واضح آرشیو وب فارسی:زیست بوم: اعتراض به سدسازی در ایران بعد از رسوایی سد گتوند به اوج خود رسید؛ سدی که در بستر نمکی ساخته شده و نقش مهمی در افزایش شوری رودخانه کارون و آسیب به زمین های زراعی استان خوزستان ایفا می کند.زیست بوم/حسین آخانی*: ویژه نامه چهار سپتامبر مجله ساینس دوره جدیدی در تاریخ کشور ایران را نوید داده است. بااین حال برای آنکه این انتظارات برآورده شود، مردم ایران باید بیاموزند که چگونه از محیط زیست خود پاسداری کنند. زمانی که من در روستای سنجان در نزدیکی اراک- ٢٦٠کیلومتری جنوب تهران- بزرگ می شدم، زندگی ما به آب قنات وابسته بود. قنات نوعی سیستم انتقال آب زیرزمینی است که با آن آب از سفره های زیرزمینی به مناطق مسکونی هدایت می شود. در دهه ٥٠ و ٦٠ با صنعتی شدن اراک و افزایش مصرف آب، بیشتر قنات های ما خشک شدند. قبل از سال ١٣٥٧ کشور ایران فقط ١٨ سد داشت. ولی اکنون براساس آمار شرکت توسعه منابع آب، ٦٤٧ سد ساخته شده، ١٤٦ سد در حال ساختن است و ساخت ٥٣٧ سد نیز در دست مطالعه است. اعتراض در مقابل سدسازی از سال ١٣٨٣ شروع شد؛ زمانی که سازمان های مردم نهاد، فعالان و دانشمندان به ازدست دادن مناطق باستان شناسی تنگ بولاغی و خطر سد سیوند برای آثار میراث جهانی تخت جمشید و پاسارگاد اعتراض کردند. سدها نقش مهمی در خشک شدن تالاب ها، از بین رفتن جنگل ها و توسعه بیابان ها در ایران ایفا کردند. به دلیل خشک شدن تالاب ها، بخش وسیعی از ایران در معرض توفان های گردوخاک قرار گرفته است. در تاریخ ١٩ بهمن ١٣٩٣، شهر اهواز در معرض یکی از این توفان ها قرار گرفت و تمامی شهر توسط لایه ای از خاک زرد پوشیده شد. این شهر بر اساس گزارش سال ٢٠١٤ سازمان بهداشت جهانی، در صدر آلوده ترین شهرهای جهان از نظر ذرات معلق قرار گرفته است. اعتراض به سدسازی در ایران بعد از رسوایی سد گتوند به اوج خود رسید؛ سدی که در بستر نمکی ساخته شده و نقش مهمی در افزایش شوری رودخانه کارون و آسیب به زمین های زراعی استان خوزستان ایفا می کند. سدسازی بی رویه با پمپاژ شدید از منابع آب های زیر زمینی به کمک ٧٨٠ هزار چاه باعث افت حدود ٢٠ متری سفره های آب های زیرزمینی در ایران شده و در نتیجه فرونشست زمین را در نقاط مختلف این سرزمین سبب شده است. بهره برداری از آب در ایران تا ٨٥درصد منابع آب های تجدیدشونده رسیده است. عامل دیگر تخریب سرزمین ایران چرای بی رویه است. براساس آمار رسمی، ٩٠ میلیون دام در ایران وجود دارد که ٢,٢ تا ٣.٥ برابر بیشتر از ظرفیت مراتع است. بسیاری از گونه های نادر گیاهی در اثر چرای بی رویه تهدید شده اند و تخریب مراتع عاملی برای برخاستن گردوخاک و تشدید سیلاب های ویرانگر شده است. نمونه این سیلاب ها در تاریخ ٢٩ تیر ١٣٩٤ در دره چالوس باعث کشته شدن ١٨ نفر شد. در ایران فرسایش خاک ناشی از سیلاب، باد، عملیات کشاورزی و چرا حدود ٢٥ تن در هکتار گزارش شده است که سه، چهار برابر متوسط جهانی است. حال که تحریم ها ی ایران برداشته شده است، این کشور باید سیاست های محیط زیستی جدیدی در کشور اعمال کند تا فشار بیش ازحد به محیط زیست آسیب پذیر خود را کاهش دهد. متن انگلیسی این یادداشت در مجله ساینس ٢٣ اکتبر ٢٠١٥ منتشر شده است. *استاد دانشکده زیست شناسی دانشگاه تهران
چهارشنبه ، ۶آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: زیست بوم]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 9]