تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1838040923
اقتصاد ایران دچار تعادل نازا است
واضح آرشیو وب فارسی:اقتصاد آنلاین: در اقتصاد سیاسی نوین، از «تعادل بخشی» به عنوان رکن اساسی توسعه بخشی پایدار جامعه یاد می شود. هرچند که این «تعادل» در گرو شیوه انتظام بخشی دولت به اقتصاد بوده و ممکن است به «تعادلی زایا» یا «تعادلی نازا» مبدل شود.کمال اطهاری، اقتصاددان در گفت وگویی داشت با تأکید بر اینکه هر برنامه ای نیازمند تعادلی زایاست، می گوید: «اقتصاد ایران بعد از انقلاب و برپایی جمهوری اسلامی، اقتصاد جنگی بود که به طور نسبی خیلی خوب اداره شد. بعد از آن بدون مبانی و تدوین شیوه انتظام وارد سیاست های تعدیل ساختاری شدیم و به این ترتیب به سرعت جامعه دچار تعادل نازا شد». برنامه ای که اساس آن بر تعادل راستین نباشد، ماحصلش کشوری بی برنامه و ک‍ژکارکرد خواهد بود که درهم ریختگی بخش های مختلف در آن به وضوح دیده می شود. البته اطهاری تداوم این روند را در دولت های نهم و دهم نمی بیند و معتقد است: «احمدی نژاد که سر کار آمد، این تعادل نازا را هم شکست، چون انحصارطلب بود. در تعادل نازا کم وبیش جریانات مختلف سیاسی در توزیع قدرت و منابع دست داشتند و به صورت مصالحه این کار را انجام می دادند... در دولت نهم و دهم، تعادل نسبی جناح های مختلف سیاسی یا قدرت در ایران به وسیله جریان سیاسی جدید نفی شد، یعنی انحصارطلبی حتی در توزیع قدرت و منابع به وجود آمد؛ به طوری که اصولگرایان سنتی هم از قدرت و ثروت بی نصیب ماندند». این اقتصاددان با بیان اینکه به جز برنامه اول بعد از انقلاب باقی برنامه های کشور، برنامه نبود، بلکه ملغمه بود، در تشریح چرایی بیان این امر می گوید: «برنامه های ایران، ملغمه ای از تاخت زدن منافع سیاسی و قدرت و ثروت جناح های مختلف سیاسی بود... دولت نهم و دهم اما برنامه تاخت زدن را هم برنتابید. البته آن برنامه هم از ملغمه بیرون نیامد و احمدی نژاد هرکه هرچه گفت را به صورت پوپولیستی در ملغمه ریخت و برای باقی ماندن خودش به نوعی باج داد. درحقیقت، پوپولیسم به همه طبقات باج می دهد که ساکت بمانند؛ نه اینکه منافعشان را به صورت توافقی تأمین کند. مثل انحلال سازمان برنامه که باج دادن به نماینده های استانی بود و ملغمه کردن شدیدتر برنامه. به هر صورت دولت احمدی نژاد تاخت زدنی را که در برنامه های قبلی روال شده بود، برداشت تا برنامه ریزی در مرکز صورت گیرد او بتواند همه مهره هایی که در توزیع قدرت و ثروت هستند خود تعیین کند. پس ملغمه بودن برنامه ها تشدید شد». مبانی برنامه ششم باید چه چیزی باشد؟ اصولا هر برنامه ای نیازمند تعادلی زایاست. اقتصاد ایران بعد از انقلاب و برپایی جمهوری اسلامی، اقتصاد جنگی بود که به طور نسبی خیلی خوب اداره شد. بعد از آن بدون مبانی و تدوین شیوه انتظام وارد سیاست های تعدیل ساختاری شدیم و به این ترتیب به سرعت جامعه دچار تعادل نازا شد. این واژه ای است که در اقتصاد سیاسی نوین به کار می رود. تعادل نازا در مقابل تعادل زایا مطرح می شود. تعادل نازا مثل بیابان است که تعادل دارد، اما زایایی ندارد و در مقابل تعادل زایایی که در جنگل و محیط با تنوع اکولوژیک وجود دارد، قرار دارد. به عنوان مثال در طبیعت خوزستان، تعادل نازا بعد از سدزدن روی دریاچه ها شکل گرفت که در نهایت منجر به تولید ریزگردها شد، در حالی که در آنجا تعادل زایایی از دوران باستان وجود داشت و اولین تمدن های بشری آنجا شکل گرفته بود، اما اکنون تمدن موجود هم زیر ضرب این تعادل نازا قرار گرفته است. در اقتصاد ما تعادل نازا برپا شد؛ البته تا قبل از دولت نهم و دهم. چطور؟ یعنی دولت احمدی نژاد تعادل زایا را اصل قرار داده بود؟ تعادل نازا یعنی وضع شما در اقتصاد بدتر از گذشته نمی شود و کمی بهبود پیدا می کند، اما در بازارهای جهانی حضور پیدا نمی کنید، صنایع قدرت رقابتی پیدا نمی کنند، انحصارات از بین نمی رود، انحصار جدیدی هم به نام وجوه مستغلات رانت شو اضافه می شود. به نظر می رسد ملک رشد می کند، اما این طور نیست چون مستغلات بخش مولد و پیشرو اقتصاد نیست. هیچ بخش پیشرویی در اقتصاد ایران تعریف نشده و به بازارسپاری هم در دستور کار قرار گرفته و حتی کارگاه هایی که کمتر از ١٠ نفر کارگر دارند از شمول قانون کار خارج می شوند اما وضعیت خیلی بدتر نیست. این تعادل نازاست. جنگ هم تمام شده و جلوه هایی از لحاظ بازگشت اصلاحات وجود دارد. جریاناتی به وجود می آیند که تا می خواهند به شکوفایی برسند با آنها برخورد می شود چه در عرصه اقتصادی، سیاسی یا حتی عرصه هنری. حتی بخش خصوصی هم از حدی نمی توانست بالاتر برود و حلقه انحصارات تنگ تر می شد و این نازایی که در جامعه به وجود آمد به هم می ریخت؛ اما وضعیت خیلی بدتر نمی شد. دولت نهم و دهم که سر کار آمدند این تعادل نازا را هم شکست، چون انحصارطلب بود. در تعادل نازا کم وبیش جریانات مختلف سیاسی در توزیع قدرت و منابع دست داشتند و به صورت مصالحه این کار را انجام می دادند؛ کم وبیش همه در قدرت و اقتصاد هستند و منابع را تقسیم می کنند، چه قدرت باشد چه ثروت، ولی بخش ها توسعه پیدا نمی کنند. در دولت نهم و دهم، تعادل نسبی جناح های مختلف سیاسی یا قدرت در ایران به وسیله جریان سیاسی جدید نفی شد، یعنی انحصارطلبی حتی در توزیع قدرت و منابع به وجود آمد. در دولت قبلی اصولگرایان سنتی هم از قدرت و ثروت بی نصیب ماندند. بدترین برخورد این دولت شاید به طبقه متوسط برمی گردد؛ طبقه متوسط به معنای عام کلمه که بورژوازی های صنعتی و بدنه طبقه متوسط را دربر می گیرد. به این ترتیب تعادل نازا هم شکست و مثل یک بیابان که پیوسته اسیر توفان می شد، حتی گیاهانی که داشت هم از بیخ وبن کنده شد، این اتفاق در دولت قبل افتاد؛ یعنی تعادل به تنزل و حدود انحطاط کشید. چون این انحصارطلبی هرگونه واحه های کوچک را هم هدف گرفت. دولت یازدهم در کجای میدان است؟ دولت یازدهم با توجه به شعار اعتدال طلبی خود، امر تعادل را در دستور کار قرار داد، اما تعادلی که به وجود آمد به نفع تعادل نازا بود نه زایا. این گونه بود که تعادل نازا به عدم تعادل مخرب تبدیل شد. دولت کنونی هم تا به حال نتوانسته تعادل زایا را تعریف کند و عمدتا چیزی که حاکم بر این دولت است تکرار تعادل نازاست. بخشی از این تعادل نازا در سال اول قابل فهم بود؛ زیرا کشور با یک اقتصاد به هم ریخته و تحریم مخرب مواجه بود و در دوره ای بود که دانشگاه ها زیر ذره بین بودنده و کسی نمی توانسته اندیشه و تعادل زایا را برای اقتصاد و جامعه ایران تعریف کند، اما نامه چهار وزیر به سرعت نشان داد تعادل نازا فایده ای ندارد. هرچند که در این نامه هم وزیران نسخه ای برای تعادل زایا ارائه نکرده اند. حتی اگر امید هم به جامعه برگردد، تعادل نازا نسخه نجات بخشی برای ایران نیست. بسته اقتصادی که در ادامه نامه چهار وزیر، از سوی دولت ارائه شد هم نسخه ای از تعادل نازا بود. اینکه بخش خودروسازی و مسکن را تقویت کنیم تا بورس فعال شود، همان تکرار مکررات تعادل نازاست. یک بخش ناتوان کاملا انحصاری مانند خودروسازی تقویت شود و خروج بخش مسکنی که کاملا زمین گیر شده و کسی نمی تواند با اهرم اضافه وام هم آن را از رکود بیرون بیاورد، در دستور کار قرار گیرد. برای رسیدن به تعادل زایا چه مبانی و شیوه انتظامی لازم داریم؟ مسلما مبانی و شیوه انتظامی ١١ برنامه تاکنون ارائه شده نمی تواند تعادل زایا که نام دیگرش اقتصاد مقاومتی است، باشد. برنامه ای که در آن این مبانی رعایت نشده باشد، برنامه نیست. در درجه اول نظریه انتظام بخشی را برای کل اقتصاد ایران نیاز داریم که البته هیچ جلوه ای از این نظریه انتظام بخشی در دولت یازدهم مشاهده نمی شود. هر اقتصاد اگر بخواهد از دوره بحران بیرون بیاید، به یک شیوه انتظام جدید نیاز دارد که به زایایی برسد. این شیوه انتظام نظریه های مختلفی دارد که پنج مبنا را به خوبی تعریف کرده است. بر اساس این نظریه، نخست باید رابطه دولت با بازار و جامعه به خوبی تعریف شود. دوم، نظام پیوند با اقتصاد بین المللی به طور علمی تعریف شده باشد. سوم، رابطه پولی و مالی به طور کامل تعریف شده باشد. چهارم، رابطه مزد که عدالت اجتماعی هم در آن می گنجد، به خوبی تعریف شده باشد. البته در این بخش نظام یارانه ای، مسکن و تأمین اجتماعی هم در نظر گرفته می شود. برای کشورهای توسعه یابنده یا جهان سومی مانند ایران، بخش های پیشرو اقتصاد هم به عنوان مبنای پنجم باید تعریف شود. در کنار آن مقوله محیط زیست هم مثل یک شرط بیرون از اقتصاد باید در نظر گرفته شود، زیرا به قدر کفایت دارای اهمیت است و مبانی توسعه پایدار را کامل می کند. یک نظام اقتصادی باید این جامعیت را داشته باشد تا به زایایی برسد. شما از جامعیت می گویید، اما برخی از کارشناسان می گویند، دوره برنامه های جامع گذشته است. اتفاقا اکنون دوران برنامه جامع است. در جهان هرچه می گذرد برنامه ها جامع تر می شود. درواقع از زمانی که توسعه پایدار مطرح شد، جامعیت برنامه ها در همه وجوه خود را نشان می دهد. هر زمان جامعیت از برنامه ها حذف شود، نازایی پدید می آید. وقتی شما عدالت را از موضوع توسعه اقتصادی حذف می کنید داعش به وجود می آید. وقتی طبیعت را حذف می کنید، دریاچه ارومیه خشک می شود. رابطه دولت با بازار و جامعه را چگونه باید تعریف کرد؟ رابطه دولت با جامعه و بازار، موضوع روشنی است. در حال حاضر بدون حکمرانی یا پول نمی توانید یک رابطه رقابتی در بازار را تعریف کنید. بازار رقابتی که جزء اصول اقتصاد مقاومتی باشد، بازاری است که روابط اقتصادی اجتماعی اش توسط یک حکمرانی خوب برپا شده باشد. به نظرم به خصوص بعد از دهه ٧٠ یعنی به جز برنامه اول بعد از انقلاب که کم وبیش جهت گیری (ناقص) داشت، بقیه برنامه هایمان برنامه نبوده، ملغمه بوده. ملغمه ای از تاخت زدن منافع سیاسی و قدرت و ثروت جناح های مختلف سیاسی. این تمایل به نوشتن برنامه جامع نبوده که برنامه های ما را از پا انداخته است بلکه، logrolling که در اصطلاح سیاسی یعنی تاخت زدن و معامله منافع، برنامه ها را از کارکرد انداخته است. ریشه اش هم یک بازی است. در مسابقات روی یک چوب گرد می روند و مسابقه می دهند، چوب را می چرخانند که ببینند چه کسی می افتد. درواقع باید با تاخت زدن سعی کنند تعادل خود را نگه دارند. هر جناح اجازه می دهد در فلان حوزه، برنامه مطلوب فلان نماینده صورت بگیرد. دولت نهم و دهم اما برنامه تاخت زدن را برنتابید. البته آن برنامه هم از ملغمه بیرون نیامد و احمدی نژاد هر که هرچه گفت را به صورت پوپولیستی در ملغمه ریخت و برای باقی ماندن خودش به نوعی باج داد. در حقیقت، پوپولیسم به همه طبقات باج می دهد که ساکت بمانند نه اینکه منافعشان را به صورت توافقی تأمین کند. مثل انحلال سازمان برنامه که باج دادن به نماینده های استانی بود و ملغمه کردن شدیدتر برنامه. به هر صورت دولت احمدی نژاد تاخت زدنی را که در برنامه های قبلی روال شده بود، برداشت تا برنامه ریزی در مرکز صورت گیرد تا او بتواند همه مهره هایی را که در توزیع قدرت و ثروت هستند، خود تعیین کند. پس ملغمه بودن برنامه ها تشدید شد. نفی برنامه جامع توسط بعضی که دنبال همان ملغمه ها هستند در بسیاری از جلسات تکرار می شود. در خیلی از جلسات می شنوم که برنامه «جامع» را نفی می کنند. برای من بسیار عجیب است. چون روشن است که در همه کشورهای جهان حتی کشورهای پیشرفته، نوبل اقتصاد به مقوله بازگشت مقررات و جامعیت داده می شود و در ایران یک باره همه عدم جامعیت را در دستور کار قرار می دهند! اگر نظام تصمیم گیری و نهادی سامان پیدا نکند، برنامه تدوین نمی شود. درواقع باید رابطه دولت با جامعه و اقتصاد با ایجاد رقابت و ساماندهی شیوه حضور خواسته های اجتماعی در دولت شکل بگیرد. ما انواع این شیوه ها را داریم؛ آمریکا، فرانسه، انگلستان، آلمان، سوئد. بهتر است شیوه شکل دهی این رابطه را انتخاب کنیم. آلمان جزء قدرت های برتر اقتصادی جهان است، چون اقتصاد خود را با شیوه «بازار اجتماعی شده» اداره می کند. تقریبا تمام اتحادیه اروپا می گویند ما کم وبیش بازار اجتماعی شده هستیم نه بازار رهاشده. چین تعریف رابطه دولت با خود را به صورت سوسیالیسم بازار تعریف کرده است. مالزی یا کره جنوبی هم یک نوع بازار هستند که بازار توسعه برای خودشان تعریف کرده اند. بازار اجتماعی شده می گوید اگر شکاف درآمدی در جامعه باشد، دیگر جامعه معنا ندارد، اما در آمریکا جمهوری خواهان می گویند جامعه، جامعه ای است که هرکسی به بالاترین جایی که می خواهد برسد تا بتواند نوآوری کند و به این دلیل حتی بهداشت عمومی را هم قبول نمی کنند. درواقع شکاف درآمدی جزء ایدئولوژی جمهوری خواهان است. البته در مقابل دموکرات ها به بازار اجتماعی شده گرایش دارند. اقتصاد سوسیالیسم بازار چین می گوید تنها دولت نباید در اقتصاد دخالت کند و باید جامعه بر اقتصاد مقدم باشد. در بازار اجتماعی شده (اروپا) گفته می شود دولت تنها نباید در اقتصاد دخالت کند و باید بازتوزیع ثروت کند تا شکاف اتفاق نیفتد و جامعه منحل نشود. در واقع جامعه را بر اقتصاد تقدم داده ولی تقدم جامعه بر اقتصاد را با زور دولت نمی پذیرد. در جایی مانند چین می خواهند با زور دولت شکاف ها را از بین ببرند. در هر حال به موفقیت این شیوه ها کاری ندارم. این یک شیوه انتظامی است که انتخاب کرده اند. نه اینکه مانند دولت موسوم به سازندگی، سیاست های تعدیل را همین طور اعلام کرده یا زمانی که می خواستند یارانه نقدی بدهند همه هورا گفتند بدون اینکه نظام انتظام بخش حتی نظام مزد، سامان پیدا کرده باشد. ریشه این اتفاق ها در چیست؟ بخش های انحصاری مثل خودروسازی از اقتصاد نازا بهره مند می شدند و نظام بخش های مولد اقتصاد که بیشتر آنها در دوره جنگ تشکیل شده بود، به وجود نیامد. همان طور که نظام لازم برای اقتصاد دانش و جهانی شدن با اینکه برنامه سوم توسعه این امر را در دستور کار قرار داد، تعبیه نشد. دولت پوپولیستی احمدی نژاد چه چیزی را در دستور کار قرار داد؟ درحالی که در برنامه سوم گفته شده بود نهادسازی بر برنامه باید تقدم داشته باشد، در تعادل نازا این اتفاق نیفتاد. در دولت نهم و دهم پروژه بر نهاد تقدم پیدا کرد، چون برنامه هم کنار گذاشته شد و پروژه های خودتعریف کرده باعث منحل شدن سازمان برنامه شد. اگر شیوه انتظام نهادها دوباره در نظر گرفته نشود، چه خواهد شد؟ وقتی شیوه انتظام نهادها در دستگاه تعریف نشده باشد و این روابط به صورت همبسته و جامع با هم پیوند نداشته باشند، تکرار مکررات را می شنویم به طوری که برنامه جامع زیر ضرب قرار گرفته است. حتی در مثال چین، این کشور یک برنامه جامع برای پیوند منابع آزادش با دورافتاده ترین مناطق کشور از لحاظ آمایشی یا فناوری که در برنامه ریزی های فضایی و بخشی ثبت است، دارد. می گویند رشد چین کم شده و به هفت درصد رسیده که آرزوی ماست. اگر این شیوه انتظام بخشی را نداشته باشد با رشد ١٥ درصد مانند ماشینی خواهد بود که با سرعت بالا حرکت می کند. با سرعت بالا در پیست اتومبیل رانی، حتی یک ریگ هم باعث چپ شدن ماشین می شود. در روابط اقتصادی اجتماعی هم همین طور است. اگر چین نهادهای مناسب نداشته با سرعت بالای رشد اقتصادی جامعه و اقتصاد این کشور ١٠ بار تا به حال منفجر می شد. شوخی نیست که یک دهه پیوسته حدود ١٥ درصد رشد بالای ١٠ درصد را داشته باشید. در عرض ١٠ سال در دهه ٨٠، ٣٠٠ میلیون نفر در چین از زیر خط فقر به طبقه متوسط رسیدند که نشریه اکونومیست اعلام کرد این اتفاق بزرگ ترین تحرک اقتصادی جهان تا به حال بوده است. وقتی این جابه جایی طبقاتی رخ می دهد، جامعه باید چه نهادهایی داشته باشد که متلاشی نشود؟ پس ما این مبانی و شیوه انتظام بخشی را نداریم. شیوه انتظام بخشی باید عوامل تحرک بخش اقتصاد را هم در دستور کار قرار دهد. کره جنوبی و برزیل به شیوه های متفاوت این روش را به کار گرفتند اما چین خیلی نمادین است و از بابت بسته بودن اقتصادش به ما شبیه تر بوده است. وقتی چین خواست از اقتصاد بسته خود وارد رابطه جهانی شود، گفت من رابطه جهانی ام را نمی توانم یکباره آزاد کنم و این رابطه آزاد که جریان سیال سرمایه بود، به جریان سرمایه حرکت کرد نه جریان انسان، چون انسان تابعیت دارد و سرمایه انتزاعی و قابل انتقال است. چین گفت من مناطق آزاد را تعریف می کنم که روابط آزاد را آنجا انجام دهم. به درستی هم چیدمان همه رژیم ها را آنجا سامان و رابطه آنها را با سرزمین اصلی شکل داد. نمی توانید منطقه آزاد تأسیس کنید و مثل ایران در انزلی، پورشه وارد کنید. باید رابطه با رژیم جهانی هم مشخص شود وگرنه سرمایه ها هدر می رود و این خود تورم زاست. از مناطق آزاد چین کالاهای مصرفی چینی به کشورهای دیگر تقسیم می شود. این یک شیوه انتظام بخش است که برای بخش های پیشرو تعریف شده است. چین به جز مناطق آزاد، در بخش کشاورزی هم که فعالیت بخش خصوصی در آن بوده، ساماندهی بسیار زبده ای از لحاظ شکل گیری نهادهای بازار رقابتی به صورت جمعی شکل داد. در این مجموعه از بزرگ ترین اقتصاددانان جهان برای اصلاحات دعوت کرد. چینی ها از ما خیلی مغرورتر هستند و جنگ های طولانی مدت ها تحریم های شدید داشته اند، اما برای اصلاح کشور خود حاضر به پذیرش مشاوره شدند. اگر شیوه انتظام بخشی وجود نداشته باشد به نام آزادسازی، بلاهای زیادی سر جامعه می آید. می خواهم بگویم قابلیت جامعه ایران از آنها کمتر نیست اما این شیوه انتظام بخشی به درستی تعریف نشده و غرور بیش ازحد دخیل بوده است. الک نوو، بنیان گذار سوسیالیسم بازار نوین که کتابی به نام «سوسیالیسم قابل تحقق» داشت، به عنوان مشاور به چین رفت و شیوه انتظام چین را تعریف کرد. تجربه های غنی در جهان وجود دارد، از چین و هند تا پیشرفته ترین های اروپا، اما الگوهای نیم بند از دوبی گرفته می شود. در ایران نهادها تکه تکه هستند چون تاخت زنی به شیوه نهادسازی ما هم رسوخ کرده است. گاهی مسئولان می گویند شیوه انتظام بخش به کار بزرگی نیاز ندارد. گاهی می بینید همه شرایط مهیاست و فقط یک «پین» (اجزای کوچک نگهدارنده چرخ) نیاز است که چرخ راه بیفتد، اما بعضی از گذاشتن «پین» و راه اندازی چرخ ممانعت به عمل می آورند. در شیوه های نهادسازی ایران این انتظام وجود ندارد که خود ناشی از نبود نظریه پردازی و مدنظر قراردادن تعادل نازا در بین جناح های سیاسی و حتی دولت کنونی است. این را می توان در سخنان بعضی از سردمداران جناح سیاسی هم دید که می گویند باید به دهه ٧٠ برگردیم و از نو همان ها را تکرار کنیم! اگر انجمن مدنی نداشته باشیم، برنامه ها و نیازهای جامعه در یک گفتمان واقعی رخ نمی دهد. گفتمان واقعی در حوزه عمومی رخ می دهد نه در دولت. دولت نمی تواند گفتمان راه بیندازد. گفتمان باید به وسیله انجمن های مدنی و احزاب راه بیفتد. مردم در ایران به دولت بی اعتماد هستند. اگر انجمن های مدنی و احزاب راه بیفتد، تاخت زدن به حداقل هم می رسد. چون حوزه عمومی به وسیله مردم، انجمن های مدنی، اتحادیه کارگری و کارفرمایی، اتحادیه جامعه شناسان و هنرمندان و ان جی اوها و... هر برنامه ای را پخته تر می کند. احزاب تاخت زدن را به حداقل می رسانند، زیرا کسی که منفرد است و می خواهد بیش از یک دوره بماند و حزبی پشتیبانش نیست، شروع به تاخت زدن می کند. چاره این نیست که انتخابات استانی یا غیراستانی شود یا اینکه رئیس جمهور به وسیله مجلس یا نخست وزیر بیاید، چاره اش شکل گیری احزاب و قدرت انجمن های مدنی است که رابطه دولت و جامعه مدنی را تنظیم می کنند. در حقیقت شیوه انتظام بخشی یک شیوه پخته و متکی به دانش و تجربه جهانی است که تعادل زایا را به اقتصاد ایران می دهد وگرنه این دولت هم تکرارکننده تعادل نازا خواهد بود. به این اشاره کردید که به جز برنامه اول بعد از انقلاب بقیه برنامه ها ملغمه بودند. به نظرتان برنامه سوم بعد از انقلاب، برنامه خوبی نبود؟ برنامه سوم خوب نبود. اگر بخواهم بگویم بهترین برنامه که می توان برنامه ششم را طبق آن نوشت کدام است، بی شک به برنامه چهارم اشاره می کنم. تنظیم و یکپارچگی برنامه چهارم از همه برنامه های جمهوری اسلامی بهتر بود، چون دامنه اصلاحات را مدنظر قرار داده بود، اما از جریان هایی بود که تا خواست شکوفا شود بریده شد. برنامه ای که اهدافسنجیده ای مانند تعامل مثبت با جهان و اقتصاد دانش بنیان را برای خود تعریف کرده بود، تا خواست شکوفا شود دولت بعد آن را از بین برد. این برنامه شیوه نهادسازی را کم وبیش مقدم گذاشته بود که ملهم از برنامه سوم بود. در زمان برنامه سوم آشوب سیاسی هم زیاد شد. در واقع برنامه سوم شروع خوبی داشت اما آنچه بیرون آمد، ملغمه شد. در کدام برنامه بود که بنا بود مدیریت سیاسی از اقتصادی جدا شود؟ گمان می کنم برنامه چهارم بود. واژگان تصدی گری و تولی گری در برنامه سوم مطرح بود اما گمان می کنم که شیوه انتظامش در برنامه چهارم ارائه شد. به دلیل زدوخوردهای سیاسی در دولت وقت و روی کار آمدن جنبش اصلاحات به نظرم پختگی لازم در برنامه سوم حاصل نشد، اما شروع خوبی که در برنامه سوم بود، در برنامه چهارم به بلوغ نسبی رسید، اما متأسفانه کنار گذاشته شد. پس توصیه شما به دولت حاضر برای تدوین برنامه این است که شیوه انتظام بخشی را براساس مبانی و نهادسازی های لازم در دستور کار قرار دهد، اما به نظرتان کمی دیر نشده؟ چون با این روند درپیش گرفته شده، تا نیمه دوم سال ٩٥ برنامه ای نداریم. خیر. من ناامید نیستم، البته بهتر بود تا الان این کار صورت می گرفت؛ اما وقتی تحزب نباشد و دولت با مسائلی مثل فشارهای سیاسی برای حل مسئله برجام مواجه باشد که کل توان کارشناسی دولت را به خود مشغول داشته، نمی توان چنین انتظاری داشت. با این حال این کم توجهی قابل فهم است، هرچند برای من قابل قبول نیست. پیش از این نیز گفتم وزرا به خارج از کشور می روند و می گویند همه آماده حضور در ایران هستند، اما آن را منوط به رفع تحریم ها می کنند. خب معلوم است اگر برجام عملی شود ایران برای همه کشورها مناسب است. اما به عنوان یک وزیر اقتصادی، چند اقتصاددان ورزیده یا نوبلیست اقتصادی را به ایران دعوت کرده اید؟ آنها که دیگر تحریم نیستند! ایران می تواند هزینه اش را هم بپردازد. اکنون ایران برای آکادمیسین های غربی در علوم اجتماعی و اقتصادی پدیده جالبی است و مایل هستند بحث های سازمان یافته ای در این زمینه داشته باشند. سرمایه گذارانی که به ایران می آیند حاضر نیستند سرمایه خود را قبل از اجرائی شدن برجام به ما بدهند، اما نوبلیست ها حاضرند از ثروت دانش خود به ما بدهند. در دولت قبل هم همین طور بوده. به جای شعاردادن آنچنانی و ما می توانیم، باید دانشمندان مهم را دعوت می کردند به جای اینکه بستگان چه گوارا را دعوت کنند. هزار بار چاوز آمد بی آنکه فایده ای داشته باشد. این اندیشه پخته نیست. هشت سال را از بابت منابع هدر دادید، اما می توانستید با وجود تحریم از مرزهای جهانی استفاده کنید. خیلی از کسانی هم که در علوم اجتماعی فعالیت داشتند تمایل داشتند به ایران بیایند. کافی بود فضا تلطیف شود. حتما اقتصاددانان و جامعه شناسان به ایران می آمدند. این مجموعه ای است که نیاز داریم. صرفا به سرمایه خارجی نیاز نداریم. نیاز داریم تجربه توسعه جهانی را به کشور بیاوریم. خیلی از اقتصاددانان ما مغرور هستند و فکر می کنند با دو واژه، می توانند مسائل ما را حل کنند. این کشورها هم دانش و هم تکنولوژی توسعه را دارند و می توانند مشکل ما را حل کنند چون هم دانش، سخت افزار و هم نظریه دارند. این ارتباط قطع شده باید دوباره برقرار شود «از کوزه همان برون تراود که در اوست»، بنده باید از خودخواهی خودم کم کنم چون دانش توسعه ندارم. باید درباره این شیوه انتظام گفتمان راه بیندازید که سرریز داشته باشد. دانش ما نمی تواند این سرریز را برای توسعه پایدار کشور به همراه داشته باشد. همه تکه تکه صحبت می کنند و در روزنامه ها چاپ می شود اما این کارها شوخی بردار نیست و نمی توان تعاریفی را از جایی که تجربه نکرده اید، تکرار کنید.
شنبه ، ۱۶آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اقتصاد آنلاین]
[مشاهده در: www.eghtesadonline.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]
-
گوناگون
پربازدیدترینها