محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829664119
گذری بر زندگی ابراهیم پورداوود؛ گیله مردی که در خدمت استعمار بود!+ عکس و اسناد
واضح آرشیو وب فارسی:دانا: بسیاری از مردم رشت مقبره خانوادگی پورداوود را که در کوچه ای که از آفخرا به سمت سبزه میدان می رود، در کنار ساختمان سابق آموزش و پروش رشت، دیده اند.به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ به نقل از ۸دی ، همزمان با سالگرد درگذشت ابراهیم پورداوود در ۲۶ آبان ۱۳۴۷، که از وزنه های جریان روشنفکری ایران در دوره های دیکتاتوری پهلوی اول و دوم، لازم است نگاهی به عملکرد او داشته باشیم. او بیش از ۳۰ سال به عنوان ایدئولوگ باستان گرایی در زمان پهلوی ها نقش مهمی را در فضای علمی و اجتماعی و سیاسی ایفا کرد که تاثیراتش هنوز جریان دارد. این مقاله از مهم ترین مقالات برای شناخت پورداود است که به همراه عکسها و اسنادی است که خدمت شما تقدیم می شود. [تولد و تحصیلات] ابراهیم پورداوود [۱] در سال ۱۲۶۴ هجری شمسی در محله «سبزه میدان» شهر رشت دیده به جهان گشود. [۲] دوران کودکی اش در سایه مراقبتهای پدر ـ که از ملاکین ثروتمند گیلان بود ـ در نهایت رفاه و تنعم گذشت. [۳] تحصیلات مقدماتی را به رسم معمول زمانه در مکتب خانه ای که پدرش برای فرزندانش تاسیس کرده بود، گذراند. خود در این مورد می گوید: «شاید پنج تا شش ساله بودم که به مکتب سپرده شدم. در آن روزگاران در رشت دبستان و دبیرستان نبود، بناچار بایستی به مکتب رفت… پدرم پهلوی خانه خود ـ دبستان عنصری امروزی ـ مکتبی از برای پسران خود باز کرد و آخوندی را برای آموزش آنها گماشت…» [۴] در آن زمان هنوز مدارس جدید و به شیوه اروپایی شکل نگرفته بود و دانش آموزان خواندن و نوشتن را در مکتبخانه ها می آموختند و سپس برای تکمیل معلومات به مدارس علوم دینی می رفتند. پورداوود هم همین مسیر را طی کرد و پس از مکتبخانه به یکی از مدارس دینی رفت. اما او که آموزشهای علوم دینی را تاب نمی آورد، این مدرسه را نیز ناتمام رها کرد. «…در آن روزگار هنوز در رشت مدارس جدید وجود نداشت. پدرم که از بازرگانان و ملاکین بود، میل داشت که من و برادرانم چیزی بیاموزیم، ناگزیر مرا به مدرسه حاجی حسن فرستاد. سالها در آنجا صرف و نحو خواندم و اگر قول بدهید به کسی بروز ندهید، عرض می کنم که چیزی در آن مدرسه یاد نگرفتم….» [۵] «پورداوود» در سال ۱۲۸۴ شمسی به همراه یکی از برادران و استاد خود میرزا عبدالرحیم خلخالی ـ مصحح اولین چاپ انتقادی دیوان حافظ ـ به تهران آمد و از میان علوم متداول آن زمان، طب قدیم را انتخاب کرد و در محضر میرزا محمد حسن خان سلطان الفلاسفه به آموختن این رشته مشغول شد. [۶] اما پورداوود که شیفته مظاهر غرب بود پس از چندی سودای سفر به خارج از کشور به جانش افتاد. او این خواست را با پدرش در میان گذاشت اما پدر اجازه این کار را به او نمی داد. سرانجام روزی از مدرسه و خانه گریخت [۷] و از طریق کرمانشاه و بغداد، به بیروت رفت و در آموزشگاهی به نام «لاییک» [۸] ثبت نام کرد و مدت دو سال به فراگیری زبان و ادبیات فرانسه پرداخت. [۹] برخی از کارشناسان بر این عقیده اند که پایه های اصلی گرایشهای پورداوود به زرتشتی گری و دلبستگی به ایران باستان در همین زمان در ضمیر او نهاده شد و تنهایی و غم غربت ناشی از دوری خانواده موجب گردید تا وی به مضامین مرتبط با وطن علاقه نشان بدهد و به مطالعه کتابها و متون مربوط به ایران باستان روی آورد. اما واقعیت این است که تحصیل در مدرسه «لاییک» بیروت، بستری مناسب برای رشد و تقویت اینگونه گرایشات بود. این محیط و استادان و معلمان کار آزموده ای که برای تدریس در این مدرسه تربیت شده بودند، در راستای سیاستهای کانونهای استعماری، شاگردان این مدرسه را به شیوه ای غیر ملموس به سمت هدفها و گرایشهای دلخواه این محافل سوق می دادند و آنان را برای ایفای نقش مورد نظر در زمان و مکان معین آماده می ساختند. «در همین دوران است که با کتاب «دساتیر» آشنا می شود و به زعم خود آن را گنجینه ای می یابد و شیفته وار به بیماری پارسی سره نویسی مبتلا می شود. که مطابق مد زمانه است ـ و خود را پورداوود می خواند؛ در حالی که برادران و بقیه افراد خانواده اش نام فامیل داوودزاده را بر می گزینند. میرزا ابراهیم خان که اینک پورداوود شده است، در جستجوی لغات جدید پارسی به مکاتبه با زرتشتیان آغاز می کند و این شروع راهی است که او تا آخرین منزل زندگانی اش پیمود؛ راهی که رو به سوی گذشته های باستانی داشت و نه به سوی آینده؛ که سرنوشت مردم میهنش در آن رقم می خورد و نه تنها فر و شکوهی نداشت، که منجلابی بود از فقر و فلاکت و بی سوادی…» [۱۰] وی در سال ۱۲۸۶ هجری شمسی برای خود نام خانوادگی پورداوود را انتخاب کرد [۱۱] و پس از دو سال و نیم تحصیل در لبنان، در سال ۱۲۹۷ به ایران بازگشت و برای دیدن خانواده اش به رشت رفت. [۱۲] و پس از انجام این دیدار، دوباره عزم سفر کرد و در همین سال از راه باکو و وین به فرانسه رفت و به تحصیل در رشته حقوق مشغول شد. [۱۳] او پیش از آنکه در دانشکده حقوق ثبت نام کند، در دبیرستان شهر «بوه» به تحصیل علوم مقدماتی پرداخت. [۱۴] [فعالیت های سیاسی] پورداوود به سال ۱۳۳۲ قمری به یاری محمد قزوینی و یک اشراف زاده تبریزی روزنامه «ایرانشهر» را در پاریس منتشر کرد. [۱۵] شماره اول این نشریه در جمادی الاول سال ۱۳۳۲ قمری برابر با ۱۹۱۴ میلادی منتشر گردید. این روزنامه در ۴ صفحه، که ۳ صفحه آن به زبان فارسی و یک صفحه آن به زبان فرانسه بود، انتشار می یافت. با آغاز جنگ جهانی اول روزنامه «ایرانشهر» تعطیل شد و پورداوود نیز به بغداد رفت. او در این مورد اظهار می دارد: «… شش ماه و نیم پس از بروز جنگ، پاریس را ترک کردم. شور جوانی مرا واداشت تا خود را به مهلکه اندازم و جذر و مد جنگ مرا از پاریس به کنار رود دجله در بغداد انداخت و از آنجا به دامنه کوه الوند در کرمانشاه کشاند…» [۱۶] پورداوود در بغداد روزنامه ای به نام «رستخیز» را ایجاد کرد و به انتشار آن مشغول شد. [۱۷] برخی از صاحبنظران پورداوود را عضو شبکه تقی زاده می دانند و معتقدند که او از سوی آلمانی ها مامور انتشار روزنامه «رستخیز» در بغداد شده بود و کلیه هزینه های این روزنامه را دولت آلمان از طریق سید حسن تقی زاده به وی پرداخت می کرد: «تقی زاده با پولی که از آلمانها می گرفت علاوه بر راه انداختن «کاوه» که در این دوره جنبه کاملاً سیاسی داشت، گروهی تشکیل می دهد که پورداوود، محمد علی جمالزاده، محمد قزوینی (معروف به علامه قزوینی)، صادق هدایت و کاظم زاده ایرانشهر از آن جمله اند و تا جایی پیش می روند که برای تبلیغات به نفع آلمان نژادپرست عازم مناطق مختلف دنیا می شوند. از جمله پورداوود مامور بغداد و انتشار روزنامه رستخیز می شود…» [۱۸] اما توقف وی در بغداد چندان به درازا نکشید و او پس از تصرف «کوت الاماره» توسط نیروهای انگلیسی، خود را به کرمانشاه رساند و در آنجا اقامت کرد. وی هنگامی که کرمانشاه به دست قوای روس افتاد، مجدداً به بغداد بازگشت [۱۹] و پس از سفر به بغداد، خود را به آلمان رسانید و تا پایان جنگ در شهر برلین ماندگار شد. [۲۰] [سفر به هندِ تحت حاکمیت استعمار انگلیس] پورداوود در سال ۱۳۰۳ شمسی از راه مسکو و بادکوبه به ایران بازگشت و پس از مدتی اقامت در ایران، از راه بصره به هندوستان رفت. در هند با رابیندرانات تاگور شاعر پرآوازه هندی آشنا شد و در همانجا بخشی از اوستا را منتشر کرد. [۲۱] دوستی با تاگور موجب شد تا این شاعر او را برای تدریس در دانشگاه «ویسو بهارتی» هند دعوت کند. [۲۲] مسافرت پورداوود به هندوستان در ارتباط با برنامه استعماری روی کارآمدن رضاخان میرپنج، زیر پوشش «ناسیونال شوونیسم» و رواج باستان ستایی ایرانی، (آرکاییسم) انجام می شد. بر اساس این برنامه، اعراب و اسلام عامل اصلی عقب ماندگی ایران از قافله تمدن بشری معرفی می شدند و رویکرد و اشاعه دوباره به آداب و سنن زرتشیگری، تنها راه دستیابی به مجد و عظمت!! ایران قلمداد می گردید. از این روی، استعمارگران انگلیسی، در اجرای این توطئه، از پارسیان و زرتشتیان هند، حداکثر بهره برداری را می کردند و با جعل انگیزه های کاذب، امکانات و توانایی های بالقوه آنان را به صورت بالفعل در خدمت اهداف شوم خود می گرفتند. بردن پورداوود به هند و پرداخت هزینه اقامت و تحصیل او در این کشور و آموزش زبانهای سانسکریت و پهلوی و اوستایی به وی نیز ره آورد همین سیاست استعماری بود. «پورداوود در هندوستان به تفسیر اوستا پرداخت و در همانجا با کمک پارسیان هند به چاپ چند کتاب خویش دست زد. پورداوود در آنجا مورد استقبال زرتشتیان قرار گرفت. برایش مجلسها آراستند و حلقه های گل به گردنش آویختند و سخنرانی ها برایش ترتیب دادند…» [۲۳] به نظر می رسد که حامی اصلی پورداوود در هندوستان، تشکیلاتی به نام «انجمن ایران لیگ» بوده است که توسط عده ای از زرتشتیان مقیم هند از جمله سرهرمزجی عدن والا و دینشاه جی جی بهایتاسیس شده بود. [۲۴] پژوهشگر تاریخ معاصر ایران آقای عبدالله شهبازی، دخالت «انجمن ایران لیگ»، بویژه یکی از اعضای آن به نام دینشاه ایرانی را در کشف و انتخاب و آموزش پورداوود و چند تن دیگر از چهره های فرهنگ و هنر این دوره، نظیر صادق هدایت [۲۵] و عبدالحسین سپنتا [۲۶] تایید می کند و می نویسد: «…دینشاه ایرانی با سرمایه برخی کانونهای متنفذ سیاسی به کشف استعدادهایی چون ابراهیم پورداوود و عبدالحسین سپتنا و صادق هدایت و آموزش آنان در بمبئی اشتغال داشت…» [۲۷] او بار دیگر در سال ۱۳۱۱ به هندوستان سفر کرد و به تدریس در دانشگاههای این سرزمین مشغول شد و پس از آن به آلمان رفت و مدتی در برلن اقامت نمود. [۲۸] او سرانجام در اردیبهشت سال ۱۳۱۸ به تهران بازگشت و با عنوان استاد دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد. [۲۹] تلاش برای زرتشتی کردن ایران پژوهشگران تاریخ معاصر، ابراهیم پورداوود، را یکی از فعال ترین عوامل و عناصر مرتبط با بیگانه در کار پردازش نظریه باستانگرایی و باستان ستایی استعماری و تاکید بر مجد و عظمت گذشته باستانی ایران و معرفی اعراب و اسلام به عنوان عامل اصلی ویرانی و نابودی این کشور می دانند و بر این اعتقادند که او دست در دست فراماسونرهایی همچون سید حسن تقی زاده و محمد علی فروغی به خرابکاری ذهنی و فریب اذهان مردم ساده دل مشغول بود: «…در این دوران گروهی از ایرانیان سخت در کار پردازش باستانگرایی (آرکائیسم) ایرانی و تبدیل آن به ایدئولوژی حکومت نوخاسته پهلوی بودند؛ گروه تقی زاده در برلین، محفل محمدعلی فروغی در تهران، برکشیدگانی چون ابراهیم پورداوود و ذبیح بهروز و سعید نفیسی و غیره و غیره….» [۳۰] این عناصر و عوامل و افرادی همچون «پورداوود»، همگام با تحرکات کانونهای قدرت وابسته به بریتانیا به تبلیغات وسیعی روی آورده و ادعا می کردند که حکومت نوخاسته ای که نام «پهلوی» را بر خود نهاده، احیاگر میراث ایران باستان است. اینان همه جا شایع می کردند که ایرانیان به زور شمشیر به اسلام گرویده اند و سعی داشتند تا وانمود کنند که مردم ایران علاقه ای به اسلام ندارند. «در این سالها زرتشتیان ایران با یاری گسترده پارسیان هند و حامیانشان ـ انگلیسی ها ـ دست به تبلیغات وسیعی در زمینه دین زرتشتی و نیز ایران باستان زده و جوانانی را که از فرهنگ سنتی و عوامانه دلزده شده بودند، جذب می کردند…» [۳۱] اسنادی که بعدها منتشر شد، افشا کرد که این اقدامات بخشی از توطئه ای گسترده اجانب علیه اسلام و ابراهیم پورداوود به عنوان یکی از سرحلقه های این توطئه بوده است. به موجب این توطئه قرار بود رضاشاه در یک روز معین «سدره» ـ لباس مخصوص زرتشتیان ـ را بپوشد و به موجب یک دستور، تمام مساجد ایران را مبدل به آتشکده و دین رسمی ایران را دین زرتشتی اعلام کند. در نامه ای که یکی از زرتشتیان هند به نام گ،ک،نریمان به مرحوم علامه محمد اقبال لاهوری می نویسد، از این توطئه پرده بر می دارد. در بخشی از این نامه چنین آمده است: «…گفته شد که ایران آماده قبول مجدد آیین زرتشتی است و بازگشت پارسیان مصادف خواهد شد با تبدیل مساجد به آتشکده ها. علاوه بر این موارد شایعاتی نیز وجود دارد رضاشاه تصمیم به پوشیدن سدره و کستی، سمبل های ظاهری آیین زرتشتی، گرفته است…» [۳۲] [ترویج باستان گرایی در دوره پهلوی دوم] «پورداوود» بنیانگذار تحصیلات دانشگاهی در زمینه ایران باستان و اولین استاد رشته زبانهای اوستایی بود. او در دانشگاه تهران افزون بر دوره لیسانس، در دوره های فوق لیسانس و دکترا نیز این رشته را تدریس می کرد. وی بار دیگر در سال ۱۳۲۲ به هندوستان رفت و از دانشگاههای مختلف این کشور، مانند دانشگاه بمبئی، دهلی، کراچی، مدرس و احمدآباد بازدید کرد. رژیم پهلوی در سال ۱۳۲۴ شصتمین سالگرد تولد پورداوود را جشن گرفت و جشن نامه ای به نام او انتشار داد. وی در سال ۱۳۳۹ که بیست و پنجمین کنگره خاورشناسان در شهر مسکو برپا گردید، ریاست هیئت ایرانی را بر عهده داشت. [۳۳] پورداوود در سال ۱۳۳۹ ظاهراً از کار تدریس بازنشسته شد و جای خود را به احسان یارشاطر داد. لازم به یادآوری است که احسان یارشاطر از پیروان فرقه ضاله بهاییت و از اعضای لژ فراماسونری «مهر» بود [۳۴] او همچون پورداوود برخوردی کین توزانه با اسلام داشت. پورداوود در دوران بازنشستگی هم از فعالیت های معاندانه علیه اسلام دست بر نداشت و تا آخرین روزهای عمر در خدمت کانونهای قدرت وابسته به بیگانه بود. در سال ۱۳۴۰ دولت غاصب اسراییل از پورداوود، دعوت کرد تا به فلسطین اشغالی سفر کند. او این دعوت را پذیرفت و در کنگره یادبود دو هزارپانصدمین سال آزادی یهودیان به دست کورش شرکت کرد. [۳۵] در بیست و ششمین کنگره خاورشناسان که در سال ۱۳۴۳ در هندوستان برگزار شد، پورداوود به ریاست شعبه ایران شناسی این کنگره برگزیده گردید و دانشگاه دهلی عنوان دکترای افتخاری خود را به او اعطا کرد و پاپ پل ششم، رهبر کاتولیکهای جهان، نشانه «شوالیه سن سیلوستر» را به وی اهدا نمود. پورداوود در تمام دوران اقتدار محمد رضا پهلوی به عنوان یک استاد دانشگاه طرفدار رژیم سلطنتی در خدمت تحکیم صورت بندی اجتماعی و فرهنگی آن قرار داشت. او فردی ضد اسلام و ضد عرب بود و شایع بود که شخصاً به کیش زرتشت گرویده است. پورداوود هیچگاه این شایعه را تکذیب نکرد و از هر فرصتی برای نمایش دلبستگی هایش به کیش زرتشتی بهره می گرفت. حتی در نوشته ها و اشعارش به این گرایش تظاهر می کرد: «…«دژهوخت» عنوان قصیده ای است که پورداوود در مارس ۱۹۱۰[میلادی] ربیع الاول ۱۳۲۸[قمری] سروده است. در این قصیده او اشاراتی دارد به حضور ادیان سه گانه یهود، مسیحیت و اسلام و تعارضی که در میان پیروان فرق مختلف در بیت المقدس وجود دارد. آخرین بیت این قصیده گواه اعتقاد پورداوود است: «زین سه گانه طارم و کاخ «پور» می گزید یکی ارنبودی وی را دل کان و مهر آتشگاه» [۳۶] همانطور که ملاحظه می کنید، پورداوود در این شعر اعتراف می کند که به هیچیک از ادیان سه گانه آسمانی، یعنی یهود و مسیحیت و اسلام اعتقاد ندارد و دل به مهر آتشکده زرتشتیان بسته است. برخی از صاحبنظران معتقدند که پورداوود از اواسط دهه ۱۲۸۰ تا ۱۳۰۰ شمسی که ارباب کیخسروشاهرخ، نماینده زرتشتیان در مجلس شورای ملی، چندین هزار جلد از آثارش را با هدف تبلیغ پیرامون زرتشتیگری به صورت رایگان در بین مردم ایران توزیع کرد، جذب آیین زرتشت شد: «ارباب کیخسرو شاهرخ، نماینده زرتشتیان ایران در مجلس شورای ملی از دوره دوم تا یازدهم، در خاطرات خود آنجا که از چاپ و توزیع رایگان!! کتابهایش ـ آیین مزدیستی در ۱۲۸۶ شمسی، سه هزار جلد و چاپ دوم آن در ۱۳۰۰، چهار هزار جلد ـ فروغ مزدیستی، چاپ اول سه هزار و پانصد جلد در ۱۲۸۷ شمسی و چاپ دوم چهار صد هزار و پانصد جلد در ۱۲۹۹ ـ یاد می کند، چنین می نویسد: «این کتب طوری تاثیر بخشید که آقای پورداوود که خدمات بزرگی در ترجمه کتب زرتشی کرده، روزی در برلن به من می فرمود که آنچه او را وادار به تعقیب کیش زرتشتی و موفقیت به کسب اطلاعات جامع پیدا کرده است[؟] فروغ و آیینه تالیفاتی من بوده است…» [۳۷] [تقابل با نمادهای اسلامی] پورداوود تلاش وسیعی برای اثبات حقانیت کیش زرتشتی مبذول می کرد و از سال ۱۳۲۸ قمری که از بیروت به ایران آمد و پس از دیدار خانواده به فرانسه رفت، اصرار فراوانی بر رواج دادن لغات «دساتیری» و پارسی سره نویسی داشت. همین اصرار و ابرام موجب شده بود تا عده ای او را مامور کانونهای قدرت برای زمینه سازی و موجه جلوه دادن حکومت دیکتاتوری رضاخان بدانند. مرحوم جلال آل احمد درباره او می نویسد: «حضرت پورداوود یکی از پیشقراولان نهضتی است که در دوره بیست ساله پیش از شهریور بیست، به کمک پارسیان هند از طرفی و جمع مستشرقان از طرف دیگر، به راه افتاد، تا به عنوان پشتوانه حکومت خودکامه وقت چیزی به عنوان ما به ازای روشنفکری بسازد و با آن در و دیوار را زینت کند چون تظاهر به روشنفکری در آن دوره جمال و امکان نداشت. اشاره می کنم به قضیه پرورش افکار و همین هزاره فردوسی و مقبره سازی برای او و بعد آن زرتشتی بازیها که بت فروهر را از نو بر سر دیوارها بر دو ارباب کیخسرو و گیو را به حرکت انداخت. این نهضت مصنوعی که در اصل چیزی بود قابل قیاس با «کسروی گری» و «بهایی گری»، می خواست جای خالی روشنفکران را پر کند، که در صدر مشروطه سروکله اش پیدا شده بود و حکومت وقت را به وحشت انداخته بود. این بود که در دوره پیش از شهریور بیست دمش را قیچی کردند و ریش و قیچی را سپردند دست این نهضت نمایی ها که هدف اصلی شان همگی این بوده که بگویند حمله اعراب، یعنی ظهور اسلام در ایران، نکبت بار بود و ما هر چه داریم از پیش از اسلام داریم…» [۳۸] پورداوود در مقدمه دیوان اشعارش که با نام «پوراندخت نامه» انتشار یافت، اشاره ای دارد به تغییر الفبای فارسی و معتقد است که الفبای «زند» (دین دبیره) بهترین الفبایی است که می توان به جای الفبای عربی به کار برد. او در این کتاب ضمن تمجید فراوان از کیش زرتشتی، رضاخان را عامل فروشکوه ایران معرفی می کند و در مدح او می نویسد: «سردار سپه خانه زبیگانه بپرداخت این پور وطن مادر ماتمزده بنواخت مردانه بکوشید و به هر سوی همی تاخت شاه فجر از کرسی طاووس برانداخت آیین نو آورد و ره و رسم دگر ساخت یادش به جهان هرمز دادار نگهدار…» [۳۹] دیوان اشعار پورداوود سراسر حاوی باستان گرایی افراطی است. او در همه جا حسرت گذشته ها را دارد و بر عربها می تازد که ایران ساسانی را مورد حمله قرار دادند. نوک تیز حمله اش متوجه اسلام است و ادعا دارد که چون عرب ها مسلمان بودند و هدفشان گسترش اسلام بود. اسلام بر ما تحمیل شده است!! او فراموش می کند و یا می خواهد فراموش کند که نیروهای محدود مسلمانان جز با حمایت مردم ایران به سادگی نمی توانستند امپراتوری ساسانی را به آن سرعت به تصرف در آورند. یکی از اعضای شبکه تبلیغاتی ـ جاسوسی تقی زاده، به نام میرزا محمد قزوینی، معروف به علامه محمد قزوینی در مورد افکار پورداوود چنین می نویسد: «از دیگر فضلای مقیم برلن در آن ایام، دوست قدیمی من آقای میرزا ابراهیم پورداوود، از شعرای مستعد عصر حاضر، باطرزی بدیع و اسلوبی غریب متمایل به فارسی خالص که تعصب مخصوصی بر ضد نژاد عرب و زبان عرب و هرچه راجع به عرب است، دارند…» [۴۰] «پورداوود» نمونه تمام عیار روشنفکران «از خود بیگانه» ایرانی بود که زیر پوشش وطن پرستی افراطی به اسلام و آرمانهای اعتقادی ـ اسلامی ملت ایران پشت کرده بود و همسو و همگام با برنامه ریزان استعماری، برای حفظ سلطه و بقای خاندان پهلوی تلاش می کرد. دستاویز پورداوود در این عرصه، گذشته های دور ایران بود. او مدام صحبت از مجد و عظمت ایران باستان!! به میان می آورد و با نبش قبرهای قلابی و ارایه اسناد ساختگی و مخدوش، کوشش داشت تا ارتباط و پیوستگی قلبی ملت ایران و اسلام را متزلزل سازد. [تحت حمایت کانون های استعماری] کارگزاران استعماری برای بهره برداری حداکثر و دلخواه از این عنصر گوش به فرمان و مطیع، تمام امکانات و توانایی های خود را در اختیارش می گذاشتند و با دعوت و فراخوان وی به محافل و مجالس ظاهراً علمی و اعطای القاب و عناوین، می کوشیدند تا به او شخصیتی فایقه ببخشند و وی را به عنوان یک دانشمند به اصطلاح برجسته و کارشناس طراز اول مسایل ایران باستان، مطرح نگهدارند. اعطای عنوان دکترای افتخاری دانشگاه دهلی [۴۱] و انتصاب او به عنوان رییس بخش ایران شناسی در بیست و ششمین کنگره خاورشناسان [۴۲] همگی در راستای این هدف و به خاطر مطرح نگهداشتن «پورداوود» انجام می شد. پورداوود آماده انجام هر ماموریتی بود تا جایی که حاضر شد خود را به عنوان بازیچه تبلیغاتی در اختیار صهیونیسم بین الملل بگذارد و در خیمه شب بازی تبلیغاتی ویژه ای که صهیونیست ها زیر پوشش و عنوان «جشن دوهزار و پانصدمین سال آزادی و قیام یهود» در تل آویو و در خاک فلسطین اشغالی برگزار کردند، حضور یابد [۴۳] و بدون هیچ شرمی پای بر پیکر مجروح و خونین ملت فلسطین بگذارد و به سفارش و دلخواه محافل صهیونیستی، برایشان سابقه تاریخی بسازد، تا آنان راحت تر ادعا کنند که ریشه چندین هزارساله در خاک فلسطین دارند و دیگر اقوام فلسطینی، بویژه اعراب مسلمان را غاصب قلمداد نمایند. وقتی «پورداوود» به ترجمه «اوستا» و تهیه و تنظیم متون زرتشتی پرداخت، سیل تشویق و تکریم از سوی محافل وابسته به استعمار به سویش سرازیر شد. در نخستین واکنش ها، اعضای جامعه زرتشتیان مقیم هندوستان او را از آن خویش تلقی کردند و به استادی دانشگاه «ویسو بهارتی» در «شانتی نیکتان» ـ که با بودجه و اعتبارات و با مدد موقوفات و هدایای زرتشتیان شکل گرفته بود ـ مفتخر و مباهی اش ساختند. [۴۴] فعالیت های علمی و انتشار آثار پورداوود در عرصه مسایل مرتبط به ایران باستان و باستانگرایی و باستان ستایی مورد حمایت کانونهای امپریالیستی بود. از جمله حامیان او باید از کنسرسیوم نفت ایران، که از اجتماع هفت شرکت بزرگ نفتی عضو کارتل بین المللی نفت، معروف به «هفت خواهران» تشکیل شده بود، نام برد که ماهانه دوازده هزار تومان حقوق به وی پرداخت می کرد و برای انتشار آثار او سرمایه گذاری می نمود: «پورداوود با بهره گیری از منابعی که تحقیقات باستان شناسان فراهم کرده بود به تحقیق می پرداخت. این باستان شناسان… اغلب صهیونیست هایی بودند که برای زنده کردن یادگارهای گذشته این سرزمین خود را به آب و آتش می زدند و جالب تر از همه علاقه کنسرسیوم نفت ایران است که چون دایه دلسوزتر از مادر به فکر زنده کردن ادبیات و اسطوره های ایرانی است و به جناب پورداوود در ازای پرداخت ماهی دوازده هزار تومان ـ آن هم به پول آن روز ـ سفارش چاپ داستانهای شاهنامه را می دهد. داستانهای بیژن و منیژه و فریدون از آن جمله است. پورداوود در خط باستان ستایی وابسته خویش تا جایی پیش می رود که اشعاری را که فردوسی در مورد علایق مذهبی خود به اسلام در شاهنامه سروده است را جعلی و الحاقی می داند و فرودسی را یک معتقد به آیین زرتشتی به شمار می آورد…» [۴۵] در وابستگی پورداوود به صهیونیسم بین الملل هیچ تردیدی وجود ندارد، این نکته را بسیاری از صاحبنظران و افرادی که از نزدیک با او کار می کردند، مورد تایید قرار داده اند. از جمله زنده یاد استاد مهرداد اوستا، در گفتگویی با مسئولین بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی، وابستگی پورداوود به صهیونیسم بین الملل و خط حرکتی او در جهت کنار گذاشتن اسلام و جایگزینی کیش زرتشتی به عنوان دین ایرانی را مورد تایید قرار داده است. [۴۶] پورداوود برای نشان دادن مجد و عظمت ایران باستان و برای اثبات به اصطلاح اهمیت ادبیات و فرهنگ اوستایی، چاره ای جز حمله به اعراب و دشمنی کور و بی منطق با آیین رهایی بخش اسلام نداشت و این حمله و دشمنی را به طور مداوم و به صورت ترجیع بند، تکرار می کرد. برای تشویق هر چه بیشتر او تمام گروهها و محافل وابسته به استعمار به تکاپو افتاده بودند. حتی بهاییان نیز در این عرصه فعال شده بودند و از سوی آنان احسان یارشاطر به دفعات و هربار به بهانه ای از پورداوود تجلیل و تمجید می کرد. یارشاطر در یکی از این تعریف و تمجیدها، ترجمه اوستا را در شمار مهم ترین فعالیتهای علمی و آثار ادبی معاصر قرار داد و گفت: «این اثر به گمان من یکی از مهم ترین آثاری است که از آغاز مشروطیت تاکنون به فارسی انتشار یافته…. من کمتر کتابی را در دوران معاصر می شناسم که از حیث موضوع برای ایران و از حیث گشودن افق تازه ای از تحقیقات علمی در کشور ما و معلوم داشتن یکی از مهم ترین اسناد تاریخ در خور توجه می باشد…» [۴۷] این تعریف و تمجیدها به طور مداوم به سوی پورداوود سرازیر می شد و مسئولین امور برای گرم نگهداشتن سوژه و ایجاد صف بندی در برابر اسلام آن را تا پایان عمر پورداوود ادامه می دادند ـ در این عرصه حتی مسیحیان هم بیکار نمانده بودند. چرا که می بینیم پاپ پل ششم، پیشوای کلیسای کاتولیک، زیر عنوان پاسداری از خدمات پورداوود به جامعه بشریت، در روز ششم بهمن ۱۳۴۴ یک قطعه نشان «سن سیلوستر» را به او اهدا کرد. [۴۸] تردیدی نیست که با توجه به نفوذ صهیونیست ها در تشکیلات واتیکان این جایزه به اشاره و حمایت محافل صهیونیستی به پورداوود داده شده بود زیرا صهیونیسم در عرصه رویارویی با حرکتهای رهایی بخش در منطقه خاورمیانه، بیشتر از سایر گروهها و جریانها از تضعیف اسلام سود می برد و تلاشهای پورداوود، در تحلیل نهایی منطبق با اهداف صهیونیستی بود. پورداوود در تمام جنبه های مختلف زندگی اش تظاهر به ایران پرستی و وطن دوستی می کرد. حتی در شعرهایش نیز این تظاهر را فراموش نمی کرد. او در یکی از اشعارش می گوید: «یکی گیتی، یکی یزدان پرستد یکی پیدا، یکی پنهان پرستد گروهی پیرو و خشور و تازی حدیث و سنت و قرآن پرستد اگر پرسی زکیش پورداوود جهان پارسی، ایران پرستد» [۴۹] مواضع ضد عربی و ضد اسلامی پورداوود آنقدر برجسته است که حتی به سعدی و حافظ به این سبب که در بعضی از سروده هایشان از الفاظ عربی استفاده کرده اند، می تازد: «… از فضلای مقیم برلن دوست قدیمی من، آقای ابراهیم پورداوود است که تعصب مخصوصی بر ضد نژاد عرب و زبان عرب و هرچه راجع به عرب است، دارد. مثلاً ایشان از این بیت حافظ که می فرماید: اگرچه عرض ادب پیش یار بی ادبی است زبان خموش ولیکن دهان پر از عربی است سخت انتقاد می کنند که چرا حافظ عربی را جزو هنرها شمرده است…» [۵۰] [درگذشت] سرانجام پورداوود پس از یک عمر خدمتگزاری به خاندان پهلوی و محافل و مجامع استعماری در بامداد روز یکشنبه ۲۶ آبان ۱۳۴۷ از دنیا رفت و جنازه اش را به رشت منتقل کردند و در کوی «حاجی داوود» در سبزه میدان و در کنار پدر و برادرانش به خاک سپردند. [۵۱] زرتشتیان از مرگ پورداوود اظهار تاسف بسیار کردند و در معابد زرتشتیان ایران و هند برای او مراسم ترحیم بر اساس رسوم و تشریفات کیش زرتشتی برپا ساختند: «مرگ پورداوود با بوق و کرنای بسیار همراه می شود. مراسمی که در مسجد سپهسالار به دستور محمدرضاشاه می گیرند، سرپوشی است برای ظاهر فریبی وگرنه مراسم تالار ایرج و یا مجلس یادبود او در هند بر اساس آیین زرتشتی است و طبیعی است برای کسی که دلش کان مهر و آتشگاه است، این چنین مراسمی ترتیب یابد.» [۵۲] ———————————- [پاورقی ها] [۱] . شرح حال و عملکرد «ابراهیم پورداوود» ابتدا در تاریخ ۱۱/۱۰/۷۹ در سلسله مطالب «نیمه پنهان» روزنامه کیهان به چاپ رسیده و متن حاضر پس از بازنگری و ویرایش مجدد از نظر خوانندگان گرامی می گذرد. [۲] . سرمد، غلامعلی، اعزام محصل به خارج در دوره قاجاریه، چاپ اول ۱۳۷۲ [۳] . گروه پژوهشگران ایران، کتاب گیلان، جلد دوم، چاپ اول، پاییز ۱۳۷۴، [ص۶۹۳]. [۴] . کتاب گیلان، جلد دوم، پاییز ۱۳۷۴، [ص۶۹۳]. [۵] . مجله تماشا، شماره ۱۳۶، مورخه ۲۶/۸/۱۳۵۲٫ [۶] .گیله وا، شماره ۳۳، مهر و آبان ۱۳۷۴٫ [۷] . مجله تماشا، شماره ۱۳۶، مورخه ۲۶/۸/۱۳۵۲٫ [۸] . «مدرسه لاییک» یکی از معروف ترین مدارس بیروت بود که از سوی کانونهای استعماری تاسیس و اداره می شد. دانش آموزان این مدرسه از کشورهای مختلف انتخاب و به صورت شبانه روزی تحت آموزش قرار می گرفتند و به شهادت اسناد و مدارک موجود، فارغ التحصیلان آن عهده دار مناصب کلیدی در کشور خود می شدند. افرادی چون امیر عباس هویدا، شاپور بختیار، سپهبد تیمور بختیار(اولین رییس ساواک شاه) و حتی افرادی چون سلیمان قرنجیه، رئیس جمهور ماروتی لبنان، فارغ التحصیل این مدرسه بودند. مدرسه لاییک بعداً جای خود را به دانشگاه آمریکایی بیروت داد و اینک پس از جنگهای داخلی لبنان، شایع است که دانشگاه پرینستون وظیفه تربیت رجال کشورهای تحت سلطه را انجام می دهد. [۹] . کتاب گیلان، جلد دوم، پاییز ۱۳۷۴، [ص۶۹۳]. [۱۰] . فصلنامه یاد، نشریه بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران، شماره دوازدهم، سال سوم، پاییز ۱۳۶۷، صص ۱۵۶ـ۱۵۵٫ [۱۱] . همان. [۱۲] . همان. [۱۳] . سرمد، غلامعلی، اعزام محصل به خارج در دوره قاجاریه، چاپ اول، ۱۳۷۲، ص ۲۷۰٫ [۱۴] . گیله وا، شماره ۳۳، مهر و آبان ۱۳۷۴٫ [۱۵] . سرمد، غلامعلی، اعزام محصل به خارج در دوره قاجاریه، چاپ اول، ۱۳۷۲، ص ۲۷۰٫ [۱۶] . مجله تماشا، شماره ۱۳۶، مورخه ۲۶/۸/۱۳۵۲٫ [۱۷] . گیله وا، شماره ۳۳، مهر و آبان ۱۳۷۴٫ [۱۸] . فصلنامه یاد، نشریه بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی، سال سوم، شماره ۱۲، ص ۱۴۸٫ [۱۹] . سرمد، غلامعلی، اعزام محصل به خارج در دوره قاجاریه، چاپ اول، ۱۳۷۲، ص ۲۷۹٫ [۲۰] . گیله وا، شماره ۳۳، مهر و آبان ۱۳۷۴٫ [۲۱] . گیله وا، شماره ۳۳، مهر و آبان ۱۳۷۴٫ [۲۲] . کتاب گیلان، جلد دوم، پاییز ۱۳۷۴، [ص۶۹۳-۶۹۴]. [۲۳] .فصلنامه یاد، نشریه بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران، سال سوم، شماره دوازدهم، پاییز ۱۳۶۷، ص ۱۵۸٫ [۲۴] .شهبازی، عبدالله، نظریه توطئه، صعود سلطنت پهلوی و تاریخنگاری جدید در ایران، چاپ اول، ۱۳۷۷ ص ۱۲۱٫ [۲۵] .برای شناخت بهتر صادق هدایت به مجموعه نیمه پنهان، جلد هفتم، تالیف دفتر پژوهشهای کیهان مراجعه کنید. [۲۶] .عبدالحسین سپنتا در شمار نخستین کارگردانان سینمای ایران و یکی از فعالان عرصه باستان ستایی در روزگار رضاخان بود. او در سال ۱۲۸۶ شمسی در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همین شهر گذراند و از دبیرستان آمریکایی های تهران دیپلم گرفت. وی سپس برای ادامه تحصیلات به هندوستان رفت و در رشته تاریخ و فرهنگ ایران باستان از دانشگاه بمبئی فارغ التحصیل شد. سپنتا در سال ۱۳۱۲ شمسی نخستین فیلم فارسی را با نام «دختر لر» در هندوستان کارگردانی کرد و به ایران فرستاد. او از فعالان حرکت باستان ستایی «آرکاییسم» در روزگار رضاخان بود. وی پس از بازگشت به ایران در خدمت سفارت انگلستان قرار گرفت و از سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۳۲ شمسی به عنوان مترجم در این سفارتخانه و پس از آن درخدمت سازمان اصل چهار آمریکایی ها مشغول به کار شد. سازمان «اصل چهار» تشکیلاتی بود که از سوی «هاری ترومن» رییس جمهور آمریکا با هدف سلطه بر کشورهای جهان سوم و از جمله ایران طراحی شده بود. [۲۷] . شهبازی، عبدالله، نظریه توطئه، صعود سلطنت پهلوی و تاریخنگاری جدید در ایران، ص ۱۲۲٫ [۲۸] . سرمد، غلامعلی، اعزام دانشجو به خارج در دوره قاجاریه، ص ۲۷۰٫ [۲۹] . کتاب گیلان، جلد دوم، [ص۶۹۴]. [۳۰] . شهبازی، عبدالله، نظریه توطئه، صعود سلطنت پهلوی و تاریخنگاری جدید ایران، ص ۱۵۳ . [۳۱] . فصلنامه یاد، پاییز ۱۳۶۷، ص ۱۵۶٫ [۳۲] .نامه، گ، گ، نریمان به علامه اقبال، به نقل از کتاب نظریه توطئه، عبدالله شهبازی، ص ۱۱۸٫ [۳۳] . فصلنامه یاد، پاییز ۱۳۶۷، ص ۱۵۹٫ [۳۴] . رایین، اسماعیل، فراموشخانه و فراماسونری در ایران، جلد سوم، ص ۵۴۳٫ [۳۵] . همان. [۳۶] . فصلنامه یاد، پاییز ۱۳۶۷، ص ۱۵۶٫ [۳۷] . همان، به نقل از یادداشتهای کیخسرو شاهرخ، به کوشش سرتیپ اوشیدری، ص ۸۳٫ [۳۸] .آل احمد، جلال، کارنامه سه ساله، صص ۱۴۰ـ۱۳۹٫ [۳۹] . پوراندخت نامه، دیوان اشعار ابراهیم پورداوود، به نقل از فصلنامه یاد، پاییز ۱۳۶۷، ص ۱۶۰٫ [۴۰] . قزوینی، محمد، بیست مقاله، چاپ بمبئی هندوستان، ص ۱۶٫ [۴۱] . فصلنامه یاد، پاییز ۱۳۶۷، ص ۱۵۹٫ [۴۲] . همان. [۴۳] . کتاب گیلان، جلد دوم، پاییز ۱۳۷۴، [ص۶۹۴]. [۴۴] . فصلنامه یاد، پاییز ۱۳۶۷، ص ۱۵۹٫ [۴۵] . همان. [۴۶] . فصلنامه یاد، پاییز ۱۳۶۷، ص ۱۶۴٫ [۴۷] . همان. [۴۸] . فصلنامه یاد، پاییز ۱۳۶۷، ص ۱۶۲٫ [۴۹] . براون، ادوارد، سفیر سیاسی ایران جدید، به نقل از «مجله نگین»، شماره ۴۳، آذر ۱۳۴۷٫ [۵۰] . قزوینی، محمد، بیست مقاله، چاپ بمبئی، ص ۱۶٫ [۵۱] . کتاب گیلان، جلد دوم، پاییز ۱۳۷۴، [ص۶۹۶]. [۵۲] . فصلنامه یاد، پاییز ۱۳۶۷، ص ۱۶۰ نقل از: «ابراهیم پورداوود؛ در خدمت باستانگرایی و ناسیونالیسم استعماری»، نیمه پنهان: سیمای کارگزاران فرهنگ و سیاست، ج۱۲، دفتر پژوهشهای موسسه کیهان، با مقدمه: حسن شایانفر، کیهان، تهران، چهارم، مهر ۱۳۸۷، ص۱۱-۲۹٫ با اضافات.
دوشنبه ، ۲۵آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: دانا]
[مشاهده در: www.dana.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]
-
گوناگون
پربازدیدترینها