واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: اوج نبوغ و هنر معماری ایرانیان را در دژ رازآلود اسپهبد خورشید که به تخت جمشید مازندران معروف است می توان به نظاره نشست که امروزه پاتوق معدنکاران و حفاران شده است. به گزارش مهر، بزرگترین طاق طبیعی جهان به نام اسپهبد خورشید در سال 81 به شماره 8739 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و جزو بی نظیرترین و منحصربفردترین استحکامات نظامی کشور است. هزار و 800 متری جاده دوآب – خطیر کوه و در دل کوه لامپ کمر، غاری رخ می نمایاند که بهشتی برای غار نشناسان و پژوهشگران تاریخی است تا با کاوش هایشان، لایه های رازگونه تاریخ ایران را بازشناسند. این غار طبیعی و باستانی نیز همانند دیگر آثار تاریخی از گزند حفاران غیرمجاز مصون نمانده و زخم های ناشی از حفاری بر پیکره اش هویداست. مدیر پروژه مطالعات باستان شناسی غار دژ اسپهبد خورشید با اشاره به اینکه سوادکوه با داشتن موقعیت استراتژیک و قرارگرفتن در میانکوه های بلند و جنگلهای انبوه از دیرباز جایگاه شاهان و دودمان های اشرافی بود، گفت: سوادکوه یکی از مدخل های حیاتی تبرستان بود و بر این مدخل ها و کوه ها، قلاع و استحکامات وجود داشت که در هنگام هجوم اعراب و خیزش های ایرانیان بازسازی و گسترش یافت. سامان توفیق در گفت وگو با مهر بابیان اینکه غار دژ اسپهبد خورشید کانون این استحکامات و یک شاهکار منحصربه فرد با ساختار معماری دفاعی دوره ساسانی است، اظهار داشت: اوج نبوغ و هنر معماران ایرانی در این بنا مشاهده می شود که یک طاق طبیعی را تبدیل به یک دژ تمام و بی همتا با ساختار معماری پلکانی و قائم با مصالح لاشه سنگ و گچ نیم کوب و آهک و ساروج به شیوه معماری پارتی و به ویژه ساسانی قرار دارد. وی با اعلام اینکه ساختارهای معماری در دو جناح قوس طاق جای گرفته و دو مسیر سنگ و ساروجی این تأسیسات را به هم مرتبط می کند، افزود: برج و باروهای این دژ مخوف در ارتفاعی هولناک بناشده است و برخی دیگر در اعماق زمین و با تونل های ممتد باهم مرتبط اند. مدیر پروژه بررسی، مستند کاری و ساماندهی محور تاریخی، فرهنگی و طبیعی دوآب- خطیر کوه تصریح کرد: غارهایی که کاربرد فضاهای معماری و انبار داشتند، مخازن نگهداری مایعات، عسل، پلکان های تراشیده در سنگ، شاه نشین یا ارگ و تالار و نگهبانی، ساختارهای بجا مانده از این اثر بی همتاست. توفیق با اشاره به اینکه سیستم هدایت آب های جاری از کوه های مشرف به دژ از طریق مجراهای پنهانی و ذخیره آن در آب انبارها شگفت انگیز است، اذعان داشت: آنچه می توان در مورد این دژ رازآلود ابراز کرد، این است که هنوز هم با بیش از 10 سال مطالعه روی این بنا بسیاری از مجهولات آشکارنشده و به مراتب مجهولات و رازهایش بیش ازآنچه تاکنون شناسایی شده، هستند. وی تصریح کرد: موقعیت استراتژیک مکانی ممتاز، امنیت و استحکام بالای منطقه از ویژگی های این دژ است و این غار آخرین سنگر در ایران بود که جانانه در برابر اعراب ایستاد و سقوط کرد. غار اسپهبد خورشید جز بی نظیرترین و منحصربفردترین استحکامات نظامی است که در کشور وجود داردتوفیق از ثبت آثار ملی آر اسپهبد خورشید سوادکوه در سال 81 به شماره 8739 خبر داد و افزود: غار اسپهبد خورشید جز بی نظیرترین و منحصربه فردترین استحکامات نظامی است که در کشور وجود دارد. وی موقعیت جغرافیایی اثر را مازندران، شهرستان سوادکوه، منطقه دوآب 1800 متری جاده دوآب – خطیر کوه در دل کوه لامپ کمر اعلام کرد و گفت: این غار کارستی رسوبی با عمر 300 میلیون سال است که دارای بزرگ ترین طاق طبیعی جهان که ابعاد دهانه غار 85×95 است. توفیق در خصوص نام این غار، اظهار داشت: غار اسپهبد خورشید، غار عایشه کرکیل در، لاپ کمر، دژ طاق، غار دربند کولا، دکان داوود، طاق ونداد هرمزد، دیوکلی و قلعه دیو سفید نام های مختلفی است که در زمان های مختلف بر روی آن گذاشته اند. وی با اشاره به اینکه متأسفانه این اثر از تجاوز حفاران غیرمجاز در امان نمانده است، گفت: آسیب های وارده، زیر حریم درجه یک اثر و محل مسکونی ساکنین دژ بوده است که با غلطک برای احداث میدان تیر پادگان دوآب آن را صاف کردند. توفیق بابیان اینکه متأسفانه سمت چپ اراضی که توسط میراث تعیین حریم شده و جزو اراضی ملی و منابع طبیعی است، تصرف شده افزود: تخریب منظر و تجاوز به حریم و عرصه اثر توسط معادن فلوئورین روی سقف غار و دهانه طاق مشهود است. تخریب منظر و تجاوز به حریم و عرصه اثر توسط معادن فلوئورین روی سقف غار و دهانه طاق مشهود استوی بابیان اینکه در خصوص تصمیم گیری برای فعالیت معادن در اطراف غار اسپهبد خورشید بارها با سازمان صنعت، معدن و تجارت نشست داشته ایم، اظهار داشت: معدن شن و ماسه پای دژ و منطقه حریم برداشت کرده است و میراث فرهنگی و سازمان های مردم نهاد رایزنی هایی برای تعطیلی معادن داشته اند که تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته است. توفیق بیان کرد: باید برای معادن اطراف دژ سریعاً تعیین و تکلیف صورت گیرد چراکه یک این غار یک دژ جهانی و تخت جمشید مازندران است. دکتری باستان شناسی بابیان اینکه در حدفاصل گدوک در جنوبی ترین بخش شهرستان تا پل سفید بخش مرکزی بالای 100 آثار ارزشمند تاریخی، فرهنگی و مذهبی داریم و این آثار فقط نزدیک به نیمی از وسعت شهرستان سوادکوه را در برمی گیرد، افزود: غار دژ اسپهبد خورشید به عنوان بزرگ ترین طاق طبیعی جهان در همین مسیر قرارگرفته و مهم ترین جاذبه باستانی، طبیعی، فرهنگی و گردشگری منطقه است. توفیق با اعلام اینکه در اثر توجه و تخصیص اعتبارات پژوهشی و عمرانی به این اثر،در صورت ساماندهی وضع موجود و جابجایی معادن پیرامون آن، این شاهکار منحصربه فرد قابل بهره برداری برای به گردش درآوردن چرخ های گردشگری شهرستان و استان است، تصریح کرد: اقتصاد منطقه با ورود گردشگران داخلی و خارجی رونق گرفته و با نگاه کارشناسانه به ظرفیت های بی نظیری که در منطقه وجود دارد سود سرشاری در بخش گردشگری تاریخی، علمی و سلامت نصیب استان و کشور خواهد شد. وی پیشنهاد ها و راهکارهای بهره برداری بخش میراث فرهنگی و توسعه صنعت گردشگری ازجمله شناسایی و بررسی آسیب های موجود، لغو پروانه بهره برداری، تعطیلی معادن در منطقه، عدم صدور مجوز برای فعالیت های که موجب آسیب های مختلف، از بین رفتن منابع طبیعی و بروز بیماری برای دام، انسان و آلودگی های زیست محیطی، ایجاد پایگاه پژوهشی و مطالعاتی غار، طرح جامع شناسایی و بررسی جاذبه های گردشگری و تاریخی محور گدوک، جانمایی تابلوهای معرفی در سراسر محور برای آثار تاریخی، جاذبه های گردشگری، طبیعی و حیات وحش، ساماندهی ساخت وسازها در اطراف محور و بازسازی و نجات بخشی آثار باستانی عنوان کرد. همچنین مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران با اشاره به ثبت غار اسپهبد خورشید در آثار ملی در سال 81 گفت: این غار در منطقه خطیر کوه سوادکوه که دارای بلندترین طاق های طبیعی جهان با ابعاد 85 × 95 متر واقع شده است. دلاور بزرگ نیا در گفت وگو با مهر بابیان اینکه این دژ فوق العاده و بی همتاست، اظهار داشت: با توجه به سوابق و قدمت غار اسپهبد خورشید برخی اتفاقات انسانی و بهره برداری معادن در اطراف، غار را مورد تهدید قرار داده است. وی بیان کرد: گزارش های ارائه شده از تخریب منظر، تجاوز به حریم، عرصه و اثرات مخرب ناشی از فعالیت های معدنی در مکان های تاریخی غار اسپهبد خورشید موجب نگرانی و تأسف کارگروه گردشگری است. بزرگ نیا با اعلام اینکه میدان تیر پادگان دوآب باید از حاشیه غار خارج شود، اذعان داشت: این میدان تیر در اطراف غار موجب تهدید و آسیب شده است. وی بابیان اینکه طرح های گردشگری در منطقه غار اسپهبد خورشید تهیه شده است، تصریح کرد: تمام عواملی که موجب تهدید غار شده است مورد شناسایی قرارگرفته است. مدیرکل میراث فرهنگی مازندران با تأکید به انتقال و جابجایی معادن روی کوه غار اسپهبد خورشید، اذعان داشت: نشست کارشناسی با سازمان صنعت، معدن و تجارت و اداره کل راه و شهرسازی برای تعیین حریم و جابجایی معادن صورت گرفته است. بزرگ نیا بیان کرد: باید عواملی همچون تمدید پروانه معادن که موجب تهدید و آسیب آثار تاریخی می شود، ممنوع اعلام شود. غاراسپهبد خورشید ازجمله غارهای با دیواره سنگی جهان است که اکنون در محاصره معادن مجاز و غیرمجاز قرارگرفته است و حیات این غار افسانه ای مستلزم رفع نگرانی های فراروی و اتخاذ تصمیم اساسی برای حفظ این میراث باستانی است تا به سرنوشت دیگر بناهای میراثی کشور و استان دچار نشود. قلعه اسپبد خورشید یک کوه سنگی است که در کمرکش ارتفاع بالا یک غار طبیعی دارد که یکی از مهمترین غارهای جهان با دیواره های سنگی به شمار می رود.
جمعه ، ۶آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مردم سالاری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 10]