چگونگی خلق یک صورت در هنر مینیاتور استادفرشجیان

واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: soheil771013th May 2010, 04:41 PMاز اونجای که خیلی از تایپینگام استقبال شوده اینم داشته باشید;) صورت در نگارگری : در هنر مینیاتور، طراحی و ساخت و ساز صورت از ار کان اساسی و اصلی به شمار می آید تا جاییکه در قدیم و در مینیاتور های دوره های پیشین و در مکاتیب قبلی آثار را با تعداد صورت های موجود در یک اثر می نامیدند. مثلا می گفتند : نگاره دو صورته ، سه صورته ، پنج صورته و به همین منوال. بنابر این این ذهنیت پیش می آید که اثری که در آن صورتی وجود نداشته یعنی ساخت و ساز و طراحی آن بدون صورت باشد ، از ارزش کمتری نسبت به دیگر آثار برخوردار بوده است در جواب باید بگویم که در گذشته این ذهنیت وجود داشت . پس از روی کار آمدن مکتب مینیاتور فرشچیان بزرگ این ذهنیت عوض شد . بدین معنی که استاد به جمیع عناصر در یک اثر نگارگری عمق و غنا بخشید و کلیه عناصر موجود در یک اثر را صرف و بخش کرد و نکات و زیر و بم های کلیه نگاره ها را وسعت داد و معنی بخشید و ذات آن را چنان ملموس نمایان ساخت . بدین ترتیب بود که آثاری که زمانی بوسیله صورت ها شمرده می شدند دیگر اکنون چنین نیست بلکه پیروان سبک استاد هم اکنون نه تنها فقط به صورت بلکه به تمامی نگاره های موجود در یک اثر یکسان نگاه می کنند و این یکسان نگری در آثار استاد مشهود است . مطالب بالا مقدمه ای بود جهت آغاز توضیحات ساخت و ساز صورت ها در مینیاتور. طرح صورت ها در مینیاتور های دوره های قبل تقریبا به یک شکل و رنگ و لعاب بوده است و در آن آثار می بینید که در مثلا در صورت های زنان کلیات یکجور وجود دارد . ابروان به هم پیوسته ، چشمانی بادامی و دهان و بینی بسیار کوچک با لپ های پر و فربه و چانه های ریز و ظریف. البته در ساخت و ساز صورت ها همان پرداز های مرحله به مرحله و ریز و یکسان مشاهده میشود .که با دقت فراوان و استادانه بر این نگاره ها می نگاشتند . در مینیاتور های سبک متحول شده استاد فرشچیان صورت ها مانند تمام نگاره های دیگر شکل و نمایی دیگر یافتند و سعی شده در طراحی صورت ها و چهره های اشخاص حتی خصوصیات درونی آنها به نمایش درآیند بدین معنی که بیننده با مشاهده صورت پی به خصوصیت درونی و صفات شخصی او ببرد . کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند مثلا شخص طمعکار، شخص امانت دار، شخص با تقوا، شخص نادم و پشیمان و شخص عاشق و صفات دیگر در چهره افراد نمایان است . در کار یعقوب نبی استاد فرشچیان که در نوشته های پیشین همین وبلاگ اثر را به عنوان شاهکار فرشچیان نامیدم این موارد قابل برداشت است . در بین برادران یوسف این حس ها از صورت ها منتقل می شود : برخی ناراحت ونادمند ، برخی هنوز در اشتباه خود دست و پا میزنند و برخی هم احساس همدردی را منتقل می کنند و حس های دیگر .این معنی هنر زنده و پویای فرشچیان است. کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند حس پدری و حس عشق به یوسف و حب به فرزند نیز در چشمان حضرت یعقوب نبی در زمان بوییدن پیراهن یوسف و بینا شدنش کاملا به وضوح مشهود است . بنابر این میتوان چهره ها را طوری طراحی و ساخت که صفات و ذات اشخاص را بنمایاند . و این تنها با تمرین ، کارو کارو پشتکار میسر است . این یک جمله نیست بلکه دریایی از معنیست برای کسانیکه درک می کنند . در قسمت های بعدی چگونگی رنگ گذاری و پرداز صورت ها را بیان خواهم کرد . کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند در باره سبک خود برایمان بگویید ؟ اگر ادعا نباشد سبکی که من به لطف و عنایت الهی ارائه دادم خوشبختانه پیروان زیادی دارد و سبک و مکتب شناخته شده ای است . البته من نباید در مورد آن صحبت کنم و به عهده منتقدان است که اظهار نظر کنند . از استادتان آقای عیسی بهادری بگویید ؟ پس از کار در کارگاه حاجی میرزا امامی به هنرستان اصفهان رفتم . استاد عیسی بهادری رحمه الله علیه مردی خردمند و دانشمند بود و خیلی مدیریت و سعی در آموزش شاگردانش داشت و پس از آزمایش مرا به جای کلاس هفتم در کلاس دهم پذیرفتند . پس از هنرستان و خدمت وظیفه به اروپا و اتریش رفتم و در همه موزه های آنجا با سخت کوشی کار کردم و آموختم و با جان و دل یاد گرفتم لحظه ای از فرا گرفتن راز و رمز هنر غفلت نورزیدم . استاد بهادری ضمن تحسین کارهایم می گفت : فرشچیان! تو ساز دیگری را کوک کرده ای و می نوازی. در آثار شما جزییات بسیار زیادی وجود دارد . شما در خلق تابلو هایتان از چه حسی بهره می گیرید ؟ من وقتی کار را شروع می کنم خیلی برای آن در سبکی که دارم وقت صرف میکنم تا آن را در چهار چوب محدود قاب بریزم در عین حال مراقبم که مسایل هنری را هم رعایت کنم . به هر حال حس را نمی توان چندان بیان کرد. در هنگام کار همیشه صد در صد حضور نداریم بلکه افکار متعدد در یک زمان مرا احاطه می کند اگر چه بر روی یک نقطه تمرکز دارم و آن خلق نقاشی تازه ام است . کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند جزییات زیادی در کار های من دیده می شود به باور من سرچشمه از لطف خدا می گیرد که در ذهن انسان ظرفیت موج پذیری را قرار داده است . همانطور که می دانید آدم ها نمی توانند یک بعدی باشند و این مسئله به روان آدمی مربوط می شود و سعی می کنم این قبیل نکات را در کارهایم نشان دهم . کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند مثلاً در تابلوی حضرت ابراهیم با عنوان آتش در گلستان ورای تصویر گری ظاهری است . من سعی کردم همزمان هم حس و فهم خودم را از این داستان نشان بدهم و هم حس او و اطرافیانش را . اگر اغراق نباشد ورای ظاهر خواستم باطن داستان را هم نشان دهم .در کتاب جدیدم پیراهن یوسف را طوری ساختم که حس حضرت یعقوب را ارائه دهم که وقتی پدری نشانه جالبی از پسر دور افتاده خود را می بیند چشمش بینا شده و چه حسی داشته . در عین حال پشیمانی و ندامت برادران یوسف و حالت روان شناختی تک تک افراد را نشان دهم و در عین حال حس جاری بر آن واقعه را بتوان به خوبی و به وضوح استنباط کرد . کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند کدام یک از تابلو هایتان شما را بسیار متاثر کرده است یا شان نزول خاصی دارد ؟ تابلو یا رب در قسمت شانه پارگی در تصویردارد و این حکایت خودم است که امام رضا دست مرا شفا داد . در این اثر می بینید که چگونه دستی پر تمنا به سوی خدا دراز شده است . کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند حکایت آن چیست ؟ وقتی می خواستم کتاب نسخه آلمان خودم را چاپ کنم باید فرم ها و فیلم های تمام صفحات کتاب را که خیلی سنگین بودند از آمریکا با خودم می بردم .همه سرمایه کتابم بود و در دست خودم گرفته بودم . در قطار دستم لای در گیر کرد و عضلات آن پاره شد بسیار دردناک بود . مدارا می کردم تا اینکه بالاخره نزد چند جراح و پزشک متخصص و مبرز آمریکا که ورزشکاران میلیونی را عمل می کنند رفتم . گفتند اگر دستت را عمل نکنی عضلات آن ضعیف تر می شود و پارگی و خون ریزی عضلات دستت را از کار می اندازد. بعد رفتم پیش دکتری ایرانی و قرار جراحی را برای چند روز بعد گذاشتم . در همان روز طراحی ضریح حضرت امام رضا به من پیشنهاد شد . موقع کشیدن خطوط هیچ دردی حس نمی کردم . احساس می کردم که دستم را شفا داده اند . دستی که حتی یک لیوان آب را نمی توانست از میز بردارد به راحتی دوایر و خطوط اسلیمی موازی و خطاطی و نقوش قاب ها را به استواری و استحکام قابل قبولی طراحی می کرد. هم اکنون دست راستم از دوره جوانی توانمند تر است . دستی که دیگر دردناک نیست و نمیلرزد و به شکرانه آن تابلوی یا رب را ساختم که به تمنا به سوی خدا دراز شده است . اگر خوب دقت شود در قسمت کتف و شانه دست در تابلو حالت بریدگی دیده می شود . کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند با این همه تلاش هنری آیا از زندگی و نقش خود در این جهان راضی هستید ؟ من چه هستم و چه باشم که راضی باشم یا نه. مهم این است که سر انجام کار ، او از ما راضی و خشنود باشد و ما رستگار . کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند**sz.jpg رهایی - آکرولیک - ابعاد 70 * 100 سانتیمتر - پایان کار فروردین 1389 نقاشی اسب مینیاتوری : اثر بالا به مدت زمان حدود پنج ماه به طول انجامید . البته شبی حدود دو ساعت کاربرد . طراحی بدن اسب در مینیاتور معمولاً کشیده تر و پاها و گردن آن نیز از اسب طبیعی بلند تر می باشد . و قسمت مهم پرداز هایی است که جهت نشان دادن سایه ها و فرو رفتگی ها و بر آمدگی های بدن اسب بکار می رود که در نهایت عضله های اسب را بروز می دهد و موهای روی بدن اسب در این میان رویت خواهد شد . در این اثر میلیون ها پرداز با نوک قلم شماره صفر و یک بکار رفته است ، و یال و موهای اسب که در مینیاتور معمولا ریزه کاری مو ها را نیز نمایش می دهند . کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند نکته بعدی در این اثر قلم گیری می باشد .همانطور که مشاهده می شود فشار قلمو در خطوطی که در محیط اسب کشیده شده است با یکدیگر متفاوت است . مثلاً در نقاط فرو رفته و یا بر آمده ضخامت خطی که توسط قلمو کشیده می شود ضخیم تر می باشد البته این یک قانون نیست . در نهایت خیلی زمان برد ولی بد نشد .لطفاً نظر بدهید .. /*/*]]>*/ بحث شماره سه جنس و طرح پارچه مینیاتوری : در ادامه آموزش نگاره های مینیاتوری به بررسی انواع طرح و جنس پارچه های مختلف می پردازیم : پارچه در هنر مینیاتور نقشی بسیار مهم و اساسی را بر عهده دارد. در هر اثر مینیاتوری که مشاهده بفرمایید پارچه هایی با جنس و طرح مختلف در میابید که برای بیننده قابل تصور و درک است . خصوصاً در جنس پارچه ها این موضوع کاملا مشهود است . در نگاره های قدیمی عموماً پارچه ها را طوری ساخت و ساز می کردند که گویی جنس آن بسیار ضخیم و سفت و خشک است ، مثلاً پارچه هایی از جنس خاصی مانند نمد و پارچه های آهار داربسیار یافت می شود . در نگاره های تاریخی پارچه های آهاردار ضخیم بیشتر مشهود است و جنس پارچه هایی که از لطافت کمی برخوردارند به وفور یافت می شود . نگارنده اثر طوری پارچه را ساخت و ساز نموده که بیننده جنس آنرا کاملا درک میکند که این البته از مهارت بسیار نگارگر سرچشمه می گیرد. تقسیم بندی کلی جنس پارچه ها بصورت ذیل قابل تصور است : الف - پارچه های کاملاً سفت و خشک مانند پارچه های نمد مانند ب - پارچه های آهار دار مانند جنس کتان ج - پارچه هایی لخت و ابریشمی د - پارچه هایی کاملا لخت و حریری که پشت آن قابل رویت است تمامی این نوع پارچه ها که ذکر شد را می توان طوری ساخت و ساز نمود که کاملا قابل تصور باشد و بیننده با یک نگاه باید بتواند جنس آن را درک کند . البته جهت قابل تصور بودن جنس پارچه برای بیننده برای هر کدام از جنس های مذکور نحوه ساخت و ساز و پرداخت متفاوت است و کاملا می بایست رعایت شود تا نتیجه دلخواه حاصل گردد که این مورد بر می گردد به تجربه ، تمرین و آموختن تکنیک ها . برای مثال تکنیک ساخت و ساز پارچه نمدی ضخیم با پارچه حریری کاملاً متفاوت است و حتی در طراحی اولیه با مداد نیز این تفاوت دیده می شود .تفاوت ها از این جمله اند : پیچ و خم های پارچه نمدی و قلم گیری های مربوطه و چین و چروک هرکدام و نحوه ترسیم منحنی های مورد استفاده و ... مثال کاربردی برای ساخت و ساز پارچه حریر : فرض می کنیم یک شال از جنس حریر دور بدن موضوع اثر پیچیده و بخشی از آن در فضا معلق شده است . در ابتدا شما باید لباس های اصلی که در تن سوژه پوشانده شده است را با توجه به جنس آن که عموماً از حریر نیست بطور کامل ساخته و پرداخته نمایید و زمینه و فضا را نیز تکمیل نمایید . سپس به سراغ پارچه حریری میرویم که ابتدا دور کمر موضوع پیچیده و در نهایت در هوا معلق شده است . کار بر روی شال حریری آغاز می گردد به گونه ای که با پرداز های بسیار ریز تمامی سطح شال پر می شود و در چین و چروک ها از خطوط ضخیم تر و پرداز های بیشتر استفاده می گردد بطوریکه رنگ ها و ساخته های زیرین اثر کاملا از بین نرفته و فقط سایه ای از آن باقی بماند و آن طرف شال بصورت غیر شفاف قابل رویت باشد . در نگاره زیر یک پارچه حریری نشان داده شده است . کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند بدین ترتیب شما یک شال حریری را به بیننده نشان میدهید .البته همانطور که گفتم این کار با تجربه ، تمرین و تکنیک میسر می باشد . طرح و نقش : طرح و نقش پارچه ها کاملاً سلیقه ای هستند بطور مثال در برخی طرح هایی ازانسانها، جانوران ، گیاهان، پرندگان، اشیاء مانند صخره و سنگ و .. دیده می شود . گل های شاه عباسی، برگ های خطایی، اسلیمی، ترنج ، لچک ترنج ، بته جقه و . .. در طرح های پارچه ها به وفور یافت می شود .از طرح های ساده تا پیچیده و تخصصی تذهیب در این حیطه قرار دارند . طرح پارچه در زمان حال و با روح تازه ای که استاد فرشچیان در آن دمید دوباره جان گرفت و رنگ و جلای دیگری یافت ، استاد این گونه نقش بندی ها را در اوج زیبایی و لطافت و نو آوری و رنگ های تابناک ساخته و پرداخته اند که چشم هر بیننده ای را می نوازد . بحث شماره دو «ساخت و ساز پوشش گیاهی مینیاتوری » در ادامه بحث در خصوص اجزاء و اشکال گوناگون مورد استفاده در یک اثر نگارگری ، ساخت و ساز پوشش های گیاهی مختلف مینیاتوری و صخره ها و خاک را پی می گیریم . پوشش های گیاهی مانند درختان و بوته ها همراه با برگهای بزرگ و کوچک ، گل ها با اشکال مختلف و ریشه درختان که از عناصر اصلی در ساخت یک اثر نگارگری می باشند ، در این قالب قرار می گیرند . در ساخت این برگ ها می توان از نگاره های تذهیب و شمای کلی آنها استفاده نمود. مانند بهره گیری از شکل کلی برگ های خطایی ، گل شاه عباسی ، و... معمولاً پوشش های گیاهی در زمینه و یا در متن یک اثر بکار می رود . درختان با تنه و ساقه های پیچ در پیچ دارای یک سری حرکات موزون و غیر قابل پیش بینی می باشد . شکل برگ های درختان و پوشش های گیاهی ممکن است زیاد به واقعیت نزدیک نباشد . مثلا در ساخت یرگ مو یا انگور این برگ با پیچ و خم های مینیاتوری فراوانی همراه است که در واقعیت به این شکل نیست ، همین انعطاف های زیاد برگ ها است که موجب زیبایی و پویایی و مینیاتوری بودن اثر می گردد. برگ های درختان یا بوته ها در جاهای مختلف می تواند دارای رنگ های متنوع و دارای طیف گسترده ای از رنگ ها باشد . رنگهای اصلی در این ساخت و ساز ها عبارتند از سبز ، زرد ، قرمز ، اکر ، نارنجی ، و یا ترکیبات دو به دوی اینها با یکدیگر با درصد های مختلف . کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند ( نکته مهم و کاربردی : استفاده زیاد از رنگ سفید در ساخت و ساز ها مخصوصاً در رنگ های گواش و آبرنگ موجب کاهش شفافیت و براق بودن اثر می گردد و به قولی از شارپ بودن اثر می کاهد . ) در ساختن درختان مینیاتوری ریشه درختان نیز مد نظر و توجه قرار می گیرد و با پیچ و خم های بسیار نشان داده می شود . در تنه یا سایر اجزای درختان می توان از صورتک ها یا اجزاء بدن موجودات (انسان یا حیوان) استفاده نمود که هر کدام معنی و مفهوم خاصی را دنبال می کند و بسته به نگاه و هدف نگارگر و تخیل او نگاشته می شود صخره ها و خاک هم دو جزء بسیار مهم در یک اثر مینیاتوری است که برای نمایش فضای اطراف و زمینه اثر بکار می رود . صخره ها نیز با رنگ و شکل مینیاتوری در یک اثر مشخص شده اند و در این نگاره ها نیز صورتک های مذکور در بالا ممکن است دیده شود و دارای رنگ های متنوع و مختلفی هستند این نگاره ها معمولاً طبقه طبقه و لایه لایه در کنار یکدیگر نقش میبندند و که در نهایت یک فضای صخره ای را نشان می دهند و این صخره های متعدد کنار هم کوه ها را می سازند . تمامی موارد و نکات ذکر شده نشان دهنده و سوق دهنده بیننده به منظور و مقصود نگارگر در اثرش می باشد و معنی و مفهوم خاصی را دنبال می کند . با تمامی این تفاصیل هیچ گونه محدودیتی در بکارگیری درختان بوته ها صخره ها گل ها و ازین دست وجود ندارد و نگارگر می تواند هرگونه تخیل یا ذهنیتی که در ذهن پرورش می دهد را به معرض نمایش در آورد و اثری ماندگار و دارای خلاقیت و پر تکنیک را خلق نماید . مثال های هر کدام از موارد مورد بحث را می توانید در برخی از آثارم که در ذیل آورده شده است بیابید .. با تشکر از اقای فقیهی soheil771013th May 2010, 04:45 PMای بابا چرا یکی یک نظر نمیده سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت ریسک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1435]