تبلیغات
تبلیغات متنی
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
راهنمای انتخاب شرکت‌های معتبر باربری برای حمل مایعات در ایران
چگونه اینورتر های صنعتی را عیب یابی و تعمیر کنیم؟
جاهای دیدنی قشم در شب که نباید از دست بدهید
سیگنال سهام چیست؟ مزایا و معایب استفاده از سیگنال خرید و فروش سهم
کاغذ دیواری از کجا بخرم؟ راهنمای جامع خرید کاغذ دیواری با کیفیت و قیمت مناسب
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1869857295
مروری بر اعتصابی که رژیم شاه را وادار به عقب نشینی کرد
واضح آرشیو وب فارسی:صدای ایران: انقلاب ها حاصل دوره های کوتاه مدت نارضایتی و آشوب نیستند، غالبا انقلاب حاصل دوره های طولانی کنش و واکنش نیروهای مخالف و ناراضیانی است که در سال ها نه در خیابان ها و عرصه های عمومی، بلکه در ادارات، بازار، کارخانه ها، مدارس، دانشگاه ها و پشت در های بسته خانه ها شکل می گیرد و اتفاقات جهانی دراین میان فقط می تواند نقش کاتالیزور را داشته باشد. تغییر رژیم پهلوی نه در دوران کوتاه سال ٥٧ و نه در دوره نه چندان بلند دهه ٥٠ صورت گرفت. این تغییر حاصل فرایند پیچیده ای بود که همگام با تغییرات جهانی، از ابتدای حکومت رضاشاه آغاز شد و در دوران محمدرضا شاه به اوج رسید و کودتای ٢٨ مرداد به نقطه عطفی در آن تبدیل شد. روز سوم آذرماه ١٣٤٣ دولت پهلوی اعلام کرد قیمت هر لیتر بنزین از پنج ریال به ١٠ ریال و نفت سیاه از ٢,٥ ریال به ٣.٥ ریال افزایش یافته است و استفاده کنندگان از اتومبیل های گازوئیلی باید در تهران، هر ماه چهار هزار ریال و در شهرستان ها هزارو ٥٠٠ ریال عوارض بپردازند. این تصمیم با اعتراض عمومی مواجه شد. ١٦هزار نفر از تاکسیرانان در تهران دست به اعتصاب زدند. دولت تلاش کرد اعتصاب را خنثی کند و در این راستا، وسایل نقلیه ارتش و سایر سازمان های دولتی به جای تاکسی ها به کار گرفته شدند تا مسافران را جابه جا کنند؛ اما اعتصاب تا سه روز ادامه داشت. پس از آن نیز اعتراضات همچنان از سوی اتحادیه تاکسی داران دنبال شد تا بالاخره دولت و کارفرمایان، تا اندازه ای عقب نشستند و روزانه ١٠ تومان از نرخ اجاره به نفع تاکسیرانان کاستند و سرانجام، شاه در ٢٠ دی ماه ١٣٤٣ دستور داد قیمت نفت و بنزین کاهش یابد و نفت سفید به قیمت سابق و بنزین به قیمت کمتری در اختیار مردم قرار گیرد. دکتر علی نقی عالیخانی، وزیر اقتصاد وقت، در کتاب خاطرات خود ماجرا را این گونه روایت می کند: «شاه ناگهان تصمیم گرفت بودجه ارتش را به مقدار هنگفتی افزایش دهد. در جلسه ای که در شورای اقتصاد برگزار شد، این بحث پیش آمد که منابع مالی بودجه درخواستی برای ارتش از کجا تأمین شود. دولت می دانست اگر منابع مالی جدیدی تأمین نکند، ناگزیر است بخشی از بودجه طرح های عمرانی را کاهش دهد. در شورای اقتصاد تصمیم گرفته شد افزایش بهای نفت و بنزین، محل مناسبی برای تأمین منابع مالی موردنیاز شاه و ارتش است. من از طرفداران این فکر بودم و این مسئله ابتدا در شورای اقتصاد تأیید و سپس در هیأت وزیران تصویب شد. خیلی هم شاد بودیم که به این ترتیب، برنامه های عمرانی را نجات داده ایم. دکتر اقبال که در آن دوران مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران بود، اما در یک نشست، خیلی صریح و دلسوزانه به ما گفت در عالم دولت خواهی به شما توصیه می کنم این کار را نکنید. این کار خطاست. این تحمیلِ خیلی بزرگی است برای مردم معمولی که نفت، هم وسیله گرمای آنهاست و هم وسیله پخت و پز. از این گذشته، بهای بنزین از طریق تأثیر بر نرخ کامیون و اتوبوس در رفت و آمد مردم نقش بزرگی بازی می کند. روز بعد مردم رفتند جلو پمپ بنزین ها و دیدند نرخ بنزین دو برابر و اعتصاب تاکسیرانان شروع شده است. چند هفته بعد ناچار شدیم قیمت ها را به نرخ قبلی باز گردانیم. درسی که این ماجرا به ما داد، عبارت از این بود که یک مرتبه چشممان باز شد که نظر مردم را درباره امور نمی خواهیم و تا حدودی چشم همه را باز کرد و متوجه شدیم هر کاری دلمان بخواهد نمی توانیم بکنیم. این اتفاق، آسیب بزرگی به حسنعلی منصور (نخست وزیر وقت) زد». آنچه عالیخانی، وزیر اقتصاد دولت حسنعلی منصور، را غافلگیر می کند کنشگرانی هستند که به ظاهر حضوری غیرفعال دارند؛ اما در برهه های حساس مقاومت می کنند و تأثیرگذارند؛ کنشگرانی که همانند تماشاگران نمایشی بزرگ در صحنه حاضرند و ساکت. کسانی که عدم حضور آنها اجرای نمایش را بی معنا می کند و میزان رضایت آنها ملاک موفقیت نمایش است. تماشاگران صحنه سیاست ایران؛ کارگران، تجار بازاریان، کارمندان، کشاورزان، دانش آموزان و دانشجویان بودند. سرانجام عالیخانی پس از هفت سال کار در وزارت اقتصاد به دلیل اختلاف با شاه استعفا داد؛ البته اسناد ساواک نشان می دهد شاه نیز خواستار برکناری او بوده است. در یکی از اسناد ساواک آمده است: «روز ٣/١٢/٤٧ از طرف شاهنشاه آریامهر، تلگرامی به مضمون زیر برای آقای نخست وزیر واصل می شود: «اگر عالیخانی در مورد پرونده شماره- تا ۲۴ ساعت دیگر اقدام ننماید، پس از مدت مقرره مرخص است». اسدالله علم هم در یادداشت های روز هفت خرداد ۱۳۴۸ نوشته است: «امروز بعدازظهر عالیخانی وزیر اقتصاد پس از شرفیابی به حضور شاه به دیدنم آمد. آن دو، درمورد افزایش بهای تولیدات فولاد به توافق نرسیده بودند. عالیخانی احساس می کند اکنون که دیگر مورد توجه شاه نیست، بهتر است استعفا دهد. او را به احتیاط دعوت کردم و گفتم ممکن است اعلیحضرت از شما ناراحت شده باشد؛ ولی وقتی فرصت دوباره اندیشیدن را بیابد، خوشحال خواهد شد که یک نفر از اعضای دولت واقعیت های ناخوشایند را به او تذکر داده است. عالیخانی می گوید کارکردن با نخست وزیر فعلی و اطرافیانش غیرممکن است و تنها چاره ای که داریم، تقدیم استعفا است». علم در یادداشت های ۲۵ خرداد ۱۳۴۸ می نویسد: «قبل از شام، عالیخانی به دیدنم آمد و گفت امروز بعدازظهر شخصا استعفایش را به شاه تسلیم کرده و علنا از کاستی های دستگاه اداری انتقاد به عمل آورده است». انقلاب اسلامی سال ١٣٥٧ پس از وقوع اعتراضات گسترده و اعتصابات اقشار مختلف به پیروزی رسید. تهران کلان شهری با پنج میلیون جمعیت در مرکز این نارضایتی ها قرار داشت؛ البته روستاییانِ فقیر و کشاورزانِ بدون زمینی که از سال های قبل به دنبال فضای اندکی برای ادامه زندگی به شهر ها مهاجرت کرده و جزء حاشیه نشینان شهر ها شده بودند نیز نقش خود را در انقلاب ایفا کردند. تصویری که با نام «نهار بر فراز آسمانخراش» (Lunch Atop a Skyscraper) شناخته می شود شاید صریح ترین و روشن ترین توصیف شرایط جهانی در دهه ١٣١٠ باشد؛ عکس کارگران آمریکایی که در ارتفاع زیادی روی یک تیرآهن بزرگ در حال ناهارخوردن هستند. این عکس که در سال ١٩٣٢ در نیویورک گرفته شده، رشد سرسام آور شهرها و آسمانخراش ها و طبیعتا پیشرفت شهرنشینی را القا می کند. دهه ١٩٣٠ آمریکا مصادف با دهه ١٣١٠ شمسی در ایران است. سال های آغاز تغییرات ساختاری در سیاست و اقتصاد ایران. جنگ جهانی اول زندگی مردم اروپا را در تمامی ابعاد، دستخوش تغییرات عمیقی کرده بود و بر نظام سیاسی جهان تأثیر زیادی گذاشته بود. با نیم نگاهی به تغییرات جهانی می توان دریافت که ادامه ساخت سیاسی سلطنت در ایران امکان نداشت. رضاشاه مردی بود که با سودای ریاست جمهوری آمد؛ اما پادشاه ایران شد. او به شدت متأثر از تغییرات جهانی بود و نوسازی ساخت سیاسی و اقتصادی ایران را البته با تمرکز بر اقتصاد آغاز کرد. تغییراتی که خواسته یا ناخواسته از سوی پسرش محمدرضا شاه دنبال شد؛ مدرنیسمی بی قواره که از یک سو با جامعه ایران و از سوی دیگر با زیرساخت های کشور هیچ تناسبی نداشت. این گونه بود که فاصله بزرگی میان انتظارات طبقه متوسط و واقعیات موجود ایجاد شد؛ دره ای که به مرور زمان و در دهه ٥٠ از سرخورد گی ها پر شد و حکومت در آن سقوط کرد؛ برای مثال درباره وسیله ای مانند تلفن در سال ١٣٥٠ دولت نمی تواند جواب گوی درخواست مردم برای خط تلفن باشد. گفته می شود در دهه ٥٠ کسانی بودند که پس از گذشت ٢٠ سال از ارائه درخواست هنوز صاحب تلفن نشده بودند. در ١٢١ سال فعالیت تلگراف و تلفن در ایران، قبل از انقلاب، تا سال ١٣٥٧ تعداد مشترکین تلفن ثابت به ٨٥٠ هزارو ٨٠٠ نفر رسید و فقط ٣١٢ روستای کشور دارای ارتباط مخابراتی بود. در سال های پس از انقلاب بود که تعداد خط تلفن ثابت از ٨٠٠، ٨٥٠ مشترک به بیش از ٣٠ میلیون افزایش پیدا کرده است. تلفن های همگانی از تعداد چهارهزارو ٢٩٤ دستگاه در سال ١٣٥٧ به ٢٦ میلیون و ٤٠٠ هزار مشترک افزایش یافته است. اکنون بیش از ٤٥ میلیون مشترک تلفن همراه در کشور وجود دارد. اصلاحات پهلوی طبقه های جدید اقتصادی و اجتماعی ایجاد کرد و با واکنش طبقات قدیمی روبه رو شد و در بُعد سیاسی، اتفاقات زیادی را در تاریخ ایران رقم زد. بعد از کودتای مهندسی شده از سوی آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سی آی ای) و سرنگونی دولت دکتر محمد مصدق، نخست وزیر ملی و برقراری دوباره رژیم شاه، روند تغییرات شتاب بیشتری گرفت. مدرنیسمی که رضا خان وارد ایران کرد و از سوی پسرش محمدرضا دنبال شد، طبقه متوسط و حاشیه نشینان شهری جدید و هراس از تغییر در نیروهای سنتی را ایجاد کرد. جوانان و زنانی که با مظاهر زندگی جدید آشنا شده بودند، عادات و رسوم سابق را برنمی تافتند. پیشرفت های جدید اجتماعی- اقتصادی، خواست تغییرات سیاسی را هم به همراه داشت. طبقه جدید هم راستا با تغییر روش زندگی، ایده های جدیدی در عرصه سیاسی داشت. دوره جوانان ساده روستایی و زنان پرده نشین سپری می شد؛ اما رضاشاه و پسرش محمدرضا، همچنان استبداد پدر- شاهی سلسله های پیشین را اعمال می کردند. اگرچه رضاشاه در مسائلاقتصادی، بیشتر به مسائل ساختاری پرداخت؛ اما کار های اقتصادی محمدرضاشاه اغلب روبنایی بود. در دهه ٥٠ بسیاری از زیرساخت های کشور با مشکلاتی سخت مواجه بود. تفاوت سطح زندگی در شهر های بزرگ و کوچک قابل مقایسه نبود. از سوی دیگر، در کلان شهری مانند تهران نیز زیرساخت های ارتباطی با مشکلات بزرگی روبه رو بود. در دهه ٥٠، گسترش نابرابری های اجتماعی و رشد فساد مالی و اداری عملا سقوط شاه را گزیرناپذیر کرده بود. محمدرضاشاه می خواست از خود تصویر پادشاهی افسانه ای بسازد. او جشن های ٢٥٠٠ ساله برگزار کرد تا نسب خود را به کورش هخامنشی برساند و تا حدی توانست این تصویر را به رسانه های غربی القا کند. تا قبل از تندشدن آتش انقلاب و آغاز وحشیگری های ساواک، شاه ایران در نگاه غربی ها، سلطان بلندقامت سرزمین آریایی بود که تاج جواهرنشانش بر سر و نشسته بر تخت طاووس، حکمرانی می کرد. ازدواج شاه جوان ایرانی با شاهدخت فوزیه مصری، این تصویر را در نگاه غربی های رمانتیک، کامل تر می کرد. اگرچه ملکه مصری به دلیل بی وفایی همسرش، ایران را ترک کرد؛ اما ثریای ایرانی جایگزین او شد؛ هرچند او قادر نبود برای شاه فرزند بیاورد پس فرح دیبا جایگزین او و ملکه ایران شد؛ اما برای معترضان جوان، این تصاویر مضحک بود و بر خشم آنان اضافه می کرد. از سوی دیگر، گروه های اجتماعی سنتی منافع و پایگاه های قدرت اجتماعی و اقتصادی خود را در خطر می دیدند. اصلاحات پهلوی در نگاه آنها مبارزه با جهان بینی و نفی تفکر و زندگی شان بود. بعد از کودتای ٢٨ مرداد ١٣٣٢، همه راه های اعتراض و تنفس بسته شد. شاه که با کمک آمریکا موفق به کودتا شده بود، گروه های مختلف مخالفان را سرکوب کرد. گروه های ملی، چپ ها و گروه های مذهبی مورد خشم شاه واقع شدند. ساواک اتحادیه کارگری و نشریات آن را به شدت کنترل می کرد، فعالیت های دانشجویی محدود شد و بسیاری از دگراندیشان دانشگاهی مجبور به مهاجرت شدند. دراین میان فقط اقشار سنتی توانستند بخشی از پایگاه های سنتی خود را حفظ کنند. چندین هزار مسجد و حسینیه به همراه حوزه های علمیه نجف و قم همچنان به مخالفت ادامه می دادند. این گونه، مرکز مبارزات از کانون های ملی گرایان به کانون اسلام گرایان منتقل شد. مساجد، مراکز اصلی تصمیم گیری مخالفانی شد که به روحانیت اعتمادی تام و تمام داشتند. در اواخر دولت پهلوی، شاه تلاش کرد با انتخاب شخصیتی ملی گرا مانند شاپور بختیار، اندکی از آتش اعتراضات بکاهد؛ اما در آن زمان، قدرت و نفوذ مردمی در اختیار نیروهای مذهبی بود. حاشیه نشینان شهری که با تغییر سیاست های اقتصادی از شهر های کوچک و روستاها راهی کلان شهر ها شده بودند در این زمان مخاطبین اصلی روحانیون بودند. نابرابری های شهر سرمایه زده به نزدیکی فقرا با روحانیونی که تحت آموزه های برابری طلبانه اسلام سخن می گفتند، کمک کرد؛ و نهایتا انقلاب اسلامی سال ١٣٥٧ رقم خورد.
یکشنبه ، ۸آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: صدای ایران]
[مشاهده در: www.sedayiran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 5]
-
گوناگون
پربازدیدترینها