واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه تعادل: گروه انرژی |نسیم بنایی| چند بطری آب معدنی و دو میکروفن روی رومیزی ترمه آبی رنگی در خانه اندیشمندان علوم انسانی انتظار سخنرانان جلسه را می کشید. عده یی که دغدغه «آب» در ایران را داشتند این بار دور هم جمع شده بودند تا درباره «آب و برنامه ششم توسعه» صحبت کنند. جمهوری اسلامی ایران هر پنج سال برنامه های میان مدتی را برای توسعه کشور تنظیم می کند و اکنون برنامه ششم توسعه برای سال های 1395 تا 1399 مطرح شده است. برنامه یی که طبق اظهارات وزیر نیرو «آب» یکی از 3 محور مهم آن است. همین امر بهانه یی شده تا یازدهمین نشست از مجموعه نشست های آب، فرهنگ و جامعه به موضوع آب و برنامه ششم توسعه اختصاص پیدا کند. ساعت 16عصر روز سه شنبه همه آماده بودند تا صحبت های سخنرانان را بشنوند و در این زمینه به بحث و گفت وگو بپردازند. حجت الله میرزایی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی که جزو سخنرانان این جلسه بود، مسوولیت مدیریت این جلسه را به عهده گرفت و سایر سخنرانان جلسه را به حضار معرفی کرد. نخستین کسی که معرفی شد، حسین مرعشی فعال بخش خصوصی بود که فعالیت در استانداری کرمان را نیز در سابقه کاری خود دارد. به این ترتیب مرعشی نخستین کسی بود که پس از طرح مساله در این جلسه لب به سخن گشود و سخنان خود را اینگونه شروع کرد:«ما در ایران برنامه ها را برای اجرا نمی نویسیم؛ برنامه ها را می نویسیم سپس هر کار که دلمان خواست، انجام می دهیم.» مرعشی با گلایه اظهار کرد که در برنامه های قبلی چه مواردی محقق شده که در برنامه ششم توسعه این اتفاق مهم رخ بدهد؟ به این ترتیب او بدبینی خود را در زمینه برنامه ششم توسعه اعلام کرد. اشاره به اشتباهاتی که در گذشته اتفاق افتاده، راهی برای مخالفت با بسیاری از موارد است. مرعشی نیز با اشاره به یکی از اشتباهات گذشته مخالفت خود را با برنامه اعلام کرد. او گفت:«چند سال پیش دولتی آمد و به جای هدفمندی یارانه ها، پرداخت نقدی یارانه ها را اجرا کرد و اکنون دولت دیگری آمده که هنوز نتوانسته این اشتباه را به مسیر درستی هدایت کند. به این ترتیب به نظر من اساسا این کارها نیازی به برنامه ندارد.» البته از نظر مرعشی اتفاقات خوبی نیز در حوزه آب رخ داده است. نخست اینکه افکار عمومی نسبت به بحران آب حساس شده است؛ در واقع افکار عمومی در هیچ دوره یی تا این اندازه نسبت به مساله بحران آب حساس نبوده است. مرعشی در این باره گفت:«امروز دولت هر اقدامی در حوزه آب انجام بدهد یا قصد داشته باشد که انجام بدهد با واکنش مردمی مواجه می شود.» هر چند بسیاری از کارشناسان علم ارتباطات ازجمله یحیی صفی آریان اعتقاد دارند به واسطه نگاه یک جانبه رسانه ها به بحث صرفه جویی در مصرف آب، اکنون شاهد نوعی حساسیت زدایی در این حوزه از طرف مردم هستیم. کشور ثروتمندی نیستیم دومین اتفاق مهمی که در حوزه آب افتاده و این فعال بخش خصوصی به آن اشاره کرد، این بود که برای نخستین بار توجه سیاست گذاران به کمبود آب جلب شده است؛ این درحالی است که هیچگاه چنین توجهی نبوده است. گلایه های دیگری نیز از سوی مرعشی مطرح شد. او گفت:«این باور غلط ایجاد شده که ما کشور ثروتمندی هستیم؛ اینطور نیست، منابع ما نامحدود نیست.» حسین مرعشی در ادامه تاکید کرد که اگر این باور غلط ادامه پیدا کند، تولید ناخالص داخلی 80میلیون نفر برابر با تولید ناخالص داخلی 3میلیون نفر در امارات متحده عربی خواهد بود. این مدیر سابق در پایان صحبت های خود به این نکته نیز اشاره کرد که نه تنها کشاورزی که قادر به صرفه جویی نیست بلکه هیچ مصرف کننده یی را نباید تقویت کرد بلکه باید بازار آب راه اندازی شود و کارهای کم بازده جای خود را به کارهای پربازده بدهند. وزارت نیرو همه چیز را به گردن خدا می اندازد محمدحسین عمادی، مشاور وزیر جهاد کشاورزی دومین نفری بود که تریبون را در اختیار گرفت تا درباره آب و برنامه ششم توسعه صحبت کند. او صحبت های خود را با دو مدل برنامه ریزی و مدل مدیریت در کشور آغاز کرد و گفت:«ما برنامه ریزی ها را در قالب ریای سازمانی انجام می دهیم. با کلمات زیبا پیش می رویم و آنچه در نهایت انجام می دهیم چیز دیگری است.» عمادی تاکید کرد که این مساله مربوط به قبل و بعد از انقلاب نیست البته این مساله بعد از انقلاب تشدید شده است. او در ادامه اظهار کرد:«اصول برنامه ریزی بعد از انقلاب اسلامی ایران تغییری نکرده است. هیچگاه به دنبال برنامه یی جامع و با تفکر آمایشی و سیستماتیک نرفته ایم هر چند شعار آن را داده ایم.» طبق اظهارات او در ایران تخصص لازم وجود دارد اما افراد متخصص که با عینک کارشناسانه به قضایا نگاه کنند، وجود ندارد. اما چرا در ایران حرف های قشنگی زده می شود که به آن عمل نمی شود؟ عمادی در این باره بر این باور است که سیاست های کلان کشور نتیجه نوعی نگرش بخشی است. مشاور وزیر جهاد کشاورزی اظهار کرد: «دنبال آمال و آرزوهای بزرگ و تا حدی خیالی هستیم که باعث شده فقط سطح خرد را ببینیم در نتیجه در سطح عمل با مشکل مواجه شویم.» از نظر عمادی نظام مدیریت مخصوصا بعد از انقلاب براساس روزمرگی بوده است. یکی از مهم ترین ایرادهایی که او به حاکمیت وارد کرد، این بود که همیشه نیازها و خواست فردی در اولویت بوده و حاکمیت در برابر این نیازهای فردی کرنش کرده است و مهم ترین مصداق آن نیز بحث آب است. به این ترتیب از نظر این مقام دولتی حاکمیت نیازهای نسل بعدی را فدای نیازهای نسل امروز کرده در نتیجه منابع آینده قربانی خواست و سوءمدیریت فعلی شده است. عمادی گفت:«آنچه امروز به عنوان بحران آب برداشت می کنیم، کاشت 30 یا 40 سال اخیر خودمان است.» آخرین سخن عمادی این بود که ما وزارت کشاورزی نیستیم بلکه وزارت کشاورزان هستیم چراکه شما نمی توانید حتی یک متر مکعب از رعیت بگیرید. او اضافه کرد:«وزارت نیرو نیز همه چیز را به گردن خدا می اندازد و کاهش بارش و افزایش تبخیر را مشکل اصلی می داند. به این ترتیب ما به نقطه یی رسیده ایم که منتظر معجزه ایم و وضعیت فعلی را سرنوشت محتوم خودمان می دانیم.» نظام برنامه ریزی نیازمند پوست اندازی محمد قاسمی، معاون پژوهش های اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس نفر بعدی بود که صحبت های خود را به بحث نظام برنامه ریزی و بودجه ریزی اختصاص داد. قاسمی با اشاره به اینکه تخصصی در حوزه آب ندارد، این پرسش را مطرح کرد که آیا با نظام برنامه و بودجه فعلی هیچ مساله مهمی قابل حل است؟ او پاسخ به این پرسش را اینگونه آغاز کرد: «در طول این 70سالی که کشور ما به لحاظ شناسنامه یی از برنامه ریزی برخوردار است، تحولات بسیاری در نظام های برنامه ریزی روی داده است اما در کشور ما نظام برنامه ریزی دچار تحول چشمگیری نشده است.» چالش های حوزه تخصیص منابع دیگر موردی بود که قاسمی در ادامه صحبت هایش به آنها پرداخت. از نظر قاسمی دو چالش اصلی در این حوزه وجود دارد؛ نخست اینکه چه موضوعی اولویت دارد و در اینجا فعلا موضوع آب مورد اهمیت است. دوم اینکه روش تخصیص چه چیزی باشد تا هر آنچه در اولویت قرار گرفته به درستی پیش برود و هدف مورد نظر محقق شود. ارتباط بین برنامه و بودجه موضوعی بود که قاسمی به طور جدی به آن پرداخت. او انتقاد خود را در این زمینه به این شکل مطرح کرد:«تفکر سیاست گذاران این طور شکل گرفته که بودجه پاره یی از منبع است و با برنامه ارتباط تنگاتنگی دارد.» او در ادامه صحبت های خود تاکید کرد که همین نحوه تفکر درباره پیوند میان برنامه و بودجه عملا موجب شده محدوده برنامه و بودجه را یکسان قلمداد کنیم. قاسمی گفت:«هر چیزی در عالم وجود دارد می تواند موضوع بودجه باشد اما در برنامه این طور نیست.» به این ترتیب الزاماتی وجود دارد تا هر موضوعی در حوزه آب از این نگاه نجات پیدا کند. قاسمی در پایان سخنان خود تاکید کرد که بحران های موجود در حوزه آب تصادفی ایجاد نشده و تصادفی نیز حل نخواهند شد بلکه نیاز به برنامه دارند. به این ترتیب از نظر او هر چند برنامه های قبلی شکست خورده اند اما امروز بیش از هر زمان دیگری به برنامه نیاز است. او اظهار کرد:«بحران ها نیاز به برنامه دارند. بحران های فعلی وضعیت برنامه ششم توسعه را به موقعیتی منحصر به فرد تبدیل کرده است.» معاون پژوهش های اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس برنامه ششم توسعه را برنامه «بقای ملی» این کشور نامید. در پایان صدیقه ترابی، مدیرگروه سیاست گذاری و تخصیص آب وزارت نیرو سخنان خود را از طریق اسلایدهایی که تهیه کرده بود، ارائه کرد. ترابی از زبان اعداد و ارقام اعلام کرد که در دوره 14سال اخیر حدود 14درصد از بارش های کشور کاهش یافته است. علاوه بر آن در همین دوره درجه حرارت افزایش 1.1درجه سانتی گرادی را تجربه کرده است. اما چرا این دو مورد از اهمیت برخوردار است؟ طبق گفته ترابی مجموع بارش و آنچه از تبخیر باقی می ماند، منابع آب تجدیدپذیر کشور را تشکیل می دهد. اکنون هر دو پارامتر دچار مشکل شده یعنی بارش کاهش و حجم تبخیر افزایش داشته است. علاوه بر این ترابی موارد هشداردهنده دیگری نیز درباره وضعیت منابع آبی کشور ارائه وتاکید کرد که باید در حوزه آب تغییر رویکرد داشته باشیم. از نظر ترابی اگر تغییر رویکرد نداشته باشیم قطعا به سمت سقوط می رویم.
چهارشنبه ، ۲۷آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه تعادل]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]