واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه شهروند: کاوان محمدپور پژوهشگر سبک زندگی در نگاهی کلی، به الگویی منحصربه فرد از ویژگی ها و عادت های رفتاری انسان در زندگی روزمره و موقعیت های اجتماعی اشاره دارد. در سطح انضمامی، سبک زندگی نسبت بزرگی با زندگی جاری و روزمره دارد که در اشکال مختلف زندگی مانند سبک پوشش، سبک خوردن، سبک موسیقی، سبک فراغت، سبک یادگیری و سبک مدیریت به کار می رود. امروزه به دلیل پیشرفت سرسام آور تکنولوژی های ارتباطی و استفاده هر ساعته افراد از شبکه های اینترنتی و ماهواره ای، مدام با سبک های درهم آمیخته زندگی و هویت های چندلایه در سطح جامعه برخورد می کنیم. مهاباد یکی از شهرهای است که به دلیل رویدادهای سیاسی در دوره پهلوی و نیز وجود شاعران و نویسندگان کرد، همیشه در میان شهرهای کردنشین جهان و شهرهای ایران مورد توجه خاص بوده. این توجه «دیگری» (چه در سطح کلان و چه در سطح خرد آن) و نیز استفاده هر روزه از رسانه و وسایل ارتباط جمعی، شرایط زندگی و سبک زندگی را تا حدودی دستخوش تغییراتی می دهد. نمی توان به شکل واضح در مهاباد (البته تمام شهرهای ایران) الگوی یکدست و منسجم براساس تئوری های سبک زندگی یافت. چرا که با درهم آمیزی انواع فرم ها و رفتارهای اجتماعی برخورد می کنیم. به عنوان نمونه افرادی که دارای سطح درآمد و حتی سواد بالا هستند، به احتمال قوی به موسیقی سطح پایین و دسته دوم گوش می دهند یا از کتاب و روزنامه استفاده نمی کنند. چنین الگویی در شکل عکس آن نیز صادق است اما در نگاهی اجمالی می توان 3 طیف از زندگی را در مهاباد شناسایی کرد. سبک زندگی پیشامدرن که متمرکز بر هویت کردی است، سبک زندگی شبه مدرن که در تضاد با زندگی پیشامدرن و سعی در نو شدن هر روزه به تبعیت از شیوهای «دیگری» است و سبک زندگی که بین این 2 الگو در نوسان است و می توان از آن به موقعیتی برزخی یاد کرد. سبک زندگی پیشامدرن به شکلی ناخودآگاه در میان افرادی با سن بالا و نیز به شکلی آگاهانه در میان جوانان وجود دارد. مقصود از به کار بردن ناخودآگاه به این دلیل است که این گونه افراد از الگوهایی که در روند اجتماعی شدن خود از آن بهره برده اند، استفاده می کنند و تلاشی در جهت توجیه یا تفسیر و تحلیل این سبک زندگی ندارند اما در این سبک از زندگی پیشامدرن به افرادی برخورد می کنیم که عموما جوانان و تحصیلکرده هستند که به شکلی آگاهانه و در بسیاری موارد به قصد مقابله در برابر هویت های غیرکردی، دست به انتخاب چنین سبکی از زندگی می زنند. این طیف به موسیقی، کتاب، مراسم و غذاهای کردی از آن رو اهمیت می دهند که هویت خود را در راستایی حفظ و تبیین چنین مواردی می دانند. البته چنین افرادی سر ناسازگاری با دستاوردهای مدرن را ندارند. درواقع از اینترنت و ماهواره استفاده می کنند ولی در جهت تبیین آگاهانه «خود» و «دیگری». سبک زندگی شبه مدرن بیشتر در میان نوجوانان و جوانان مهاباد جریان دارد. این افراد عموما به موسیقی غیرکردی و بیشتر خارجی گوش می دهند و از سینمای هالیوودی و شبکه های اجتماعی بیشترین استفاده را دارند. مباحثی که در بیشتر ساعات روز- چه در شبکه های اجتماعی و چه بیرون از آنها- با آن درگیرند، حول رابطه های دوستی، تفریح و پرسه زنی در خیابان های سطح شهر است. بیشتر از لباس های غیرکردی استفاده می کنند و پرسشی از هویت «خود» و«دیگری» مطرح نمی کنند. در این نوع از سبک زندگی به میزان خیلی کم از کتاب یا روزنامه استفاده می شود. استفاده بیش از اندازه از شبکه های اجتماعی- به ویژه در چند سال اخیر- و وجود حجم کثیری از متن هایی که حول مد، جوک و اخبار روزمره در جریان است، جهان این افراد را به جهانی اپیزودی و سیال بدل کرده است. چنین موردی باعث شده که حوصله ای برای کتاب خواندن یا استفاده از روزنامه و نیز موسیقی کردی که ریشه در فرهنگ کردی دارد را نداشته باشند. در این نوع سبک زندگی، تلاش برای نو شدن حول محور تغییر پوشش های مداوم و استفاده از مدل های گوناگون آرایشی و گوشی های موبایل است اما سبک سوم زندگی در مهاباد که در حالتی نوسانی بین این 2 شیوه در جریان است و از الگویی برزخی پیروی می کند، بیشترین طیف را به خود اختصاص می دهد. افرادی که در این دسته قرار می گیرند، از هر 2 سبک زندگی استفاده می کنند. درواقع تبیین سبک زندگی این افراد از پیچیدگی بیشتر برخوردار است. چرا که هم دارای رفتای های ناخودآگاه و خودآگاه هستند، هم به هویت کردی و حتی شهری- مهاباد- حساسیت نشان می دهند و نیز مشتاق زندگی «دیگری» هستند. استفاده آنان از لباس های محلی بیشتر در مراسم عروسی است و به هر نوع موسیقی گوش می دهند. البته چنین الگویی- برزخی- الگویی است که تقریبا در تمام شهرهای ایرانی وجود دارد و نمی توان آن را در دسته ای از سبک زندگی به معنای دقیق جامعه شناسی- یعنی تئوری هایی از نوع بوردیو یا وبر و زیمل- آن در نظر گرفت. به طوری که نظر رفت، مهاباد به مانند هر شهری در ایران با پدیده های مدرن، شبه مدرن، چند لایه، سنتی و برزخی درگیر است و به تبع دارای الگوها و سبک های متعددی از زندگی و رفتارهای اجتماعی و عقاید است. این درهم آمیزی و چند لایه بودن هویت ها، شرایط شناسایی و تحلیل سبک زندگی را با دشواری فراوان مواجه می کند. آشنایی هر روزه با رفتارها و عقاید متنوع که توسط شبکه های اجتماعی و ماهواره ای تبلیغ می شود و از سوی دیگر به قول والتر بنیامین ندای تاریخ که مبتنی بر یافتن هویت «خود» است، به منازعات و مناقشاتی می انجامد که رفتارها و عقاید متنوعی از آن سرچشمه می گیرند. به شکل کلی، مردم مهاباد با چنین مفاهیمی نیز دست به گریبانند که موجب پدیداری شاخه های نو از رفتارهای اجتماعی در داخل شهر است.
یکشنبه ، ۲۴آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه شهروند]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]