واضح آرشیو وب فارسی:ستاد ویژه توسعه فناوری نانو: پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و دانشگاه صنعتی شریف، در حال بررسی تأثیر نانوذرات در کنار پلیمر حساس به دما، در راستای دستیابی به افزایش بازده برداشت نفت از مخازن نفتی هستند. استفاده از این روش می تواند علاوه بر بهبود بازده برداشت، با کاهش مصرف پلیمر های مورد نیاز، از نظر اقتصادی نیز مؤثر باشد. این طرح با همکاری شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در حال انجام است.با کاهش قیمت نفت، تقاضای جهانی برای سوخت های فسیلی افزایش یافته و شرکت های نفتی را ترغیب نموده است تا به دنبال اکتشافات جدید و توسعه ی فناوری های نوین در راستای افزایش بازیافت نفت از مخازنی با تراوایی پایین باشند. در این میان، ازدیاد برداشت به کمک فناوری نانو(Nano-EOR) توجه ویژه ای یافته است. به گفته ی سعید گل شکوه و معصوم شعبان، مجریان طرح، در ابتدای حفاری های نفتی در ایران ، اکثر چاه های حفر شده در مخازن نفتی دارای توان تولید بسیار زیادی بودند. اما با بهره برداری های فراوان در مدت صد سال گذشته ، اغلب این مخازن دچار افت فشار و در نتیجه کاهش تولید شده اند. از طرف دیگر میزان بازیافت نهایی از این مخازن کمتر از یک چهارم نفت موجود در آن هاست. لذا روش های مختلف ازدیاد برداشت نفت در کشور ما نیز بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا، قراردادهایی با موضوع «ایجاد فناوری های جدید برای افزایش بازیافت برخی از مخازن نفتی کشور» که بین 9 دانشگاه و مرکز پژوهشی کشور و شرکت ملی نفت ایران امضا شده از جمله ی راهکارهای در نظر گرفته شده است. مطالعات و آزمون های میدانی نشان داده اند که روش ازدیاد برداشت نفت به کمک مواد شیمیایی از جمله پلیمرها، با توجه به به شرایط مخزن، تأثیر چشمگیری در فرایند ازدیاد برداشت داشته است. از سوی دیگر به کار بردن نانوذرات، سبب تغییر در ترکیب سیال مخزن و خواص سنگ-سیال شده و منجر به متحرک شدن نفت های به دام افتاده می شوند. این محققان در ادامه افزودند: «بر خلاف اکثر کشورهای دنیا بیشتر مخازن ایران کربناته و ترکدار همراه با ترشوندگی مرکب (متمایل به نفت دوست) هستند و دما و شوری این مخازن نیز بالاست. از این رو به نظر می رسد مخلوط نانوسیال سیلیکای کلوئیدی و پلیمر حساس به دما، گزینه ی مناسبی برای بهبود بازده برداشت نفت از این مخازن باشند. استفاده از نانوذرات سیلیکا منجر به بهبود خاصیت آبدوستی در بستر مخازن می گردد. از طرفی پلیمر حساس به دما نیز باعث نفوذ نانوذرات در لایه های کم تراوا خواهد شد. بنابراین می توان با استفاده ی همزمان از این مواد، افزایش بازده در ازدیاد برداشت نفت را انتظار داشت.» در این گونه مخازن، عملاً استفاده از پلیمر های معمولی بی تأثیر خواهد بود. زیرا این پلیمرها در دما و شوری بالا خاصیت خود را از دست می دهند و ویسکوزیته ی آن ها به شدت کاهش می یابد. این در حالی است که در این طرح، کوپلیمری طراحی شده که در این شرایط نه تنها خاصیت خود را از دست نمی دهد، بلکه ویسکوزیته ی آن بیشتر نیز می شود. از طرفی نفوذ نانوذرات سیلیکا به درون شبکه ی این کوپلیمر، باعث استحکام بیشتر شبکه و مقاومت بیشتر پلیمر در دما و شوری های بالاتر خواهد شد. گل شکوه و شعبان در ادامه افزودند: «این کار که بر اساس یک فناوری نوین بنا نهاده شده، در دو بخش سنتز نانو ذرات سیلیکای کلوئیدی با در نظر گرفتن خواص اندازه و پایداری نانوذرات و بررسی تأثیر مخلوط نانوذرات سیلیکای کلوئیدی با پلیمر حساس به دما، به منظور افزایش بازده استخراج نفت در حال انجام است.» به گفته ی این محققین، با توجه به اینکه کوارتز، ماده ی اولیه نانوذرات سیلیکای کلوئیدی، دومین عنصر تشکیل دهنده ی پوسته ی زمین از لحاظ فراوانی است، نانوذرات سیلیکای کلوئیدی ارزان ترین نانوذره ای است که شانس تجاری شدن در بحث ازدیاد برداشت نفت را دارد. علاوه بر این با توجه به سازگاری این نانوذرات با محیط زیست و نیز سادگی ساختار و سنتز تک مرحله ای کو پلیمر مورد استفاده در این پروژه، پتانسیل بالایی در زمینه ی تولید در مقیاس صنعتی و تجاری شدن برای آن قابل پیش بینی است. لازم به ذکر است که این گروه تحقیقاتی در راستای این پروژه تا به حال موفق به ثبت چهار اختراع در ایران و دو اختراع در امریکا شده اند و مراحل تکمیل فرایند آن در حال انجام است. این طرح در قالب پایان نامه ی کارشناسی ارشد سعید گل شکوه، رضا خرمیان و دکتر مهناز حکمت زاده از دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات تهران و رساله دکترای معصوم شعبان زیر نظر دکتر احمد رمضانی از دانشگاه صنعتی شریف و با همکاری دکتر محمد مهدی احدیان و دکتر سید شهاب الدین آیت اللهی از دانشگاه صنعتی شریف در حال انجام است. این پروژه که با همکاری شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در دست انجام است، تحت عنوان پایان نامه ی مورد نیاز صنعت به تأیید ستاد ویژه ی توسعه ی فناوری نانو رسیده است. آیین نامه ی حمایت از پایان نامه های مورد نیاز صنعت در سایت www.nano.ir/hrdc موجود است.
چهارشنبه ، ۶آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ستاد ویژه توسعه فناوری نانو]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]