واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۲ آذر ۱۳۹۴ (۱۴:۴۱ب.ظ)
يک کارشناس کشاورزي در گفت و گو با موج مطرح کرد: کشت ديم راهکار باستاني در مديريت کم آبي موج - امروزه کاهش منابع آبي در کشور، يکي از مسائلي است که کارشناسان مختلف را به ابداع و تفسير راهکارهاي مختلف تشويق کرده است.
از آنجا که موضوع بهره وري بيشتر از آب و مصرف بهينه آن دغدغه اصلي کشاورزي کشور است و کشت ديم، يکي از راهکارهاي قابل توجه در کاهش فشار کم آبي محسوب مي شود، به سراغ يکي از کارشناسان بخش کشاورزي رفتيم تا درباره اين کشت در مديريت منابع آبي با وي صحبت کنيم. آنچه در ادامه مي خوانيد، گفت و گوي خبرگزاري موج با دکتر بابک جمالي است.
در مورد کشت ديم کمي توضيح دهيد؟
وقتي منابع آبي به دلايل متفاوتي چون خشکسالي، افت سفره هاي زيرزميني و غيره کاهش مي يابد براي ادامه بقاي کشاورزي بايد از تکنيک هايي استفاده کرد که امکان کاشت، داشت و برداشت را در شرايط کم آبي فراهم آورد. يکي از روش هاي باستاني کشاورزي براي مناطق گرم و خشک مانند ايران ديم کاري است که براي هزاران سال است در کشور ما و همچنين ساير نواحي کم باران دنيا براي کشت محصولات مختلف استفاده مي شود. براي ساليان سال قبايل سرخپوست بومي آمريکا در مناطق جنوب شرقي آن با ديم کاري در مناطقي با بارش ساليانه 250 ميلي متر توانستند بقاي خود را گارانتي کنند. ادامه کشت به روش ديم مستلزم حفظ رطوبت در دسترس و مديريت هزينه ها براي جبران کاهش عملکرد است. براي موفقيت در ديم کاري بايد ميزان رطوبت موجود يا عدم وجود رطوبت را به صورت مداوم زير نظرداشت و برنامه هاي کشت را بر اساس الگوهاي رطوبت و خشکي تنطيم کرد. نکته مهم ديگر اين که بارش در برخي سال ها بهتر و بعضي مواقع کمتر از ميانگين دراز مدت خواهد بود بنابراين بايد بتوان حداکثر بهره برداري را از آب در سال هاي با بارش بيشتر برد تا بتوان از نظر تجاري خسارت کاهش عملکرد در سال هاي خشک تر را جبران کرد.
چه مواردي را بايد در اين راستا در نظر گرفت؟
براي ديم کاري موفق، بارش ساليانه بايد حداقل در حدود 250 ميلي متر باشد. روش هاي کاشت، داشت و برداشت بايد حداکثر استفاده را از قطره قطره باران ببرد که براي اين منظور خاک بايد تا آنجا که ميسر است آب باران را به خود جذب کند. گياهاني که کشت مي شوند بايد مقاوم به خشکي و شوري باشند و به سرعت رشد کنند و بالغ شوند. باد و گرما نبايد در مراحل رشد حساس گياه سبب خسارت به آن شوند. خاک بايد عميق باشد، ترجيحا 3 متر يا بيشتر، چون قابليت نگهداري آب در خاک عميق تر افزايش مي يابد و بافت خاک هم همگن باشد تا تداخلي در حرکت آب ايجاد نشود.
براي ذخيره سازي آب باران چه بايد کرد؟
سله بستن خاک و ايجاد يک لايه سخت روي سطح خاک يکي از بزرگترين موانع جذب بيشينه بارش است. با عمليات خاکورزي و ايجاد کلوخ ها زمان لازم براي شکستن رويه خاک و ايجاد سله را طولاني تر مي سازد. پس از برداشت بقاياي گياهي روي زمين سيستم مالچي را مي سازند که نه تنها جلوي برخورد مستقيم قطرات باران با زمين را مي گيرد بلکه از ايجاد رواناب و از دست رفتن آب و همچنين فرسايش خاک جلوگيري مي کند و به رطوبت اجازه مي دهد به آرامي جذب خاک شود. سطح مزرعه بايد تا جايي که امکان دارد تسطيح شده باشد. عمليات خاکورزي بايد عمود بر شيب زمين صورت پذيرد. بايد تبخير را کاهش داد. رطوبت درون خاک به صورت لايه نازکي دانه هاي خاک را در بر مي گيرد، رطوبت در سطح به واسطه تابش آفتاب تبخير مي شود و آب از سطوح پايين به سمت بالا کشيده مي شود و قطر اين لايه نيز نازک و نازک تر و امکان جذب آن براي ريشه گياه کمتر مي شود. ايجاد بادشکن در اطراف مزرعه به کاهش وزش باد و تبخير از خاک کمک مي کند. مالچ و پوشش سطح خاک هم سبب کمتر شدن از دست رفتن رطوبت در اثر تبخير و جلوگيري از رويش علف هاي هرز مي شود. يک شخم کم عمق خود مي تواند مثل مالچ عمل کند و ارتباط خاکدانه هاي سطحي و عمقي را از بين مي برد. اين شخم را به ويژه اگر فاصله بين نزولات جوي زياد است بايد تکرار کرد. همه گياهان آب را از ريشه هاي خود جذب مي کنند و توسط برگ هايشان از دست مي دهند پس بايد با علف هاي هرز مبارزه کرد و ارقام و گونه هاي پاکوتاه را برجا گذاشت زيرا سطح کمتري دارند و در نتيجه آب کمتري از دست مي دهند. فاصله مناسب کشت براي جلوگيري از ايجاد رقابت بين گياهان در جذب رطوبت به افزايش عملکرد کمک مي کند. زماني که بارش کمتر از ميزان ميانگين درازمدت است بايد مقداري از مزرعه را آيش داد. سطحي از مزرعه که در آن کشت صورت نگرفته است و به خوبي با بقاياي کشت قبلي مالچ دهي شده است بين 20 تا 70 درصد رطوبت را تا سال بعد حفظ مي کند. خاکورزي پس از برداشت سبب ايجاد پوشش مالچ و از بين بردن علف هاي هرز قبل از آغاز فصل خشک مي شود. آيش و عدم کشت به ويژه در تابستان يکي ديگر از مواردي است که بايد در نظرداشت. کشت گياهان در روش ديم عمود بر شيب زمين و جريان باد غالب است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 5]