واضح آرشیو وب فارسی:لاهیگ: مدتی است که شهرداری رشت، طرحی را برای پیاده راه سازی خیابان های منتهی به میدان شهرداری در دستور کار قرار داده است. این طرح علاوه بر آنکه کیفیت زندگی در این شهر را بهبود می بخشد و از شلوغی و آلودگی مرکز شهر می کاهد، فضاهای فرهنگی و گردشگری را به نحو چشمگیری گسترش می دهد. بنابراین، جای تعجب نیست که با استقبال مقام های استانی مواجه شده و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز با کلیات آن موافق است. (طرح در محدوده بافت تاریخی رشت اجرا می شود و نیازمند مجوز و نظارت سازمان میراث فرهنگی است.) با این حال، از جزئیات دقیق طرح اطلاع زیادی در دست نیست و روش انجام آن با انتقادهایی مواجه شده است. برای نمونه، اعضای شورای فنی اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان مدعی هستند که طرح شهرداری در این شورا مورد بررسی قرار نگرفته است. برخی اعضای شورای شهر نیز گفته اند که این طرح فاقد مجوز از شورای ترافیک استانداری گیلان است. با وجودی که اجرای پروژه پیاده راه سازی مرکز شهر رشت، مستلزم مداخلات گسترده در محدوده وسیعی از این شهر است و علاوه بر ملاحظات مربوط به بافت تاریخی، با پیچیدگی های فراوانی در سطوح اجتماعی و اقتصادی روبه رواست، شواهد موجود نشان می دهد که شهرداری رشت – و تا حد زیادی مدیران ارشد آن نهاد – عجله زیادی برای اتمام کار دارند. این شتاب احتمالاً ناشی از درهم ریختگی محدوده عملیات و اختلال پدید آمده در زندگی روزمره مردم است. بنابراین شهرداری تلاش می کند تا هرچه زودتر پروژه را به پایان برساند و شرایط عادی را به مرکز شهر بازگرداند. جسته و گریخته شنیده می شود که عملیات عمرانی در حالی با شتاب فراوان ادامه دارد که طرح مشاور مربوطه هنوز نهایی نشده و به تصویب مراجع قانونی نرسیده است. نمونه این شتاب را می توان در وقایع روزهای اخیر مشاهده کرد، آن گونه که خبرگزاری مهر گزارش داده است، اخیراً هنگام اجرای طرح بازسازی و پیاده روسازی میدان شهرداری، تعدادی سفالینه و قبر در این محدوده پیدا شد. بلافاصله اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان، عملیات عمرانی را به منظور بررسی بیشتر متوقف کرد اما این توقف – بی آنکه مدت زیادی به طول انجامیده باشد - اعتراض شهردار رشت را برانگیخت. مسئولان شهرداری با فراخوان خبرنگاران به میدان شهرداری، آنجا را به صحنه مناظره با مدیرکل میراث فرهنگی استان تبدیل کردند و به نوعی کوشیدند تا با یادآوری تعهدات خود مبنی بر اتمام پروژه در زمانی خاص، اقدام قانونی اداره کل میراث فرهنگی را به چالش بکشند و این اداره را رویارو با افکار عمومی نشان دهند. از سوی دیگر، در حالی که اداره کل میراث فرهنگی گیلان بنا بر وظایف ذاتی خود خواستار بررسی آثار مکشوفه در آزمایشگاه های باستان شناسی شد، سخنگوی شهرداری رشت در اقدامی نامتعارف، آثار کشف شده را فاقد ارزش دانست. ممکن است نتیجه آزمایش ها مؤید نظر این مقام شهرداری باشد اما مسأله اینجاست که قوانین موضوعه کشور، اظهارنظر درباره آثار تاریخی (یا مشکوک به تاریخی بودن) را منحصراً در حیطه اختیارات و مسئولیت های قانونی سازمان میراث فرهنگی دانسته است، نه سخنگوی شهرداری رشت! به یاد می آوریم که سال گذشته کشف چند قطعه سفال ظاهراً بی ارزش در کارگاه شرکت آب و فاضلاب تهران در محدوده خیابان مولوی، به کشفیات بسیار مهم باستان شناسی از جمله کشف یک اسکلت هفت هزار ساله انجامید و تاریخ پایتخت را چهار هزار سال به عقب برد. پایبندی شهرداری رشت به قول و قراری که با شهروندان گذاشته و جدول زمانی که برای اتمام پروژه ارائه داده، قابل درک است اما اولاً کشف آثار قدیمی، رخدادی پیش بینی نشده است و ثانیاً اعتبار هر قول و قراری به میزان همخوانی آن با قانون بستگی دارد. به بیان دیگر، کار خوب شهرداری رشت در ایجاد پیاده راهها و گسترش فضاهای فرهنگی و گردشگری، هیچ حقی را برای این نهاد به وجود نمی آورد تا بر مبنای آن بتواند ساز و کارهای قانونی را دور بزند و مانع از انجام وظیفه سایر دستگاه ها شود. تجربه های سال های گذشته نیز نشان می دهد که نادیده گرفتن یا کم اهمیت دانستن ضوابط قانونی مربوط به میراث فرهنگی، نه تنها نتیجه دلخواه مرتکبان را ببار نیاورده بلکه به عکس، موجب طولانی شدن پروژه ها و از دست رفتن مزیت اقتصادی آنها شده است. برای نمونه، می توان به تجربه ساخت برج جهان نما و حفاری مترو اصفهان در محور چهارباغ عباسی اشاره کرد که با مخالفت سازمان میراث فرهنگی روبه رو شد و جبهه رسانه ای بزرگی را علیه شهرداری اصفهان شکل داد. حاصل این اختلاف چیزی نبود مگر طولانی شدن پروژه هایی که هر روز توقف آنها خسارات سنگینی را بر بودجه شهرداری اصفهان و شهروندان اصفهانی تحمیل می کرد. البته آنچه در شهر رشت رخ داده، هنوز به مرزهای نگران کننده نرسیده است اما اگر شهرداری به جای رعایت ترتیبات قانونی بخواهد اصل را بر اتمام سه ماهه پروژه بگذارد، ممکن است فضای موجود به سمت و سویی برود که پروژه میدان شهرداری و خیابان های اطراف، حتی در سه سال آینده نیز به نتیجه نرسد؛ زیرا به همان اندازه که کلیت پروژه مورد تأیید مقام های استانی و کارشناسان میراث فرهنگی است، نحوه اجرا و پاره ای جزئیات آن نیازمند بازنگری در شورای فنی میراث استان یا حتی معاونت میراث فرهنگی کشور است. نکته دیگر، روی آوردن به فضاسازی رسانه ای به جای رعایت موازین قانونی است. به نظر می رسد که این عده در ارزیابی سرمایه اجتماعی و عقبه رسانه ای میراث فرهنگی دچار خطا شده اند و از تجربه های مشابه در شهرهای مختلف کشور اطلاع کافی ندارند. غیر از نمونه اصفهان، در شهرهایی چون تهران، شیراز، یزد، کرمان، قزوین و تبریز هرگونه مداخله غیراصولی در بافت تاریخی با واکنش فراگیر رسانه های بزرگ کشور روبه رو شده و متعرضان را در مقابل افکار عمومی قرار داده است. به هر روی، شهرداری رشت با استقبال از ورود سازمان میراث فرهنگی به پروژه پیاده راه سازی مرکز شهر، می تواند مهر تأییدی بر این پروژه بزند. زیرا کاوش های باستان شناسی و بررسی های میدانی بر مزیت های پروژه می افزاید و بستری را فراهم می آورد که چشمان شهروندان از دیوار بلند مطالعات میراث فرهنگی عبور کند و بی واسطه با کمیت و کیفیت اقدام های پژوهشی، حفاظتی و مرمتی آشنا شود، اقدامی که احتمالاً در شهر رشت هیچ گاه به وقوع نپیوسته است. یادمان باشد که اقدام شهرداری رشت در نوع خود کم نظیر است؛ چرا که هیچ شهری در کشور در چنین وسعتی به پیاده راه سازی مرکز شهر اقدام نکرده است و این پروژه می تواند مقدمه ای باشد بر نخستین تجربه مرمت جامع مرکز یک شهر تاریخی. بنابراین، توجه شهرداری به جلب مشارکت بخش های تخصصی از یک سو و تمکین به قوانین و ضوابط تخصصی و فنی از سوی دیگر، می تواند این تجربه را به عنوان نقطه قوت مرمت شهری به شکلی بارز در سطح ملی مطرح کند.
سه شنبه ، ۱۷آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: لاهیگ]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 15]