واضح آرشیو وب فارسی:اقتصاد آنلاین: آنتن «سیما»، هرازگاهی، با حاشیه گره می خورد. یک بار «سرزمین کهن»، بار دیگر «در حاشیه» و حالا هم، «معمای شاه».ماجرای «معمای شاه» البته قدری متفاوت از دو سریال دیگر است. این بار صحبت از اعتراض صنوف یا اقوام نیست؛ بحث و دعوا بر سر «تحریف» است. معمای تصویر دختران لهستانی به گزارش «اقتصاد آنلاین » به نقل از شرق ، مسئله رسانه ملی ماجرای پخش سریال هایی که گاه اعتراض برخی از اقوام را برمی انگیزد نیست. گاه، برخی از سریال هایی که زمان و هزینه زیادی صرف ساختشان شده است هم می توانند انتظارات را برآورده نکنند و حتی نقدهای جدی را در پی داشته باشند. محمدرضا ورزی از آن دست کارگردانانی است که سریال هایی با محوریت روایت تاریخ معاصر ایران را روانه آنتن تلویزیون کرده. «تبریز در مه»، «سال های مشروطه» و... بخشی از آثار او در رسانه ملی است. اما «معمای شاه»، تازه ترین سریال او که زمان زیادی صرف ساخت آن شد و جزء پروژه های الف ویژه تلویزیون محسوب می شود، از زمان پخش تاکنون بازتاب های متفاوتی داشته است. تازه ترین واکنش به روایت تاریخی این سریال را خسرو سینایی، کارگردان و نویسنده صاحب نام، به وقایع تاریخی این سریال داشته است. در قسمت پنجم این سریال در یکی از سکانس ها، تصویری از دختران تن فروش لهستانی نشان داده می شود که سربازان آمریکایی از آنها بهره کشی می کنند. سینایی در گفت وگویی با اشاره به تصویری از دختران تن فروش لهستانی گفت: رابطه مردم ایران و لهستان براساس تاریخ یک رابطه همراه با تقدیر و تشکر بوده است و مردم لهستان در همه جا از میهمان نوازی ای که ایرانی ها از لهستانی ها در جنگ جهانی دوم داشتند، قدردادنی کرده و سپاسگزار بوده اند. او ادامه داد: نمی توان گفت تصویری که در سریال معمای شاه نشان داده شده؛ دروغ است. قطعا وقتی آدم هایی از سیبری و از جنگ و فلاکت به یک کشور می آیند و حتی نان برای خوردن ندارند، دست به کارهای مختلفی می زنند که شاید بسیاری از آنها صحیح نباشد. وی ادامه داد: مهم این است که ما در نشان دادن و به تصویرکشیدن اتفاقات تاریخی چه زاویه نگاهی را انتخاب می کنیم و دوربینمان کدام قسمت را درشت می کند. نباید یادمان برود که در تصویر رویدادهای تاریخی یک موضوع را به درستی موشکافی کرده و قبل و بعد آن و علل و عوامل آن را نیز بیاوریم تا نتیجه ای که نشان داده می شود، غیرمنصفانه و یک سویه نباشد. اما روابط عمومی سریال معمای شاه انتقادات سینایی را بی پاسخ نگذاشت و گفت: طبیعتا تن فروشی و فحشا یکی از پیامدهای زشت و ناگوار جنگ است و با توجه به نمایش اشغال کشور ایران از سوی متفقین در معمای شاه، این موضوع نیز با هدف نمایش پس زمینه های اجتماعی اشغال کشورمان در این اثر تلویزیونی گنجانده شده است. البته با توجه به چارچوب های تلویزیون تلاش شده تا این امر به شکلی حداقلی صورت گیرد و برهمین اساس در سریال صرفا اشاره ای گذرا به این مسئله شده و تأکید تصویری بر این موضوع صورت نمی گیرد. آنچه در این بخش به تصویر کشیده شده، کاملا منطبق بر واقعیت های تاریخی بوده و در آثار تاریخی متعدد مورد تأکید قرار گرفته است. انتقاد فرزند کاشانی یکی دیگر از انتقادها به این مجموعه از سوی فرزند آیت الله کاشانی مطرح شد. در نامه انتقادی او مطرح شده بود که سازندگان سریال قصد دارند بر ایستادگی آیت الله کاشانی در برابر مداخله بیگانگان سرپوش بگذارند! کاشانی همچنین «محمدرضا ورزی»، کارگردان این سریال، را به دروغ پردازی در سریال های «پدرخوانده» و «کاخ تنهایی» متهم کرده بود. ابوالحسن مختاباد، منتقد موسیقی، هم با انتقاد از چگونگی نشان دادن روح الله خالقی در سریال گفته بود: «در سریال پیرمردی فرتوت را نشان می دهد که از دیدن نمایش بیرون آمده و در سرسرای سالن تئاتر عده ای تماشاگر دوره اش کرده اند درحالی که قد او از همه کوتاه تر است. سپس دیالوگی بین او (بازیگر نقش روح الله خالقی) و محمدرضا شریفی نیا و سعید نیکپور و امیریل ارجمند بعد از دیدن نمایش هملت برقرار می شود که از کار آقای خالقی تعریف و تمجید می کنند. اما مشکل در اینجاست که روح الله خالقی در آن تاریخ (سال ١٣٢٠) بیش از ٣٥ سال نداشته و قالب کردن مردی با گریم بالای ٦٥ سال به جای خالقی عملا نوعی دیگر از تحریف تاریخ است که به سراغ این سریال آمده. ضمن آنکه روح الله خالقی فردی بلند قد بود و استفاده از هنرپیشه ای کوتاه قد به جای او هم باز تحریفی دیگر است. حال با چنین وضعیتی که دست اندرکاران سریال حتی ظاهر کار را هم رعایت نمی کنند، چگونه می توان به محتوای آنها اعتماد کرد؟ نباید نگاه ایدئولوژیک داشت دراین بین هستند کسانی که ماجرا را از زاویه ای دیگر می بینند. فرهاد توحیدی، از نویسندگان سینما و تلویزیون، در گفت وگویی در پاسخ به این پرسش که اساسا در نگارش و ساخت آثار تاریخی زاویه نگاه کارگردان یا نویسنده چه تأثیری در روایت داستان دارد؟ گفت: طبعا در نگارش یک اثر تاریخی نباید نگاه ایدئولوژیک داشت. گاهی شخصی که از این زاویه به وقایع نگاه می کند، از سر ایمان به ایدئولوژی این کار را انجام می دهد و تصویر خودش را از آنچه واقعیت نام دارد عرضه می کند. گاهی نیز اتفاق بدتری می افتد و از سر ایمان هم به آن نگاه نمی شود. او در پاسخ به این پرسش که نظرش درباره سریال معمای شاه چیست؟ اضافه کرد: «حقیقت این است که بخش کوچکی از سریال را دیدم اما نگاه این مجموعه به وقایع را دوست نداشتم. همچنان که آثار قبلی آقای ورزی را دنبال می کردم و جنس کارهای او من را به پیگیری سریال تشویق نمی کند». توحیدی ادامه داد: به نظر من بحث صورت تاریخ نیست. به هرحال در آثار تاریخی ممکن است تفسیر خودتان را از رویدادها داشته باشید اما آنجایی که برای خوشایند این و آن ناچار به تحریف اثر باشید پذیرفتنی نیست. نجفی چه می گوید؟ محمدعلی نجفی، کارگردان و البته ایفاگر نقش قوام؛ در «معمای شاه»، که خود سابقه ساخت سریال موفق «سربداران» را در کارنامه دارد، از زاویه ای دیگر به ساخت آثار تاریخی نگاه می کند. او در گفت وگو یی با اشاره به اینکه اساسا کارگردان، معلم تاریخ نیست، گفت: گاهی کارگردان برای بیان اتفاقی ظرف موردنظرش را در زمانی خاص قرار می دهد و براین اساس، مقطعی از تاریخ را انتخاب می کند. طبعا برای پیگیری سریالی تاریخی باید ببینید کارگردان از ساخت اثر و بیان مفهوم کارش چه منظوری داشته است؟ مثلا فرض کنید در سریالی مثل معمای شاه بخواهیم خاندان پهلوی، به ویژه اشرف پهلوی را نشان بدهیم و همه ما می دانیم که خصوصیات رفتاری و ظاهری او چگونه بوده است. طبعا نمی توان به راحتی آن را در رسانه ملی نشان داد. او ادامه داد: رفتن سراغ تاریخ به این منظور است که حرفی که دغدغه کارگردان است بیان شود. حالا از این نظر که در بیان حرفش و ارتباط با مخاطب موفق می شود یا خیر موضوع دیگری است. نجفی درباره شخصیت پردازی در سریال های این چنین اضافه کرد: در پرداخت شخصیت های تاریخی نمی توان نگاه کاملا سفید یا سیاه از شخصیت ها ارائه داد. شخصیت ها طبعا خاکستری هستند؛ گاهی پررنگ و گاهی هم کم رنگ می شوند. تاریخ و زاویه نگاه هنرمند نکته تأمل برانگیز در ترسیم سریال های تاریخی زاویه نگاهی است که کارگردان در روایت قصه یا پرداختن به شخصیت هایی خاص انتخاب می کند. نمونه موفقی که عمده ترین ساخته هایش را در قالب آثار تاریخی ارائه کرد، علی حاتمی است؛ همو که روایتش را از تاریخ معاصر تحسین کردند و بیان هنرمندانه او را ستودند. اینکه کارگردان از چه زاویه ای به تاریخ نگاه می کند و قصد دارد در قالب داستانش چه وجهی از تاریخ را برجسته کند، اتفاقی است که در هر اثر نسبت به اثر دیگر متفاوت است. سریال «معمای شاه»، البته فاقد زاویه نگاه کارگردان در روایت قصه و پرداختن به شخصیت هایی خاص است. «معمای شاه» مردم پسند کارگردان سریال «معمای شاه» گویا در برابر منتقدان تنهاست؛ چراکه نشانه هایی از استقبال مخاطب عام از این سریال به چشم می خورد. با گذشت قسمت های ابتدایی سریال، میزان استقبال مخاطبان رضایت بخش بوده؛ آن قدر که استیکرهای سریال در فضای مجازی در بین مردم دست به دست می شود. «ورزی» در دسترس نیست صحبت از چگونگی نگاه به تاریخ در سریال معمای شاه است. شاید محمدرضا ورزی که همراه با گروهی مدت ها، زمان صرف تحقیق و پژوهش آن کرده است، بهتر پاسخ بدهد.
دوشنبه ، ۱۶آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اقتصاد آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]