واضح آرشیو وب فارسی:ایکنا: گروه اندیشه: بنا به گفته غلامرضا ظریفیان، ریشه قیام عاشورا را می توان از زمان فتوحات خلفای راشدین پی بگیریم. چرا که از این زمان حرص و انباشت ثروت در بین اعراب رایج می شود و همین امر خوی آنها را تغییر داد.به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا) ، سومین نشست از ششمین سال نشست های سالیانه گفتگوی سوگوران با حضور غلامرضا ظریفیان 11 آبان در باشگاه اندیشه برگزار شد. غلام رضا ظریفیان استاد تاریخ دانشگاه تهران گفت: به نظر من ریشه تاریخی قیام عاشورا را می توانیم بعد از رحلت پیامبراسلام(ص) پی بگیریم. اعراب جهالیت سنگ بنای زندگی خود را بر محور قبیله استوار کرده بودند. یعنی افراد قبیله اختیار خود را به صورت تمام و کمال در اختیار قبیله می گذاشتند. از دیگر ارکان عرب جاهلیت به تعبیر ابن خلدون«عصبیت»بود. مراد از عصبیت باور بدون دلیل است؛ یعنی اگر از آنها پرسیده می شد چرا بت می پرستید و دختران خود را زنده به گور می کنید می گفتند که ما آنچه نیاکان ما می کردند را انجام می دهیم. تغییر ارکان جامعه عرب در زمان پیامبر(ص) این استاد دانشگاه افزود: قبیله نیز بر محور جنگ بود که می توانست بر پایه جنگ، غنیمت بدست بیاورند. پس می توان عرب جاهلیت در مثلث قبیله، عصبیت و غنیمت خلاصه کرد. اما پیامبر اسلام در پی برهم زدن این نظم برآمدند و سعی نمودند به جای قبیله «امت» به جای عصبیت« اخلاق» و به جای غنیمت «قسط» را جایگزین کند؛ اینکه پیامبر(ص) تا چه میزان موفق شدند این مهم را در بین اعراب آن زمان نهادینه کنند بحث ما نیست. البته باید توجه داشت که پیامبر در 10 سال رسالت خود نمی توانستند همه آن عقاید و باورهای که ریشه در چندین سال بود و به فرهنگ بدل شده بود ظرف 10 سال ریشه کن کنند. اما پیامبر(ص) رسالت و الگوی خود را به صورت تمام و کمال ارائه دادند اما تا چه میزان این الگو در بین اعراب عملی شد جای بررسی دارد. ظریفیان افزود: بعد از رحلت پیامبر(ص) اولین تفرقه ها در بین اعراب شکل گرفت. پیامبر در غدیر، علی(ع) را به عنوان کسی که رسالت ایشان را به صورت کامل درک کرده بود به جانشینی خود بر گزیدند؛ چرا که می دانست بعد از خود اعراب دوباره به آیین گذشته بازخواهند گشت. به همین دلیل یکی از بهترین فردی که رسالت ایشان را درک کرده بود را به جانشینی خود انتخاب برگزیدند. اما در ماجرای سقیفه دیدیم که چگونه دست علی(ع) را از خلافت کوتاه می کنند و ابوبکر جانشین پیامبر انتخاب می کنند. وی در ادامه افزود: از این زمان در بین مسلمانان فتنه ای به نام «ارتداد» شکل می گیرد و ابوبکر برای خواباندن ارتداد غریب به 3000 مسلمان را می کشتد؛ در صورتی که در تمام غزوات پیامبر در آن 7 سال که جنگ می کردند (درست است رسالت پیامبر 10 سال طول کشید اما در سه سال تخست جنگ به آن معنا نداشتند) شاید کمتر 1000 کشته بتوانیم نام ببریم. در همین دوره ما می بینیم اولین سیره نویس ها از پیامبر نگاشته می شود آن هم سیره ای که بر مبنای غزوات پیامبر نوشته شده بود. و این خود آغاز انحراف در بین مسلمانان می شود. فتوحات حجم زیادی از ثروت را روانه عربستان کرد این استاد تاریخ افزود: بعد از ابوبکر و آمدن عمر بابی به نام فتوحات در جهان اسلام گسترش پیدا می کند.اگر فرمانده فتوحات را بررسی کنیم می بینیم که همگی از بنی امیه هستند. و از بنی هاشم کسی در فتوحات شرکت نمی کرد چرا که با نفس این جنگ ها مخالف بودند. ظریفیان افزود: فتوحات حجم زیادی ثروت را روانه عربستان کرد. تا جایی که عمر نمی دانست چگونه این ثروت را در بین اعراب تقسیم کند و آن را چگونه خرج کرد و این برای اعرابی که یک خرما را 4 نفری می مکیدند رویای بزرگی بود.عمر برای تقسیم این ثروت یک راه حل ناکارآمد را در پی می گیرد و آن تقسیم غنایم بر مبنای انصار، صحابه و یا اینکه در شبه ابی طالب حضور داشتند یا نداشتند؟ همین نحوی تقسیم بندی غنایم سبب شد به عده ای هزار دیار برسند و عده ای دیگر 10 دیار. البته عمر ثروت را در اختیار مردم قرار می داد اما اجازه خرج کردن را به آنها نمی داد. وی در ادامه افزود: در دوره عثمان این محدودیت ها برداشته می شوند و ثروت سراریز شده به عربستان اشرافتی را شکل می دهد که فساد را درون عربستان به اوج می رساند. به نظر من برخلاف سخن معاویه که خود را نخستین ملوک و پادشاه معرفی می کرد عثمان نخستین پادشاه عربستان بود. به همین دلیل وقتی بعد از عثمان، مردم سراغ علی(ع) می رود امام از پذیرش خلافت امتناع می کند و می فرماید این شرایط به مراتب بدتر از دوران جاهلیت است. همین سخن را امام حسین(ع) نیز فرمودند« که اگر مسامان نیستند لااقل آزاده باشید». چرا که زمان اعراب جاهلیت حداقل زنان و کودکان را هتک حرمت نمی شدند. اتفاقی که در کربلا به وقوع پیوست. پس می توان از دو اسلام نام ببریم یک «اسلام سرخ» و دیگری «اسلام سبز» اسلام سرخ، بر پایه خون استوار بود و اسلام سبز همان بنی هاشم بود که همواره با سیاست های خارجی و اشراف زدگی مخالف بود. امام مترصد فرصت برای قیام بود ظریفیان افزود: امام حسین ده سال امامت می کنند؛ اما در دوره اختناق حکومت معاویه که هر قیامی را به شدت سرکوب می کرد فرصت را غنیمت نشمردند که قیام کنند. و در این مدت حتی چند حدیث از امام حسین به ما نرسیده است. این عدم قول تنها به امام حسین ختم نشده است و ما از حضرت عباس نیز خبری در دست نداریم و تنها ایشان را «ابوالفضل» می نامیم. اما نمی دانیم فضل ایشان چه بود. اما امام حسین(ع) همواره مترصد فرصتی بودند که علیه این نظام پوسته خروج کنند؛ به همین دلیل شبانه مدینه را ترک کردند. وی در آخر افزود:اگر فرماندهان جنگ سپاه یزید را واکاوی کنیم می بینیم که تمام پسران و آقازاده های فرماندهان فتوحات بودند. عمر سعد پسر چه کسی بود «سعد بن ابی وقاص» فرمانده اعراب در جنگ با ایران. پس می توان ریشه تاریخی تحقق قیام عاشورا از سالها قبل و در فتوحات پی بگیریم.
سه شنبه ، ۱۲آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایکنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 10]