تشعشع خورشيد از لاي انگشتان دست‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: تشعشع خورشيد از لاي انگشتان دست‌
جام جم آنلاين: تخريب كتيبه هخامنشي جزيره خارك تصويري روشن و تمام قد از واقعيت‌هاي كنوني نحوه حفاظت از آثار تاريخي در كشوري است كه نيمي از سرزمينش تاريخي است و اگر با مردمانش هم سخن بگويي، همه خود را ميراث دار تاريخ مي‌دانند و البته دوستدار ميراث ايراني.

اما اين كه چرا اين اثر تاريخي كه اكنون با وجود تخريب هنوز هم مي‌تواند فصل آغازي براي مطالعات درباره وجود فرهنگ و هنر ايراني در جنوبي ترين نقطه ايران به شمار رود به اين سادگي تخريب شد، حرفي ديگر است كه تحليلي متفاوت را مي‌طلبد.

اين كتيبه باستاني تخريب مي‌شد يا نمي‌شد، در اصل ماجرا كه نشان ازحضور پررنگ ايرانيان باستان در تعاملات علمي، فرهنگي و هنري آن زمان حوزه خليج فارس دارد، هيچ تفاوتي نمي‌كرد.

نكته مهمي كه شايد پس از تخريب اين كتيبه به فراموشي سپرده مي‌شود، رمزگشايي بيشتر متن اين كتيبه بوده است كه به گفته معاون حفظ و احياي آثار تاريخي بوشهر حتي فرصت نشده است تا مولاژي از آن تهيه شود.

به متن ترجمه شده ابتدايي اين اثر بازهم دقت كنيد:‌ (اين) سرزمين خشك و بي‌آبي بود، شادي و آسايش را آوردم.

اين متن كه البته به صورت ابتدايي ترجمه شده ، از چند نظر قابل بررسي است؛ نخست آن كه مطالعات زبان‌شناسي روي ترجمه كتيبه آشكار مي‌كند كه فناوري تخصصي سازه‌هاي آبي درمناطق كم آب تنها به دست ايرانيان باستان ابداع شده و حضور ايرانيان در مناطق مختلف به دليل انتقال علم و دانش ايراني و فرهنگ و تمدن كشورمان به جاي جاي جهان بوده است و نه كشورگشايي و تجاوز به حريم ديگران.

اين موضوعي است كه در كتيبه‌هاي پادشاهان ديگر كشورها هرگز به چشم نمي‌خورد، شرح فتوحات، كشته‌هاي دشمن، خونريزي‌ها و غارت‌ها تمام چيزي است كه در بيشتر كتيبه‌هاي باستاني مردمان ديگر نقاط جهان به چشم مي‌خورد. بنابراين وجود اين كتيبه از اين جهت در منطقه خليج‌فارس حائز اهميت به شمار مي‌رود كه نشان دهنده دانش ايراني در اين منطقه بوده است.

ديگر موضوع پس از تخريب اين اثر تاريخي شايد آن باشد كه اگر اين كتيبه از كشف، اثر قابل اعتنايي از نظر باستان‌شناسي به شمار مي‌رفت، چرا پس از گذشت چند ماه پس از كشف، حفاظت و حراست از آن، شايسته و بايسته صورت نگرفت.

ايجاد تنها حصاري توري به دور اين اثر، قطعا ‌ساده‌ترين شيوه حفاظتي بوده كه اين شيوه چندين و چند قرن است كه منسوخ شده است. جالب است بدانيد بنا به هزار دليل موجه و غير موجه اكنون بسياري از مناطق باستاني ايران به اين شيوه منسوخ، حفاظت مي‌شوند.

اما در پايان، از آنجا كه هر علتي معلولي در پس خويش نهان دارد، شايد پرسش اساسي اين نوشته كه كماكان بي جواب مانده، دليل از بين بردن اين كتيبه تنها چند ماه پس از كشف آن است.

راستي به چه دليل شخصي بومي يا غير بومي جزيره خارك بايد با تيشه و چكش به جان يك اثر تاريخي بيفتد تا آن را از بين ببرد.مگر تاريخ از بين رفتني است؟ تاريخ خورشيد است، هرچند كه چشمانمان را با دست بگيريم تا نورش به ما نتابد.

مهدي نورعليشاهي‌
دوشنبه 13 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 266]