چند پرسش از رئيس سابق موزه ملي

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: چند پرسش از رئيس سابق موزه ملي
رضا دبيري نژادہحالا ديگر روز جهاني موزه و هفته ميراث فرهنگي امسال گذشته و به قولي عيد موزه ها تمام شده است. اين عيد هر سال بيش از آنكه اتفاق خاصي را در پي داشته باشد فرصتي براي جشن گرفتن است و مهم تر از آن فرصت غنيمتي براي تامل بيشتر درباره موضوع و بيان مباحث مختلف پيرامون آن. آنچنان كه در همين ايام شاهد بيان نظرات مختلف در مراسم ها و رسانه ها بوديم. از جمله اين مباحث، گفتارهايي بود كه آقاي محمدرضا كارگر رئيس كل سابق موزه ملي ايران و مدرس موزه داري در برنامه «صبح عالي به خير» مورخ 29 ارديبهشت در شبكه يك سيماي جمهوري اسلامي ايران مطرح كرد. ايشان ضمن بيان نكاتي درباره موزه هاي سنتي گذشته و نقدي بر موزه هاي موجود به طرح راهكارهايي براي بهبود وضعيت موزه ها در كشور پرداختند.آقاي كارگر بر سنتي بودن روش هاي موزه هاي ويتريني و شيء محور تاكيد كردند و راه حل اين موضوع را مخاطب محوري و استفاده از تكنولوژي هاي جديد اطلاع رساني دانستند. همين گفتار سبب شده است اينجا مطالبي را مطرح كنيم و در واقع به طرح پرسش هايي از آقاي كارگر به عنوان صاحب نظر باسابقه در امر موزه داري و رئيس انجمن موزه داران- آماج- بپردازيم. 1- آقاي كارگر، صحبت از شيء محور بودن موزه هاي گذشته امري صحيح و درست است و همان طور كه مي دانيد اين بيان تاكيدي بر يك گسست و دگرگوني در عالم موزه شناسي و موزه داري است اما در واقع بايد پرسيد اين گسست چرا به وجود آمده است. با تامل در تاريخچه اين تحولات مشاهده مي كنيم كه تغيير وضعيت و نگرش موزه ها محصول تحولات و نيازهاي اجتماعي است، همچنان كه پيدايش اوليه موزه نيز محصول نياز اجتماعي بوده است. اگر در آغاز نياز به گردآوري و حفاظت ميراث ها و يافته ها بود در وهله يي ديگر نياز جامعه به توسعه و استفاده از نهادي مدني سبب شد موزه هايي متنوع شكل گيرد و در مقطعي ديگر همين موزه ها مجبور شوند همراه و هم نفس با جوامع و نيازهايشان حركت كنند و در واقع مخاطبان را ببينند و با در نظر گرفتن مخاطب به عنوان يك انسان داراي خصيصه هاي مختلف به برنامه ريزي بپردازند، حتي ايجاد و به كارگيري تكنولوژي هاي جديد اطلاع رساني نيز در جهت همين ديدن مخاطب انساني و ويژگي ها و نيازهايش بوده است.حال بد نيست همين موضوع را با شرايط جامعه و موزه هاي خودمان تطبيق دهيم. به راستي آيا موزه هاي ما نيز به مرحله يي رسيده اند كه به چنين عطفي احساس نياز كنند؟ آيا موزه هاي ما به واقع به جامعه و نيازهاي آن مي نگرند و آيا تاكنون به اين انديشيده اند و يا تجربه كرده اند كه چگونه مي توانند روش ها و فعاليت هاي خود را با خواست جامعه يي كه ميزبان آنهاست همسو كنند؟ به راستي چرا؟آيا موزه هايي كه كاملاً دولتي هستند و حتي فعاليت كارمندان آن هيچ نسبتي با كيفيت و رضايتمندي مخاطبان ندارد مي توانند جامعه را به عنوان دغدغه و مساله خود بنگرند؟موزه هايي كه چون يك واحد اداري ديده مي شوند و چون يك واحد اداري به فعاليت مي پردازند و با همان معيارهاي اداري همانند ساعت ورود و خروج كارمند، ميزان ساعت حضور يك موزه دار و مسووليت هاي رسمي حفاظتي ديده و ارزيابي مي شوند چگونه مي توانند مخاطب محور باشند؟ در كجاي اين معيارهاي شناخته شده كيفيت امور هم ديده شده است؟ 2- آقاي كارگر، ايجاد موزه هاي جديد و حتي داراي تكنولوژي هاي جديد بسيار خوب و پسنديده است اما با همين موزه هاي موجود كه داراي ارزش هاي بسياري هستند، چه كنيم؟ حتي بپذيريم شرايط هم همين است يعني موزه ها با همين معيارها، كاملاً دولتي ديده شوند، حتي توقع آرماني نداشته باشيم و واقع بينانه و اجرايي به قضيه نگاه كنيم. چه راه حلي براي جامعه محور كردن موزه ها داريم؟مخاطب محوري همچنان كه پيشتر گفتيم يعني در نظر گرفتن مخاطب به مثابه يك انسان با تمام ويژگي هايش و در واقع جامعه به عنوان مجموعه يي از انسان ها، پس در نظر گرفتن يك جامعه با تمام ويژگي هايش. از اين رو مخاطب محوري در جامعه ايراني بايد با در نظر گرفتن ويژگي هاي جامعه ايراني تحقق يابد. جامعه ايراني شرايط خود را دارد و موزه ها قرار است در همين جامعه باشند. پس اگر قرار است راه حلي بدهيم با شرايط همين جامعه بدهيم.اينك آقاي كارگر بهتر است بپرسيم راه حل برون رفت موزه هاي ما از اين مساله و ايجاد تحرك در آنها با در نظر گرفتن شرايط جامعه ايران چيست؟ 3- تكنولوژي امر بسيار خوبي است و امروزه ديگر هيچ كس مخالف آن نيست، اما آيا ايجاد تكنولوژي هاي جديد در موزه ها براي برون رفت و تحول آنها كفايت مي كند؟ همه بايد بپذيريم كه مخاطب محوري؛ يا جامعه محوري يك نگرش است؛ نگرشي كه وقتي يك موزه به آن دچار شد از هر فعاليتي براي تحقق آن استفاده مي كند، حتي برگزاري هر نمايشگاه و جشنواره يا برقراري تخفيف هاي بازديدي هم در راستاي چنين هدفي انجام مي پذيرد. اگر موزه هاي ما فقط به تكنولوژي تجهيز شوند اما نگرش نداشته باشند در نهايت به موزه هايي تكنولوژي محور خواهيم رسيد. براي رسيدن به موزه هاي مخاطب محور بايد موزه هاي ما خود تبديل به يك انسان شوند و تمام ويژگي هاي يك انسان را در خود جاي دهند، انسان است كه انسان مقابل را مي بيند، مي شنود، دركش مي كند و به تناسب حرف مي زند و عكس العمل نشان مي دهد.آقاي كارگر، به راستي چگونه مي توانيم موزه هايمان را انساني و اجتماعي كنيم؟ چگونه مي توانيم شرايطي در موزه ها ايجاد كنيم كه تكنولوژي را در خدمت بگيرد و هدايت كند و تنها به ايجاد تكنولوژي نينديشد؟4- شعار امسال روز جهاني موزه بر عامل بودن موزه تاكيد دارد و موزه ها را عامل توسعه و تحول اجتماعي مي داند. مخاطب محوري با كدام تعريف موزه را عامل مي كند؟ به نظر مي آيد طي سال هاي اخير از شعار مخاطب محوري گاه اشتباه برداشت شده است و بيشتر نگاهي كمي در پي داشته است تا نگاهي كيفي. واقعاً موزه چگونه در جامعه و شرايط ايراني مي تواند عامل توسعه و تحول اجتماعي باشد. به نظر مي آيد ما بيش از آنكه نيازمند تكنولوژي و سرمايه باشيم، نيازمند چيزي ديگر هستيم؛ چيزي شايد شبيه يك تعريف و شناخت. به راستي آن چيز راه گشا چيست؟ہكارشناس موزه داري
يکشنبه 12 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 155]