واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت مهمان؛ مصطفی حسینیپور
«واقعنگری در مناسبات» درسی که روسیه از سقوط «سوخو 24» گرفت
اینکه روسها چه تصمیمی برای پاسخ به عمل غیر دوستانه ترکیه در سرنگونی «سوخو 24» میگیرند را روزها و یا شاید ماههای بعد مشخص کند ولی مهمترین درس روسها از این رویداد واقعنگری بیشتر در مناسبات خود با این کشور خواهد بود.

به گزارش خبرنگار دفتر منطقهای خبرگزاری فارس؛ «مصطفی حسینی پور» کارشناس ارشد روابط بینالملل در یادداشتی اختصاصی به بررسی واکنش احتمالی روسیه در موضوع حمله به هواپیمای سوخو 24 در مرز ترکیه پرداخته است. در این یادداشت آمده است: 2 روز قبل خبری بر روی خروجی خبرگزاریها نقش بست که حاکی از مورد هدف قرار گرفتن یک فروند جنگنده سوخوی 24 روسی توسط نیروی هوایی ترکیه بود. جت جنگی که گفته شده درعملیات شناسایی ضد تروریستی روسیه در استان لاذقیه و در نزدیکی مرز سوریه با ترکیه مشارکت داشته، مورد هدف قرار گرفت و ساقط شد. درست است که اثبات نحوه صورت گرفتن این برخورد (که در پاسخ به نقض حریم هوایی ترکیه بوده و یا برابر گفته مقامات روس در داخل حریم هوایی سوریه بوده) به لحاظ حقوقی پیامدهای متفاوتی خواهد داشت چرا که بسیاری از کشورها وجود دارند که علیرغم خطای خلبانان در ورود غیرقانونی به حریم خودشان، با اعلام اخطار و یا حتی چشم پوشی نسبت به آن واکنش نشان میدهند و یا حتی در صورت درگیری، عذرخواهی کرده و یا واکنشی جبران کننده نسبت به آن انجام میدهند. چیزی که صدها مورد آن تاکنون رخ داده و البته به چنین سرنوشتی نینجامیده است. در همین حال، ترکها نه تنها از اقدام خود ابراز پشیمانی نکردهاند بلکه از موضعی مبارزه جویانه با احضار سفیر و همچنین متجاوز خواندن هواپیمای روس به آن واکنش نشان دادهاند. همزمان حمایت برخی کشورها از جمله آمریکا از این اقدام ترکیه بوده است. اما چه چیزی باعث شده که مقامات ترک چنین بیپروا از اقدامی که میتواند تبعات سنگینی برای آنها و منطقه داشته باشد دفاع کنند؟ آیا این کشور بواسطه تعلق خود به ناتو و به پشتیبانی سازمان آتلانتیک شمالی وارد درگیری نظامی با روسیه شده است یا اینکه سیاست خود را در قبال مسئله سوریه را از آنچنان اهمیتی برخوردار میداند که حاضر است حتی بدون پشتیبانی دیگران وارد درگیری نظامی شود؟ این یادداشت کوتاه البته به دنبال چرایی اقدام دولت اردوغان نیست ولی واکنش روسها به این اقدام خصمانه ترکها چه خواهد بود؟ سئوالی که باید در روابط پیچیده این روزهای ترکیه و روسیه به دنبال آن بود. سیاست متفاوت دو طرف در قبال مسئله سوریه که برای هر دو کشور از حیث ملاحظاتی با اهمیت است. همزمان ملاحظاتی که حملات لفظی و اتهام زنی به یکدیگر را در کنار دیدارهای سطح بالا در پایتختهای دو طرف امکان پذیر میسازد. علیرغم تعبیر خشن تاریخی از سیاست روسیه در دنیا، در سالهای اخیر شاهد بودهایم که این سیاست همزمان از ابزار خردمندی بالا و توانمندی کشور توامان بهره گرفته است. به همین دلیل است که هم بکارگیری قدرت سخت را مثل آنچه در اوکراین و سوریه افتاده را شاهدیم و هم قدرت نرم و چانه زنی را همانند گفتگوها با دولت اوکراین و سفر مقامات ارشد روس و ترک به پایتختهای یکدیگر که مهمترین آنها حضور پوتین، ریاست جمهوری روسیه در آنتالیای ترکیه برای شرکت در نشست گروه بیست که البته در آن هم حملات لفظی ادامه یافت. در مقوله رویداد اخیر هم موضع گیری پوتین در این موضوع در سوچی و دیگر مقامات روس واجد واکنشی محتاطانه و نوعی صبر است. اما این صبر و ارزیابی که ممکن است در برخی کشورها به واکنش تلافی جویانه نظامی سریع بنیجامد ناشی از کجاست؟ آیا همانطور که گفته شد ناشی از عقلانیت است یا اینکه فاکتورهای دیگری در آن دخیل است. فاکتورهایی مثل همکاریهای بالای اقتصادی دوجانبه که قرارست تا سال 2020 با اجرای خط لوله گاز ترکیش استریم و ساخت نیروگاههای هستهای به بیش از یکصد میلیارد دلار برسد؟ یا حضور چهار و نیم میلیون نفری توریستهای روس در ترکیه و یا تعلق ترکیه به ناتو یا ملاحظه درگیری در جبههای رسمی و جدید در جنوب غرب که میتواند با موضوع کریمه و اوکراین ترکیب شده و اوضاع را بغرنجتر کند؟ هر کدام از این موارد میتوانند به عنوان ترمزی در اخذ تصمیمات سریع در اقدامات تلافی جویانه در این خصوص عمل کنند. اینکه تخاصم دو طرف میتواند به قطع همکاریهای اقتصادی بینجامد برای هر دو طرف بسیار مهم است چرا که ساخت خط لوله گاز و نیروگاه هر دو منافع زیادی برای روسیه دارند و همچنین تراز تجاری منفی بالای روسیه در قبال ترکیه و همچنین قطع سفر میلیونی توریستهای روس به ترکیه که به صنعت گردشگری ترکیه ضربه خواهد زد یا در چیدمان منطقهای که از آن سخن گفته شد. ولی عکس آن هم میتواند اتفاق بیفتد و آن اینکه ترتیبات سیاسی و امنیتی منطقه و جهان در مسیری به پیش میرود که صف بندی جدیدی را ولو به قیمت تغییر مناسبات اقتصادی توجیه پپذیر میسازد. اینکه روسها چه تصمیمی برای پاسخ به عمل غیر دوستانه ترکها میگیرند را ساعات یا روزها و یا شاید ماههای بعد مشخص کند ولی مهمترین درس روسها از این رویداد واقع نگری بیشتر در مناسبات خود با ترکها خواهد بود. در حقیقت نحوه برخورد روسها نشان خواهد داد که ترتیبات اقتصاد - سیاست و امنیت در مناسبات کشورها از چه تابعی پیروی میکنند؟ /انتهای پیام/ح

http://fna.ir/357GJL

94/09/05 - 10:55
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]