واضح آرشیو وب فارسی:صاحب نیوز: با وجود تمام تبلیغاتی که انجام می شود، هنوز اهمیت و ضرورت تولید علم دینی و بومی در جوامع دانشگاهی و در میان پژوهشگران درک نشده است.به گزارش صاحب نیوز به نقل از خطب شکن ، ۲۵ آذرماه را به عنوان روز پژوهش نامگذاری کرده اند. این نامگذاری از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به این منظور بوده است که موضوع پژوهش به عنوان یکی از مسائل اساسی در پیشرفت ایران مورد توجه قرار گیرد. با این حال سوالی که وجود دارد، این است که واقعا در سال های اخیر پژوهش، در دانشگاه ها و حوزه های علمیه، که بانیان اصلی پژوهش هستند مورد توجه قرار گرفته است یا خیر. برای پاسخ به این پرسش اساسی با یکی از جوانان پژوهشگر آران و بیدگلی گفتگویی را ترتیب دادیم تا از مسائل این حوزه بپرسیم. بررسی بودجه سال ۱۳۹۲کل کشور از منظر حقوقی (سوی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی)، نسبت کرامت به حقوق انسان در اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (مقاله برگزیده همایش قانون اساسی دانشگاههای سراسر کشور)، اصل قانونی بودن مالیات ها (فصلنامه حقوق اداری مرکز آموزش مدیریت دولتی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور) از جمله عناوین مقالات اوست. عمار امیری از سال ۹۱ تا سال ۹۲ به عنوان کارشناس حقوقی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی مشغول به کار بود و پس از آن کارشناس حقوقی مرکز تحقیقات شورای نگهبان شد. وی که در حال حاضر در دوره ی دکترای حقوق عمومی دانشگاه امام صادق(ع) و مدرس این رشته در دانشگاه پیام نور آران و بیدگل است از وضعیت حمایت دولت از پژوهشگران ناراضی است و معتقد است باید توجه بیشتری به این حوزه وجود داشته باشد. *** از پژوهشگر حمایت نمی شود پژوهش اصلی ترین مسأله ای است که دانشگاه ها باید دنبال کنند، زیرا برونداد و حاصل عملکرد آنان در این زمینه را نشان می دهد. با این حال حمایت از پژوهش در حال حاضر بسیار اندک و نزدیک به صفر است. البته نهادهایی مثل بنیاد نخبگان سعی در حمایت از پژوهشگران و نخبگان داشته اند، با این حال با اهمیت و نیازی که حمایت از پژوهشگران دارد، این کارها بسیار اندک است و باید بسیار بیشتر شود. پژوهش از اجرا جداست بنده تجربیاتی در طول سال هایی که در دستگاه های مختلف حضور داشته ام کسب کرده ام: به طور کلی حلقه ای مفقوده بین پژوهشگران و مجریان وجود دارد که هیچ کس در قبال آن پاسخگو نیست و سعی در برطرف کردن آن ندارد. مسئولان در حال حاضر حرف های زیادی از حمایت از پژوهشگران و اهمیت پژوهش و تحقیق می زنند، ولی در عمل حمایتی از سوی آنان مشاهده نمی شود. الان در دستگاه های اجرایی کشور یک پژوهشگر بر خلاف کشورهای پیشرفته هیچ جایگاه و احترامی ندارد که این باعث سرخوردگی و دلسردی آنان می شود. به عنوان مثال در مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، کارشناسان در مسایل مختلف حقوقی اقتصادی و… به کمیسیون ها می روند و نظرات تخصصی خود در مورد طرح ها و لوایح را ارائه می دهند، اما در صحن علنی سرنوشت تصویب آن طرح ممکن است جناحی و سیاسی باشد ته تخصصی. پژوهش های سفارشی به خاطر آن که پژوهشگران نمی توانند با فراغ بال در پی پاسخ دادن به سوالات خودشان بروند، شکل پژوهش به این گونه در آمده است که دستگاه های اجرای با توجه به نیاز و علاقه ی خود و اکثرا برای پر کردن گزارش عملکرد و پاسخگویی به مسئولان بالاتر در حوزه ی شرح وظایف، اقدام به سفارش دادن مقاله و تحقیق می کنند و پژوهشگر با توجه به مشکلات مالی، آن را می پذیرد. این کار شاید برای دستگاه ها مفید باشد، ولی چون عموما مبتنی بر چالش ها و سوالات ذهنی پژوهشگر و نیازهای جامعه نیست، در نهایت بی فایده است. این گفتم نگاه به پژوهش و عدم حمایت از پژوهشگر سبب شده است که پژوهشگر نه برای پاسخگویی به نیازهای جامعه، بلکه برای پول درآوردن و جمع کردن رزومه ی علمی کار می کند. هدف پژوهش گم شده است و هیچ کدام از مسئولان به فکر اصلاح این روندهای نادرست نیستند. قول های مساعد می دهند بنده در یکی از همایش هایی که به عنوان برگزیده انتخاب شده بودم، هنگام دریافت تقدیرنامه در بالای جایگاه به وزیر علوم گفتم بیشتر به فکر دانشجویان مقاطع تکمیلی و پژوهش محور بودن تحصیلات این مقاطع باشید. وی در پاسخ گفت کارهایی در دست اقدام است. با این حال در بودجه ی دستگاه های اجرایی اصلا پرداختن به پژوهش لحاظ نمی شود. زیرا واقعیتی وجود دارد که شاید قبول آن بسیار سخت باشد: اهمیت پژوهش برای مسئولان کشور جا نیافتاده است. شغل دومی به نام پژوهش کسانی که با پژوهش آشنایی دارند می دانند که پژوهشگری کاری بسیار دشوار است و پژوهشگر باید با ابعاد مختلف موضوع مورد مطالعه آشنا باشد. از این رو یک پژوهش خوب وقت و انرژی زیادی می برد. با این حال به خاطر آن که به پژوهش اهمیت زیادی داده نمی شود، معمولا افراد محقق سعی می کنند در کنار یک شغل اصلی که خارج از حوزه ی پژوهش است انتخاب می کنند و به عنوان یک شغل دوم که هدف از آن تقویت هر چه بیشتر شغل اولی است، در اوقات تفریح و بیکاری خود به پژوهش می پردازند. تجمع اساتید پژوهشی در مرکز یکی دیگر از مشکلاتی که در حوزه ی پژوهش وجود دارد، تجمع اساتید مطرح در تهران و برخی مراکز استان هاست. این اتفاق به دلیل تمرکز امکانات در این شهرها رخ داده است و سبب می شود دست پژوهشگران سایر نقاط کشور از اساتید خبره کوتاه باشد. تولید علم وجود ندارد مقام معظم رهبری در سالیان اخیر تاکیدات بسیاری بر لزوم تولید علم دینی داشته اند. با این حال اگر واقع نگر باشیم، جز تلاش هایی اندک و پراکنده، نمی توان جدیتی از سوی مراکز تحقیقاتی و علمی برای این مطلب پیدا کرد. علوم انسانی رایج در دانشگاه های ایران، مبتنی بر علوم غربی است و اساتید و دانشجویان منطبق بر آن تربیت می شوند، هیچ وقت هم از این بنای غربی دست نمی کشند و حاضر نیستند آن را به چالش بکشند. در این شرایط که همه به دنبال غرب هستند، چطور می توان علم دینی تولید کرد؟ البته تمام علوم انسانی غربی بد نیست، ولی باید با نگاهی نقادانه، پایه های آن را به چالش کشید و هر آن چه را که با باورهای ما موافق نیست رد کرد. کسی به فکر علوم انسانی نیست البته در علوم تجربی وابستگی به علوم غربی واضح تر است، ولی علوم انسانی ما نیز تماما وارداتی است و نمی توان با آن تمدن اسلامی ساخت. یکی از وجوه تاکیدات رهبری بر تولید علم دینی و عدم وابستگی علوم انسانی ما بر افکار غربی همین است. در علوم انسانی چند سالی هست که با توصیه های رهبری تحرکاتی در راستای دستیابی به علم دینی صورت گرفته است، اما نمی توان به تلاش های اندکی که در چند مرکز از جمله دانشگاه امام صادق(ع) انجام می شود امیدوار بود. علوم انسانی آفت زده در علوم انسانی نیز پژوهشگران به جای پرداختن به موضوعاتی که دردی را از جامعه دوا کند، به مسائل تئوریک و جمع آوری یک سری اطلاعات از منابع کتابخانه ای بسنده می کنند. البته این پژوهش ها در نهایت نتیجه گیری هایی دارد، ولی راه حل ساز نیست و نمی توان از آن چیزی را برای ارائه به مسئولان و استفاده در نهادهای اجرایی استخراج کرد. ضرورت امروز جامعه ی ما یکی از ضرورت های امروز جامعه ی ایران، پژوهش های میان رشته ای بر پایه ی مبانی دینی و اعتقادی است. یعنی ابتدا پالایشی در زمینه ی مبانی علوم غربی که هم اکنون در دانشگاه های ما تدریس می شود صورت گیرد و پس از آن، مطالعاتی بر مبانی صحیح صورت گیرد. البته زمانی می توان به اثربخش بودن این پژوهش ها امیدوار بود که اثرات آن در جامعه مشهود باشد. حرف های رهبری روی زمین مانده با وجود تمام تبلیغاتی که انجام می شود، هنوز اهمیت و ضرورت تولید علم دینی و بومی در جوامع دانشگاهی و در میان پژوهشگران درک نشده است. باید خواسته ها و مطالبات رهبری در خصوص تولید علم اسلامی را برای این گروه ها به خوبی تبیین کرد. هر چند شاید هیمنه و ابهت علم غربی و سابقه ی آن بر عدم تمایل به تولید علم اسلامی اثرگذار باشد. همان طور که متاسفانه گاهی صاحبنظران علوم اسلامی سعی در آشتی دادن مبانی اسلام با حرف های اندیشمندان غربی دارند و از این بابت به ورطه ی التقاط می افتند. به نظر من در حال حاضر به یک جراحی در حوزه ی علم نیاز داریم و نخبگان و پژوهشگران جوان دانشگاهی باید این کار را انجام دهند. در این عرصه هم نیروهای جوان انقلابی باید خود را نشان دهند و پرچم تولید علم را بدون نگاه به مسئولان و نیاز به حمایت آنان به دوش بکشند.
پنجشنبه ، ۲۶آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: صاحب نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]