریخی الهام گرفته شده است. هردو اینها آثاری برای سرگرمی هستند که از تاریخ استفاده کرده اند اما با ظرافت و دقت خاصی این کار را انجام داده اند. حتی اگر شما بخواهید درباره دوره ای از تاریخ ایران صحبت کنید باز هم باید همین ظرافت و دقت را داشته باشید وگرنه نه تنها اثرتان، تأثیرگذار نیست که ممکن است در مخاطب واکنش منفی برانگیزد. منظورتان از ظرافت چیست؟ در این زمینه حرف اول را هنر هنرمند می زند. اما مهم تر از آن بهره بردن از مشاوران تاریخی است. برای این کار یک مشاور کافی نیست. وقتی شما درباره یک دوره طولانی از تاریخ می خواهید صحبت کنید، محال است بتوانید تنها با استفاده از یک مشاور این کار را انجام دهید. حتی خود مورخان حاضر به این کار نیستند که درباره همه تاریخ به شما مشاوره بدهند. زیرا هر مورخ تنها روی یک بازه زمانی خاص از تاریخ تمرکز و مطالعه می کند. به همین دلیل باید از یک گروه مشاوران استفاده شود و فیلم نامه نویس تنها کار ایده پردازی و نگارش را برعهده داشته باشد. من یادم هست در یکی از سریال های تاریخی که قبلا نمایش داده می شد و مربوط به ایران قبل از اسلام بود، از واژه «کلاس» استفاده شد. کلاس واژه ای فرانسوی است، در ایران قبل از اسلام چه می کند؟ معلوم است که برای ساخت این سریال از مشاوران متخصص استفاده نشده است. البته این موضوع در میان مورخان هم دیده می شود. یکی از بیوگرافی نویسان معروف هست که در آثارش دست به توصیفات عجیبی می زند؛ مثلا می نویسد: «نصرت الدوله فیروز در اتاقش راه می رفت و با خود زمزمه می کرد!» حالا اگر از او بپرسید مگر شما آنجا بوده ای که ببینی نصرت الدوله فیروز، چه می کرده، پاسخ می دهد که من برای عامه مردم می نویسم! اما حتی اگر شما دارید برای عامه مردم می نویسید نباید به شعور آنها توهین کنید و بگویید که مردم همین قدر بیشتر نمی فهمند. اتفاقا مردم سریعا تشخیص می دهند که اثری که برایشان ساخته شده، تخصصی و هنری هست یا نه. اتفاقا برای سریال معمای شاه، از مشاوران بسیاری کمک گرفته شده است. این مشاوران چه کسانی هستند؟ واقعیت این است که ممکن است مشاوران هم دستچین شده باشند بدون اینکه تخصصشان در نظر گرفته شود. مهم ترین موضوع درباره مشاور تاریخی این است که باید متخصص باشد، آن هم متخصص تنها یک دوره تاریخی و یک موضوع خاص. برای مثال شما اگر بخواهید درباره رابطه ایران و آلمان در دوره رضاشاه صحبت کنید، باید متخصصی را پیدا کنید که بر این دوره و موضوع متمرکز شده و درباره آن مطالعه داشته باشد. البته یکی از مشکلات ما این است که چنین متخصصانی هم نداریم. به علاوه همان طور که در ابتدای حرفم گفتم، باید دید هدف از ساخت این سریال ها چیست؟ اگر هدف فیلم ساز تاریخ درس دادن است که چون کارش نیست، درنهایت هم اثرش آن طور که باید از آب درنمی آید. علاوه براین خیلی مهم است که شما برای مخاطب اهمیت قائل شوید. ما فیلم سازی مثل علی حاتمی در تاریخ سینمایمان داریم که آثارش، در سینمای تاریخی به لحاظ هنری برجسته هستند. چه چیزی باعث می شود علی حاتمی، علی حاتمی شود و دیگر تکرار نشود؟ من فکر می کنم آنچه در علی حاتمی هست و در دیگران نیست، صداقت اوست. هنرمند باید صادق باشد وگرنه هنرش به تبلیغات تبدیل می شود. علی حاتمی، هم با مخاطبانش صادق بود و هم به آنها احترام می گذاشت. او مخاطبش را «عوام» فرض نمی کرد که هر محتوایی را به هر شکلی می توان به خوردش داد بلکه بهترین و متعالی ترین اثر را برای مخاطب تولید می کرد. مسئله دیگر این است که علی حاتمی نمی خواست به مخاطب درس تاریخ بدهد. او یک بازه زمانی محدود را انتخاب و در محدوده آن برای سرگرم کردن مردم اثری را خلق می کرد. اشاره کردید که متخصصان تاریخی خوب هم نداریم. این موضوع چقدر بر تولید آثار تاریخی باکیفیت اثرگذار است؟ ما متخصصان تاریخی داریم ولی معدود هستند و نکته دیگر این است که برای اینکه این متخصصان را برای مشاوره دادن به هنرمندان، ترغیب کرد باید پول خوبی را به آنها داد که بتوانند با فراغ بال مطالعه کنند و بنویسند. همان طور که گفتم تاریخ فقط توالی رویدادها نیست بلکه تفسیر است و در این تفسیر باید متخصص بود. بحث سر همین تفسیرهاست. به نظر می رسد یکی از مشکلات ما در زمینه نگارش تاریخ و ساخت اثر هنری براساس آن، این است که با جانبداری سراغ تاریخ می رویم. واقعیت این است که هیچ مورخی کاملا بی طرف نیست وگرنه به یک دایره المعارف نگار تبدیل می شود. این دایره المعارف است که به شما می گوید چه اتفاقاتی در چه زمانی روی داده، با چه توالی ای و چگونه. اینها اطلاعات است. کار مورخ دادن اطلاعات خام نیست. مورخ این اطلاعات را تفسیر می کند و به همین دلیل نظر خودش هم در این تفسیر دخیل خواهد بود. هر مورخی هم آزاد است که تفسیر و نظر خودش را داشته باشد اما آنچه باید رعایت کند، انصاف است. انصاف چطور محقق می شود؟ یک معیار خوب برای اینکه ببینید یک اثر تاریخی منصفانه هست یا نه این است که ببینید مورخ همه عوامل مؤثر در یک پدیده را بررسی کرده است یا نه. برای مثال در جریان امضای یکی از قراردادهای ایران با انگلیس باید حتما خودتان را جای عوامل انگلیس بگذارید، سیاست های انگلیس را بدانید و ببینید براساس کدام منافعش وارد عمل شده است. حتما نظر من به عنوان یک ایرانی در تفسیر نهایی از امضای این قرارداد اثرگذار است اما باید همین نظر را با نگاه کردن به همه اسناد داد. ببینید من هرگز طرفدار سلطنت نبوده ام. اما اگر بخواهم درباره شخصیتی چون رضاشاه صحبت کنم، با وجود اینکه یکی از کسانی که رضاشاه کشت، عموی مادرم بود، سعی می کنم انصاف را رعایت کنم. با روی کارآمدن رضاشاه کشور از نظر اجتماعی و سیاسی زیرورو شد، کشوری که در کشاکش روسیه، انگلیس و عثمانی گرفتار بود، استقلال پیدا کرد، راه، مدرسه، کارخانه و... ساخته شد و... . اما از طرف دیگر رضاشاه دست به کشتار بی سابقه ای هم زد؛ از قشقایی هایی بگیرید تا مدرس و عشقی و... . ما باید بتوانیم وقایع را از نگاه آن شخصیت تاریخی هم ببینیم. این توجیه اشتباهات تاریخی نیست؟ خیر، تفهیم آن است. من نمی گویم رضاشاه اعمالش درست بود. منظورم این است که باید دلایل او را از این کشتارها فهمید. علاوه براین نباید تاریخ را سیاه و سفید دید. برای مثال درباره دوره تاریخی حکومت محمدرضاشاه، شما نمی توانید مردم را به دو گروه مخالفان شاه و مزدوران رژیم تقسیم بندی کنید بلکه در آن زمان برخی مردم موافق حکومت محمدرضا پهلوی بودند، برخی مخالف آن بودند، برخی مخالف فعال بودند و عده کثیری اصلا کاری به کار حکومت نداشتند و زندگی شان را می کردند یا وقتی می خواهید از اقدامات پهلوی دوم بنویسید نمی توانید همه چیز را منفی ببینید. مثلا نمی توانید دادن حق حضانت فرزند به مادران را بد بدانید. هر دوره تاریخی اشکالات خاص خودش را داشت و باید آن اشتباهات را فهمید و نقد کرد و در کنار آن از اقدامات درست هم گفت. همه اینها هم باید کاملا حرفه ای صورت بگیرد و در قالبی ارائه شود که مردم آن را بپسندند. البته سریال معمای شاه، به لحاظ فنی، جلوه های بصری، گریم و... قابل مقایسه با سریال های دیگر صداوسیما نیست. مشکل اینجاست که نویسنده و کارگردان می خواستند به مردم درس تاریخ بدهند. البته بخشی از این هزینه ها هم باید به متخصصان تاریخ داده شود. این را هم بگویم که هرکسی زیر بار مسئولیت مشاوره دادن به یک سریال نمی رود زیرا همه مورخان از تحریف و دست کاری شدن می ترسند. هیچ کس حاضر نیست مسئولیت سوءاستفاده از تاریخ را قبول کند. البته سوءاستفاده از تاریخ و تحریف آن در جهت یک هدف خاص همیشه وجود داشته است. وقتی هدف تبلیغاتی و سیاسی است اثرگذاری هم وجود ندارد مگر برای مدتی کوتاه. گاهی حتی ممکن است برخی مخاطبان برداشت دیگری از سریال داشته باشند و اصلا پیام سیاسی را دریافت نکنند. نزدیکی یک فیلم ساز یا نویسنده به یک جریان خاص چقدر برای مورخان مهم است؟ چقدر استقلال اثر برای آنها مهم است؟ بعضی ها هستند که این موضوع برایشان مهم نیست. اما برای خود من وابستگی و استقلال مهم نیست. برای من علمی و تخصصی حرف زدن مهم است. من معتقدم همه داریم در یک کشور زندگی می کنیم و اگر چیزی بلد هستیم باید سعی کنیم آن را به دیگران منتقل کنیم اما بعضی از مورخان هم هستند که موضوع استقلال اثر برایشان اهمیت دارد و فکر می کنند ممکن است یک جریان دنبال سوءاستفاده از تاریخ به شکلی خاص باشد و به همین دلیل زیر بار این مسئولیت نمی روند.
یکشنبه ، ۶دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ملیت]
[مشاهده در: www.meliyat.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]
-
گوناگون
پربازدیدترینها