واضح آرشیو وب فارسی: ایران راوی: نسرین وزیری: از آنجا که آغاز به کار هر دوره از مجلس در خردادماه است، انتخابات آن در اسفند سال گذشته یا فروردین همان سال برگزار می شود. شرط رای آوری برای ورود به مجلس در ادوار مختلف متناسب با قانون انتخابات در آن دوره متفاوت بوده است. کما اینکه بر اساس مصوبه شورای انقلاب که انتخابات مجلس اول بر اساس آن برگزار شد، در مرحله اول انتخابات نمایندگان با اکثریت مطلق آرا اتنخاب می شدند و در صورتی که در دور اول، اکثریت مطلق حاصل نشد، انتخابات، دو مرحله ای خواهد شد و در دور دوم با اکثریت انتخاب می شدند. بر اساس نخستین قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی که در مجلس اول در سال ۱۳۶۲ برگزار شد نیز این شرط رای آوری عینا در ماده ۸ تکرار شده و نامزدها در مرحله اول باید «اکثریت مطلق آرا» را کسب می کردند که به منزله کسب نصف بعلاوه یک کل آرای ماخوذه بود. انتخابات مجالس دوم تا پنجم بر اساس آن برگزار شد. تحقق چنین شرطی در مجالس اول تا سوم، چندان مشکل نمی نمود، چرا که در مراحل اول انتخابات مجالس اول تا سوم، به ترتیب ۱۸، ۱۳ و ۱۲ نماینده از تهران توانستند به مجلس راه یابند. اما در انتخابات مجالس چهارم و پنجم، کسب اکثریت مطلق آرا آنقدر سخت شده بود که تنها دو نماینده تهران توانستند در مرحله اول به مجلس وارد شوند. از این رو شرط کسب اکثریت مطلق آرا در دوره پنجم خانه ملت، در قالب اصلاح قانون انتخابات مجلس، در دو مرحله تغییر کرد. نخست در ۷ آذر سال ۱۳۷۸ که مصوب شد «در مرحله اول هر نامزد باید اکثریت یک سوم آراء را کسب کند.» و دوم در ۱۳ دی ماه همان سال که مقرر شد «انتخاب نماینده در مرحله اول منوط به کسب اکثریت حداقل یک چهارم کل آراء و در مرحله دوم و همچنین انتخابات میان دوره ای با کسب اکثریت نسبی به هر میزان باشد». با این تغییر در قانون انتخابات، در مجالس ششم و هفتم به ترتیب ۲۸ و ۲۹ نفر از حوزه انتخابیه تهران در مرحله اول وارد پارلمان شدند. اگرچه تعداد نامزدهای راه یافته به مجالس هشتم و نهم در مرحله اول بار دیگر با کاهش چشمگیری در تهران روبرو شد، اما قانون انتخابات در این بند، دستخوش تغییر جدیدی نشد. در میان مجالس نه گانه شورای اسلامی، ترکیب نمایندگان تهران در مجالس چهارم و هفتم تا نهم از ابتدا تا انتها ثابت مانده و به سبب فوت، شهادت و یا تغییر سمت از مجلس به دولت، تغییر نکرده و ناگزیر از برگزاری انتخابات میان دوره ای در این حوزه انتخابیه نشده است. میزان مشارکت در هر دوره از انتخابات مجلس اگرچه بی تاثیر از قانون انتخابات به سبب تعیین سن رای دهندگان نیست، اما لزوما هم تابعی از آن به شمار نمی رود. سن رای دهندگان بر اساس مصوبه شورای انقلاب و نخستین قانون انتخابات مجلس در سال ۶۲ که تا انتخابات مجلس پنجم حاکم بر شرایط انتخابات بود، ۱۶ سال در نظر گرفته شده بود. اما با اصلاحیه سال ۷۸ سن رای دهندگان به ۱۵ سال تغییر پیدا کرد و انتخابات مجالس مجالس ششم و هفتم با این شرایط برگزار شد. اما بر اساس اصلاحیه ای که سال ۸۵ در مجلس هفتم بر قانون انتخابات صورت گرفت، سن رای دهندگان متناسب با اصلاحات قوانین انتخابات ریاست جمهوری و شوراها به یکباره به ۱۸ سال افزایش یافت تا به گفته نمایندگان «تعقل» در انتخاب بیشتر شود. به همین دلیل بود که شمار کسانی که حق رای داشتند در انتخابات مجلس هشتم، کمتر از انتخابات مجلس هفتم شد و میزان مشارکت نیز کاهش یافت. به طور میانگین، میزان مشارکت مردم در انتخابات مجلس حدود ۵۵ درصد است که در مجالس پنجم و ششم با رشد چشمگیری مواجه شده و به ترتیب به ۷۱ و ۶۸ درصد رسیده است. از این منظر انتخابات مجلس پنجم با این میزان مشارکت یک نمونه استثنایی به شمار می رود. البته با نگاهی به میزان مشارکت تهرانی ها در انتخابات مجلس و مقایسه آن با میزان مشارکت در کل کشور، متوجه عدم تطابق رشد آنها می شویم. چه آنکه تهرانی ها رکورد مشارکت را در انتخابات مجلس دوم با ۷۴٫۵ درصد زده اند و پس از آن تنها در مجالس اول و پنجم، مشارکت بیش از ۵۰ درصدی را ثبت کرده اند. از آن زمان که ایران جمعیت ۳۷ میلیونی داشت، تا کنون که بیش از ۸۰ میلیون میلیون نفر را در خود جای داده است؛ ۲۸۵ نفر نمایندگان ساکنین پایتخت در خانه ملت بودهاند. نسبت کاندیداهای تهران به تعداد کل نامزدهای انتخابات در هر دوره از رقابت های پارلمانی، در مجلس اول حدود یک چهارم بود که تا مجلس چهارم کاهش یافته و به یک دهم کل نامزدهای کشور رسید. اما این روند بار دیگر شیبی صعودی یافت و در انتخابات مجلس نهم با نامزدی ۸۵۰ نفر در تهران در مقایسه با ۳۴۴۴ نفری که از کل کشور نامزد انتخابات مجلس بودند، این نسبت به یک چهارم رسید. در جدول زیر مشروح زمان بندی در ۹ دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، آمار نامزدهای هر دوره در ایران و تهران و همچنین میزان مشارکت در کل کشور و پایتخت را بخوانید: * برای دیدن جدول در ابعاد بزرگتر، اینجا را کلیک کنید. ۲۷۲۷
شنبه ، ۲۸آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایران راوی]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]