واضح آرشیو وب فارسی:شهرآرا: دکتر مجتبی خاتونی در گذشته اشاره شد که امروزه شهرها، وارد عرصه پیچیده رقابت ها شده اند و توانایی های بهتری را نیز برای دولت های خود در چانه زنی های سیاسی فراهم می آورند. بسیار شنیده می شود که میزان تراز تجاری یک شهر خودمختار در شرق آسیا از بسیاری کشورها بالاتر رفته و حتی برخی اندیشمندان را به این مسئله مشغول ساخته که آیا دوران کشورها و دولت های ملی و سرزمینی رو به پایان است و آیا دوران شکوفایی دولت شهرها فرارسیده است؟ دولت ها برای حفظ توانایی رقابت با رقبا، ناگزیر به واگذاری بخشی از اختیارات خود به شهرهای مستعد هستند.این درحالی است که سرعت گذار از شکل مدرن دولت ها و تغییر ماهیت و مقیاس حاکمیت های ملی آن چنان سرعتی داشته که نظریه پردازان را به ارائه نظریات و چشم اندازهای متعددی برای آینده پیش روی قدرت سیاسی و نقش آفرینی شهرها در آن واداشته است که از جمله آن ها می توان به نظریات مربوط به شهرهای جهانی، جهان شهرها، بازخیزی دولت شهرها و در آخرین تلاش ها شهر-منطقه ها اشاره کرد. امروزه شواهدی مبنی بر شکل گیری نوعی واحدهای جدید سیاسی فضایی در جهان حاضر که در قالب فضای جریانی در مقابل فضای مکانی عمل می کنند و مرزهای ملی را درنوردیده و در مقیاس منطقه ای نقش آفرینی می کنند، ظهور شهر-منطقه ها را نوید می دهد.بسته به ساختار حکومتی، تلاش های متفاوتی برای نقش آفرینی شهرها در دوران جدید فرارو، انجام گرفته است. در ایران که از زمان ورود دولت مدرن، ساختاری یکپارچه و متمرکز را تجربه کرده است، بالطبع مقاومت بیشتری در قبال این دست مسائل صورت گرفته و می گیرد. هرچند واقعیت هایی چون: ماهیت ایدئولوژیک نظام سیاسی ساختار آنارشیک قدرت در منطقه ضعف ساختارهای اقتصادی و نبود بازار مستقل از دولت تمرکزگرایی نظام سیاسی و مقاومت در برابر تغییر و تفویض قدرت و مواردی از این دست را می توان به عنوان چالش های اساسی پیش روی شهرهای ایران در نقش آفرینی در قالب شهر-منطقه ها دانست، اما مزیت های ژئوپلیتیکی شهرهای ایران در قالب واحد سرزمینی خود به عنوان متغیری تاثیرگذار می تواند نقطه آغازین بر ورود به کارزار مذکور تلقی شود. در این میان، دسترسی ایران به آب های آزاد، اقتصادی ترین مسیر حمل و نقل هوایی، زیرساخت های ارتباطی پذیرفتنی (در مقایسه با برخی همسایگان)، سطح بالای امنیت، کیفیت بالای نیروی انسانی، منابع سرشار انرژی و ... به عنوان مزیت های رقابتی شهرهای ایران در میان همتایان منطقه ای خود است. از این رهیافت، مشهد به عنوان دومین شهر ایران، با در نظر گرفتن استمرار برتری تهران و واقعیت های چالش برانگیز مذکور، می تواند به عنوان زیرمجموعه ای قدرتمند از نظام شهر منطقه ای هلالی شکلی که تهران، مسکو و دهلی از شرق اروپا تا جنوب آسیا را شکل می دهند مطرح باشد. نظام شهر-منطقه ای که مناسبات اقتصاد و اطلاعات پایه قدرت در مناطق اوراسیا، آسیای مرکزی و قفقاز، فلات ایران، حوزه عربی غرب ایران(سوریه و عراق)، افغانستان و پاکستان و هند و کشورهای اقماری آن (نپال، بنگلادش، سریلانکا و...) را در قالب شبکه ای متشکل از شهرهای مذکور و شهرهای پیرامونی هریک سامان خواهد داد.با نگاهی واقع گرایانه، مشهد قابلیت نقش آفرینی در سطح پیرامونی نظام مذکور را داشته و می تواند به عنوان گره گاه اصلی زیرسیستم شرقی این نظام (شرق فلات مرکزی ایران، آسیای مرکزی و افغانستان) مطرح شده و از مزیت های آن از جمله رونق اقتصادی، اشاعه فرهنگی، امنیت پایدار، توسعه زیرساختی و ... بهره مند شود.
یکشنبه ، ۲۲آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شهرآرا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 29]