تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1838104801
بخش هایی از کتاب خواندنی «استاد و درس» عین.صاد
واضح آرشیو وب فارسی:دولت بهار: دولت بهار: بعضی کتاب ها خیلی زود بر سر زبان ها می افتد. کتاب هایی که بسیار خواندنی اند ولی شاید فرصت خواندن این کتاب ها را نداریم. جمعه ها می توانید بخش هایی از یک کتاب خواندنی را در «مجله مهر» بخوانید.مجله مهر: در چند شماره اخیر «با مهر بخوانیم» از کتاب های تاریخی و رمان و شعر نوشتیم و هر شماره با یکی از آثار برجسته حوزه کتاب آشنا شدیم. اما در این شماره به سراغ اثری رفتیم که نسبت به کتاب های معرفی شده قبلی، مخاطبان خاص تری دارد چرا که هم موضوع آن خاص است و هم ادبیات کتاب تا حدی ثقیل است ولی با توجه به محتوای ارزشمند کتاب و نویسنده آن که از علما و اساتید حوزه و دانشگاه است، بدون شک مطالعه بخش هایی از آن برای مخاطبان ما خالی از لطف نخواهد بود. کتاب «استاد و درس» نوشته حجت الاسلام علی صفائی حائری است که در دو بخش «صرف و نحو» و «ادبیات، هنر، نقد» تالیف شده است که در این شماره به سراغ کتاب دوم این مجموعه یعنی «ادبیات، هنر، نقد» رفته ایم که اثری بسیار خواندنی برای علاقمندان ادبیات و هنر است. صفائی در فصل اول این کتاب که با عنوان «هنر و ادبیات» منتشر شده است به مباحثی همچون جریان هنر در هنرمند، جریان هنر در تاریخ، خاستگاه هنر و تحلیل اجتماعی هنر با توجه به طبقه اجتماعی هنرمند و مسائل پیرامونی آن پرداخته است. فصول دوم و سوم این کتاب نیز به مفهوم و معیارهای نقد پرداخته است و در بررسی همین مباحث به موضوعاتی همچون زیبایی، حقیقت، واقعیت و زبان هنر پرداخته است. ادبیات به کار گرفته شده توسط نویسنده در نگارش این کتاب تا حدودی ثقیل است ولی مخاطب حرفه ای ادبیات و هنر می تواند آن را با یک بار خواندن درک کند ولی مخاطبان عمومی برای درک درست بعضی از مباحث مطرح شده در کتاب، لازم است که برخی از قسمت های آن را بیش از یک بار مطالعه کنند تا جانِ کلام نویسنده را دریابند. یکی از برجسته ترین نکات این کتاب استفاده نویسنده از استدلال های محکم و منطقی برای بیان اندیشه هایش است که قادر است گروه های متنوع مخاطبان را با هر نوع اندیشه ای قانع کند. همچنین تسلط نویسنده بر آثار برجسته و مکاتب گوناگون ادبیات ایران و جهان باعث شده تا وی برای بررسی موضوعات مختلف از نمونه هایی درخور توجه از ادبیات ایران و جهان استفاده کند که این نیز باعث همراه شدن مخاطب با کتاب می شود. «استاد و درس (ادبیات، هنر، نقد)» که از سری کتاب های «روشهای هنر و ادبیات» استاد صفائی حائری محسوب می شود، همچون دیگر آثار ایشان توسط انتشارات لیله القدر منتشر شده است. انتشاراتی که پس از درگذشت این مجتهد و استاد بزرگ حوزه و دانشگاه در سال ۷۸، به طور تخصصی به انتشار آثارش می پردازد. با هم بخش هایی از این کتاب را می خوانیم: پرده اول: جریان شکل گرفتن هنر در هنرمند هنرمند برای هماهنگ کردن شخصیتش با طلب و تمرکز و شعور خویش و هماهنگ کردن این همه محتوا و بار هنری و هماهنگ کردن امکانات با حالت ها و خصلت های مخاطب هایی که در نظر می گیرد، محتاج ذوق است، محتاج بینش است و با همین ذائقه و حساسیت است که سَبُک و سنگین می کند و بار عاطفی کلمه ها و رنگ ها را می شناسد تا آنجا که کلمه هایی برابر و مترادف برای او حال و هوایی دیگر دارند. در این لحظه های حساسیت و شعور است که ذوق او شکل می گیرد و مثلا کلمه های قشنگ، زیبا، جمیل، خوشگل، در نظر او با یکدیگر متفاوت می شوند تا آنجا که هیچکدام نمی توانند جای دیگری بنشینند که قشنگ، زیبایی کودکانه و معصوم و خوشگل، زیبایی هوس آلود و جمیل، زیبایی عمیق و مبهم و زیبایی، هماهنگی ساده و روشن را نشان می دهد، که خدا را می گویی جمیل است و نمی گویی قشنگ و خوشگل است. و همین طور در حرکت ها و صداها و رنگ ها، این بارها و سنگین ها، مشخص می شوند و این همه تنها با این تمرکز و حساسیت و این شعور و ذوق میسر می شود. شاید هنرمندان و نویسندگانی را دیده باشی که برای انتخاب یک کلمه و یک ترکیب چقدر معطل می شوند و چقدر سبک و سنگین می کنند که این، احتیاج به تسلط هم دارد و تمرین هم می خواهد و ممارست و تغذیه هم می خواهد. و البته این وسواس ها، از نپختگی محتواها و آماده نشدن و کامل نشدن جنین هم خبر می دهد. آن ها که حرف ها و شعورها را برای مدتی در ذهن خویش دَم کرده اند و پخته اند و کلمه های مختلف را مرور کرده اند و چشیده اند، چه بسا که در یک لحظه و حتی هنگام پریدن از خواب خوش نیمه شبی، یک قطعه و یا یک اثر هنری را خلق کنند و بزایند که پس از مدت ها آن نطفه آماده تولد است و چه بسا که پس از تولد هم دست کاری شود و تغذیه و رشد کند و قیافه عوض نماید. یکی از شاعران روسی از شکل گرفتن یک شعر در خودش حکایت می کند و نشان می دهد که چگونه یک شعر یا وزن خاص پس از هفته ها در او زمزمه می شود و جای خالی بعضی از کلمات و ترکیب ها را آهنگ و زمزمه ها پر می کند تا آنجا که کلمه ها پیدا می شوند و آن احساس گنگ، مشخص و روشن در قالب های مطلوب می نشینند. این طور نیست که شکل های گوناگون هنر و سبک های مختلف یک شکل هنری، مثلاً سبک های شعر و یا نقاشی، در القاء احساس و بیان هنری برابر باشند و هرکدام برای خود دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند. پرده دوم: شخصیت، شیوه ی اندیشه و سبک هر کس، عمدتاً موافق پایگاه طبقاتی اوست به طور کلی می توان گفت عوامل سازنده شخصیت انسان، جسم زنده و محیط زندگی است. اختلاف شخصیت ها را باید در این دو جست و جو کرد و ارگانیسم خود محکوم محیط زندگی است. عوامل محیطی، دو گونه اند: عوامل طبیعی و عوامل اجتماعی و عامل اصیل، همان محیط اجتماعی است. این محیط اجتماعی است که ارگانیسم را شکل می دهد و راکد یا بارور می سازد. خانواده، صنف و طبقه، همه در شکل دادن شخصیت، سهیم هستند. ولی از همه مهمتر طبقه اجتماعی است؛ چون انسان می تواند از خانواده و یا از صنف خود جدا شود، ولی از طبقه ی خود گسستن و به طبقه ی دیگر پیوستن بسیار دشوار است؛ چون خانواده و صنف از طبقه ی اجتماعی الهام می گیرند. پس می توان نتیجه گرفت که شخصیت و شیوه ی اندیشه و سلوک و سبک هر کس، عمدتاً موافق پایگاه طبقاتی اوست. طبقه شخصیت را می سازد و شخصیت، جهت و ماهیت فعالیت ها از جمله سبک را. از این رو باید معمولا انتظار داشت که سبک هر هنرمندی علی رغم تحولات بدنی و روحی او، کمابیش ثابت بماند و مادام که طبقه تحول نیافته، سبک، تحول اساسی نیابد. در رابطه با آنچه که گذشت، نویسنده برای شناخت هنر از یک سبک شناسی آزمایشی با تواضع توضیح می دهد. این سبک شناسی علمی، رسالتی بس سنگین است و از آنجا که سبک، خاصیت طبقاتی است، ناچار سبک هنر در دوره ی اولیه، واقع گراست و در دوره های تقسیم کار و شروع تمدن، دو گونه ی واقع گرا و واقع گریز است. آثار هنری عوام، بی پیرایه، ساده، مربوط به عمل دور از دنیای نظر و تفنن است و از آنجا که از سینه به سینه منتقل می شود، ناچار زائده هایش پیراسته و ساده می شوند. هنر عوام از زیبایی طبیعت زنده و انسان سالم گرانبار است. در ترانه های عامیانه و افسانه ها، هرچه برای زندگی مفید است زیبا شمرده می شود. گاو مطلوب مردم رنجبر، گاو نیرومند است نه گاو خوش خط و خال و... هنر خواص، واقع گریز است. به گفته شوکینگ، خواص خواهان آنند که در همه چیز ممتاز باشند و در نتیجه چنان رفتار می کنند که از مردم عادی متفاوت شوند و نشان بدهند که اولاً، نیازی به عمل تولیدی ندارند و ثانیاً، خداوند زر و زورند. بی کاری این ها ایجاب می کند که قسمت بزرگی از اوقات خود را به فعالیت تفننی و تشریفاتی اختصاص دهند. تعارفات طولانی، آداب وقت گیر، دید و بازدید، پرخوری، شیک پوشی، خیال پروری، خرده گیری، ژاژخایی [غر زدن]، هزل گویی [شوخی و مزاح کردن]، در عین حال که این ها را از بیکاری می رهاند، به جامعه اعلام می دارد که نیازمند و گرفتار کارهای سخت و ضروری نیستند. پرده سوم: هنر ابزار بیان شناخت است در هنر روش بیان- نه تجزیه و تحلیل- است و نه تعلیل و تبیین که آن کار علم است و این کار فلسفه. در هنر روشی را دنبال می نماییم که مخاطب و یا بیننده، خود در جریان قرار بگیرد و خودش لمس کند و احساس کند و همان طور که هنرمند دیده، خود او هم ببیند و به رابطه ها پی ببرد و به اعماق آن ها سفر کند، اگرچه در زندگی از آن ها ساده می گذشته و چشم می پوشیده ولی در هنر با تکیه به خصوصیات اصلی حادثه و یا حذف حادثه های مزاحم، مخاطب می تواند رابطه ها را روشن تر بفهمد و بیابد. وقتی من صدای زنگی را می شنوم و یا مجسمه ی یک فیل را می بینم چه بسا به یاد خروس ده بیفتم و یا به فقر و تنگدستی و قحطی هندوستان و استعمار بریتانیا، راه ببرم. در روان کاوی این رابطه ها تحلیل می شود و یا علیت و چرایی آن ها تبیین می گردد، ولی هنرمند کسی است که زمینه ها را به گونه ای فراهم کند که تو بتوانی به این هم برسی. از این رابطه ها بگذری و حتی ناخودآگاه آن ها را بیابی. هنرمند کسی نیست که نتیجه ها را بررسی کند و بازگو کند و کسی نیست که این رابطه ها و مقدمات را باز کند و تحلیل کند، بل کسی است که زمینه ها را برای برداشت تو فراهم کند و از قله های حادثه، تو را به مقصد برساند که به گفته نیچه در کوهستان نزدیک ترین راه از قله است تا قله، ولی پاهایی می خواهد بلند و این پاهای بلند هنرمند است که تو را از قله ها به مقصد می رساند و حادثه های مزاحم را از دیدگاه تو پاک می کند. هنر، روش شناخت و ابراز شناخت نیست که ابزار بیان شناخت است و می توان گفت بهترین بیان از شناخت هاست و همان طور که دیدی بیان هنری با بیان علمی و یا بیان تجربی تفاوت داشت. این بیان تصویر می خواهد و بالاتر از تصویر، حجم را و تجسیم را. در تصویر دو بعد مطرح می شود، ولی در حجم سه بعد مشخص می گردد و بالاتر از سه بعد که با چشم احساس می شود، این که حالت ها شکل بگیرند و حجم پیدا کنند و عینی شوند و این نشان دادن حالت ها با کمک اغراق و استعاره و تشبیه و کنایه و مجاز که روش های بیان در هنر هستند و از تخیل مایه می گیرند. در هنر، سینما بهتر می تواند این حالت ها را نشان بدهد و همانند آن جایی که انسان در رابطه با حادثه ها دو بعد و سه بعد و حالت ها را می بیند، این هنر می تواند تماشاگر را به این تصویر و تجسیم و حتی تبدیل حالت ها، به حجم ها و شکل ها راهبر شود. پرده چهارم: هنر با اصالت چیست؟ یک داستان، یک نمایش، یک شعر، هنگامی موفق است که بتواند تو را از آنچه که داری بکَنَد و از آنچه که به خود بسته ای برهاند و به سوی آنچه که می توانی داشته باشی و می توانی بدست بیاوری بکشاند. داستان یا شعری که فقط تصویرهایی دارند، حادثه هایی را ثبت می کنند و حتی اگر با یک زاویه دید عالی باشد، داستان و شعر موفقی نیستند مگر هنگامی که این شَرَر را در وجود تو بریزند و این عطش را در تو برافروزند. نمایش و داستان و شعر و موسیقی و یا نقش و حرکتی اصالت دارد که قدرت پرواز از دنیای موجود را در تو ایجاد کند، نه آنکه عشق ها و اشک ها شست و شو دهد و سرشار و شاداب بگرداند؛ چون در حقیقت این هنری است که می خواهد تو را به محافظه کاری بکشاند و در ابتذال تکرار نگه دارد و با تنوع ها، شور تحرک ها را فراموش سازد. این معیار حقیقت و واقعیتِ مطلوب، معیاری است که می تواند همراه معیار امکان و واقعیت، این حجم عظیم آثار هنری را تصفیه ای سزاوار و جانانه بچشاند؛ چون این معیاری است که نشان می دهد این اثر با هدفی مطلوب و یا مبتذل و موجود، دست و پنجه نرم می کند و نشان می دهد که برای رسیدن به این مطلوب با رویاها همراه است؛ وی امکانات را می شناسد و از آنچه که هست به سوی آنچه که باید باشد گام برمی دارد. این دردآور است که آدمی برای فرار از رنج های زندگی و دردهای بزرگ و کوچک فقط به سرگرمی فکر بکند و بخواهد از تکرار یک هفته با یک سرگرمی داغ خداحافظی کند. من این را آموخته ام و بارها و بارها تجربه کرده ام که تفنن و تنوع راه نیست و راهگشا نیست و این نقاش بزرگ نمی تواند برای همیشه دل آدم را رنگ کند و سر او شیره بمالد. هنر از آن زمان که نخواست تفنن ساز باشد یا فقط تفنن ساز باشد، چه در داستان و چه در فیلم و نمایش، آموزگار پوچی و یا عصیان و انقلاب شد و راحت تر اقرار کنیم که آموزگار خوبی هم نبود، چون عطش را در شاگرد ندیده او را به دریا حواله می داد و با شعارهای فلسفی چیزی را از او می خواست که حتی شعور فلسفی از تحقق آن عاجز بود. راستی این هذیان قرن، این فلسفه ی سرگردان که با هنر پیوند زده، با تمامی تجربه هایی که در فرم و طرح و محتوا و ارائه و نقش پشت سرگذاشته، هنوز به جای آنکه با بیان و زبان و کلمه ها حرف بزند، با آخر حنجره اش سر و صدا می کند، چون فقط می داند که چیزی هست و چیزهایی می تواند باشد و همین دادش را در آورده و صدایش را گره زده است تا آن روزی که این صدا و فریاد پیام بشود و این پیام تبیین بشود و منتظر بسازد، هنوز فاصله است و لااقل هنر معاصر غرب از آن فاصله دارد و مادامی که این فاصله طی نشده و آدم های مخاطب به این معراج نرسیده اند که از تنوع و سرگرمی وازده بشوند، چگونه می تواند مقبولیت عامه، معیاری برای نقد هنر باشد. از این رو بهتر است که مقبولیت جای خود را به معیارهایی از قبیل تعهد و تحرک بدهد و سرگرمی و تفنن و تنوع، صحنه را تَرک بگوید.
جمعه ، ۲۲آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: دولت بهار]
[مشاهده در: www.dolatebahar.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 13]
-
گوناگون
پربازدیدترینها