واضح آرشیو وب فارسی:فرهنگ امروز: داستان «اِما» نوشته «جین آستن» داستان دخترکی ساده است اما 200 سال پس از انتشار این کتاب «جان مولان» ادعا می کند که این اثر هم تراز آثار نویسندگانی چون «جویس»، «فلوبر»، و «وولف» بوده و یک رمان تجربی محسوب می شود.به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ ژانویه سال 1814 بود که «جین» تصمیم گرفت رمانی متفاوت بنویسد. داستان «اِما» که نگارش آن یک سال طول کشید قرار بود تغییری در رمان نویسی به وجود بیاورد. البته «متفاوت» خواندن نویسنده «غرور و تعصب» کمی دور از ذهن است چون منتقدان کمی در دنیا هستند که اعتقاد دارند «جین آستن» انسانی متفاوت است. از «شارلوت برونته» گرفته که اعتقاد داشت او داستان هایش را منظم می نویسد تا «دی. اچ. لارنس» که او را یک انگلیسی «بد، خبیث، و مغرور» می دانست و بسیاری دیگر که او را محدود به شخصیت های داستان هایش و مشکلات آنان می دانند. نویسندگان دوره مدرن هم از این شهرت وی در شگفت بودند؛ مثلاً «جوزف کنراد» به «اچ. جی. ولز» گفته بود: «چرا این قدر از جین آستن سخن به میان می آید؟ این آدم حرفی برای گفتن ندارد.» یا «ولادیمیر ناباکوف» به «ادموند ویلسون» گفته بود: «از جین خوشم نمی آید. و هیچ نکته مثبتی در کتاب غرور و تعصب وی نمی بینم.» «جین آستن» جدا از نامه های شخصی به خواهرزاده اش «آنا» هیچ گاه درباره روش داستان نویسی اش سخن نگفت. بنابراین بسیاری از منتقدان نظر «هنری جیمز» درباره کارهای او را قبول می کنند. «جیمز» داستان های او را الهام بخش و جذاب می داند ولی تاکید می کند« ولی برای یافتن شیوه نگارش صحیح و دسته بندی کلمات نمی توان به کارهای او تکیه کرد.» وی برای نگارش آثارش قاعده خاصی را رعایت نمی کرد. به همین دلیل نویسندگانی چون «جیمز» چیزی از او یاد نمی گیرند. البته استثنا هم وجود دارد. «ساموئل بکت» جوان پس از سال ها انتشار داستان های کوتاه خود به دوستش «مک گریوی» گفت: «در حال خواندن آثار الهی جین هستم. این خانم چیزهای زیادی را به من یاد می دهد.» بسیاری از رمان نویسان معاصر نیز به وسعت دانش و هوش او اذعان کرده اند؛ مثلاً بخشی از رمان «صومعه شمالی» آغازگر داستان پست مدرن «شکنجه» نوشته «ایان مک ایوان» است. «اِما» که این ماه 200 سالگی اش به اتمام می رسد به دلیل موضوعش متفاوت نبود. «آستن» در نامه اش به «آنا» می گوید داستان درباره «سه یا چهار خانواده در یک دهکده کوچک» است. موضوع داستان به دلیل اینکه هیچ گونه دغدغه سیاسی و اجتماعی را در خود جای نداده عادی تلقی می شود اما فرم و تکنیک داستان «اِما» متفاوت بود. قهرمان اصلی داستان یک دختر است که قدرت مداخله در زندگی اطرافیان و همسایگان خود را دارد. داستان بسیار تجربی است چون دغدغه های یک زن را در قرن 18 نشان می دهد. با اینکه در قرن بعد توسط بسیاری از پیشتازان این گونه ادبی مورد بی توجهی قرار گرفت اما «جین آستن» در کنار جریان سازانی چون «فلوبر»، «وولف»، و «جویس» قرار می گیرد. «ویرجینیا وولف» اعتقاد داشت «اگر جین آستن زنده بود پیشگام پروست و جیمز در داستان نویسی می شد.» برای درک شجاعت نویسنده باید به متن داستان نگاهی انداخت. او از جملاتی استفاده کرد که هیچ داستان نویسی پیش از او این کار را نکرد. قهرمان پولدار داستان با دختر همسایه به نام «هریت اسمیت» 17 ساله که بسیار بی تجربه و مهربان است ارتباط دوستی برقرار می کند. یک رابطه نابرابر؛ «اِما» دختر باهوش و متمول اما «هریت» دختر یک مرد عادی است که در مدرسه شبانه روزی دهکده درس می خواند. «اِما» با وجود رابطه دوستانه با «هریت» کاملاً واقف است که شرایط و وضعیت بهتری نسبت به او دارد. «آستن» اولین داستان نویسی بود که در شکل روایت کیمیاگری کرد. او در حال تکمیل تکنیکی بود که برای اولین بار در داستان «حس و حساسیت» به کار گرفت و در قرن بیستم منتقدان برای آن نامی برگزیدند؛ «روش آزاد و غیرمستقیم»، و منظور ترکیب راوی سوم شخص با رفتار و عادت های اول شخص و یکی از شخصیت های داستان است. پیش از «آستن» نویسندگان از راوی اول یا سوم شخص استفاده می کردند اما آستن ترکیبی از این دو را معجزه وار به کار برد. صاحب نظران تلاش کردند کاربرد این تکنیک را پیش از «آستن» بیابند. اثراتی از آن را نیز در «فنی برنی» و «ماریا آگوورث» یافتند اما بسیار ناقص بود. امروزه نویسندگان ما از این فن بهره می برند اما ترجیح می دهند نامی برای آن انتخاب نکنند. «آستن» پیشگام این کار بود و با چنان اعتمادبه نفسی از آن استفاده کرد که تا به کنون کسی نتوانسته گوی سبقت را از او برباید. او داستانش را از طریق خودآگاه شخصیت هایی که ممکن است فریب خورده یا اشتباه کرده باشند روایت می کرد. وقتی «آستن» شروع به نگارش «اِما» کرد اهمیتی برای عکس العمل دیگر نویسندگان قائل نبود و نگارش آثار گوتیک هم عصر خود را نیز به تمسخر گرفته بود. او در داستان نویسی قرن 18 و اوایل 19 حرف اول را می زد. نوآوری او در زاویه دید چنان غالب است که برای درک تصویر «اِما» در ذهن دیگران ملزم به خواندن چندباره داستان می شویم. استفاده «جین آستن» از علائم نگارشی مختلف-استفاده از علامت تعجب و خط تیره- سبب می شود خواننده برداشت درستی از لحظات غم انگیز یا شاد داستان داشته باشد. اما چون روایت داستان با سوم شخص غایب صورت می گیرد می توانیم «اِما» را مورد قضاوت قرار دهیم. دانستن این حقیقت که «اِما» به اشتباهات خود اعتراف کرده و برای خود متأسف است سبب می شود برای قهرمان داستان دلسوزی کنیم اما با مشاهده علائم نگارشی به کاررفته در متن درمی یابیم «اِما» فقط از خراب شدن برنامه های خود متأسف و ناراحت است. حتی در بخشی از داستان صدای او را می شنویم که تلاش می کند به خود ثابت کند که انسان خودخواهی نیست! نوآوری های داستان به مخاطب این اجازه را می دهد که نه تنها احساسات شخصیت های داستان بلکه بی توجهی «اِما» به احساسات شخصی خود را نیز دریابد. به دلیل غرور بیش ازحد و با نویدهای خوشایند آقا و خانم «واتسون» «اِما» حاضر به ازدواج با «فرانک» می شود. او که این مرد را تا به حال ندیده است به خود القا می کند وی همسر مناسبی است. حتی با وجود دارا نبودن چنین حسی به خودش اطمینان می دهد که «کمی عاشق» او شده است. توانایی او در فریب اطرافیان و خود حتی به قلبش نیز سرایت می کند. البته نویسنده این حس را مستقیماً به مخاطب منتقل نمی کند. اگر «جورج الیوت» نگارنده داستان «اِما» بود همه احساسات را دقیقاً برای خواننده شرح می داد اما «آستن» فقط به ما اجازه می دهد زندگی را از دریچه چشمان «اِما» تجربه کند و همه چیز را به تنهایی دریابیم. «جورج الیوت» به واسطه تعاریف بسیار «جورج هنری لویز» به «جین آستن» علاقه مند شد. «هنری» که در آن زمان یک روزنامه نگار معروف بود آثار «آستن» را چنین توصیف می کند: «به جای توصیف همه اتفاقات-داستان نویسان دیگر این کار را به دلیل آسان بودنش انجام می دهند- او از ارائه هنری و احساسی اتفاقات بهره می گیرد. به جای اینکه مستقیماً به ما بگوید شخصیت هایش چه خصوصیاتی دارند آنها را مانند آینه به مخاطب نشان می دهد و آنها خود نیاتشان را آشکار می کنند. و او در این مساله چنان بی همتا بود که شکسپیر نیز به پای او نمی رسد.» «جین آستن» با وجود همه انتقادات نویسنده بزرگی است چون با نوشتن آثار بسیار در طول عمر خود و ارائه رئالیسم در کارهایش زمینه را برای این جنبش در قرن نوزدهم فراهم کرد. او آداب و رسوم زنان جامعه خود در تلاش برای ازدواج کردن دخترانش را غیرقابل قبول می دانست و با نیش و کنایه نظرش را به خواننده منتقل می کرد. وی از اولین کسانی بود که در قرن هجدهم طرفدار استقلال زنان در ازدواج و شرایط اقتصادی بود.
دوشنبه ، ۱۶آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فرهنگ امروز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 104]